ႁၢင်ႈၵႅဝ်ႈပီၵွၼ်းၶမ်း 2008
ႁၢင်ႈၵႅဝ်ႈ ပီၵွၼ်းၶမ်း ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ပွႆးတႅမ်ႈတွပ်ႇၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈ ပရိယတ်တိသၻ်ꩪမ်မပႃလ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး ဝဵင်းပၢင်လူင်
တႃႇတေပဵၼ်မႃး ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း 50 ပီတဵမ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းႁႃး တၵ်းတေလႆႈၶိုၼ်း လဵဝ်တူၺ်းၽၢႆႇလင် ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃး 50 ပီလိူဝ်ၼၼ်ႉယူႇ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ပီၶရိတ်ႉ 1957 ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ပၺ်ႇၺႃႇၽေႃးၵလႄႈ ၸဝ်ႈၽလူင်ၶမ်းသိူၵ်ႈ(ဝဵင်းယွင်ႈႁူၺ်ႇ) ၺႃးၵၼ်တီႈ ၵျွင်းၵျႅၵ်ႉၵသၢၼ်ႇ တႃႈၵုင်ႈသေ လႆႈၽိတ်ႈပၢင်းတုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်ပၺ်ႇၺႃႇၽေႃးၵ ဢွၼ်ႁူဝ်ပိၼ်ႇပိတၵၢတ်ႈၽၢႆႇတႆးၼႆလႄႈ ၸင်ႇတေပဵၼ်တႄႇတင်ႈ မုၵ်ႉၸုမ်းပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇမႃးသေ ပီ 1958-59 ၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢဝ်ပိတၵၢတ်ႈထမ်းၸဝ်ႈ ပိၼ်ႇပဵၼ်လိၵ်ႈတႆး (ၼိသ်သယၽၢႆႇတႆး)မႃးယဝ်ႉ။
ဝၢႆးပိၼ်ႇယဝ်ႉ ၸင်ႇတေဢဝ်သွၼ်ႁဵၼ်းပၼ်ၵၼ်၊ သိုပ်ႇပဵၼ်မႃး ပၢင်ပွႆးတႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ ပၢင်ပွႆးၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈသေ ၸင်ႇတႅၵ်ႇၵိင်ႇပဵၼ်မႃး ၸုမ်းပၢင်ပွႆးတႅမ်ႈတွပ်ႇၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈ ပရိယတ်တိသၻ်ꩪမ်မပႃလ ၵႅၼ်ႇ ၸဝ်ႈၸိုင်ႈတႆးယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈတႄႇ ၶဝ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈပွၵ်ႈၵမ်းမၢႆၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈဢၼ်ၶဝ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈၵူၺ်းမီး 12 ပႃးၵူၺ်းသေတ ပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉတႄႉ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ ၶဝ်ႈတႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ မီးမႃး 1379 ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။
တႃႇတေပဵၼ်မႃး ပၢင်ပွႆးလူင်ပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉ သင်ႇၶႃႇသြႃႇၸဝ်ႈလူင်ၶဝ် ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ တၵႃႇၸုမ်းႁပ်ႉၶၢမ်ႇ ဢေႃးဝႃႇတသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ် ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၵၼ်မႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈၼႃႈပွႆး ႁႃႈပီၼၼ်ႉသေ ပၼ်သတိ ၵၼ်မႃးယူႇၵူႈပီ။ ၶၢဝ်းယၢမ်းပၢင်ပွႆးတႅမ်ႈတွပ်ႇၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈ ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၸိုင်ႈ တႆးၵူႈပီၼၼ်ႉ ပေႃးထိုင် ဝၼ်းလိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 14 ၶမ်ႈ တိုၼ်းမီးပၢင်ၵုမ် ၵူႈပီလႄႈ ၸင်ႇလႆႈပၼ်သတိၵၼ် တိုၵ်းသူၼ်းၵၼ်မႃးယူႇ။ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈလႄႈ တၵႃႇဢွၼ်ၵၼ်ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်လီ ပုၼ်ႈတႃႇပၢင်ပွႆးလူင် ပီၵွၼ်းၶမ်းသေ ၸင်ႇတမ်းဝၢင်းၽႅၼ်ၵၢၼ် ၶိုင်သၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် တႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈဝၼ်းမၼ်းၵႂႃႇ ႁႂ်ႈပဵၼ် 1370 တဵမ်တႄႇဢဝ် လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 5 ၶမ်ႈတေႃႇထိုင် လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း (9-19.5.2008)ၼၼ်ႉယူႇ။
ႁၢင်ႈၽၢင် ပၢင်ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း
မႄးထတ်းပေႃးဝႃႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃး မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၶဝ်ႈႁွတ်ႈထိုင် ဝဵင်းပၢင်လူင်မႃးၸိုင် လႆႈႁၼ်ပၢႆ့လိၵ်ႈပီၵွၼ်းၶမ်း ၸွမ်းသွင်ၽၢၵ်ႇၶၢင်ႈလၵ်းၽႆးသေဢမ်ႇၵႃး လႆႈႁၼ်ပႃး လိၵ်ႈပၢႆ့ၼၢင်ၶၢမ်ႈတၢင်းဝႆႉႁေ ႁပ်ႉတွၼ်ႈ ပီႈၼွင်ႉတီႈၸမ်တီႈၵႆယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ တႄႇၶဝ်ႈမႃးထိုင် ပၢင်ပွႆးၸိုင် လႆႈမႃးႁၼ် ၽၵ်းတူၵႅဝ်ႈပီၵွၼ်းၶမ်း ဢၼ်ပဵၼ်ႁၢင်ႈ ၵွင်ၵူၼ်ႈယၢဝ်းလူင် သွင်လုၵ်ႈႁဵတ်းပဵၼ်သဝ်သွင်လူၼ်ႈ၊ ဢဝ်မွင်းလႄႈသႅင်ႇ ႁဵတ်းပဵၼ်ႁွႆႈ၊ ဢဝ်လၢႆးမိုဝ်း ႁၢင်ႈလီသေ ၸွႆႈထႅမ်ႁၢင်ႈၶိူင်ႈဝႆႉၶိုၵ်ႉၶိုၵ်ႉ ၽႂ်မႃးႁၼ် ႁူဝ်ၸႂ်ပေႃးတွတ်ႇပိုၵ်ႉပိုၵ်ႉ ၸူမ်းသိူဝ်းပေႃးဢမ်ႇၶႂ်ႈမေႃလၢတ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးႁႅၼ်တူၺ်း ၼိူဝ်ႁၢင်ႈၼႃႈတူၵႅဝ်ႈ ပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉၼႆ ၽၢႆႇတႂ်ႈၸွမ်ပိဝ်သႃႇသၼႃႇ ဢၼ်လိတ်းလိဝ်ၸွမ်းလူမ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉလႆႈႁၼ် ႁၢင်ႈၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇ သွင်ပႃး၊ ပႃးၼိုင်ႈတႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ၊ ပႃးၼိုင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈဝႆ့သေ ၼႄပၼ် ႁၢင်ႈပွႆးလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၸၼ်ၸႂ်ပိူၼ်ႈ ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ပေႃးမႃးလွမ်ထၢမ်ဝႃႈ "ပဵၼ်ၽႂ်ႁဵတ်း" ၼႆယူႇတင်းၼမ်။ ၶေႃႈတွပ်ႇယမ်မၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉတိၼ်လၢႆးမိုဝ်း ဢွၼ်ႇၸၢႆးပၢင်လူင် ၸိူဝ်းသူင်ၵိၵ်းၵိၵ်းၵွၵ်းၵွၵ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်"ပလၢတ်ႈၸတိၵ်ႉဝေႇၽႃႇ"ႁဵတ်းဝႆႉယဝ်ႉ။
ဢွင်ႈတီႈပွႆး ပီၵွၼ်းၶမ်း
မႄးထတ်းဢွင်ႈတီႈ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး၊ ပၢင်တႅမ်ႈတွပ်ႇၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈ ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၸိုင်ႈတႆးတႄႉ ႁဵတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ၵႂႃႇ တီႈဝၢင်းပွႆးပရိယတ်ႉတိ ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈလႄႈ ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢင်းပွႆးမူၼ်ႈၵျေႃႇတႄႉ ႁဵတ်းပဵၼ်တမ်ႈတီႈ ဝၢင်းမၢၵ်ႇၼင် ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်မီးၽၢႆႇၸၢၼ်းၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တမ်ႈတီႈ ပၢင်ပွႆး ပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉ ပေႃးၶဝ်ႈမႃး ၸိုင် လႆႈမႃးႁၼ် ဢွင်ႈႁပ်ႉၶႅၵ်ႇသေ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းႁပ်ႉတွၼ်ႈၶႅၵ်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်ႁပ်ႉႁူမ်ၸူမ်းတွၼ်ႈၶႅၵ်ႇ တီႈၵႆတီႈၸမ် ဢဝ်ၵႂႃႇသူင်ႇပၼ် တမ်ႈတီႈဢွင်ႈၼွၼ်း ၸွမ်းၼင်ႇၶပ်းၶိုင်ဝႆႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးသၢင်ႇထုၵ်ႇ ၸုမ်းလႂ် ၸုမ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ၸုမ်းၶဝ်ၼႆႉ လႆႈႁပ်ႉၶႅၵ်ႇသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ 3289 ၸဝ်ႈ၊ ၶႅၵ်ႇၵူၼ်းႁိူၼ်း 151509 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ တႃႇတေပၼ် ဢွင်ႈယူႇဢွင်ႈၼွၼ်းတႄႉ လႆႈတမ်းဝၢင်းပၼ် တမ်ႈတီႈၵျွင်း၊ ၸရွပ်ႈ၊ သႃလႃး၊ ႁူမ်ႈပႃး ႁူင်းႁဵၼ်း၊ လုမ်း၊ ႁူင်းယႃ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်၊ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ႁိူၼ်းပီႈၼွင်ႉပၢင်လူင် ၵူႈပွၵ်ႉၵူႈၽၢႆႇယဝ်ႉ။
ၶႅၵ်ႇမိူင်းၵႆလႄႈၼမ်ႉၸႂ် ၸဝ်ႈႁိူၼ်းပၢင်လူင်
မႄးထတ်းၵူၼ်းၵူႈမိူင်းမိူင်း ဢၼ်ႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃး တီႈပွႆးပၢင်လူင်သေ လႆႈၵႂႃႇသဝ်းထင် တမ်ႈတီႈႁိူၼ်းပီႈၼွင်ႉပၢင်လူင် ၶဝ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈဝႃႈ
- "ၸဝ်ႈႁိူၼ်းပၢင်လူင်ၼႆႉ ၸႂ်လီၼႃႇ၊ ၶူဝ်းႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူင်ႈဢမ်ႇႁၢႆသင်၊ ၸဵမ်ၽႃႈႁူမ်ႇၶူဝ်းၼွၼ်းၵေႃႈ ၶပ်းၶိုင်ဝႆႉပၼ်ႁဝ်းဢိူဝ်ႈ၊ ႁိူၼ်းႁဝ်းၼွၼ်းၼၼ်ႉ ၵွႆႁုင်ၶဝ်ႈႁုင်ၽၵ်းလဵင်ႉႁဝ်းၵွၼ်ႇဢိူဝ်ႈ၊ ႁိူၼ်းဢၼ်ႁဝ်းၼွၼ်းၼၼၼ်ႉတႄႉ ၸဝ်ႈႁိူၼ်းပၢႆႈဢွၵ်ႇၼွၼ်းတီႈၼွၵ်ႈသေ ပၼ်ႁဝ်းၶဝ်ႈၼွၼ်း ၼႂ်းလုၵ်းၼွၼ်းၶဝ်ၵွၼ်ႇဢိူဝ်ႈ၊ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼမ်ႉမႆႈၼမ်ႉၼဵင်ႈၶူမ်ၵေႃႈ တဵမ်ထူၼ်ႈဝႆႉတႃႇသေႇဢိူဝ်ႈ၊ ႁိူၼ်းဢၼ်ႁဝ်းၵႂႃႇၼွၼ်းၼၼ်ႉ တင်းပၢႆၵႂႃႇၸၢင်ႈ ၵူၼ်းတူမ်ႈၶဝ်ႈႁုင်ၽၵ်းသေ ႁုင်လဵင်ႉႁဝ်းၵွၼ်ႇဢိူဝ်ႈ၊ ႁိူၼ်းဢၼ် ႁဝ်းၵႂႃႇၼွၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ႁိူၼ်းပဢူဝ်းသေ ၶဝ်ၵေႃႈၸႂ်လီၼႃႇ ၶဝ်ၵေႃႈ ႁုင်ၶဝ်ႈႁုင်ၽၵ်းလဵင်ႉႁဝ်း ၵွၼ်ႇဢိူဝ်ႈ။ ႁိူၼ်းဢၼ်ႁဝ်းၼွၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ႁိူၼ်ႈၶႄႇ ၶဝ်ၵေႃႈ ၸူမ်းသိူဝ်းႁပ်ႉတွၼ်ႈႁဝ်းတႄႉဢိူဝ်ႈ။ ႁိူၼ်းႁဝ်းၵႂႃႇၼွၼ်းၼၼ်ႉ မီးၵူၼ်းသၢဝ်းၵေႃႉ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ ၸုမ်းႁဝ်းမီးပဵၼ် 40 ပၢႆ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ ၸုမ်းႁဝ်း မီးပဵၼ် 50 ပၢႆ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ ၸဵမ်ပိူၼ်ႈၸဵမ်ႁဝ်း ဢွၼ်ၵၼ်ၼွၼ်းတီႈႁိူၼ်း ၸၼ်ႉတႂ်ႈၸၼ်ႉၼိူဝ် ပေႃးတေမီးၵူၼ်း 80 ပၢႆၵွၼ်ႇဢိူဝ်ႈ။ ႁိူၼ်းဢၼ်ႁဝ်းၵႂႃႇၼွၼ်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းၵူၼ်းတီႈႁဝ်း ပေႃးဝႃႈ ၸုပ်ႈၼိုင်ႈမိူဝ်း ၸုပ်ႈၼိုင်ႈၶိုၼ်းမႃးပုတ်ႈၼွၼ်းၵႂႃႇဢိူဝ်ႈ၊ ၸမ်ႁဝ်းတေၽၢတ်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ လီသေလၢႆၵၼ်ၼႃႇသေ ႁဝ်းပေႃးႁႆႈတေႃႇၵၼ်ၵွၼ်ႇဢိူဝ်ႈ။ ႁဝ်းၵေႃႈမိူၼ်ၼၼ်ယဝ်ႉ ၸဝ်ႈႁိူၼ်းၵေႃႈႁႆႈ ႁဝ်းၵေႃႈႁႆႈသေ ၽၢတ်ႇၵၼ်မႃးဢိူဝ်ႈ၊ ဢလူဝ်ႉ ပီႈၼွင်ႉပၢင်လူင်ၼႆႉ ၸႂ်လီၼႃႇၼႃႇ… ၸႂ်လီတႄႉတႄႉ" ၶေႃႈၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်မႃးၼႂ်းဢူၵ်းၼႂ်းၸႂ် ပီႈၼွင်ႉမိူင်းၵႆၶဝ် ဢၼ်လႆႈၵႂႃႇသေႃႉႁူမ်ႈၽူၺ်း ပီႈၼွင်ႉပၢင်လူင် ဢၼ်မီးၸႂ်ၵႂၢင်ႈၸႂ်ၵူင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၽၢင်ႁၢင်ႈ သုမ်ႉပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း
မႄးထတ်းပေႃးပူၼ်ႉ ဢွင်ႈတီႈႁပ်ႉၶႅၵ်ႇသေ သိုပ်ႇၶဝ်ႈၵႂႃႇၸိုင် ၽၢႆႇၸၢၼ်း (ၽၢႆႇၶႂႃ)ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉသုမ်ႉပႁူဝ်ႇၵေႃႇမတီႇ တီႈပႂ်ႉႁပ်ႉၶႅၵ်ႇ ႁူမ်ၸူမ်းၶႅၵ်ႇ ဢိၵ်ႇပႂ်ႉႁပ်ႉ တၢင်းလူႇတၢင်းတၢၼ်းယဝ်ႉ။ သိုပ်ႇထႅဝ်ၼၼ်ႉ မီးထႅင်ႈသုမ်ႉပႃႈငူၺ်ႇၵျီႇ (တိူၵ်ႈယႃႈယႃၸၢင်ႉႁူၵ်းတူဝ်) ဢၼ်မႃးၸႃႇၵယႃႈယႃ တေႃႇပွႆးပေႃးယဝ်ႉတူဝ်ႈၼၼ်ႉယူႇ။ သိုပ်ႇတႅဝ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းမီးထႅင်ႈ ငဝ်ႈသုမ်ႉၽၢႆႇပွင်ႇၶၢဝ်ႇသေ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးမၼ်းတႄႉ ဢူတ်ႇဢၼ်ႁွင်ႉသေႃႇ တီႈသုမ်ႉပွင်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ လႆႈဝႆႉႁႂ်ႈ သဵင်ႁွၼ်းမၼ်း လင်ႁႅင်းလိူဝ်သေပိူၼ်ႈ။ လင်ႁႅင်းလိူဝ်သေ သဵင်သုမ်ႉႁပ်ႉၶၢမ်ႇ တၢင်းလူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးႁဵတ်းၼၼ် တီႈငဝ်ႈသုမ်ႉပွင်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ လူဝ်ႇၸိသင်ႇသင်ၼႆၵေႃႈ ၸၢင်ႈဢဝ်သဵင်လင်လိူဝ်ပိူၼ်ႈသေ ၸိ သင်ႇလၢတ်ႈပၼ်ၵၼ်လႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ (သုမ်ႉလူႇၶၢမ်ႇၵူႈသုမ်ႉသုမ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈဝႆႉသဵင်လင်ႁႅင်း လိူဝ် သုမ်ႉငဝ်ႈပွင်ႇၶၢဝ်ႇၼင်ႇၵဝ်ႇ)
သုမ်ႉပွင်ႇၶၢဝ်ႇၼႆႉ ၽွင်းပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ပဵၼ်တီႈ ပိုၼ်ၶၢဝ်ႇပၼ်ၵူႈပိူင်ပိူင်၊ ပဵၼ်တီႈႁွင်ႉပၢဝ်ႇ ပၢင်းသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ယေႃးၶိင်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၽႂ်ၵၢၼ်မၼ်း၊ ပဵၼ်တီႈပွင်ႇၶၢဝ်ႇ ႁႂ်ႈသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ယေႃးၶိင်းၵႂႃႇသုင်းသွမ်းပဵၼ်း ႁႂ်ႈၶိုတ်းၶိင်ႇၶိုတ်းယၢမ်း။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁၢႆ ဢူၺ်းၵေႃႉႁၢႆၵေႃႈ မႃးပွင်ႇၶၢဝ်ႇပၼ်သေ ႁွင်ႉသေႃႇပၼ်လႄႈ ၶိုၼ်းထူပ်းႁၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇ မီးတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၶိုၼ်းၼိုင်ႈ မႄႈထဝ်ႈမိူင်းၵႆၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢမ်ႇတွင်း ႁိူၼ်းတီႈမၼ်းၼွၼ်းသေ ၽႅဝ်မႃးတီႈသုမ်ႉပွင်ႇၶၢဝ်ႇယူႇ။ ထၢမ်တူၺ်း မႃးသဝ်းႁိူၼ်းၽႂ်၊၊ ပွၵ်ႉလႂ်၊၊ သဵၼ်ႈတၢင်းသင်ၼႆၵေႃႈ ၶေႃႈတွပ်ႇမၼ်းဝႃႈ "ဢမ်ႇႁူႉ" ၼႆၵူၺ်း။ ၽိူဝ်ႇထၢမ်ဝႃႈ"မႄႈထဝ်ႈတွင်းသင်လႃႇ" ၼႆ မၼ်းတွပ်ႇဝႃႈ "ၵဝ်တွင်း ၶူဝ်လႆႁိူၼ်းၶဝ် မီးၸဵတ်းသိၵ်ႈ" ၼႆယဝ်ႉ။ ၵမ်းလိုၼ်း လႆႈႁွင်ႉပၢဝ်ႇၼႂ်းဢူတ်ႇ ႁႂ်ႈသေၵေႃႉၵေႃႉ ၵေႃႉႁူႉၸၵ်း မႃးဢွၼ်ၵႂႃႇလႄႈ မႄႈထဝ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႃႈၽႅဝ်ၵႂႃႇၶိုၼ်း တီႈႁိူၼ်းမၼ်းမႃးယင်ႉ သဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။
တၢမ်းသုမ်ႉပွင်ႇၶၢဝ်ႇၼၼ်ႉ သမ်ႉမီး ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ဢၼ်ဢဝ်လိၼ်ပုၼ်ႁဵတ်းၼႄဝႆႉ ႁၢင်ႈ ၽႅၼ်ႇလိၼ် ၵုၼ်ဢေးသျႃး ဢွင်ႈတီႈသႃႇသၼႃႇၽြႃးႁိူဝ်ႈႁိူင်းပိူင်းသႂ်သေ ၵမ်ႈၽွင်ႈ မႃးလႅၵ်ႈငိုၼ်းယွႆႈ ထိုမ်ႈသႂ်ႇၸၢမ်းမိုဝ်းမႅၼ်ႈႁိုဝ် ၸၢမ်းၵၢမ်ႇႁိုဝ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈ။ ငိုၼ်းလူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်ႈပဵၼ်ငိုၼ်းၵွင်ၵၢင်ယူႇယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇလင်သုမ်ႉပႁူဝ်ႇၵေႃႇမတီႇတႄႉ သမ်ႉပဵၼ် ၸရွပ်ႈၼၵႃးသႅင်လႅင်၊ ၸရွပ်ႈၼၵႃးလႅင်သေ ဢွင်ႈတီႈၼႆႈ ပဵၼ်တီႈ ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ႁဵတ်းၶေႃႈထၢမ်၊ ထတ်းလိၵ်ႈၶေႃႈတွပ်ႇ၊ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမၢႆဢွင်ႇ၊ ပွင်ၵၢၼ်လုမ်းသင်ႇၶႃႇ ၵူႈပိူင်ပိူင်သေ ၸရွပ်ႈၼၵႃးလႅင်(ဢၼ်ၵဝ်ႇ)ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်တီႈ ၵၢပ်ႈသွမ်းပဵၼ်း သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ၸိူဝ်းမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ႁဵတ်းၶေႃႈထၢမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸုမ်းဝေႇယႃႇဝတ်ႉၸ ၼၵႃးလႅင်ၶဝ်ၵေႃႈ တိုၼ်းဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၵွၼ်းဢဝ်ၼႃႈၵၢၼ် ၵူႈပီသေ ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းၶဝ်ႈသွမ်းၽၵ်းသွမ်း လူႇတၢၼ်းသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ ၶဝ် ၸိူဝ်းမႃးႁဵတ်းဢွၵ်ႇၶေႃႈထၢမ်ၼၼ်ႉယူႇ။
ၽၢႆႇၸၢၼ်း ၸရွပ်ႈၼၵႃးသႅင်လႅင်ၼၼ်ႉတႄႉ သမ်ႉပဵၼ် ဝၢင်းမၢၵ်ႇၼင်လူင်သေ ဢွင်ႈတီႈၼၼ်ႈတႄႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈပွႆးၵျေႃႇမူၼ်ႈ ပီၵွၼ်းၶမ်းယဝ်ႉ။ ၶဵင်ႇၸၢတ်ႈတႆးၵဝ်ႇ မီးသွင်ၶဵင်ႇ၊ ၶဵင်ႇပၢၼ်မႂ်ႇမီးၶဵင်ႇၼိုင်ႈသေ ပဵၼ်တီႈမူၼ်ႈၸႂ်ပၼ် ၸိူဝ်းမႃးပွႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတၢင်းၶၢႆၵေႃႈ မီးၸွတ်ႇမီးၸေး ပေႃးပဵၼ်ထႅဝ်ၵၢတ်ႇ လွမ်ႉၵွတ်ႇႁွပ်ႈ ဝၢင်းမၢၵ်ႇၼင်ဝႆႉယူႇ။ ယွၼ်ႉပွႆးၵိုၼ်းၼႃႇလႄႈ ဝၢင်းမၢၵ်ႇၼင်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းသမ်ႉပေႃးတဵမ် ၵႂႃႇယူႇ။ ၽွင်းပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆ့ တမ်ႈတီႈ မိူင်းမၢၼ်ႈ တိူင်းဢေႇရႃႇဝတီႇ၊ တိူင်းတႃႈၵုင်ႈ၊ တိူင်းပႃႇၵိူဝ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉၺႃးလူမ်းလႅင်ႉ ၼႃႇၵိတ်ႉသေ တုၵ်ႉယၢၵ်ႈၶၢၼ်ၸႂ်ဝႆႉယူႇ။ ယွၼ်ႉႁႅင်းလူမ်းလႅင်ႉၼၼ်ႉသေ ၽူၼ်ၵေႃႈ မႃးတူၵ်းတမ်ႈတီႈ မိူင်းတႆးၵူႈတီႈလႄႈ ပွႆးပၢင်လူင်ၼႆႉၵေႃႈ ၵူၼ်းပၼ်ႇပုတ်ႈၵၼ်မႃးတူၺ်း တၢင်းသမ်ႉပေႃးဢုင်ယဝ်ႉ။
ၽၢႆႇႁွင်ႇဝၢင်းမၢၵ်ႇၼင်ၼၼ်ႉတႄ့ ပဵၼ်ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇယဝ်ႉ။ ၵျွင်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ သင်ႇၶႃႇၶဝ် တွပ်ႇလိၵ်ႈ တီႈၸၼ်ႉၼိူဝ်ၸၼ်ႉတႂ်ႈသေဢမ်ႇၵႃး ပဵၼ်တီႈ သင်ႇၶႃႇလႄႈ ၶႅၵ်ႇမႃးလိုဝ်ႈသဝ်းထင်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ႁႃႈသိပ်းပီလိူဝ်ၼၼ်ႉ ဢွင်ႈၵျွင်းတီႈၼႆႈ ပဵၼ်တီႈၸဝ်ႈသြႃႇဝိၸိတ်ႉတ(မူၺ်ႇတေႃႇ)၊ ၸဝ်ႈသြႃႇမိူင်းၼွင်၊ ၸဝ်ႈသြႃႇၵိတ်ႉတိလၢင်းၶိူဝ်း ၶဝ်ၸဝ်ႈၸိူဝ်းပႃးၸႂ်လိၵ်ႈတႆး ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် တႃႇတေပိၼ်ႇပိတၵၢတ်ႈ ၽၢႆႇတႆးယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ထွမ်ႇတြႃးႁေႃးတြႃး ၽွင်းပွႆး ၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်း ၸိူဝ်းမႃးၶဝ်ႈပွႆးတႅမ်ႈတွပ်ႇ ၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈတင်းသဵင်ႈ လႆႈမႃးႁပ်ႉသွမ်းပဵၼ်း တမ်ႈတီႈ ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇၼႆႉၵူႈပီယဝ်ႉ။ ၸုမ်းဝေႇယႃႇဝတ်ႉၸ ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇၶဝ်ၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ တိုၼ်းဢမ်ႇၽၢတ်ႇဢမ်ႇယၢႆႈၵၼ်သေ ၸွႆႈထႅမ် ႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ် ဝေယႃႇဝတ်ႉၸမႃး ၵူႈပီယူႇ။
ၽၢႆႇႁွင်၊ ၽၢႆႇႁွင်ဝၼ်းတူၵ်း ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇၼႆႉတႄႉ ၸင်ႇတေပဵၼ် ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈယဝ်ႉ။ တႃႇတေ ပဵၼ် မႃးၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈၽၶဝ်ၵႂႃႇယွၼ်းၶေႃႈ ဢၼုၺၢတ်ႈ တီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင်မူၺ်ႇတေႃႇသေ မၼ်းၸဝ်ႈၼႄပၼ် ဢွင်ႈတီႈမၼ်းလႄႈ ၸင်ႇမႃးတင်ႈပဵၼ်ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈ ပီ 1319 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၼႂ်းဝဵင်းပၢင်လူင်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵျွင်း ဢၼ်သင်ႇၶႃႇၼမ်လိူဝ်သေပိူၼ်ႈသေ (မီး 500 လိူဝ်) ပူင်သွၼ်ပၼ်လိၵ်ႈထမ်း ၽၢႆႇပႃႇလိ၊ ၽၢႆႇတႆး၊ ၽၢႆႇမၢၼ်ႈယူႇ။ တႃႇပွႆး ပီၵွၼ်းၶမ်းၼၼ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ၸင်ႇလႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈဝႆႉ ႁူင်းထမ်းလူင် သုဝၼ်ႇၼၽူႇမိသေ ယၢတ်ႇၼမ်ႉၵႂႃႇ မိူဝ်ႈၽွင်းပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈၼိူဝ်ႁူင်းထမ်းလူင် သုဝၼ်ႇၼၽူႇမိၼႆႉ ပဵၼ်တီႈတႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ၊ တီႈၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈ၊ တီႈလူႇတၢၼ်း ယၢတ်ႇၼမ်ႉပၢင်ၵႅဝ်ႈ ပီၵွၼ်းၶမ်း၊ တီႈထွမ်ႇတြႃး၊ ႁေႃးတြႃး၊ တီႈသင်ႇၶႃႇလႄႈ ၶႅၵ်ႇမႃးလိုဝ်ႈသဝ်းယဝ်ႉ။ ၵႃႈပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇသႃႇမၼေႇ ၸိူဝ်းမႃးပွႆးတင်းသဵင်ႈ လႆႈမႃးသုင်းသွမ်းၼႂ်သွမ်းဝၼ်း တမ်ႈတီႈ ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈ ၼႆႉတင်းသဵင်ႈယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းၼႆၸႅၵ်ႇဝႆႉ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းသုင်းတီႈၼိုင်ႈ ၸဝ်ႈသၢင်ႇသုင်းတီႈၼိုင်ႈၼႆၸိုင် မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် လႆႈဢႃးၼႃႇ ၸဝ်ႈဝႃႇၵေႇဝႃႇယႂ်ႇၶဝ် ဢၼ်ဢမ်ႇတၼ်းမႃးၶိုတ်းၽိူၼ်သွမ်းသေ ၸၢင်ႈလႆႈၵႂႃႇၼင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈၸွၵ်ႉၸဝ်ႈသၢင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼၢႆးသွမ်းၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈၶဝ် ဝေႇယႃႇဝတ်ႉၸၶဝ်ၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ်ၸွႆႈထႅမ် ႁႂ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈမႃးၸွမ်း ၵူႈပီၵူႈပီယူႇတႄႉတႄႉ။
ၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင် ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈလႄႈ သလွပ်ႈၼၵႃးသႅင်လႅင်ၼႆႉ မီးဝႆႉဝၢင်းလိၼ်ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈ တႃႇတေႁဵတ်းသၢင်ႈ ပၢင်ပွႆးသႃႇသၼႃႇၵူႈပိူင်ပိူင်သေ ပဵၼ်ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇတႄႉတႄႉ။ မိူဝ်ႈၽွင်းပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆ့တႄႉ တီႈဝၢင်းၼၼ်ႉ လႆႈႁဵတ်းဝႆႉ ႁွင်ႈၼႄပၢႆးမွၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ႁွင်ႈၼႄပရိယတ်ႉတိၵူႈၸႄႈဝဵင်းယဝ်ႉ။ ႁွင်ႈၼႄပရိယတ်ႉတိၼႆ့တႄႉ ႁဵတ်းသႂ်ႇၼႂ်းဝၢင်း ၵွင်းမူးမႁႃႇၼႃႇယၵသေ ၼႄဝႆ့ပၼ် ၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်လွင်ႈပရိယတ်ႉတိ တူင်ႇဝဵင်းၽႂ်မၼ်းလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်လီလူလီတူၺ်းဝႆႉ ၵူႈႁွင်ႈၵူႈဢွင်ႈယဝ်ႉ။ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းပရိယတ်ႉတိၼႆႉ ပဵၼ်တီႈၸၼ်ၸႂ် ၽူႈမႃးၶဝ်ႈပွႆးသေ ထႅမ်ပၼ် လွင်ႈတၢင်းႁူႉတၢင်းႁၼ် တင်းၼမ်ယူႇ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ၸဝ်ႈမႁႃႇၼႃႇယၵလူင် ၸဝ်ႈသြႃႇမိူင်းသူႈၵေႃႈ ၼႄဝႆႉသေ ၶေႃႈၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်မၼ်းၸဝ်ႈၸိူဝ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ လီမၢႆတွင်းယူႇတႄႉတႄႉ။ ဢၼ်ပွတ်းပွတ်းသေ ဢၼ်ၸပ်းၸႂ်ပိူၼ်ႈၵႂႃႇၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ၶေႃႈဢၼ်ဝႃႈ "ပေႃးဢမ်ႇယိူၼ်ႉလႆႈသေ ၶႂ်ႈလၢတ်ႈၶိူဝ်းပိူၼ်ႈၸိုင် လိူၵ်ႈလၢတ်ႈဢၼ်လီမၼ်းၵူၺ်းတ" ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႃႇတေပဵၼ်မႃး ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းၸိူဝ်းၼႆ့ သင်ႇၶႃႇၸႄႈဝဵင်းၽႂ်မၼ်း ၶတ်းၸႂ်ႁႃႁွမ်တွမ်ၸုသေ မႃး ႁၢင်ႈၶိူင်ႈၼႄၵႂႃႇယဝ်ႉ။
တီႈၼႂ်းပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းႁဝ်း ဢၼ်ၸၼ်ၸႂ်ပရိသတ်ႈတင်းၼမ်ထႅင်ႈ တီႈၼိုင်ႈတႄႉ ပဵၼ်ႁွင်ႈၼႄ ပၢႆးမွၼ်း ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈသုၶမ်း(တၢင်ႉယၢၼ်း)လႄႈ ၸဝ်ႈဝိၸယ (ဝဝ်းသွင်ႇ မိူင်းၶၢင်) ႁူမ်ႈၵၼ်သေ ႁႃႁွမ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉ ၵူႈတီႈၵူႈတၢင်း၊ ႁႃႁွမ်ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ၵူႈသမ်ႇၵူႈပိူင်၊ လႆႈပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ႁႃႈလိူၼ်သေၶိုင်သၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်မႃးယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းႁွင်ႈၼႄ ပၢႆးမွၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼၼ်ႉၼႄဝႆႉ ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉၽြႃး၊ ၶေႃႈလွၼ်ႉမွၼ်းတြႃး၊ ၶေႃႈၵႂၢမ်းယမ် ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်တင်းၼမ် ၶေႃႈၵႂၢမ်းၵူၼ်းၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ ႁၼ်ထိုင်ၼိူဝ်ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇၼင်ႇႁိုဝ်၊ လွင်ႈငရၢႆး၊ လွင်ႈမိူင်းၽီ၊ လွင်ႈၵၢၼ်လီ၊ လွင်ႈၵၢၼ်မိူၵ်ႈ၊ လွင်ႈၵႃႇတုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ပႃးဝႆႉၵူႈပိူင်လႄႈ ၽႂ်လႆႈၶဝ်ႈၵႂႃႇတူၺ်းၵေႃႈ ပေႃးထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸႂ်ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။
တီႈၼႂ်းႁွင်ႈၼႄ ပၢႆးမွၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼၼ်ႉ တမ်းဝႆႉပၼ်ပပ်ႉ တႃႇပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်လႄႈ ၵူၼ်းမႃးပၼ် တၢင်းၶႆႈၸႂ်သေ တႅမ်ႈၵႂႃႇၼၼ်ႉ ပပ်ႉမၼ်းၶႂ်ႈမီးသၢဝ်းပပ်ႉယူႇ။ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ဢိၵ်ႇၸွမ်သိုၵ်း၊ ပႃးၸဵမ်ၵူၼ်းၽိုၵ်းတႅမ်ႈလိၵ်ႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူၼ်းလူင် ဢွၼ်ၵၼ်မႃးတႅမ်ႈပၼ် ၶေႃႈၵႂၢမ်းၶွပ်ႈၸႂ်တင်းၼမ်ယူႇ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်ၵမ်ႈၽွင်ႈ တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ
- "ႁွင်ႈၼႄပၢႆးမွၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼႆႉ ၸၼ်ၸႂ်တၢၼ်ႇလႂ်ၼႆ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈၶႃႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၶႃႈတႄႇၶဝ်ႈတူၺ်းၼၼ်ႉတႄႉ တေပဵၼ်မွၵ်ႈၵၢင်ၼႂ်ၵဝ်ႈမွင်းဢေႃႈ၊ ၽိူဝ်ႇဝႃႈ ၶႃႈၶဝ်ႈၵႂႃႇ ဢၼ်လႂ်ၵေႃႈ လီလူ ဢၼ်လႂ်ၵေႃႈ လီတူၺ်း သိုပ်ႇတူၺ်းၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းသေ ၽိူဝ်ႇထိုင်ၶႃႈၶိုၼ်းဢွၵ်ႇမႃးၼႆ လွမ်တူၺ်း ယၢမ်းမွင်းဢၼ်ႁတ်ႉမိုဝ်းၶႃႈၼၼ်ႉ သမ်ႉပေႃးမီးၵႂႃႇ သီႇမွင်းၶိုင်ႈယဝ်ႉလႄႈ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၶႃႈၸင်ႇ ၶိုၼ်းၶုၵ်းၸႂ်ႈလႆႈဝႃႈ ဢေႃး ၵဝ်ပေႃးလိုမ်းၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်းယဝ်ႉလူင်ၼႆႉ ၼႆယူႇ"
ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈတႄႉ မႃးတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ "မိူဝ်ႈၼႆႉ ၵဝ်ၶႃႈလႆႈမႃးႁၼ် ႁွင်ႈၼႄ ပၢႆးမွၼ်းပုတ်ႉထၼႆႉ ၵတ့်ၵႃႈမိူဝ်ႈဝႃး ၵဝ်ဢမ်ႇတၢႆလႃႈ" ၼႆယူႇ။ ပွႆးယႂ်ႇပွႆးလူင်ၼင်ႇၼႆ ႁွင်ႈၼႄၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ထိင်းၸႂ်ၵူၼ်း ၼႆၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇၽိတ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၽၢႆႇၸၢၼ်း ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ႁေႃၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇလႄႈ တီႈႁပ်ႉၶၢမ်ႇငိုၼ်းတၢင်းလူႇယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်းၽၵ်းတူ ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ယူတ်းယႃပၼ်လၢႆလၢႆ "သူၺ်ႇတွင်ႇတၢၼ်း" တႃႇမႃးလူႁၼ်လုမ်းလႃးပၼ် ပရိသတ်ႈၸိူဝ်းမႃးပွႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပဵၼ်လၢၼ်ႉဝေႇသၼ်ႇတရႃႇ ဢၼ်ၸဝ်ႈသုၶမ်းလႄႈ ၵေႃႉပဵၼ် ပီႈၼၢင်းမၼ်းၸဝ်ႈ ၼၢင်းသႂ်သႂ်သႅၼ် ဢွၼ်ႁူဝ် ယေႃးၵီႇၵူႈမိူင်းမိူင်း ႁူမ်ႈၵၼ်လူႇတၢၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လၢၼ်ႉဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်တီႈလီၶဝ်ႈၸႂ်ပိူင်ၼိုင်ႈယူႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ လႆႈမႃးၸူၵ်း သလၢၵ်ႇလၢႆလၢႆသေ ၽႂ်ၵိုင်ႇလႆႈသင်ၵေႃႈ လႆႈၼၼ်ႉၵႂႃႇၵူၺ်းလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူၼ်းလူင် ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈထႅဝ် ပႂ်ႉမႃးၸူၵ်းသလၢၵ်ႈလႄႈ ထႅဝ်ၵူၼ်းသမ်ႉပေႃးယၢဝ်းပူၼ်ႉ ပၢႆ့ၵႅဝ်ႈတူပီၵွၼ်းၶမ်းၼၼ်ႉၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ သိုပ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ၽၢႆႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉမီးသုမ်ႉၸႃႇၵလုင်းမွင်ႇမွင်ႇ ပႃႈၼၢင်းဢေးၶိၼ်ႇၶဝ်သေ ၸုမ်းၶဝ်ၼႆႉၵေႃႈ မႃးၸႃႇၵၶဝ်ႈသုၵ်းၽၵ်းသုၵ်း မိူဝ်ႈၽွင်းပွႆးလႄႈ ၵုမ်ႉၸွႆႈပၼ်ၵူၼ်းမႃးပွႆး ဢၼ်တွင်ႉမႆႈသႆႈ လိူတ်ႇၼၼ်ႉယူႇတႄႉတႄႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းပႂ်ႉဢဝ်ႁေႃႇၶဝ်ႈ တေဢမ်ႇၶၢၼ်ႉၼၼ်ႉ ယင်းၵွႆႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၵႃႈၼႄသေၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၸုမ်းသၢႆသႅင်ၶိူဝ်းၶမ်း မူႇၸႄႈ၊ ၸုမ်းတူၼ်ႈတီး၊ ၸုမ်းသီႇပေႃႉ၊ ၸုမ်းၼမ်ႉလၼ်ႈ၊ ၸုမ်းၵျွၵ်ႉမႄး "သိူဝ်ႁႃႈတူဝ်" ၸုမ်းၼမ်ႉၶမ်းလႄႈ ၸုမ်း ၸုမ်း ၸုမ်းတင်းၼမ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးၸႃႇၵ ႁဵတ်းၵုသူဝ်ႇလူၺ်ႈ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၵႂႃႇယူႇ ႁင်းၽႂ်မၼ်းယဝ်ႉ။
ဝၼ်းတႄႇတင်ႈပွႆး ပီၵွၼ်းၶမ်း
မႄးထတ်းဝၼ်းပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းတႄႉ မိူဝ်ႈ 1370 ၼီႈ လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 5 ၶမ်ႈ (9.5.2008) ပဵၼ်ဝၼ်းသင်ႇၶႃႇ ၵူႈဝၢၼ်ႈၵူႈမိူင်း ႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃးယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇ ၸဝ်ႈၸၢင်းဢွၼ်ႇၶဝ် ၸိူဝ်းတေ ၶဝ်ႈပွႆးတွပ်ႇလိၵ်ႈၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၶီႇၵႃး၊ ၶီႇထေႃႈ မႃးၸွမ်းသြႃႇၸဝ်ႈၶဝ်သေ ပေႃးဝႃႈ လႆႈတီႈယူႇတီႈၼွၼ်းယဝ်ႉ ၼႅတ်ႈဢဝ်ပပ်ႉလိၵ်ႈၶဝ် ဢွၵ်ႇမႃးၵမ်းလဵဝ် ႁွင်ႉသဵင်ၶဵဝ်ဝႃႈလိၵ်ႈ ပေႃးမေႃးပၼ်းလူင်ၵႂႃႇ ၵူႈၵျွင်း ၵူႈသႃလႃးယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈ 1370 ၼီႈ လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 6 ၶမ်ႈၼၼ်ႉ (10.5.2008) ပၢင်ၵုမ်မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ ၽၵ်းတူၵႅဝ်ႈ ပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆသေတ ဝၼ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉပဵၼ်ဝၼ်း 2008 လိူၼ်မေႇ 10 ဝၼ်းလႄႈ လိူၵ်ႈလိူၵ်ႈမႃးၺႃး ဝၼ်းပၼ်ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ပုၼ်ႈတႃႇတေမၵ်းမၼ်ႈမၢႆမီႈမိူင်း မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၶၢႆႉ ဝၼ်းပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ ၽၵ်ႈတူၵႅဝ်ႈ ႁူၼ်လင်ၵႂႃႇဝၼ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၼ်း 6 ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝၼ်းသင်ႇၶႃႇၸိူဝ်းၽႅဝ်မႃး လႆႈဢုပ်ႇၵၼ် တီႈၼိူဝ်ၵျွင်းလူင်မူၺ်ႇတေႃႇသေ ပၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၼႃႈၵၢၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇ ပုၼ်ႈတႃႇ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း တေၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ ၵူႈၽၢႆႇၵူႈပႃႈၼၼ်ႉယူႇ။
ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ တူၵႅဝ်ႈ၊ ႁူင်းထမ်း၊ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း
မႄးထတ်းမိူဝ်ႈ 1370 ဝၼ်းလိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 7 ၶမ်ႈ (11.5.2008) ၵၢင်ၼႂ် 8:10 မွင်းၼၼ်ႉ ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ပၢင်ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်မူၺ်ႇတေႃႇ၊ ပၢင်လူင် ၽတ်ႉတၼ်ႇတေသႃးၽိတ (ၽူႈပၼ်ဢေႃးဝႃႇတႃႇ ၸရိယ ၸိုင်ႈမိူင်း) ၵေႃႉမႃး ၵႅတ်းပၼ်မႆလၢႆႈသေ ပိုတ်ႇပၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ တူၼ်ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇပေႃးယူႇလီသေတ ၵိၼ်ႉမၢင်ႉၶၢမ်ႇယၢပ်ႇ ဢမ်ႇၶၢင်းႁိူဝ်ႉ ဢမ်ႇၶၢင်းမွႆႈသေ မႃးပိုတ်ႇၽုၺ်ႇပၼ် ၵႅဝ်ႈတူပီၵွၼ်းၶမ်း ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ႁူမ်ႈၵႅတ်းမႆလၢႆႈၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ၸဝ်ႈသြႃႇပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႇတ (ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းသင်ႇၶမႁႃႇၼႃယၵ ၸိုင်ႈမိူင်း) ၵျွင်းထၢတ်ႈတေႃႇ ဝဵင်းလွႆလႅမ်လႄႈ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉမၢႆ(3) ၽၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄၽေးၶဵၼ် တပ်ႉလူမ်း ပူဝ်ႇမူးလူင်တိၼ်ႇထေးယဝ်ႉ။ ၵၢင်ၼႂ် 8:10 မွင်း၊ ၽွင်းမိူဝ်ႈၵႅတ်းမႆလၢႆႈၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်ပရိတ်ႈသတ်ႈ ဢွၼ်ႇႁၢႆးၸၢႆးယိင်း ဢွၼ်ၵၼ်ၼုင်ႈၶူဝ်းတႆး တင်းသဵင်ႈသေ မႃးၶႅပ်ႇၶၢင်ႈဝႆႉတင်းသွင်ၽၢႆႇ၊ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ်ၼႆၵေႃႈ ဝဵၼ်းသၢင်ႇၵၢၼ်း ၶႅမ်ႉလိပ်ႈဢႅပ်ႈတူဝ်လီငၢမ်းသေ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးၶႅပ်ႇၶၢင်ႈဝႆ့လႄႈ ပဵၼ်တီႈလီယဵမ်ႈလီတူၺ်း လီသိူဝ်းၸႂ် လီၸႂ်ၶိုၼ်ႈၸွမ်းတႄႉတႄႉယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ ၵႅတ်းမႆလၢႆႈယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈသြႃႇရေႇဝတ မိူင်းၵိုင် ဢွၼ်လွတ်ႈႁေႃး ၵႃႇထႃႇ "ၸယၼ်ႇတေႃး"၊ မၢၵ်ႇပွင်းလူမ်းမိၼ် ပိဝ်မိၼ်ၶိုၼ်ႈၵၢင်ႁၢဝ်ၵႂႃႇ သဵင်တူပ်းၽႃႇမိုဝ်းၵေႃႈ လင်တွၼ်း သဵင်ၵွင်မွင်းသႅင်ႇၵေႃႈ လင်ၶွၼ်း ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇတူၵႅဝ်ႈပီၵွၼ်းၶမ်းယဝ်ႉ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ်လႄႈ ပရိသတ်ႈတင်းသဵင်ႈ ၶိုၼ်းဢွၼ် ၵၼ်ၵႂႃႇတီႈၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈ တႃႇတေၵႂႃႇပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ ႁူင်းထမ်းလူင်သုဝၼ်ႇၼၽူႇမိယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ မႃးႁွတ်ႈထိုင်မူတ်းသေ ဢဝ်တီႈယူႇယဝ်ႉၸိုင် ႁူဝ်ပဝ်ႈသင်ႇၶၸႄႈဝဵင်း ဝဵင်းမိူင်းၵိုင် ၸဝ်ႈသြႃႇရေႇဝတ ၸင်ႇၼဵၵ်းၼဵၼ် ဢွၼ်ႁူဝ်သင်ႇၶႃႇ လွတ်ႈႁေႃးၵႃႇထႃႇ "ၸယၼ်ႇတေႃး" သေ ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇပၢႆႉၵႅဝ်ႈ ႁူင်းထမ်းလူင် သုဝၼ်ႇၼၽူႇမိၵႂႃႇ မိူဝ်ႈၵၢင်ၼႂ် 9:00 မွင်းတဵမ်ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ႁူဝ်ပဝ်ႈၵေႃးပၵ ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈ လုင်းထမ်းဢူ ၶိုၼ်းၼဵၵ်းၼဵၼ်သေ ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇပၼ် ၶႅပ်းႁိၼ်မၢႆၵိုမ်း ႁူင်းထမ်းသုဝၼ်ႇၼၽူႇမိၵႂႃႇသေ သဵင်တူပ်းမိုဝ်း ၶိုဝ်းလင်ၵႂႃႇ မီးမင်ႇၵလႃႇ တဵမ်ထူၼ်ႈၼႃႇတႄႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈလႄႈ ပရိသတ်ႈတင်းသဵင်ႈ ၶိုၼ်းဢွၼ်ၵၼ်ပႆဢွၵ်ႇဝၢင်းၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈသေ မႃးၸူးတမ်ႈတီႈ ၽၢႆႇၼႃႈႁွင်ႈၼႄပၢႆးမွၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈလႄႈ ႁွင်ႈၼႄပရိယတ်ႉယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း မင်ႇၵလႃႇ 9:20 မွင်းထိုင်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်လွတ်ႈႁေႃး ၵႃႇထႃႇၸယၼ်ႇတေႃးသေ ၸဝ်ႈသုၶမ်း၊ ဢူးဢွင်ႇထေး (ႁူဝ်ပဝ်ႈၶယၵ လွႆလႅမ်) လႄႈတပ်ႉတၢင်ႇၵုၼ်ႇမၢႆ(2) ၵႅမ်ပူဝ်ႇမူးလူင် ၶိၼ်ႇမွင်ႇမျိၼ်ႉ ၵႅတ်းမႆလၢႆႈသေ ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇပၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်း ၼႂ်းႁွင်ႈၼႄပၢႆးမွၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈလႄႈ ႁွင်ႈၼႄပရိယတ်ႉတိယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသြႃႇပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႇတ၊ ပူဝ်ႇမူးလူင်တိၼ်ႇထေး ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ၵႅမ်ပူဝ်ႇမူး ၶူင်ၶိၼ်ႇမွင်ႇမျိၼ်ႉၵေႃႈ တႅမ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် ၼႂ်းႁွင်ႈၼႄပၢႆးမွၼ်းပုတ်ႉထၵႂႃႇယူႇ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် ၸင်ႇၶိုၼ်းၵႂႃႇပၢင်း ၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇၵႅဝ်ႈသၢမ်တူဝ် ၶဝ်ႈၸူးႁေႃၸၢင်ႉ ၽိူၵ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်မႃးႁဵတ်းၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇၼႆ့တႄႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈသြႃႇရေႇဝတ မိူင်းၵိုင် ဢွၼ်ႁူဝ်တၵႃႇမိူင်းၵိုင် ႁူမ်ႈၵၼ်မႃးၶိုင်သၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ယဝ်ႉ။ ဢဝ်မႆႉၶၢတ်ႈယူင်ႉတူဝ်ၸၢင်ႉမၼ်းယဝ်ႉသေ ၸင်ႇတေၶိုၼ်းဢဝ်ၸေႈပႃႉသႂ်ႇ တႃးသီၽိူၵ်ႇလႄႈ ပဵၼ်ၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ပုၼ်ႈတႃႇ ၵွၵ်းႁူဝ်မၼ်းတေတူင်ႉၼိုင်ၼၼ်ႉ လႆႈသႂ်ႇၸိူၵ်ႈသေ တိုတ်ႉၸၼ်ဢဝ်ယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ႁႆႇၵွင်ႁႆႇမွင်းႁႆႇၸီးၸေႇ ပၢင်းဢဝ်ၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ပရိသတ်ႈဢွၼ်ၵၼ် ယူႇသဝ်းသွင်ၽၢၵ်ႇၶၢင်ႈတၢင်းသေ ၼပ်ႉယမ်ႁူမ်ၸူမ်းယူႇသိုဝ်ႈၽႂ်တၼ်းမၼ်း။ ယွၼ်ႉဝႃႈ တေဢဝ် ၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇသၢမ်တူဝ်ၼႆႉ တၢင်ႇလိၵ်ႈထမ်းပိတၵၢတ်ႈၼႆလႄႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးလူႇတၢၼ်းယဝ်ႉ။ တႄႇပၢင်းဢဝ် ၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇ ႁိမ်းၸရွပ်ႈၼၵႃးလႅင်သေ ပၢင်းလဵပ်ႈႁွပ်ႈ ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇ ႁွပ်ႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃႇၸူး တီႈႁေႃၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇ ဢၼ်မီးၽၢႆႇတူၵ်းၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇ ႁိမ်းသုမ်ႉလူႇၶၢမ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးပၢင်းၸၢင်ႉ ႁွတ်ႈတီႈႁွတ်ႈဢွင်ႈယဝ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ် ႁႆႇၵွင်ႁႆႇမွင်း ၵႃႈပၼ်ႇၵွင် ပေႃးမူၼ်ႈသိူဝ်းယူႇသိုဝ်ႈၽႂ်တၼ်းမၼ်းယူႇ။
သုင်းသွမ်းဝၼ်း
မႄးထတ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 10:30 မွင်း သဵင်တွႆႇလဵၵ်း တီႈၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇ လင်မေႃး"တၢင်း တၢင်း"ယဝ်ႉလႄႈ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇသုင်းသွမ်းဝၼ်းလႄႈ တီႈၵျွင်းသွမ်းပိတၵၢတ်ႈ၊ မူၺ်ႇတေႃႇ ဢိၵ်ႇၼၵႃးလႅင်ၼၼ်ႉ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈပေႃးတဵမ်လူင်ၵႂႃႇသဵင်ႈ။ ၸုမ်းဝေႇယႃႇဝတ်ႉၸၶဝ်ၵေႃႈ လူႁၼ်လုမ်းလႃးပၼ် ဢမ်ႇပၼ် လုတ်ႈဢမ်ႇပၼ်ႁၢမ်းသေပိူင်ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸုမ်းဝေႇယႃႇဝတ်ႉၸၶဝ်ၼႆႉ သမ်ႉလႆႈသိုပ်ႇလဵင်ႉလူပၼ် ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်းမႃးပွႆးထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။ တေလႆႈဝႃႈ ၵၢၼ်ၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇဢွၼ်ႇဢွၼ်ႇ။
ပိုတ်ႇႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းၽြႃးလႄႈ ပၢင်ၵႅဝ်ႈ တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ
မႄးထတ်းဝၢႆးသုင်းသွမ်းဝၼ်းယဝ်ႉ 11:15 မွင်းၼၼ်ႉ ႁူဝ်ပဝ်ႈသင်ႇၶၼႃႇယၵ တူင်ႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၼၼ်ႇတႃႇသိရီႇ (ၵျွင်းတႃႈပုင်ႇ လႃႈသဵဝ်ႈ)ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ လုင်းထုၼ်းယ (ၽၢႆႇသႃႇသၼႃႇၸႄႈဝဵင်းပၢင်လူင်) ၵႅတ်းမႆလၢႆႈသေ ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းပုတ်ႉထၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဝၼ်းလိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ ၸဵတ်းၶမ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပဵၼ်ဝၼ်းတႄႇပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ ၵူႈပိူင်လႄႈ ၽူႈပွင်ၵၢၼ်မၼ်း လႆႈၼႅတ်ႈဝႆႉ ၵူႈပိူင်၊ လႆႈၶတ်းၸႂ် ႁႂ်ႈၶိုတ်းၶၢဝ်းၶိုတ်း မိူဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ တီႈၼိူဝ်ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈလႄႈ မူၺ်ႇတေႃႇၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇတေပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ ပၢင်တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈယူႇ။ ပီၵွၼ်းၶမ်းပီၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပဵၼ်ပီၽိသဵတ်ႇမၼ်းလႄႈ ၵေႃႇမတီႇပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း တွၼ်ႈလူႇပၼ် ၸဝ်ႈၽူႈတွပ်ႇလိၵ်ႈၶဝ်ၵူႈၸဝ်ႈ ထူင်၊ ၵမ်ထႅမ်ႈ၊ ပပ်ႉမၢႆတွင်း၊ လဵၼ်ၶႅပ်းတွင်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်မႃး ၶၢဝ်းယၢမ်း 11:45 မွင်း သင်ႇၶႃႇၸိူဝ်းတေတွပ်ႇလိၵ်ႈ ၸိူဝ်းမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းဢွၼ်ၵၼ် ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်မႃး တမ်ႈတီႈ ၼိူဝ်ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်ပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႇတ (ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း သင်ႇၶမႁႃႇၼႃႇယၵ ၸိုင်ႈမိူင်း၊ ႁူဝ်ပဝ်ႈပွႆးတႅမ်ႈတွပ်ႇၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈ ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး) ၼဵၵ်းၼဵၼ်သေ ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇပၼ် ပၢႆ့ၵႅဝ်ႈပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈပီၵွၼ်းၶမ်း ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၸိုင်ႈတႆး ပွၵ်ႈၵမ်း 50 ပီၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ သိုပ်ႇလူၼႄ မၢႆမီႈတႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ၊ သိုပ်ႇၸႅၵ်ႇၽႄ ၽိုၼ်ၶေႃႈထၢမ်သေ ၸဝ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်တႅမ်ႈတွပ်ႇၵႂႃႇ ဝၼ်းထိၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းယၢမ်းတႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈတႄႉ တႄႇၵၢင်ဝၼ်း 12:00 မွင်းတေႃႇ ထိုင်တၢမ်းၶမ်ႈ 4:00 မွင်းၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈဢၼ်ၶဝ်ႈတႅမ်ႈတွပ်ႇ လိၵ်ႈမီးၵႂႃႇ 1376 ၸဝ်ႈ။
ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း
မႄးထတ်းလွင်ႈမၵ်းမၼ်ႈ ၸဝ်ႈႁဵတ်းၶေႃႈထၢမ် "ပုၸ်သၵ" တႄ့ ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 5:20 မွင်းတႄႇ ၵၢပ်ႈသွမ်းၼႂ် သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၽွင်းသုင်းသွမ်းၼႂ်ၼၼ်ႉ ပုၼ်ႈတႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈလႂ်တေလႆႈတူၵ်းပုၼ်ႈၽွၼ်းၼႆၵေႃႈ လႆႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈပွင်ႇၶၢဝ်ႇၵၼ် ၽွင်းမိူဝ်ႈသုင်းသွမ်းၼႂ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶဝ်ၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈ ႁူႉငိၼ်းၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇပႃးၸိုင် ဝၢႆးသုင်းသွမ်းၼႂ်ယဝ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃႇထုၵ်ႈၶေႃႈထၢမ် တမ်ႈတီႈ ၸရွပ်ႈၼၵႃးသႅင်လႅင်ၼၼ်ႉ ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇတူၵ်းပုၼ်ႈၽွၼ်းတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ် ပွၵ်ႈၵႂႃႇတီႈဢွင်ႈသဝ်းၽႂ်မၼ်းယူႇ။ ၸုမ်းၸဝ်ႈၶဝ် ဢၼ်ထုၵ်ႈၶေႃႈထၢမ်ၼႆႉတႄႉ လႆႈၵႂႃႇႁဵတ်းဢွၵ်ႇၶေႃႈထၢမ်၊ ဢဝ်ၵႂႃႇၼႄပၼ် ၸဝ်ႈၽူႈထတ်းၶေႃႈထၢမ်၊ ပေႃးယဝ်ႉၵေႃႈ သမ်ႉသိုပ်ႇသူင်ႇပၼ် ၸဝ်ႈၽူႈပေႃႉၶွမ်ႇပိဝ်ႇတိူဝ်ႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈယဝ်ႉ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် ၵူႈဢဝ်ၽိုၼ်မႂ်တႅမ်ႈတွပ်ႇၶဝ်သေ ၶိုၼ်းမႃးပၼ် တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈၸိူဝ်းထုၵ်ႈၶေႃႈထၢမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸုမ်းၶဝ် ၸဝ်ႈထုၵ်ႈၶေႃႈထၢမ်ၼၼ်ႉ တႄႇၸဵမ်မိူဝ်ႈသုင်းသွမ်းၼႂ်ယဝ်ႉ လႆႈၶဝ်ႈယူႇၼႂ်းႁွင်ႈၵၢၼ်သေ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၶေႃႈထၢမ် ၸၼ်ႉလႂ်ၸၼ်ႉၼၼ်ႉယူႇ ၶဝ်ၸဝ်ႈဢမ်ႇလႆႈထူပ်းၵူၼ်းတၢင်း ၼွၵ်ႈ၊ ဝၢႆးပိူၼ်ႈၸႅၵ်ႇၶေႃႈထၢမ်ယဝ်ႉၵွၼ်ႇ ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၸင်ႇတေလႆႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်းၼွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵူဝ်ၶေႃႈထမ်ၢ ၽူင်ႉၽၢင်းၽၢဝ်ႇၽိဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး တၢမ်းၶမ်ႈ ဝၢႆးပိူၼ်ႈတႅမ်ႈတွပ်ႇယဝ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈၶိုၼ်းမႃးထတ်းၶေႃႈတွပ်ႇပိူၼ်ႈသေ ပၼ်မၢႆမၼ်းယဝ်ႉ။
ၸုမ်းထမ်ႇမၸၵျႃႇ
မႄးထတ်းၽွင်းပွႆးတႅမ်ႈတွပ်ႇၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ထိုင်မႃႈ တၢမ်းၶမ်ႈၸိုင် ၸုမ်းထမ်ႇမၸၵျႃႇၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ် မႃးလွတ်ႈႁေႃးထမ်ႇမၸၵျႃႇ သဵင်သမ်ႉပေႃးမေႃးဢူၼ်ၵႂႃႇယူႇ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၵႂႃႇလွတ်ႈႁေႃး တီႈၵွင်းမူးမႁႃႇၼႃႇယၵ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၵႂႃႇႁေႃးတီႈ ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၼိူဝ်ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇ ႁဵတ်းၼၼ်ယူႇၵူႈတၢမ်းၶမ်ႈယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းယၢမ်းလွတ်ႈႁေႃး ထမ်ႇမၸၵျႃႇတႄႉ တႄႇတၢမ်းၶမ်ႈ 4:00 မွင်း တေႃႇထိုင် တၢမ်းၶမ်ႈ 6:00 မွင်းၵူႈၶမ်ႈယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ၵၢင်ၶမ်ႈ 7 မွင်းၵေႃႈ ၸဝ်ႈဢၼ်မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် လႆႈေႁႃးတြႃးပၼ် တမ်ႈတီႈ တၵႃႇၶဝ် ၸိူဝ်းမႃးပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈၶမ်ႈၼိုင်ႈၸဝ်ႈယူႇသေ ၽူႈထွမ်ႇတြႃးပေႃးတဵမ်ၵျွင်းလူင်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈႁေႃးတြႃးတႄႉ ပဵၼ်သွင်ဢွင်ႈ။ တီႈၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇလႄႈ ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းပွႆးတွပ်ႇလိၵ်ႈၼႆႉ သဵင်ဢၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇၸဝ်ႈၸၢင်းဢွၼ်ႇၶဝ် ဝႃႈလိၵ်ႈဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃႈမေႃးၵႂႃႇ ၵူႈတီႈၵူႈတၢင်း သေ ၼႄပၼ်ႁၢင်ႈၽၢင်တူင်ႉၼိုင် ပရိယတ်ႉတိယူႇ။
သိုပ်ႇတႅမ်ႈတွပ်ႇ
မႄးထတ်း1370 တဵမ် လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 8 ၶမ်ႈ (12.5.2008) ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ သိုပ်ႇၵၢပ်ႈသွမ်ႈၼႂ် သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ်သေ ထိုင်မႃး ၵၢင်ၼႂ် 10:30 ပဵၼ်ၶၢဝ်းသုင်းဝၼ်းလႄႈ သိုပ်ႇၵၢပ်ႈသွမ်းဝၼ်း သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသုင်းသွမ်းဝၼ်းယဝ်ႉ ၵၢင်ဝၼ်း 12:00 မွင်း ၶိုၼ်းတႄႇပၢင်တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ ဝၼ်းထူၼ်ႈသွင်ၵႂႃႇယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ ထိုင်မႃး ဝၢႆးဝၼ်းသီႇမွင်း တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈယဝ်ႉၵေႃႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇၵူႈဝၼ်း လႆႈထတ်းလႆႈပၼ်မၢႆလႆႈလေႃးမၢႆမၼ်ႈသေ ၸူမ်းပွင်ၵၢၼ်လုမ်းၶဝ်ၸဝ်ႈ လႆႈၶပ်းၶိုင်တႃႇတေဢွၵ်ႇလႆႈၶေႃႈထၢမ်ၼၼ်ႉယူႇ။ တႄႇဢဝ်တၢမ်းၶမ်ႈသီႇမွင်းတေႃႇထိုင် တၢမ်းၶမ်ႈ ႁူၵ်းမွင်းၼၼ်ႉတႄႉ ၸုမ်းထမ်ႇမၸၵျႃႇၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်သိုပ်ႇလွတ်ႈႁေႃး ၵႂႃႇဢွင်ႈတီႈၽႂ်ဢွင်ႈတီႈမၼ်း တီႈသၢင်ႇထုၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသၢင်ႇၸဝ်ႈၸၢင်းၶဝ် ၸိူဝ်းတေလႆႈတႅမ်ႈတွပ်ႇ ၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈမိူဝ်ႈၽုၵ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈဢမ်ႇၶဝ်ႈၸႂ်သင်၊ ပေႃးတႅမ်ႈတွပ်ႇယဝ်ႉၵေႃႈ ၼႅတ်ႈမႃးၽိုၼ်ႉပပ်ႉၶဝ်သေ ႁွင်ႉဝႃႈလိၵ်ႈႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း ၽိုၵ်းႁႂ်ႈပေႃးလွႆႈလီယူႇ တေႃႇပေႃးႁွတ်ႈထိုင် ၵၢင်ၶိုၼ်းၵေႃႈ တိုၵ်ႉလႆႈငိၼ်း သဵင်ဝႃႈလိၵ်ႈၶဝ်ၸဝ်ႈယူႇ။ 1370 တဵမ် လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 9 ၶမ်ႈ (13.5.2008)ၵေႃႈ သိုပ်ႇႁဵတ်းပွႆးတႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ ဝၼ်းထိသၢမ်ၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဝၼ်းပူၼ်ႉမႃး သွင်ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပိုတ်ႇပၢင်ၵႅဝ်ႈ ၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈ
မႄးထတ်းတႃႇတေၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈၼၼ်ႉ ၵႃႈၵွၼ်ႇဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးတႄ့ ဢွၼ်ၵၼ်ၶူၼ်ႉၶႆႈတီႈ ၵျွင်းၽြႃးလူင်မူၺ်ႇတေႃႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပီၼႆႉ ၵျွင်းၽြႃးလူင်ၵေႃႈ လုလႅဝ်ဝႆႉ၊ ထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈ ပီၼႆႉ ႁူင်းထမ်းလူင်သုဝၼ်ႇၼၽူႇမိၵေႃႈ သမ်ႉယဝ်ႉတူဝ်ႈယဝ်ႉလႄႈ ပၢင်တႅမ်ႈတွပ်ႇ⁄ၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ပၢင်ပၼ်သူး ၸင်ႇလႆႈလိူၵ်ႈ တီႈႁူင်းထမ်းလူင်သုဝၼ်ႇၼၽူႇမိယဝ်ႉ။ လွင်ႈတႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈၼႆ့တႄႉ ပဵၼ်လွင်ႈ ထတ်းတူၺ်း ဢွၵ်းၺၢၼ်ႇ ၵူၼ်းႁဝ်းသေ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်လွင်ႈထတ်းတူၺ်းတၢင်းတွင်းမၢႆ သၺ်ႇၺႃႇၵူၼ်းႁဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ 1370 တႅမ် လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 10 ၶမ်ႈ (14.5.2008) ၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 7 မွင်း ၼႃႇယၵလႄႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ၶိုၼ်ႈမိူဝ်းဢဝ်တီႈယူႇ ၼိူဝ်ႁူင်းထမ်းသုဝၼ်ႇတၽူႇမိဝႆႉသေ ပေႃးဝႃႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်း ထိုင်ၵေႃႈ ၸင်ႇပၢင်းဢဝ်ၸဝ်ႈဢၼ်တေၶူၼ်ႉၶႆႈ ၶဝ်ႈမႃးၸူးၽိူၼ်ၽႂ်ႇၽိူၼ်မၼ်းယဝ်ႉ။ ပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉ ၽိူၼ်ၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈ မီး 75 ၽိူၼ်သေ ၼိုင်ႈၽိူၼ်ၼႆႉ ၸဝ်ႈပႂ်ႉၽိူၼ်မီး 3 ပႃး။ တီႈၼိူဝ်ၽိူၼ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းဝေႇယႃႇဝတ်ႉၸၶဝ် မႃးတမ်းပၼ် ၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼမ်ႉၵတ်း၊ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ မၢၵ်ႇဢူမ်လႄႈ မွၵ်ႇႁွမ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပုၼ်ႈတႃႇ ၸဝ်ႈဢၼ်ၶူၼ်ႉၶႆႈ လိၵ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ၸဝ်ႈဢူမ်ဢၢၼ်ႇဝႆႉ လိၵ်ႈထမ်းတြႃးၸဝ်ႈ မီးဝႆႉၼႂ်းၸႂ်ၶဝ်လႄႈ ၸင်ႇလႆႈဢဝ် ၸွင်ႈပဝ်းၽိူၵ်ႇ ၵင်ႈဝႆႉပၼ်ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၼိုင်ႈပႃး ၼိုင်ႈလူင်ႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ႁူဝ်ပဝ်ႈပွႆးၶူၼ်ႉၶႆႈတႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈသြႃႇပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႇတ (ၵျွင်းထၢတ်ႈတေႃႇ လွႆလႅမ်) မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈ ၵႂၢမ်းႁူမ်ၸူမ်း ပူင်ပၼ်ၶေႃႈ ဢၼုၺၢတ်ႇယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈသြႃႇမုၼိၼ်ႇတ (ၵျွင်းပၢင်မူင်ႈ၊ ပၢင်လူင်) ၸင်ႇလွတ်ႈႁေႃးလင်ႇၵႃႇ လိၵ်ႈၵႅဝ်ႈ ပိုၼ်ႇၸွင်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼႃႇယၵ ၸင်ႇၶဝ်ႇႁိင်ႇပၼ်ဢၼုၺၢတ်ႈ တႃႇတေၶူၼ်ႉ ၶႆႈလိၵ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းယၢမ်း ၶူၼ်ႉၶႆႈ ပွတ်းၼႂ်တႄႉ တႄႇၵၢင်ၼႂ် 7:00 မွင်းတေႃႇထိုင် ၵၢင်ၼႂ် 10:00 မွင်းယဝ်ႉ။ ၼိုင်ႈၸုပ်ႈၼႆႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈၶဝ် တေမီးမွၵ်ႈ သိပ်းမိၼိတ်ႉလိူဝ်လိူဝ်ယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ ၸုပ်ႈၼိုင်ႈ ၶူၼ်ႉၶႆႈယဝ်ႉၵႂႃႇ ၸဝ်ႈၼႃႇယၵလူင်ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၶဝ်ႇႁိင်ႇသေ ႁွင်ႉထႅင်ႈၸုပ်ႈၼိုင်ႈ၊ ၸုမ်းတူႇရိယႃႇၶဝ်ၵေႃႈ ႁႆႇတိုင်ႈပၼ် သဵင်သႅင်းတႆး၊ ၸဝ်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈၶဝ်ၵေႃႈ ဝဵၼ်းမႆၽႃႈလိူင်သၢင်ႇ ၵၢၼ်းၶႅမ်ႉလႅပ်ႈသေ ယိပ်းဢဝ်ပပ်ႉဢွၼ်ႇၶဝ်ၸဝ်ႈ ၵႂႃႇၸဵၼ်းပၼ် ၸဝ်ႈပႂ်ႉၽိူၼ်သေ တႄႇၶူၼ်ႉၶႆႈဝႃႈဢွၵ်ႇသဵင်ၵႂႃႇႁႅင်းႁႅင်း ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ၸုပ်ႈဢၼ်ၶူၼ်ႉၶႆႈယဝ်ႉၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ ၶဝ်ၸဝ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆ ၸုမ်းဝေႇယႃႇဝတ်ႉၸၶဝ် ၵူဝ်ၶဝ်ၸဝ်ႈႁိူဝ်ႉ ၵူဝ်ၶေႃႈႁႅင်ႈၼႆလႄႈ မႃးလူႇတၢၼ်း ၼမ်ႉၵတ်းၼမ်ႉဝၢၼ်ပၼ်ၶဝ် ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇတီႈတႂ်ႈၼႆႉၵေႃႈ ႁဵတ်းသုမ်ႉယၢဝ်းဢွၼ်ႇ ဢဝ်တင်ႇၼင်ႈတမ်းဝႆႉပၼ် 75 တင်ႇ၊ ဢဝ်ၸွင်ႈပဝ်းၽိူၵ်ႇၵင်ႈပၼ်သေ ၸိူဝ်းဢၼ်တေသိုပ်ႇၶဝ်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးၼင်ႈဢဝ် တီႈယူႇၽႂ်ႇတီႈယူႇမၼ်းဝႆႉယူႇ။ လႆႈႁၼ်ၵူႈၸဝ်ႈၵူႈပႃး ဝႃႈလိၵ်ႈၶဝ်ၸဝ်ႈယူႇၵူၺ်းယဝ်ႉ။ တၵႃႇၶဝ် ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈၵႆ ပႆတီႈယၢဝ်းမႃး လႄႈသင် ၸိူဝ်းယူႇသဝ်းတီႈၵႂ်ႈတီႈၸမ်ၼၼ်ႉလႄႈသင် လႆႈမႃးႁၼ်ၼင်ႇၼၼ် ၼႂ်းၸႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၸႂ်ပီႇတိပေႃး ဢမ်ႇၶႂ်ႈမေႃလၢတ်ႈလႆႈယဝ်ႉ။ မၢင်ၸိူဝ်း ၼႂ်းၸႂ်ၶဝ် ယင်းၵွႆဝႃႈ "တႃႉၶႂ်ႈမီးလုၵ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇၸိူင်ႉၼႆလႃႈ"ၼႆယူႇ။ 1370 တဵမ်၊ လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 11 ၶမ်ႈ (15.5.2008) ဝၼ်းၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈ ဝၼ်းထိသွင်ၼႆႉၵေႃႈ တႄႇၶူၼ်ႉၶႆႈၵၢင်ၼႂ် 7:00 မွင်းတေႃႇ ၵၢင်ၼႂ် 10:00 မွင်း ၶၢဝ်းၼိုင်ႈ။ ဝၢႆးဝၼ်း 12:00 မွင်းတေႃႇတၢမ်းၶမ်ႈ 4:00 မွင်းၶၢဝ်းၼိုင်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇမိူဝ်ႈဝႃးၼၼ်ႉ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸုပ်ႈၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းၼႆ့တႄႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ တေလႆႈပႂ်ႉမိူဝ်ႈတုပ်ႇၸွင်ႈမင်ႇၵလႃႇၼႆလႄႈ ၶူၼ်ႉၶႆႈယဝ်ႉၵေႃႈ ပႆႇလႆႈဢွၵ်ႇမႃးသေ လႆႈသိုပ်ႇၼင်ႈ ပႂ်ႉဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပိုတ်ႇ ပၢင်ၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈလွတ်ႈႁေႃး လိၵ်ႈဢေႃးၽႃႇမင်ႇၵလႃႇသေ ပိုတ်ႇၼင်ႇၼၼ် မိူဝ်ႈၵမ်းတုပ်ႇၸွင်ႈၵေႃႈ လႆႈလွတ်ႈႁေႃး လိၵ်ႈဢေႃးၽႃႇမင်ႇၵလႃႇသေ တုပ်ႇၸွင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၸဝ်ႈၽူႈ ဢၼ်တႅမ်ႈလိၵ်ႈဢေႃးၽႃႇမင်ႇၵလႃႇၸမ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈသြႃႇပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႇတ (ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းသင်ႇၶမႁႃႇၼႃႇယၵ ၵျွထၢတ်ႈတေႃႇလွႆလႅမ်)သေ ၸဝ်ႈဢၼ် လွတ်ႈႁေႃးၸမ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈသြႃႇမုၼိၼ်ႇတ(ပၢင်မူင်ႈ ပၢင်လူင်)ယဝ်ႉ။ ပရိသတ်ႈဢၼ်မႃး ပႂ်ႉထွမ်ႇမိူဝ်ႈၸဝ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် ၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ပေႃးတဵမ်ၼိူဝ်ႁူင်းထမ်းလူင် သုဝၼ်ႇၼၽူႇမိၼၼ်ႉၵႂႃႇယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ လိၵ်ႈဢေႃးၽႃႇ ၶွတ်ႇယွတ်ႈသုတ်းပၢႆယဝ်ႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁူမ်ၸူမ်း သႃထု၊ သြႃႇၸဝ်ႈၼႃႇယၵလူင်ၵေႃႈ ၶဝ်ႇႁိင်ႇပၼ်ၶေႃႈ ဢၼုၺၢတ်ႈ တႃႇတေတုပ်ႇၸွင်ႈသေ ၸုမ်းဢွၼ်ႇၸၢႆးၼုမ်ႇၶဝ် ဢၼ်ၼုင်ႈၶူဝ်းတႆး ၶဵၼ်းၶႅၼ်းႁူဝ်ၶွင်ႇၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်လုၵ်ႉတုပ်ႇၸွင်ႈၵႂႃႇ၊ သဵင်တူႇရိယႃႇၵေႃႈ တွႆႇလင်မေႃးမႃး သဵင်ဢွင်ႇယႃႇဢွင်ႇၵျွင်းသေ သိမ်းပၢင်ပွႆးၶူၼ်ႉၶႆႈၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇ ၼိုင်ႈဢၼ်ၼႆ လႆႈဝႃႈ မဝ်တူဝ်မဝ်ၸႂ်ၵႂႃႇယူႇတႄႉတႄႉ။
တူၼ်ႈႁေႃလူမ်း
မႄးထတ်းၽွင်းမိူဝ်ႈ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ တုပ်ႇၸွင်ႈမင်ႇၵလႃႇသေ သိမ်းပၢင် လူင်းႁူင်းထမ်းမႃးၵေႃႈ လႆႈမႃး ႁၼ် ပွႆးလဵပ်ႈတူၼ်ႈဝေႇၸယၼ်ႇတႃႇ (တူၼ်ႈႁေႃလူမ်း)ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ဢွၼ်ႁူဝ် ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ႁဵတ်းလူႇတႄႉပဵၼ် ၸဝ်ႈသြႃႇရေႇဝတ မိူင်းၵိုင်သေမေႃမိုဝ်းလူင်တႄႉ ပဵၼ်မေႃမိုဝ်းလူင် ဝၢၼ်ႈၸွၵ်ႉ မိူင်းၵေႃႉဢွၼ်ႁူဝ်ၶိုင်သၢင်ႈ ႁဵတ်းပဵၼ် တူၼ်ႈႁေႃလူမ်းႁၢင်ႈလီလူင်ၼႆႉယဝ်ႉ။ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မေႃၸႂ်ႉယိပ်းတိုဝ်းမႆႉပူၵ်ႇ မႆႉမွင်လိူဝ်သေပိူၼ်ႈလႄႈ ႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ မေႃၽႃႇမႆႉၸၵ်းမႆႉသေ ႁဵတ်းပဵၼ်ၵူႈပိူင်ယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်း ႁဵတ်းတူၼ်ႈႁေႃလူမ်းသေ ႁၢမ်ၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႄႈဝႃႈ ၶၢမ်ႇယၢပ်ႇၶၢမ်ႇသဵင်ႈငိုၼ်းသေ ႁဵတ်းပိုၼ်ႉႁဵတ်းပႅတ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၸဝ်ႈတႃႇၼမၼ်း တေလႆႈၸူမ်းသိူဝ်း တူၺ်းႁၼ် တူၼ်ႈတၢင်းလူႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သုင်သုင်ၶိုၵ်ႉၶိုၵ်ႉၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ၸိူဝ်းဢၼ် ဢဝ်ႁႅင်းသေ ႁၢမ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈဢွၵ်ႇတီႈပွင်ႇဝႃႈ "ႁူမ်ႈၵၼ်ႁၢမ် ၸင်ႇမဝ် ႁူမ်ႈၵၼ်ဢဝ်ၸင်ႇလႆႈ"ၼႆၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ၊ တီႈတူၼ်ႈတၢင်းလူႇၼၼ်ႉ ဢဝ်ၶူဝ်းလူႇၵူႈပိူင်ပိူင် ႁွႆႈသေ လူႇတၢၼ်း ႁဵတ်းပဵၼ်တူၼ်ႈပတေႇသႃႇဝႆႉလႄႈ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၽွၼ်းလီမၼ်း တႂ်းသင်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈၵမ်းလဵဝ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၽိင်ႈထုင်းတႆး ပေႃးလူႇတၢၼ်း ယၢတ်ႇၼမ်ႉ ၵျွင်းမႂ်ႇၸိုင် လႆႈႁဵတ်းလူႇ တူၼ်ႈႁေႃလူမ်းယဝ်ႉ။ တမ်ႈတီႈ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉ တေလႆႈဝႃႈ တူၼ်ႈႁေႃလူမ်းလူင်ၼႆႉ ပဵၼ်ႁၢင်ႈၽၢင်ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းပိူင်ၼိုင်ႈ ယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၽိင်ႈထုင်းဢၼ်ၼႆႉ မၢင်တီႈမၢင်မိူင်း ဝွတ်ႈဝၢႆးႁၢၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၽိူဝ်ႇလႆႈမႃးႁၼ်ၶိုၼ်းၸိုင် ၼႂ်းၸႂ်ၶိုၼ်းဝူၼ်ႉၶိုၼ်း ဢၼ်ပူၼ်ႉပဵၼ်မႃးတင်းၼမ်ယူႇ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းဢမ်ႇယၢမ်ႈႁၼ်ၵေႃႈ လႆႈႁူႉႁၼ်ဝႃႈ ထုင်းပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ မီးၼင်ႇၼႆႁေလူင်ၼႆၼၼ်ႉယူႇ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ႁၢမ်တူၼ်ႈသေ လဵပ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် ႁူမ်ၸူမ်းၵႃႈၸွမ်း မူၼ်ႈမူၼ်ႈသိူဝ်းသိူဝ်း သဵင်ၵွင်မွင်းသႅင်ႇပေႃးဢူၼ်ပၼ်းၵႂႃႇယူႇ။ တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်လုမ်း သင်ႇၶႃႇၼၼ်ႉတႄႉ ၸဝ်ႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် လႆႈမႃးလေႃးမၢႆၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈ ႁႂ်ႈၸဵဝ်းယဝ်ႉ တူဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ သင်ႇၶႃႇဢွၼ်ႇၶဝ် ၸိူဝ်းတႅမ်ႈတွပ်ႇၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈယဝ်ႉၵႂႃႇၼတိႉၸေႉ မဝ်တူဝ်မဝ်ၸႂ်ၵူႈၸဝ်ႈ ၵူႈပႃးသေ ဢွၼ်ၵၼ်တႂ်းမွင်း မၢႆဢွင်ႇၶဝ်ၸဝ်ႈဝႆႉယူႇ။ ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈၵႆ ပႆတီႈယၢဝ်းမႃးၵေႃႈ ဢွၼ်ႇၵၼ် ၶီႇလူတ်ႉၶီႇၵႃး ႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃးယူႇယႂ်းယႂ်းလႄႈ ဝဵင်းပၢင်လူင်ၼႆႉ သမ်ႉပေႃးလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ဝဵင်းၶႅၵ်ႇၶွၼ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵူႈတၢမ်းၶမ်ႈ သဵင်လွတ်ႈႁေႃး ထမ်ႇမၸၵျႃႇၶဝ်ၵေႃႈ တေႃႈဢူၼ်ပၼ်းဝႆႉသေ ဢဝ်ၵုသူဝ်ႇဝၸီႇၵမ်ႇယူႇ။ ၵၢင်ၶမ်ႈ ၸဵတ်းမွင်းၵူႈၶမ်ႈၵေႃႈ တီႈၼိူဝ်ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇလႄႈသင် တီႈၼိူဝ်ႁူင်းထမ်းလူင် သုဝၼ်ႇၼၽူႇမိလႄႈသင် ၸဝ်ႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် ႁေႃးတြႃးၵူႈၶမ်ႈလႄႈ ၽူႈမႃးထွမ်ႇတြႃးပေႃးတဵမ်လူၼ်ႉႁူင်းထမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ သဵၼ်ႈမၢႆ ၸဝ်ႈဢၼ်ႁေႃးတြႃးတႄႉ-
- (1) ၸဝ်ႈၶူးတွၵ်ႉတိူဝ်ႇထမ်ႇမသႃႇမိ ဢွၵ်ႉသ်ၾူတ်ႉပုတ်ႉထဝိႁႃႇရ မိူင်းဢိင်ႇၵလၢၼ်ႇ
- (2) ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်ရေႇဝတ ႁူဝ်ပဝ်ႈသင်ႇၶၸႄႈဝဵင်း ဝဵင်းမိူင်းၵိုင်
- (3) ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႇတ(ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းသင်ႇၶမႁႃႇၼႃႇယၵ) ၵျွင်းထၢတ်ႈတေႃႇ လွႆလႅမ်
- (4) ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ၼၼ်ႇတႃႇသီႇရိ ႁူဝ်ပဝ်ႈသင်ႇၶၸႄႈဝဵင်း ၵျွင်းတႃႈပုင်ႇ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ
- (5) ၸဝ်ႈၶူးၺႃႇၼသီႇရိ (တၵ်ၵသီလထမ်ႇမႃႇၸရိယ) ဝတ်ႉသၼ်သၢႆးတႆး ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း
- (6) ၸဝ်ႈၶူးဝိၸိတ်ႉတ (ထမ်ႇမႃႇၸရိယ) လၢႆးၶႃႈ
- (7) ၸဝ်ႈၶူးသုၶမ်း (တၵ်ႉၵသီႇလမႁႃႇထမ်ႇမႃႇၸရိယ) တၢင်ႉယၢၼ်း
- (8) ၸဝ်ႈၶူးဢႃႇလေႃးၵ ႁူဝ်ပဝ်ႈသင်ႇၶၸႄႈဝဵင်း ၵျွင်းသုၶိတႃႇရူင်ႇ ၼမ်ႉၸၢင်
- (9) ၸဝ်ႈၶူးၼၼ်တဝမ်ႇသ (ထမ်ႇမႃႇၸရိယ) ၵျွင်းသီႇရိမင်ႇၵလႃႇ သၢႆၶိူဝ်း မိူင်းၵုတ်ႈ
- (10) ၸဝ်ႈၶူးသီႇႁၼႃႇတႃႇလင်ႇၵႃႇရ (ဢႅမ်ႇဢေႇ မိူင်းလင်းၵႃ) ၵျွင်းမင်ႇၵလႃႇယၢၼ်ႇဢွင်ႇ မိူင်းၼွင်
- (11) ၸဝ်ႈၶူးမေႁႃႇသထႃႇလင်ႇၵႃႇရ (ထမ်ႇမႃႇၸရိယ) ၵျွင်းဝေႇလုဝၼ်ႇ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး
- (12) ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ၸႃႇၵရႃႇၽိဝမ်ႇသ ၵျွင်းၼႃႇၵလႅင်ႇၵူႇ တႃႈၵုင်ႈ
- (13) ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ဝေႇပုၼ်ႇလႃႇၽိဝမ်ႇသ ၵျွင်းသူၺ်ႇၽုင်ႇတႃႇ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ
- (14) ၸဝ်ႈၶူးၶေႇမႃႇၸႃႇရ ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈ ဝဵင်းပၢင်လူင်
ၶဝ်ၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ႁၢပ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၵွၼ်းဢဝ်ၼႃႈၵၢၼ်သေ ၶဝ်ႈပဵၼ်ထမ်ႇမၵထိၵ ၼႂ်းပွႆးပီၵွၼ်း ၶမ်းၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
မၢႆဢွင်ႇဢွၵ်ႇ
မႄးထတ်း1370 တဵမ် လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 12 ၶမ်ႈ ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ ၸဝ်ႈၼင်ႈလုမ်းၶဝ် ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ ၽိုၼ်မၢႆဢွင်ႇယဝ်ႉလႄႈ ႁပ်ႉဢဝ် ၶေႃႈဢၼုၺၢတ်ႈတမ်ႈတီႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈသေ ၸင်ႇၵႂႃႇတိတ်းမၢႆဢွင်ႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶူးဝိၸရၼ၊ ၸဝ်ႈၶူးသုၶမ်း၊ ၸဝ်ႈၶူးၶေႇမႃႇၸႃႇရ၊ ၸဝ်ႈၶူးဝိၸိတ်ႉတ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸင်ႇဢဝ် မႂ်ဢွင်ႇ ၵႂႃႇတိတ်းပၼ် တီႈၽႃႁူင်းထမ်းလူင် သုဝၼ်ႇၼၽူႇမိ ၸဵမ်ၸဝ်ႉလႄႈ ၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇ ၸဝ်ႈၸၢင်းဢွၼ်ႇၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်မႃးပႂ်ႉတူၺ်းပေႃးႁွပ်ႈဝႆႉယူႇ။ ဝၢႆးသေ တိတ်းၸပ်းၽႃ၊ ဝၢႆးသေ လွတ်ႈႁေႃး ၵႃႇထႃႇၸယၼ်ႇတေႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈသင်ႇၸဝ်ႈၸၢင်းဢွၼ်ႇၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ် ၽိုတ်ႉၵၼ်တူၺ်း မၢႆဢွင်ႇၽႂ်မၼ်း ပေႃးပၼ်းလူင်ၵႂႃႇယူႇ။ ၸိူဝ်းဢၼ်ဢွင်ႇပူၼ်ႉၵေႃႈ ၸူမ်းသိူဝ်း ပေႃးဢမ်ႇမီးတီႈတႅၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၽူႈတႅမ်ႈတွပ်ႇ လိၵ်ႈ မီး 1376 ၸဝ်ႈသေ ဢၼ်ဢွင်ႇပူၼ်ႉၵႂႃႇမီး 1090 ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈဢၼ်ၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈမီး 1064 သေ ၸဝ်ႈဢၼ်ဢွင်ႇၵႂႃႇ မီး 1041 ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ဝၼ်းလိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 12 ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ၵၢင်ၶမ်ႈ တႄႇတင်ႈႁဵတ်း ပွႆးၵျေႃႇပွႆးမူၼ်ႈ ပၢၼ်ၵဝ်ႇဢိၵ်ႇပၢၼ်မႂ်ႇၵႂႃႇယူႇ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ ပၢင်ၵႅဝ်ႈပွႆးမူၼ်ႈၵျေႃႇၼၼ်ႉ ၸၢႆးၸွၼ်ယုၵ်ႉ ႁဵတ်းပဵၼ် ၽူႈၶပ်းပၢင်သေ ၼႃႇယၵပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း လုင်းသၢင်ႇလဵၵ်ႉ (ႁူဝ်ပဝ်ႈ)၊ လုင်းၸၢႆးသေး(ၵမ်ႉႁူဝ်ပဝ်ႈ)၊ လုင်းၺုၼ်ႉသူၺ်ႇ(ၵမ်ႉႁူဝ်ပဝ်ႈ) ၵႅတ်းမႆလၢႆႈသေ ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇပၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၵၢင်ၶမ်ႈၵေႃႈ တႄႇၸုတ်ႇမွၵ်ႇၽႆးသေ ပူႇၸေႃႇထမ်းတြႃးၸဝ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၸုမ်းၸၢတ်ႈသႅင်းပၢၼ်ၵဝ်ႇ ဢၼ်မႃးမူၼ်ႈၸႂ်ပၼ် တမ်ႈတီႈ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉတႄႉ ပဵၼ် ၸုမ်းမွၵ်ႇၵွၼ်တႆး (သီႇပေႃႉ) ၸုမ်းမွၼ်းသႅင်ပိုၼ်းတႆး (ၵျွၵ်ႉမႄး)၊ ၸုမ်းၸၢတ်ႈသႅင်းမၢႆၼိုင်ႈ (ပၢင်လူင်)သေ ၶဵင်ႇၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵဝ်ႇ မီးသွင်ၶဵင်ႇလႄႈ ပုတ်ႈၵၼ်ၵႃႈၵႂႃႇ ၼိုင်ႈၸုမ်းသွင်ၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵၢင် ၶဵင်ႇၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ၶဵင်ႇၸၢတ်ႈလူင် ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ဢွင်ႈတီႈ ပၢင်မူၼ်ႈသိူဝ်းပၢၼ်မႂ်ႇ ဢိၵ်ႇ ဢွင်ႈတီႈ ပၼ်သူးၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်း ၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵေႃႇမတီႇပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း လႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇ ၸုမ်းၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၽိင်ႈငႄႈတႆး ၵူႈၸႄႈဝဵင်း မႃးၶႄႉၶဵင်ႇ တၢင်းၵႃႈၵၼ်လႄႈ ဝဵင်းပၢင်လူင် ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ဝဵင်းမိူင်းပွၼ် ဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင် ဝဵင်းမိူင်းၵိုင် ဝဵင်းၼမ်ႉလၼ်ႈ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ဝၢၼ်ႈထုင်ႉယိူင်းၶဝ် မႃးၶႄႉၶဵင်ႇသေ ၵႃႈႄၼပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်းမႃးပွႆးယဝ်ႉ။ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ပွႆးၵတ်းပွႆးယဵၼ်ပၢင်ၼိုင်ႈယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်းလိူၼ်ႁူၵ်းလႄႈ ၽူၼ်ၵေႃႈ တူၵ်းယူႇၸိုၵ်ႉၸိုၵ်ႉသေတ ၵူၼ်းၵေႃႈ ၵိုၼ်းယူႇဢိုၵ်ႉဢိုၵ်ႉယဝ်ႉ။ ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းပၢၼ်မႂ်ႇ ၸိူဝ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ (44)ၵေႃႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးၸွႆႈထႅမ် ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းပၼ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပရိသတ်ႈၸိူဝ်းမႃးပွႆး လႆႈၸိမ်း လႆႈႁၼ် ၼမ်ႉၵႂၢမ်းဝၢၼ်ၶဝ်ၵႂႃႇယူႇ။
ဝၼ်းပွႆးၵိုၼ်းလူင်
မႄးထတ်း1370 ၼီႈ လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 13 ၶမ်ႈ (17.5.2008) ၼႆ့တႄႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ် ဝၼ်းပွႆးၵိုၼ်းလူင် ဝၼ်းၼိုင်ႈယူႇ။ ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၵၢင်ၼႂ်ၸဵမ်ၸဝ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ် ၵႂႃႇတုမ်ၵၼ် တမ်ႈတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းဝၢၼ်ႈဢႅၼ်ႇ (မီးၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း လုၵ်ႉပၢင်လူင်ၵႂႃႇလွႆလႅမ်) သေ ၶပ်ႉၶိုင် ပုၼ်ႈတႃႇတေဢဝ်ၸၢင်ႉႁၢင်ႈၶိူင်ႈ ပၢင်းပိတၵၢတ်ႈ ၶဝ်ႈဝဵင်းမႃးၼၼ်ႉယူႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉမိူင်းတႆး ၵူႈဝၢၼ်ႈၵူႈမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ် ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်မႃး တမ်ႈတီႈ ဝဵင်းပၢင်လူင်ဝႆႉယူႇယဝ်ႉလႄႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ လွင်ႈၶပ်ႉၶိုင် ပွႆးပၢင်းပိတၵၢတ်ႈၵေႃႈ သမ်ႉတေဢဝ်ၸၢင်ႉ တူဝ်တႄႉ ဢိၵ်ႇၸၢင်ႉႁၢင်ႈၶိူင်ႈ ပၢင်းပိတၵၢတ်ႈၶဝ်ႈဝဵင်းၼႆလႄႈ ပဵၼ်တီႈလီၶဝ်ႈၸႂ် ပဵၼ်တီႈ ၸၼ်ၸႂ် ၸိူဝ်းမႃးပွႆးတင်းသဵင်ႈၵႂႃႇယူႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် တႄႇဢဝ် ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 7:00 မွင်း တေႃႇထိုင် ၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 10:00 မွင်း ၽွင်းဢဝ်ၸၢင်ႉသေ ပၢင်းပိတၵၢတ်ႈ ၶဝ်ႈဝဵင်းမႃးၼၼ်ႉ တႄႇဢဝ်ဝၢၼ်ႈဢႅၼ်ႇတေႃႇထိုင် ၼႂ်းဝဵင်း တေႃႇထိုင် ပၢင်ပွႆး ပီၵွၼ်းၶမ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်း တဵမ်ၵႂႃႇ ၵူႈၸွၵ်ႉၵူႈၵိဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၸၢင်ႉဢၼ်မႃး တၢင်ႇပိတၵၢတ်ႈတႄႉ ပဵၼ်ၸၢင်ႉပီႈၼွင်ႉၼွင်ထဝ် ၸုမ်းပဢူဝ်းၶဝ် ၵေႃႉဢဝ်မႃးယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႉ ဢဝ်မႃးသၢမ်တူဝ်သေတ တူဝ်ၼိုင်ႈ သမ်ႉတႃၸဵပ်းလႄႈ ၽႅဝ်မႃးပွတ်းတၢင်းသေ ၶိုၼ်းပွၵ်ႈမိူဝ်းၵႂႃႇယူႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၸင်ႇၽႅဝ်မႃး ၸၢင်ႉသွင်တူဝ်ၵူၺ်း။ ၸၢင်ႉသွင်တူဝ်ၼႆႉ ယၢမ်ႈၶဝ်ႈပွႆးသၢင်ႇလွင်းမႃး တင်းၼမ်သေ ပဵၼ်ၸၢင်ႉယဵၼ်ႇငႄႈဝႆႉယဝ်ႉလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၵႂႃႇဢဝ်မႃးၶဝ်ႈပွႆးယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႉတႄႉ ၵႂႃႇထၢမ်တူၺ်း ၸၢင်ႉပႃႈၸၢင်းပႂၢင်ႉၶဝ် တၢင်းၵဵင်းတွင်းသေတ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸၢင်ႉၶဝ်ဢၼ်မီးဝႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇယၢမ်ႈၶဝ်ႈၼႂ်း ၵႄႈၵၢင်ၵူၼ်းၼမ်လႄႈ ၸင်ႇဢမ်ႇပဵၼ်ဢဝ်မႃး။ ၸိူဝ်းၽူႈပွင်ၵၢၼ်ပွႆး ပီၵွၼ်းၶမ်းတႄႉ လွမ်မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ၸၢင်ႉလူင် တိုၼ်ႇၵူၼ်းၼမ်သေ လွမ်ၵူဝ်ပဵၼ်တႂ်ႈပဵၼ်ၼိူဝ်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽိူဝ်ႇလႆႈႁၼ် ၸၢင်ႉၼွင်ထဝ် ယဵၼ်ႇငႄႈမေႃၶဝ်ႈၵႄႈၵူၼ်းၼမ်ၼင်ႇၼၼ် ၸင်ႇတေတမ်းၸႂ်ၵႂႃႇယူႇ။ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ပၢင်းဢဝ်ႁုၼ်ႇႁၢင်ႈၽြႃး တၢင်ႇၼိူဝ်ၵႃး၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇသၢမ်တူဝ် တၢင်ႇပပ်ႉထမ်းပိတၵၢတ်ႈ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸၢင်ႉၵႅဝ်ႈသွင်တူဝ် တၢင်ႇပပ်ႉထမ်းပိတၵၢတ်ႈ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ပဵၼ်သင်ႇၶႃႇ ၸဝ်ႈၶဝ်၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸုမ်းၵူၼ်းၼုင်ႈၶူဝ်းၶုၼ်ၽီၼၢင်းၽီ၊ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ၵူၼ်းၼုင်ႈၶူဝ်းႁၢင်ႈၶူဝ်းႁေႃ၊ ၵူၼ်းၼုင်ႈၶူဝ်းတႆး ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ပီႈၼွင်ႉတီႈၸမ်တီႈၵႆ ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း ဢွၼ်ၵၼ်မႃးၸွမ်းၼင်ႇ ၶပ်ႉမၢႆမီးဝႆႉ.ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းမႃးပွႆးတင်းသဵင်ႈၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈၸႂ် ၼိူဝ်ၸၢင်ႉႁၢင်ႈၶိူင်ႈ ဢၼ်တၢင်ႇပိတၵၢတ်ႈ မႃးၼၼ်ႉယူႇတႄႉတႄႉ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူၼ်းလူင် ဢွၼ်ၵၼ်ၸူမ်းတူၺ်း လွင်ႈပၢင်းပိတၵၢတ်ႈၶဝ်ႈဝဵင်း၊ ၸုမ်းလႂ် ၸုမ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၶပ်ႉယႆပႆၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းပၢင်းပိတၵၢတ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းသမ်ႉပေႃးတဵမ်ၵဵဝ်ႇတဵမ်တၢင်းၵႂႃႇ ၵူႈသဵၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းဢၼ်ယူႇတီႈႁိူၼ်း ယူႇၼိူဝ်ႁိူၼ်းပႂ်ႉတူၺ်းၵေႃႈ ပေႃးသႅမ်းလူင်ၵႂႃႇ၊ ၽွင်းပၢင်းပိတၵၢတ်ႈ ၶဝ်ႈဝဵင်းၼၼ်ႉ ရႃႇသီႇဢုတုၵေႃႈသၢင်ႇထုၵ်ႇ ၽူၼ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇမႃးတႄႉတႄႉ လႅတ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇမႆႈတႄႉတႄႉ သၢင်ႇထုၵ်ႇယူႇ။ ပေႃးၽူၼ်ယွႆးမႃး ၵႃႈပဵၼ်ၸွင်ႈတၵႃႉၸွင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပိုတ်ႇၵီႈ ပေႃးတၢၼ်ႇလူင်ႇႁဵပ်းသွၼ်ႉ ၵၼ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉယူႇ။ သဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ်ပၢင်းပိတၵၢတ်ႈၶဝ်ႈဝဵင်းၼၼ်ႉတႄႉ ၶပ်ႉယႆမႃးၸွမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းလွႆလႅမ်ပၢင်လူင်သေ မႃးငွၵ်းၶဝ်ႈၸူး သဵၼ်ႈတၢင်းၼွင်လူင်၊ သဵၼ်ႈတၢင်းသဝ်ႁိၼ်၊ သဵၼ်ႈတၢင်းၵူၼ်းၵႃႉ၊ သဵၼ်ႈတၢင်းၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း၊ သဵၼ်ႈတၢင်းဢွင်ႇၸေႇယ၊ သဵၼ်ႈတၢင်းသဝ်ႁိၼ်သေ ၶဝ်ႈမႃးၸူး ဝၢင်းပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ပၼ်ႇၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းဝဵင်း လဵပ်ႈႁိမ်းၵၢတ်ႇယဝ်ႉသေ သိုပ်ႇၶဝ်ႈမႃးၸူး တမ်ႈတီႈ တူၵႅဝ်ႈပီၵွၼ်းၶမ်း သိုပ်ႇၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းပၢင်ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း၊ သိုပ်ႇၶဝ်ႈလဵပ်ႈၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈ၊ ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇၼၼ်ႉတႄႉ ၵူၼ်းပေႃးတဵမ် လူင်ၵႂႃႇသဵင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ "ပွႆးၵိုၼ်းၼင်ႇၼႆ သင်တၢႆၵေႃႈ တၢႆယဝ်ႉယဝ်ႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႉႁၼ်သေပွၵ်ႈ" ၼႆယူႇ။
ဢွၼ်ႇႁၢႆးၸၢႆးယိင်း ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ၶိင်းၼၢႆးၵူႈၸႄႈဝဵင်း ဢွၼ်ၵၼ်ယိပ်းတင်း ပပ်ႉပိတၵၢတ်ႈသေ ၶပ်ႉယႆ ပႆမႃးၸွမ်းၽၢႆႇလင်ၸၢင်ႉ ႁူမ်ႁူမ်ၸူမ်းၸူမ်းယူႇ။ သဵင်ၵွင်မွင်းသႅင်ႇ ဢူၼ်ၼၼ်ႈပၼ်းမေႃး လွင်ႈၵျေႃႇၸႂ်ၵျေႃႇၶေႃးၼၼ်ႉတႄႉ သမ်ႉပေႃးဢမ်ႇၸၢင်ႈမေႃလၢတ်ႈယဝ်ႉ။ မၢင်ၵမ်းမၢင်ၵမ်း ၽူၼ်ဢွၼ်ႇၵေႃႈ ယွႆးယွႆး ပွႆးလူင်ၵေႃႈ ၵိုၼ်းၵိုၼ်း ၵူၼ်းၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵင်ႈၸွင်ႈ သၢၼ်ႈၽိုၼ်းၽိုၼ်းဝႆႉယူႇ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ မႃးၸႃႇၵၼမ်ႉၵတ်း၊ ၼမ်ႉဝၢၼ်၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၸႃႇၵေႁႃႇၶဝ်ႈၽၵ်းၸွၵ်း၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ မႃးၸႃႇၵသေ ဢွၼ်ၵၼ်ထႅမ်သၢင်ႈ တႃႇၼပႃႇရမီႇၵႂႃႇတင်းၼမ်ယူႇ။ ဝၢႆးဢဝ်ၸၢင်ႉတၢင်ႇပိတၵၢတ်ႈသေ လဵပ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇၼၼ်ႉ သိုပ်ႇၵၢပ်ႈ ပဵၼ်းသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ်ၵႂႃႇ၊ ၸိူဝ်းမႃးလူႇမႃးတၢၼ်းၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးလူႇမႃးလူႇမႃးတၢၼ်း၊ ၸိူဝ်းဢၼ်ႁေႃးပၼ်ပွၼ်းၵေႃႈ ပၼ်ယူႇတိၵ်းတိၵ်း သဵင်သမ်ႉပေႃးဢမ်ႇထၢတ်ႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးဝၼ်း သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် လွတ်ႈႁေႃး ထမ်းပိတၵၢတ်ႈၽၢႆႇတႆးၵႂႃႇတေႃႇထိုင်တၢမ်းၶမ်ႈယူႇ။ တၢမ်းၶမ်ႈ သီႇမွင်းတေႃႇ ႁူၵ်းမွင်းတႄႉ ၸုမ်းထမ်ႇၸၸၵျႃႇ ၸိူဝ်းၽႅဝ်မႃး ဢွၼ်ၵၼ် ဢဝ်ထမ်းတြႃး ပူႇၸေႃႇလွတ်ႈႁေႃးၵႂႃႇ သဵင်ပေႃးပၼ်းၵႂႃႇသဵင်ႈယူႇ။ ၵၢင်ၶမ်ႈ 7 မွင်းတေႃႇ 8 မွင်းပၢႆၼၼ်ႉတႄႉ ၸဝ်ႈထမ်ႇမၵထိၵၶဝ်ၸဝ်ႈ ႁေႃးတြႃးပၼ်ၵႂႃႇၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵူႈၶမ်ႈ ၵူၼ်းသမ်ႉပေႃး တဵမ်ႁူင်းထမ်းလူင်ၵႂႃႇယူႇ။ ဝၼ်း 13 ၶမ်ႈၼႆႉ တၢမ်းၶမ်ႈ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ၸႃႇၵရႃႇၽိဝံသ (ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းသင်ႇၶမႁႃႇၼႃႇယၵ ၸိုင်ႈမိူင်း) ၵျွင်းၵလေးဝတေႃးယႃႉ၊ တႃႈၵုင်ႈ ႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃးသေ ၵၢင်ၶမ်ႈ 7 မွင်း မၼ်းၸဝ်ႈပၼ်ြတႃးဢေႃးဝႃႇတၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသီႇႁၼႃႇတႃႇလင်ႇၵႃႇရ မိူင်းၼွင် ၵေႃႉပိၼ်ႇပၼ်ၽၢႆႇတႆးယဝ်ႉ။
ပၢင်ၵႅဝ်ႈပၼ်သူး ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်း
မႄးထတ်းၶမ်ႈလိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 13 ၶမ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၶမ်ႈဢၼ်ပၼ်သူး ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းၶဝ်သေ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈယွမ်ႉပၼ် ၼမ်ႉၸႂ် လွင်ႈထႅင်ႈပၼ်ႁႅင်းၸႂ် ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းၶဝ်တင်းသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ၸုမ်းၵေႃႇမတီႇ ၶိုင်ပွင်ပွႆး ပီၵွၼ်းၶမ်း ယူႇတႂ်ႈၶေႃႈၸိသင်ႇ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆးသေ ၸင်ႇတႅပ်းတတ်း တႃႇတေတွၼ်ႈပၼ် ၶႅပ်းၵႅဝ်ႈၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆး ဢိၵ်ႇ ၶႅပ်းၵႅဝ်ႈၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆးယဝ်ႉ။ ထုင်းၵႂၢမ်းဝႃႈ "ၸဝ်ႈဢမ်ႇယွင်ႈ ၶွင်ဢမ်ႇၵႃႈ"၊ "ၶွင်တႆးၵေႃႈ တႆးၵျ၊ ၶွင်ဝၵေႃႈ ဝယွင်ႈ၊ ၶွင်ပလွင်ႈၵေႃႈ ပလွင်ႈဢၢမ်း" ၼႆၼၼ်ႉ တႆးႁဝ်းၵေႃႈ တၵ်းတေလႆႈ သိုပ်ႇယုၵ်ႉယွင်ႈၵၼ်ၵႂႃႇထႅင်ႈယူႇတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈယွင်ႈယေႃႈၵၼ်ၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းတေႃႇႁဝ်း ၸမ်ၸႂ်ၵၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉၸႂ်ႁဝ်း ၶွတ်ႇၵၼ်ႁႅင်းၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇဝႃႈ "ႁဝ်းယွင်ႈပိူၼ်ႈၶိုၼ်ႈ ႁဝ်းၵေႃႈၶိုၼ်ႈ ၸိုၼ်ႈသႂ်ၵျႃႉၼႂ်းၼွၵ်ႈ" ယဝ်ႉ။ တမ်ႈတီႈ ပၢင်ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉ လွင်ႈယုၵ်ႉယွင်ႈၵၼ် မီးသွင်တွၼ်ႈ (1) လိၵ်ႈလၢႆး (2) ၽိင်ႈငႄႈ။ လိၵ်ႈလၢႆးတႄႉ ယုၵ်ႉယွင်ႈႁွပ်ႇႁွင်ႈဢဝ်ပဵၼ် "ၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆး" ထႅင်ႈသီႇၸဝ်ႈသေ ၽိင်ႈငႄႈတႄႉ ယုၵ်ႉယွင်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး 8 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ ၼၼ်ႉတႄႉပဵၼ်-
- (1) လုင်းဢေႃးၸေႇယ သီႇပေႃႉ (ၽူႈတႄႇငဝ်ႈငႃႇၸၢတ်ႈသႅင်းတႆး)
- (2) လုင်းၼၼ်ႇတထီး ပၢင်လူင် (ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸၢတ်ႈသႅင်းတႆး ပၢင်လူင် မၢႆၼိုင်ႈ)
- (3) မေႃယႃလူင်ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း (ၽူႈတႅမ်ႈၵႂၢမ်း)
- (4) ၸၢႆးလၢဝ်သႂ် (ၽူႈတႅမ်ႈၵႂၢမ်း)
- (5) ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း (ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း)
- (6) ၸၢႆးထီးသႅင် (ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း)
- (7) ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း (ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း)
- (8) ၼၢင်းၼၢင်း (ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း) ယဝ်ႉ။
ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၼွပ်ႇယိုၼ်ႈပၼ် ၶႅပ်းၵႅဝ်ႈၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး တမ်ႈတီႈၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပရိသတ်ႈၸိူဝ်းမႃးပွႆး တင်းသဵင်ႈ ဢိၵ်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးတင်းသဵင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၸူမ်းၸွမ်း ဢွၼ်ၵၼ်ဢဝ်မုၼ်ယွင်ႈယေႃးၸွမ်းတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး ပႅတ်ႇၵေႃႉၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လုင်းဢေႃးၸေႇယလႄႈ ၸၢႆးထီးသႅင် သဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၽူႈတၢင်တူဝ်ၶဝ် လႆႈၶိုၼ်ႈႁပ်ႉဢဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး လႆႈယွင်ႈၵုင်ႇယေႃးမုၼ် ၼွပ်ႇယိုၼ်ႈပၼ် (1) ၶႅပ်းၵႅဝ်ႈၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး (2) ၶႅပ်းမႂ်ယွင်ႈၵုင်ႇၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး (3) ငိုၼ်းၼိုင်ႈလၢၼ်ႉၵျၢပ်ႈယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ႁပ်ႉၸုမ်ႈၵႅဝ်ႈယဝ်ႉ ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး ၵူႈၸဝ်ႈ လၢတ်ႈမွၵ်ႇၵႂၢမ်းၸူမ်းသိူဝ်းသေ ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်၊ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း၊ ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း၊ ၼၢင်းၼၢင်း ႁွင်ႉၵႂၢမ်းမူၼ်ႈတူၼ်ႈၸႂ်ပၼ် ပီႈၼွင်ႉ ၸိူဝ်းမႃးပွႆးၵႂႃႇသေ သဵင်တူပ်းမိုဝ်း ပေႃးလိုဝ်းလင်ၸွတ်ႇၽၵႂႃႇယူႇ။ ၶမ်ႈၼၼ်ႉ သိုပ်ႇပၼ်သူး လွင်ႈတၢင်းၵႃႈ ၶႄႉၶဵင်ႇၵၼ်ၵႂႃႇသေ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၽိင်ႈငႄႈတႆး ဝဵင်းပၢင်လူင် လႆႈထီႉၼိုင်ႈ၊ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၽိင်ႈငႄႈတႆး ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး လႆႈထီႉသွင်၊ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၽိင်ႈငႄႈတႆး ၼမ်ႉလၼ်ႈ လႆႈထီႉသၢမ်ယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ သိုပ်ႇပၼ်သူးလဝ်ႇၸႂ်ၵႂႃႇသေ ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းၶဝ် သိုပ်ႇမူၼ်ႈ ၸႂ်ပၼ်ၵႂႃႇတင်းၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ၸၢတ်ႈသႅင်းပၢၼ်ၵဝ်ႇၵေႃႈ သိုပ်ႇၵႃႈၼႄၵႂႃႇ တေႃႇမိူင်းပေႃးလႅင်းယူႇ။
ဝၼ်းပၼ်သူး ၸဝ်ႈဢွင်ႇလိၵ်ႈ
မႄးထတ်း1370 တဵမ် လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 14 ၶမ်ႈ။ (18.5.2008) တႄႇဢဝ် ၵၢင်ဝၼ်း 12:00 မွင်းတေႃႇထိုင် တၢမ်းၶမ်ႈ 4:00 မွင်းၼၼ်ႉ သိုပ်ႇႁဵတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ ပၼ်သူးၸဝ်ႈဢွင်ႇလိၵ်ႈၶဝ်ၵႂႃႇယူႇ။ ပီၼႆႉ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းဢွင်ႇလိၵ်ႈ ၽၢႆႇတႅမ်ႈတွပ်ႇ မီး 1090 ၸဝ်ႈ။ ၽၢႆႇၶူၼ်ႉၶႆႈ မီး 1041 ၸဝ်ႈသေ ၶဝ်ၸဝ်ႈလႆႈလုၵ်ႉတီႈ ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇ ၶပ်ႉယႆၵၼ် ၵႂႃႇႁပ်ႉဢဝ် မႂ်ဢွင်ႇလႄႈသူး တမ်ႈတီႈႁူင်းထမ်းသုဝၼ်ႇၼၽူႇမိ ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈယဝ်ႉ။ လႆႈႁၼ် ၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇၸဝ်ႈၸၢင်းဢွၼ်ႇၶဝ် ၸိူဝ်းဢွင်ႇလိၵ်ႈၼၼ်ႉ ဢဝ်ထူင်ပီၵွၼ်းၶမ်း ႁွႆႈမႃႇ ၵွင်ႉၶေႃး ၶဝ်ၸဝ်ႈသေ ၶပ်ႉယႆၵၼ်ၵႂႃႇ ႁပ်ႉဢဝ်မႂ်ဢွင်ႇယူႇၼၼ်ႉ လီၼပ်ႉယမ်တႄႉတႄႉ။ ၶဝ်ၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်း ပုၼ်ႈတႃႇသႃႇသၼႃႇႁဝ်းလႄႈ ႁဝ်းတေလႆႈသိုပ်ႇပၼ်ႁႅင်းၶဝ်ၸဝ်ႈၵႂႃႇယူႇ။ တမ်ႈတီႈ ပၢင်ၵႅဝ်ႈ ပၼ်မႂ်ဢွင်ႇလႄႈသူးၼၼ်ႉ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ၽၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် ၵူႈထႃႇၼ မႃးၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈ ၸွႆႈၼွပ်ႇပၼ် မႂ်ဢွင်ႇလႄႈသူးၵႂႃႇသေ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ၸိူဝ်းႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃး ပွႆးပီၵွၼ်ၶမ်း ဢွၼ်ၵၼ်ၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈ ယၢတ်ႇၼမ်ႉၶွမ်ႈမူၺ်ပၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး တၢမ်းၶမ်ႈ ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်ဝေႇပုၼ်ႇလႃႇၽိဝမ်ႇၽႃႇ (ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းသင်ႇၶမႁႃႇၼႃႇယၵ ၸိုင်ႈ မိူင်း) ၵျွင်းသူၺ်ႇၽုင်ႇသႃႇ ၼွင်ဢၢင်းလေး၊ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ၸဝ်ႈသြႃႇၺွင်ႇသူၺ်ႇ၊ တူၼ်ႈတီးၶဝ်ၸဝ်ႈ ႁွတ်ႈ ၽႅဝ်မႃးလႄႈ ပရိသတ်ႈတင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ် ႁႆႇၵွင်မွင်းသေ ပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈၶဝ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၸဝ်ႈ သိုပ်ႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်း ပၢင်ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း၊ ႁွင်ႈၼႄပၢႆးမွၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ၊ ႁွင်ႈၼႄပိုၼ်း ပရိယတ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၵၢင်ၶမ်ႈ 7 မွင်း ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် သူၺ်ႇၽုင်ႇသႃႇ ႁေႃးတြႃးပၼ်ဢေႃးဝႃႇတၵႂႃႇသေ ၸဝ်ႈမေႁႃႇသထႃႇ လင်ႇၵႃႇရ ၶိုၼ်းပိၼ်ႇပၼ် ၽၢႆႇတႆးယဝ်ႉ။ ဝၼ်းလိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 14 ၶမ်ႈၼႆႉၵေႃႈ တေႃႈတေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ဝၼ်းပွႆးၵိုၼ်း ဝၼ်းၼိုင်ႈသေဢမ်ႇၵႃး ၼႃႈမိူင်းၵေႃႈ ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇပၢင်ႇသႂ်လီတႄႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၸၢတ်ႈၸဝ်ႈသႅင်း ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းၶဝ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းမေႃသေႃၵႂၢမ်း လဝ်ႇမူၼ်ႈတူၼ်ႈၸႂ်ပၼ် ပရိသတ်ႈၸိူဝ်းမႃးပွႆး တေႃႇမိူင်းပေႃးလႅင်းယူႇ။ လွင်ႈၸုတ်ႇမွၵ်ႇၽႆး ႁၢင်ႈလီၼၼ်ႉ တႄႇၸုတ်ႇမႃး မိူဝ်ႈလိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 12 ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ၵူႈၶမ်ႈသေ ၽႂ်လႂ်လႆႈႁၼ်ၵေႃႈ ပေႃးဢွၼ် ၵၼ်ယွင်ႈယေႃးဢၢမ်းဢေႃး သိူဝ်းၸႂ်ၸွမ်းယူႇတႄႉယဝ်ႉ။ ၶမ်ႈ 14 ၶမ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လိူၼ်ၵေႃႈလႅင်းသႂ်ဝႆႉလႄႈ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ၶမ်ႈမူၼ်ႈသိူဝ်းၸႂ် တဵမ်ထူၼ်ႈၶမ်ႈၼိုင်ႈၼႆယူႇ။ ၵႃႈၶၼ်မွၵ်ႇၽႆး ဢၼ်မႃးၸုတ်ႇလူႇ တမ်ႈတီႈ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉ တေမႅၼ်ႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ သၢမ်သိပ်းသႅၼ်ပၢႆယူႇ။ ၸဝ်ႈတႃႇၼမၼ်းပဵၼ် ပဵၼ်ၸုမ်းပီႈၼွင်ႉမိူင်းတူၼ် မိူင်းထႆးလႄႈ မႄႈလဵင်ႈၼူၼ်း(သူၺ်ႇလီႇ)ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈဢၼ်ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းသေ ၸုတ်ႇမွၵ်ႇၽႆးၵူႈပိူင်ပိူင်တႄႉ ပဵၼ်ၸုမ်းၸဝ်ႈၸၢင်းဝိမလ မိူင်းတူၼ်ယဝ်ႉ။ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ်တႄႉ ၸွမ်းၼင်ႇၼႃႈၵၢၼ်ယႂ်ႇၶိုၵ်ႉ ပုၼ်ႈတႃႇမိူဝ်းၼႃႈ တိုၵ်ႉမီးထႅင်ႈတင်းၼမ်လႄႈ ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ် ၵႂႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် ႁဵတ်းပဵၼ်ပၢင်ၵုမ်ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ တမ်ႈတီႈ ၼိူဝ်သရွပ်ႈၼၵႃးသႅင်လႅင်သေ တမ်းဝၢင်းၼႃႈၵၢၼ် ပုၼ်ႈတႃႇမိူဝ်းၼႃႈ တႃႇဝႃႈ တေပိၼ်ႇပိတၵၢတ်ႈတႆးၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
1370 တဵမ် လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း (19.5.2008) ဝၼ်းၶွတ်ႇယွတ်ႈ
မႄးထတ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ 5 မွင်းၶိုင်ႈ ၵၢပ်ႈသွမ်းၼႂ် သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ်သေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇတေယွင်ႈၵုင်ႇယေႃးမုၼ် ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်သွင်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ၸွႆးထႅမ် ပၢင်ပွႆးတႅမ်ႈတွပ်ႇၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈမႃး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 50 ပီၼႆႉၼၼ်ႉယူႇ။ ထိုင်မႃး ၵၢင်ၼႂ် 10:15 မွင်း ၽူႈၵွၼ်းတိူင်း မိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ၸွမ်သိုၵ်းတွင်းဢေး လုၵ်ႉတူၼ်ႈတီး ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်မႃးသေ ၸင်ႇတႄႇတင်ႈ ပၢင်ၵႅဝ်ႈ ယွင်ႈၵုင်ႇယေႃးမုၼ် သြႃႇၸဝ်ႈလူင်သွင်ၸဝ်ႈ (1) ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၺႃႇၼသမ်ႇၽႃႇရ၊ ပိတၵၢတ်ႈ ပၢင်လူင် (2) ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်သေႃးၽိတ မူၺ်ႇတေႃႇ ပၢင်လူင် ဢၼ်ၸွႆးထႅမ် ၼႃႈၵၢၼ်ပွႆးတႅမ်ႈတွပ်ႇ ၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈမႃး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 50 ပီ ဢမ်ႇပၼ်လုတ်ႈသေပီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တမ်ႈတီႈ ပၢင်ၵႅဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇၶမ်ႉမၢႆမီးဝႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၵၼ်ႇတေႃး ယွၼ်းႁပ်ႉဢဝ်သိၼ်ႁႃႈ တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈသြႃႇပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႇတ (ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းသင်ႇၶမႁႃႇၼႃႇယၵ ၸိုင်ႈမိူင်း) ၵျွင်းထၢတ်ႈတေႃႇ ဝဵင်းလွႆလႅမ်သေ ၸဝ်ႈသြႃႇသုၶမ်း လူႁေႃႈၼႄ လွင်ႈလႆႈယွင်ႈယေႃး ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်သွင်ၸဝ်ႈၵႂႃႇယူႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸွမ်သိုၵ်းတွင်းဢေးလႄႈ မေးၼၢင်း ဢဝ်ၶူဝ်းလူႇ ယေႃးတၢၼ်းပၼ် သင်ႇၶႃႇသြႃႇၸဝ်ႈလူင်ၶဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် တၢင်တူဝ် ၵေႃႇမတီႇပၢင်ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းသေ ဢဝ်မႂ်ၺွင်ႇၶမ်း 24 မႂ် ၸဵၼ်းလူႇ ပၼ် ၸဝ်ႈသြႃႇသေႃးၽိတ ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇယဝ်ႉ။ ပရိသတ်ႈတင်းသဵင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁူမ်ၸူမ်းသႃထုသေ ယၢတ်ႈ ၼမ်ႉၶွမ်ႈမူၺ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၺႃႇၼသမ်ႇၽႃႇရ ဢမ်ႇပေႃးယူႇလီလႄႈ ဢမ်ႇၶိုၼ်ႈႁပ်ႉဢဝ်လႆႈ မႂ်ၺွင်ႇၶမ်း တီႈပၢင်ၵႅဝ်ႈသေတ ၸွမ်သိုၵ်းတွင်းဢေး ၶိုၼ်းဢဝ်မႂ်ၺွင်ႇၶမ်း 24 မႂ် ၵႂႃႇၸဵၼ်းလူႇပၼ် ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်တမ်ႈတီႈ ၵျွင်းပီၵွၼ်းသႅင် ဢွင်ႈတီႈ ၸဝ်ႈသြႃႇယူႇသဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸွမ်သိုၵ်းတွင်းဢေး ၵႂႃႇၸဵၼ်းၵၢပ်ႈသွမ်းဝၼ်း တမ်ႈတီႈ သြႃႇၸဝ်ႈလူင်ၶဝ်ယူႇ။ ဝၢႆးသေ လဵင်ႉလူယဝ်ႉ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်တွင်းဢေးလႄႈ မူႇၸုမ်းတင်းသဵင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ် ဢႅဝ်ႇလႄႇတူၺ်း ၼႂ်းႁွင်ႈၼႄပၢႆးမွၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈသေ ႁူမ်ႁူမ်ၸူမ်းၸူမ်း လၢတ်ႈၵႂၢမ်းယွင်ႈယေႃး ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၵႂႃႇ လွင်ႈဝႃႈ ယႂ်ႇၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉလမ်ႇ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈသင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵပ်းၵၢႆႇလွင်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၺႃႇၼသမ်ႇၽႃႇရယူႇ၊ ၶိုၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ "ႁဝ်းတေႃႇႁဝ်း ယွင်ႈၵၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၵျႃႉတႄႉဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ဢၼ်ပိူၼ်ႈယွင်ႈႁဝ်းၼၼ်ႉ လီဢိူဝ်ႈ"ၼႆယူႇ။ ဝၼ်းလိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်းၼၼ်ႉ ၵၢင်ဝၼ်း 12:00 မွင်း တႄႇပၢင်းဢဝ် သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ၸိူဝ်းဢွင်ႇလိၵ်ႈ ၸၼ်ႉၶူး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းႁႃႈသိပ်းပီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းႁႃႈသိပ်းပီၼႆႉ ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇတႆးႁဝ်း ဢၼ်ဢွင်ႇ လိၵ်ႈၸၼ်ႉၶူးၽၢႆႇတႆး မီးၵႂႃႇ 54 ၸဝ်ႈသေ ပီၼႆ့ ဢၼ်ယဝ်ႉၸၼ်ႉၶူး သမ်ႉမီးၵႂႃႇ (11)ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွင်ႇလိၵ်ႈယဝ်ႉၵႂႃႇသေ ၶိုၼ်းဢွၼ်ၵၼ် သိုပ်ႇၽႄႈတိူၼ်း ၼႃႈၵၢၼ်ပရိယတ်ႉတိသႃႇသၼႃႇ လႄႈ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ၸင်ႇလႆႈယွင်ႈၵုင်ႇယေႃးမုၼ်ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၼွပ်ႇယိုၼ်ႈပၼ် ၶႅပ်းမႂ်ႁူမ်ၸူမ်းၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းသိုပ်ႇပၼ်မႂ်ဢွင်ႇလႄႈ သူးၸဝ်ႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလိၵ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈမၢႆၼိုင်ႈ၊ မၢႆသွင်၊ မၢႆသၢမ် ၽွင်းပွႆးတႅမ်ႈတွပ်ႇၶူၼ်ႉၶႆႈလိၵ်ႈ ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး မိူဝ်ႈပွႆး ပီၵွၼ်းၶမ်းၼၼ်ႉ ၵႂႃႇယဝ်ႉ။
ၶႅပ်းၵႅဝ်ႈ ၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆး
မႄးထတ်းလွင်ႈဢၼ် ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင်သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ပၼ်ၶႅပ်းၵႅဝ်ႈၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆးၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈမၵ်းမၼ်ႈ ၸဝ်ႈၽူႈႁၵ်ႉလိၵ်ႈလၢႆးတႆးႁဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶဝ်ၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၶတ်းၸႂ် ႁႃႁွမ်တွမ်တႅမ်ႈလိၵ်ႈ ဢၼ်မီးလွၼ်ႉမွၼ်းမၼ်းသေ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၽွၼ်းလီ ပုၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ ႁူႉတၵႃႈ တေလႆႈမၵ်းမၼ်ႈ လွင်ႈတၢင်းၶတ်းၸႂ်ၶဝ်ၸဝ်ႈ လွင်ႈၸေႇတၼႃႇၶဝ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းပၼ် ပုၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၼမ် ပုၼ်ႈတႃႇ မိူဝ်းၼႃႈၼၼ်ႉယူႇ။ ၵွပ်ႈၼႆ တမ်ႈတီႈ ပၢင်ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉ ၸင်ႇလႆႈၼွပ်ႇပၼ် ၸုမ်ႈၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆးထႅင်ႈ သီႇၸဝ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇ သဵၼ်ႈမၢႆတီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။
- (1) ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇမိူင်းၼွင် ၽတ်ႉတၼ်ႇတ ပၼ်ႇတိတ
- (2) ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ပိတၵၢတ်ႈ ၽတ်ႉတၼ်ႇတ ၺႃႇၼသမ်ႇၽႃႇရ
- (3) ၸဝ်ႈလုင်းၸရေးငိုၼ်းယွတ်ႈ မိူင်းယု
- (4) ၸဝ်ႈလုင်းတၢင်းၵႄး တူၼ်ႈတီး။
ၽွင်းမိူဝ်ႈ ပၢင်ၵႅဝ်ႈပၼ်ၸုမ်ႈ ၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆးၼၼ်ႉ ဢၼ်ၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈသေ မႃးႁပ်ႉဢဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၺ်းမီး လုင်းၸေရးငိုၼ်းယွတ်ႈ ၸဝ်ႈလဵဝ်ၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈသြႃႇမိူင်းၼွင်ၵေႃႈ ၶဝ်ႈသူၼ် မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၺႃႇၼသမ်ႇၽႃႇရသမ်ႉ ပၢႆးယူႇလီဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈလႄႈ ဢမ်ႇၶိုၼ်ႈ ႁပ်ႉလႆႈ၊ လုင်းတၢင်းၵႄးၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးယူႇလီလႄႈ တူဝ်မၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်မႃးၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈသေ ၵူၺ်းလႆႈၸႂ်ႉလုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်း ၸၢႆးၶျိတ်ႉတိၼ်ႇ မႃးၶိုၼ်ႈႁပ်ႉဢဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ၼွပ်ႇဢၢပ်ႈပၼ် ၸုမ်ႈၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆးယဝ်ႉ ၶိုၼ်းသိုပ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ပွႆးလူႇတၢၼ်းယၢတ်ႇ ၼမ်ႉ ႁူင်းထမ်းလူင်သုဝၼ်ႇၼၽူႇမိယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ယၢတ်ႇၼမ်ႉၼႆၵေႃႈ ၽူၼ်လူင်ႁႃတူၵ်းသႂ်ႇႁႃႇယႂ်ႇႁႃႇလူင် မိူင်းပေႃး လပ်းသိင်ႇၵႂႃႇသဵင်ႈယူႇ။ ဝၢႆးယၢတ်ႇၼမ်ႉယဝ်ႉၵေႃႈ တိုၵ်ႉၽူၼ်ယူႇလႄႈ ပရိသတ်ႈဢၼ်တႅမ်ဝႆႉၼိူဝ် ႁူင်းထမ်းလူင်သုဝၼ်ႇၼၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလူင်းၵႂႃႇတင်းလႂ်၊ လႆႈပႂ်ႉတေႃႇၽူၼ်ႁိူတ်ႇ ၸင်ႇတေလႆႈလူင်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် မိူဝ်ႈလိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 11 ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ၽူၼ်ၵႆႉမႃးၽွၵ်းၽႅၵ်းပၼ်ဝႆ့လႄႈ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ဢုင်ယူႇတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ထိုင်တီႈ ဝၼ်းလိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း ၽွင်းယၢတ်ႇၼမ်ႉတၢမ်းၶမ်ႈ 4:00 ပၢႆၼၼ်ႉ ၽူၼ်ထွၵ်ႇတူၵ်းႁႃႇယႂ်ႇႁႃႇလူင်လႄႈ ၵူႈတီႈၵူႈတၢင်း ပဵၼ်ၼမ်ႉၵႂႃႇသဵင်ႈယူႇ။ တေလႆႈဝႃႈ ၽူၼ်ႁႃႇၵႅဝ်ႈ မႃးလၢင်ႉပၼ် ဢၼ်ဝူၺ်ႇဢၼ်ႁင်ႈ လႆလွင်ႈၵႂႃႇၸွမ်းၼမ်ႉၽူၼ်ပႅတ်ႈမူတ်းၼႆယူႇ။ ၵွပ်ႈၼႆ ဝၢႆးပွႆးယဝ်ႉၵေႃႈ ႁိမ်းႁွမ်းသွင်ၵၢၼ်ႇသွင်ၵျွင်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးသႅဝ်မဵၼ်သင်။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၽူၼ်ႁႃႇယႂ်ႇၼႃႈပူၼ်ႉတီႈလႄႈ ၸၢၵ်ႈၶႂၢၵ်ႈသဵင် Top Studio ၶဝ် ၼမ်ႉၶဝ်ႈၼႂ်းမၼ်းသေ လုလႅဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၶမ်ႈလိုၼ်းသုတ်းၼၼ်ႉ ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းၶဝ် ဢဵၼ်းဢၢၼ်း ၶႂ်ႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းထႅင်ႈၶႅမ်ႉၶႅမ်ႉ ၼႆၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်ယဝ်ႉ။ ၸုမ်းၸၢႆးသၢႆလႅင်း၊ ၸၢႆးသႅင်ၸွမ်ၾ၊ ၸၢႆးၸိူင်းႁၢၼ်၊ ၸၢႆးၸွမ်ဝူင်း၊ ၼၢင်းၶမ်းၶိၼ်ႇ၊ ၼၢင်းသႃႇရႃႇ၊ ၼၢင်းမူဝ်မူဝ်ၶမ်းဢေး၊ ၼၢင်းသႅင်မွၼ်းၶမ်း၊ ၼၢင်းမွၵ်ႇၸၢမ်ၶမ်း၊ ၼၢင်းလႃၼူၼ်း ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၽႅဝ်မႃး တမ်ႈတီႈ ၵျွင်းသုၶမင်ႇၵလႃႇပႅင်းထမ်း မူၺ်ႇတေႃႇသေ ၸၢႆးၸွၼ်ယုၵ်ႉ (ၽူႈၸတ်းၵၢၼ်ပွႆးၵျေႃႇမူၼ်ႈ) ၸင်ႇမႃးႁဵတ်းပၼ် ပၢင်တွၼ်ႈၶွင်ၽၢၵ်ႇ ပီၵွၼ်းၶမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။
သၢႆယွၼ်ႈပွႆး
မႄးထတ်းပွႆးပီၵွၼ်ႈၶမ်းၼႆႉ လႆႈဝႃႈယဵၼ်းပဵၼ် ပွႆးယႂ်ႇပွႆးလူင် ၼႂ်းၵူင်မိူင်းတႆးႁဝ်းၵႂႃႇယူႇတႄႉယဝ်ႉ။ ပရိသတ်ႈၵူႈ ဝၢၼ်ႈၵူႈမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်လႆႈမႃးႁၼ် ပွႆးဢၼ်ၼႆႉသေ မၢႆၼိုင်ႈတႄႉ တၵႃႇပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၶဝ် ဢဝ်သႂ်ႇၸႂ်ၵႂႃႇ လွင်ႈသင်ႇၶႃႇတႆးႁဝ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈလူင်ၼႆၼၼ်ႉ လီၸူမ်းၸွမ်း ပုၼ်ႈတႃႇသႃႇသၼႃႇမိူဝ်းၼႃႈယူႇ။ သင်ဝႃႈသြႃႇလႄႈတၵႃႇ ႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်ၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းၸိုင် ယိူင်းမၢႆဢၼ်ယိူင်းဝႆႉၼၼ်ႉ တႃႇတေဢမ်ႇထိုင် တိုၼ်းဢမ်ႇမီး။ လွင်ႈဢၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်း ၵူႈဝၢၼ်ႈၵူႈမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်ဢဝ်ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း တမ်းပဵၼ်တီႈယိူင်းဢၼ်လဵဝ် မႃးၶွၼ်ႈၵၼ်ၼင်ႇၼႆ ၵူၼ်းတၢင်ႇၶိူဝ်း လႆႈႁၼ်ဝႃႈ ပီႈၼွင်ႉတႆး ၼႆႉ ၼမ်တႄႉလူင်ၼႆႉၼႆယူႇ။
ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းပၢင်ၼႆႉ ၵိုၼ်းတီႈပၢင်လူင် ဝဵင်းလဵဝ်ၵူၺ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ တႄႇဢဝ် ၼမ်ႉလၼ်ႈ၊ မိူင်းၵိုင်၊ လၢႆးၶႃႈ၊ ပၢင်လူင်၊ လွႆလႅမ်၊ မိူင်းပွၼ်၊ တူၼ်ႈတီး၊ ၵၢတ်ႇၵူႇ၊ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈ၊ ဢွင်ႇပၢၼ်း၊ ပၢင်းတယ၊ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆး ၸွတ်ႈၵႂႃႇၵူႈတီႈ ပဵၼ်မူႇပဵၼ်ၸုမ်းလူင်ဝႆႉယူႇ။ ၽွင်းယၢမ်းပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၼႆႉ ၵဝ်ၵႂႃႇမႂ်းမႃး ႁဵတ်းၼႆ ဝဵင်းပၢင်လူင်ၵေႃႈ ၵူၼ်းၶဝ်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇဢွၵ်ႇၼႆႉ မီးယူႇသၢမ်သႅၼ်လိူဝ်ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပႂ်ႉ ၵိၵ်ႉလွႆလႅမ်ၶဝ်ဝႃႈ ၼိုင်ႈမိၼိတ်ႉ ၵႃးလတ်းၵိၵ်ႉၶဝ်ၵႂႃႇ ၼိုင်ႈလမ်းၼႆယဝ်ႉ။ သႅင်ႇၵႄႇတႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဢၢၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၸႂ်ႈယူႇတႄႉ ၽွင်းပွႆးၼႆႉ တႄႇဢဝ် ၵႃလိၵုၼ်ႁိင်း တေႃႇပေႃးမႃးတၢင်းၼမ်ႉၸၢင်၊ မိူင်းၼၢႆး၊ လၢင်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်သႅင်ႇၵႄႇ(ရူတ်ႉၶိူင်ႈ) ၵႃးလႄႈထေႃႈ လႅၼ်ႈၼိူဝ်တၢင်း ပေႃးဢမ်ႇထၢတ်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ထေႃႈဢွၼ်ႇထေႃႈလူင် တေႃႉၵူၼ်းၵႂႃႇၵႂႃႇမႃးမႃး ၼိူဝ်တၢင်းၵႃးလူင် ပေႃးဢမ်ႇထၢတ်ႈသေသဵၼ်ႈၼႆယဝ်ႉ။ တမ်ႈတီႈ ၵွင်းမူးလူင် မိူင်းၵိုင်ၵေႃႈ ပီႈၼွင်ႉမႃးပွႆးပီၵွၼ်ၶမ်း မႃးဝႄႉလူႇတၢၼ်း လႆႈငိုၼ်းလူႇတင်းၼမ်၊ တီႈၵၢတ်ႇၵူႇၵေႃႈ တေႃႈၼင်ႇၼၼ်၊ တမ်ႈတီႈ ၽွင်ႇတေႃႇဢူး ၽြႃးၼႂ်းၼွင်ၵေႃႈ ႁိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၺွင်ႇသူၺ်ႇ တေႃႉၵူၼ်းၵႂႃႇၼႂ်းၼွင်ၼၼ်ႉ ပေႃးမူတ်းၼႆယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉတႆး ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇဝႆႈၽြႃး ပၢင်းတယ ၼမ်တၢၼ်ႇလႂ်ၼႆၸိုင် ၵူၼ်းပၢင်းတယလၢတ်ႈဝႃႈ "ႁဝ်းႁဵတ်းပွႆးလိူၼ်သီႇမူၼ်း တီႈၽြႃးပၢင်းတယၼႆႉ ၼမ်ႉမေႃႇတိပ်ႉႁဝ်း ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ်တဵၵ်း တၢၼ်ႇလႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႉႁႅင်ႈသေပွၵ်ႈ၊ ပွၵ်ႈၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉတႆး ႁဵတ်းပွႆးပၢင်လူင်သေ ပူၼ်ႉမႃးဝႆႈၽြႃး တီႈႁဝ်းလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ် မႃးတဵၵ်းၼမ်ႉမေႃႇတိပ်ႉႁဝ်းၼၼ်ႉ ၼမ်ႉမေႃႇတိပ်ႉႁဝ်း ပေႃးႁႅင်ႈယဝ်ႉ" ၼႆယူႇ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵႃး တႄႇဢဝ် မူႇၸႄႈ ၼမ်ႉၶမ်း တေႃႇထိုင် လႃႈသဵဝ်ႈ၊ သီႇပေႃႉ၊ ၼမ်ႉလၼ်ႈ၊ မိူင်းၵိုင် တေႃႇထိူင်ပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ တိုၼ်းလႆႈႁၼ်ၵႃးဢွၼ်ႇၵႃးလူင် ပူၵ်းၸွမ်ပိဝ်သႃႇသၼႃႇသေ လႅၼ်ႈယူႇၼိူဝ်တၢင်းလႄႈ မၢင်ဝၼ်း ၵႃးဢၼ်ၵႂႃႇမႃးၼႆႉ မီးမွၵ်ႈသၢမ်ပၢၵ်ႇလမ်း လိူဝ်ၼႆယဝ်ႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်း ပွတ်းၸၢၼ်း တႄႇဢဝ် ပၢင်လူင်တေႃႇထိုင် တူၼ်ႈတီးၵေႃႈ တေႃႈၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတူၼ်ႈတီး တေႃႇထိုင် ဝဵင်းလိူဝ်ႇ လုၵ်ႉဝဵင်းလိူဝ်ႇ တေႃႇထိုင် လႃႈသဵဝ်ႈၵေႃႈ တေႃႈပဵၼ် ၵႃးမိူင်းတႆး ပူၵ်းၸွမ်ပိဝ်သႃႇသၼႃႇသေ ၵႂႃႇၵႂႃႇမႃးမႃး ပေႃးဢမ်ႇထၢတ်ႇၼႆလႄႈ ၼႄပၼ် လွင်ႈၵူၼ်းၵႂႃႇမႃး ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ၼမ်တၢၼ်ႇလႂ်ၼႆၼၼ်ႉယူႇ။ တီႈၽြႃးလူင်ရၶႅင်ႇ ဝဵင်းလိူဝ်ႇၵေႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းႁႃႈဝၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်ပဵၼ် ပီႈၼွင်ႉတႆးဢွၼ်ၵၼ် တဵမ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းဝၢင်းၽြႃးလူင်ရၶႅင်ႇယဝ်ႉ။ မၢၼ်ႈၸိူဝ်းမေႃလၢတ်ႈၵႂၢမ်းတႆး သမ်ႉပေႃးဢဝ်ၵႂၢမ်း တႆးလၢတ်ႈတေႃႇ တႆးၸိူဝ်းမႃးဝႆႈၽြႃးၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈလီဢၢမ်းပိူင်ၼိုင်ႈတႄႉ ပွႆးၵိုၼ်းလူင်တၢၼ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၽိတ်းမေႃးၵၼ်။ ဢၼ်ၼႆႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်လူၺ်ႈ လွင်ႈတၢင်းႁူႉတူဝ်ၽႂ်ႇတူဝ်မၼ်းၵေႃႈပႃး ပဵၼ်လူၺ်ႈ ၵုင်ႇမုၼ်ငဝ်း ၽြႃးတြႃးသင်ႇၶႃႇလႄႈ သြႃႇၸဝ်ႈလူင်ၶဝ်ၵေႃႈပႃးယဝ်ႉ။လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ဢၼ်လုၵ်ႉ တီႈၵႆ ပႆတီႈယၢဝ်း ၶီႇရူတ်ႉၶီႇၵႃးမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်လွတ်ႈၽေးၶဵၼ် ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း၊ လွင်ႈၵႃႈပိၼ်ႈၵႃးလေႃႇၵၼ် သႅင်ႇၵႄႇၽႃႇၵၼ် မၢတ်ႇၸဵပ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးသေတီႈၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပွႆးပၢင်လူင်ၼႆႉသေ ပီႈၼွင်ႉမူႇၸႄႈ ၼမ်ႉၶမ်းၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ ဝၼ်းၵၢတ်ႇၶဝ် မိူဝ်ႈၽွင်းပွႆးပၢင် လူင်ၼၼ်ႉ ၵၢတ်ႇမူႇၸႄႈ ၼမ်ႉၶမ်း ႁႅင်ႈႁိူတ်ႇႁိူတ်ႇဝႆႉၼႆယဝ်ႉ။ တီႈတႄႉမၼ်း မူႇၸႄႈလႄႈ ၼမ်ႉၶမ်းၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်းၵူၼ်းၵႃႉလႄႈ ပေႃးပဵၼ်ဝၼ်းၵၢတ်ႇၼႆ ႁွင်ႉပၢင်ၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈ၊ ႁဵတ်းပွႆးယၢတ်ႇၼမ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၵိုၼ်း၊ ၵွပ်ႈပဵၼ် ဝဵင်းႁႃငိုၼ်းလႄႈ တေႁဵတ်းသင်တႄႉတႄႉၵေႃႈ လႆႈၸၢႆ့တူၺ်းဝၼ်းၵၢတ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽွင်းပွႆးပၢင်လူင်ၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉမူႇၸႄႈၼမ်ႉၶမ်း ဢွၼ်ၵၼ်သႂ်ႇၸႂ်သႂ်ႇၶေႃး ၵႂႃႇၶဝ်ႈပွႆးလႄႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၶဝ်ႈၵၢတ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၶဝ်ၸင်ႇဝႃႈ "ဝၼ်းၵၢတ်ႇပွၵ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းထွင်ႈၼႂ်းထႅဝ်ၵၢတ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး" ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးပွႆးယဝ်ႉ ပီႈၼွင်ႉတီႈၸမ်တီႈၵႆ ဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈသၢႆႇဝၢႆႇမိူဝ်း ၸူမ်းသိူဝ်းႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း ဢုပ်ႇၵၼ်လွင်ႈ ပွႆးပေႃးပၼ်းၵႂႃႇ ၶၢဝ်းႁိုင်ယူႇ။ ပွႆးၵိုၼ်းတၢၼ်ႇလႂ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပေႃးၽၢတ်ႇၵၼ်ၵေႃႈ တိုၼ်းႁႃၵၼ်ယၢပ်ႇဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းႁိူၼ်းလဵဝ်ၵၼ် ၶီႇၵႃးသွင်လမ်းသေ ၽႅဝ်မႃးတီႈပၢင်လူင် သမ်ႉလႆႈၵႂႃႇၼွၼ်း ၼိုင်ႈၸုမ်း ၼိုင်ႈတီႈလႄႈ တေႃႇပွႆႈပေႃးယဝ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်ၵၼ်သေ လႆႈၶိုၼ်းမိူဝ်းၶွႆႈၵၼ် တီႈႁိူၼ်းၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၸိုင်ႈတႆး၊ ဢၼ်ငဝ်ႈငုၼ်းလူင်မုၵ်ႉၸုမ်း သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ဢွၼ်ႁူဝ်ႁဵတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇလီငၢမ်းသေ ပဵၼ်ပွႆးႁၢင်ႈလီၵိုၵ်းပိုၼ်းၵႂႃႇယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပုၼ်ႈၽွၼ်း သင်ႇၶႃႇလႄႈ တၵႃႇ ဢၼ်တေလႆႈသိုပ်ႇႁၢမ်ႁၢပ်ႇ ၼႃႈၵၢၼ်ပရိယတ်ႉတိၵႂႃႇၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉမီးထႅင်ႈယူႇတင်းၼမ်ယူႇ။ လီၶွပ်ႈၸႂ်ယႂ်ႇၼမ်ထိုင် သင်ႇၶႃႇသြႃႇၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ် ၵူႈၸဝ်ႈၵူႈပႃး ၵူႈၵၢၼ်ႇၵူႈၵျွင်းဢိၵ်ႇလူၺ်း ၽူႈပွင်ၵၢၼ်တင်းသဵင်ႈ၊ ၸဝ်ႈတႃႇၼ တီႈၸမ်တီႈၵႆတင်းသဵင်ႈ၊ မူႇၸုမ်းဝေႇယႃႇဝတ်ႉၸ ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း၊ ဢွၼ်ႇႁၢႆးၸၢႆးယိင်း ၵူႈဢိူင်ႇၵူႈဝၢၼ်ႈ၊ ၸုမ်းၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်း ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း ၵူႈၵေႃႉၵူႈၵူၼ်း ၸိူဝ်းမႃး ၸွႆႈထႅမ် ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၸိုင်းတႆးတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ၵမ်းလိုၼ်း ႁႂ်ႈလႆႈယွၼ်းသူးပၼ်တင်းသဵင်ႈ-
- မိူဝ်ႈမႃးၵေႃႈ ႁႂ်ႈသိူဝ်း
- မိူဝ်ႈမိူဝ်းၵေႃႈ ႁႂ်ႈသႃႇ
- မင်ႇၵလႃႇ ႁႂ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈသေၵမ်း။
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်းၸဝ်ႈသုၶမ်း (တၢင်ႉယၢၼ်း)၊ ႁၢင်ႈၵႅဝ်ႈပီၵွၼ်းၶမ်း၊ ၼႃႈလိၵ်ႈ 13-33 ။ ပီ 2009