လၢဝ်သႂ်၊ ၸၢႆး၊ ၽူႈတႅမ်ႈၵႂၢမ်း

ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်
ၶေႃႈမုၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်
ၸိုဝ်ႈတႄႉတႄႉ	ၸၢႆးသၢင်ႇထုၼ်း
ၵိူတ်ႇ	(1944-11-30) 30 ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ၊ 1944 ဝဵင်းမူႇၸေႈ၊ မိူင်းတႆး၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ
သဵင်ႈၵၢမ်ႇ	7 ဢေႃးၵၢတ်ႉ၊ 2023(2023-08-07) (ဢႃႇယု 78) ဝဵင်းပၢင်ႇဢူး
ၵၢၼ်ငၢၼ်း	တႅမ်ႈၵႂၢမ်းတႆး

ပိုၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်

1944 လိူၼ်ၼူဝ်ႇဝိမ်ႇပိူဝ်ႇၼၼ်ႉ တင်းၵမ်ႇၽႃႇ တိုၵ်ႉပဵၼ်ၽွင်း ၽႆးသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင် လုၵ်ႉႁိူဝ်ႈႁိူင်း မိူင်းလူႉ ၵွပ်ႈဝႃႇတၵူၼ်းမိူင်းၶူင်းၵၢင် ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တမ်ႈတီႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းတႄႉ သိုၵ်းၵျပၢၼ်ႇၶဝ် ၶဝ်ႈမႃးထိုင်သေ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇ ပွၵ်ႈသွင်ယူႇ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ လုင်းၸၢႆးပၶႅင်ႇလႄႈ ၵေႃႉပဵၼ်မေးမၼ်း ၼၢင်းဢေးၸိင်ႇၵေႃႈ ပၢႆႈသိုၵ်းၵျပၢၼ်ႇသေ ႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃး တမ်ႈတီႈ ၼိူဝ်လွႆဝၢၼ်ႈၼမ်ႉၵတ်းၸႄႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆယူႇ။ ၵေႃႉပဵၼ်ၼၢင်းဢေးၸိင်ႇသမ်ႉ လႆႈပႃးသၼ်ႇထေႇၼၵ်းလူင်ဝႆ့လႄႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းလိူၼ် ၼူဝ်ႇဝိမ်ႇပိူဝ်ႇ 30၊ ဝၼ်းၸၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ လုၵ်ႈႁူဝ်သၢဝ် (လုၵ်ႈႁူဝ်ၼူမ်း) ပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး ဢွၼ်ႇလႄႈ ၸင်ႇသႂ်ႇၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸၢႆးဢၢႆႈၵျေႃႇၸၢမ်ႇယဝ်ႉ။ ၸၢႆးဢၢႆႈၵျေႃႇၸၢမ်ႇၼႆ့ လႆႈဝႃႈ ၵိူတ်ႈၺႃးၽွင်း မိူဝ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတူင်ႉတိုၼ်ႇ ၵွပ်ႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈမၢၵ်ႇပုမ်းလႄႈ တေလႆႈဝႃႈ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ တေမႃးပဵၼ်ၵေႃႉဢၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈပိူၼ်ႈ တူင်ႉတိုၼ်ႇၼႆယူႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၸၢႆးဢၢႆႈၵျေႃႇၸၢမ်ႇၼႆႉ ၸင်ႇမႃးပဵၼ်ၽူႈတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ"ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်" ၼၼ်ႉယဝ်ႈ။

ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း

ၸိုဝ်ႈပူႇႁွင်ႉဝႃႈ ပူႇလွႆထမ်းယွတ်ႈၼႆသေ ၼွင်ႉယိင်းမၼ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၼၢင်းၼလူင်ယဝ်ႈ။ ၸိုဝ်ႈ ၼၢႆးႁွင်ႉဝႃႈ ၼၢႆးလွႆၸိုၼ်ႈသေ မီးပီႈၼၢင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၼၢင်းဢေးသႃႇ၊ မီးပီႈဢၢႆႈၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸၢႆးသၢင်ႇၸၢႆးလႄႈ မီးၼွင်ႉၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸၢႆးသၢင်ႇထုၼ်း ယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ သႅၼ်ဝီသေ ၶိူဝ်းႁိူၼ်းပဵၼ် ၶိူဝ်းႁိူၼ်းပႅၼ်ႈ။

ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ

ၸၢႆးလၢဝ်သႂ် မီးပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ ႁူၵ်းၵေႃႉသေ မၼ်းၸၢႆးပဵၼ် ပီႈဢၢႆႈလူင်ပိူၼ်ႈယဝ်ႈ။ ၵေႃႉၼွင်ႉ ၸိူဝ်းတၢမ်းမၼ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၸၢႆးသူၺ်ႇလ (ႁွင်ႉ) ၸၢႆးလိူၼ်ၶမ်း၊ ၸၢႆးဢၢႆႈသၢမ်၊ ၸၢႆးၺုၼ်ႉမွင်ႇ(ႁွင်ႉ) ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း၊ ၸၢႆးတႃး(ႁွင်ႉ) ၸၢႆးလႅင်းသႂ်၊ ၼၢင်းတဵင်းႁၢၼ်ႇယဝ်ႉ။

ပၢၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း

မိူဝ်ႈ 1947-49 လႆႈၶၢႆ့မႃးယူႇၸွမ်းပေႃႈမႄႈ တမ်ႈတီႈ ဝဵင်းလွႆယဵဝ်ႈ ပွၵ်ႉၸေရးၵုင်းသေ ၶိုၼ်ႈႁူင်း ႁဵၼ်းလႄႈ မိူဝ်ႈ ပီ 1952 ၼၼ်ႉ ဢွင်ႇပူၼ်ႉၸၼ်ႉသၢမ် တမ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၵၢင် ဝဵင်းလွႆယဵဝ်ႈယဝ်ႈ။ ဝၢႆးမႄႈသဵင်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ ၸင်ႇလုၵ်ႉလွႆယဵဝ်ႈၶၢႆ့ မႃးယူႇၸွမ်း ပူႇလႄႈၼၢႆး တမ်ႈတီႈဝဵင်းမူႇၸေႈ ပွၵ်ႉၼိူဝ်သေ သိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းလႄႈ မိူဝ်ႈပီ 1954 ၼၼ်ႉ ဢွင်ႇပူၼ်ႉၸၼ်ႉႁႃႈ တမ်ႈတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၵၢင် မူႇၸေႈယဝ်ႈ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၵေႃႉပဵၼ်ပူႇလႄႈပေႃႈ သူင်ႇၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း ႁူင်းသဝ်း Steler Maris Convent တီႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆသွင်ပီ၊ သိုပ်ႇၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းႁူင်းသဝ်း ၸၼ်ႉၵၢင် ၼိူဝ်ၵွင်းၼွင်ၸၢင်ႉ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းသေ မိူဝ်ႈပီ 1957 ၼၼ်ႉ ဢွင်ႇပူၼ်ႉၸၼ်ႉၸဵတ်းယဝ်ႈ။ ထိုင်မႃး 1957 တေႃႇထိုင် 1958 ၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇၼႃႈၵၢၼ် ဢိၵ်ႇသၢႆငၢႆၵူႈပိူင်ပိူင်သေ ၵေႃႉပဵၼ်ပူႇလႄႈပေႃႈ ၸင်ႇၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇသဝ်းတီႈ တူၼ်ႈတီးလႄႈ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်လႄႈ ၼွင်ႉမၼ်းၵေႃႈ လႆႈမႃးသိုပ်ႇ ၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉသုင်မၢႆၼိုင်ႈ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီးယူႇ။ ထိုင်မႃး 1958-59 ၼၼ်ႉ ဢွင်ႇပူၼ်ႉ ၸၼ်ႉပႅတ်ႇယဝ်ႈ။ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ၼႃႈၵၢၼ်ပူႇသမ်ႉ တူၵ်းတီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈလႄႈ သမ်ႉလႆႈၶၢႆ့ ၸွမ်းပူႇသေၵႂႃႇ ယူႇႁူင်းႁဵၼ်းႁူင်းသဝ်းၵူႇသျိၼ်ႇ တီႈဢလူင်ႇယဝ်ႈ။ (ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်မၢႆသီႇ) ထိုင်မႃး 1960-1961 ဢွင်ႇပူၼ်ႉ ၸၼ်ႉၵဝ်ႈ (High School Final)သေ သိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉသိပ်းယူႇ။ တေလႆႈဝႃႈ ၸူဝ်ႈပၢၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်ၼႆၵေႃႈ လႆႈဝႃႈသုတ်းၵႂႃႇတမ်ႈတီႈ ၸၼ်ႉသိပ်း ၼႆႉၵူၺ်းၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸူဝ်ႈပၢၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းၽဝမိူင်းၵူၼ်း ၼၼ်ႉတႄႉ တိုၼ်းတေလႆႈသိုပ်ႇႁဵၼ်းၵႂႃႇ တေႃႇပေႃး သဵင်ႈၸူဝ်ႈသုတ်းပၢၼ်ယူႇ။

ဝႃႇသၼႃႇ

ၸိူဝ်ႉၽၼ်းၼိုင်ႈဢၼ်ၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ ပႆႇလႆႈၵႂႃႇတူၵ်းသႂ်ႇ တီႈၽုၼ်ႇလိၼ်လီ၊ ပႆႇလႆႈၺႃး ၼမ်ႉၽူၼ်၊ ပႆႇလႆႈၺႃးသၢႆလႅတ်ႇၸိုင် မၼ်းပႆႇၸၢင်ႈ ၽုတ်းဢွၵ်ႇပဵၼ်တူၼ်ႈမၢၵ်ႇမွၵ်ႇမႃးလႆႈ။ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ် ၵေႃႈတေႃႈမိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မီးဝႃႇသၼႃႇ လွင်ႈပၢႆးမွၼ်းသေတ ပႆႇပဵၼ်မႃးသင်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ထိုင်မႃး 1972-73 မႅၼ်ႈၽွၼ်းယၢမ်းသၢင်ႇတေႃႇလႄႈ လႆႈၵႂႃႇဢတ်းၵႂၢမ်းတႆးပၢၼ်မႂ်ႇ တမ်ႈတီႈ ႁူင်းပွႆႇသဵင်တႆး ဝဵင်းၵဵင်းႁၢႆးလႄႈ တေလႆႈဝႃႈ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းဝႃႇသၼႃႇ လွင်ႈတႅမ်ႈၽဵင်းၵႂၢမ်း တႄႉၽုတ်းပေႃႇ ၼေႃႇဢွၵ်ႇမႃး ယူႇယဝ်ႈ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵေႃႉပဵၼ်ၼွင်ႉမၼ်း ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း ယၢမ်ႈလႆႈၵႂႃႇဢတ်းသဵင် တမ်ႈတီႈ ၵဵင်းႁၢႆးလႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ်ၼႆႉ ၸင်ႇတေပိုတ်ႇၽုၺ်ႇၵႂႃႇ ပုၼ်ႈတႃႇမၼ်းၼႆၵေႃႈ ဝႃႈလႆႈယူႇ။ ၶႃပီႈၼွင်ႉၼႆႉ ၵေႃႉပီႈ ၵေႃႉတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ၵေႃႉၼွင်ႉသမ်ႉၵေႃႉႁွင်ႉလႄႈ တေလႆႈဝႃႈ သွင်ပီႈၼွင်ႉ ၵွင်ႉၶႅၼ်ၸုင်မိုဝ်းၵၼ် ႁဵတ်းလွင်ႈပၢႆးမွၼ်းပၼ် ပုၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးၼႆယဝ်ႉ။

ထူႇ

ထူႇၼႆႉ ပေႃးမီးသွင်လႅမ်ႈ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈ ၵိပ်ႈၵိၼ်ၼိူဝ်ႉၼင်ႇၼၼ် ၶႃသွင်ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉၵေႃႈ တေႃႈမိူၼ်ၼင်ႇ မႆႉထူႇၵူႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ထူႇၼႆႉ ၼႂ်းပိုၼ်းထုင်ႉမၢဝ်းၵေႃႈ တေႃႈၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ လူၺ်ႈ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၽလႄႈ ၼွင်ႉၸၢႆးမၼ်း ၸဝ်ႈသၢမ်လူင် သွင်ပီႈၼွင်ႉသေ ဢဝ်ပဵၼ် ၶေႃႈၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်ၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉမႃး တေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ယူႇ။ လွင်ႈတၢင်း မၼ်းမီးၼင်ႇၼႆ- ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈသၢမ်လူင် ၵႂႃႇပွင်ၵၢၼ်ၼႃႈ သိုၵ်း ၵႂႃႇမႄႇၶႂၢၵ်ႈၼႃႈလိၼ် မိူင်းမၢဝ်းလူင် တင်း မိူင်းရၶႅင်ႇ၊ ဢႃႇသမ်ႇ၊ မၼိပူႇမိူဝ်ႈ ဢေႇတီႇ 1230 ၼၼ်ႉသေ ဢွင်ႇပႄႉမႃးၼၼ်ႉ ႁူဝ်သိုၵ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ၶႃႉၶၢႆလူလၢႆလႄႈ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၽ ထၢင်ႇၽိတ်းဝႃႈ ၼွင်ႉၸၢႆးမၼ်း တေဢၢၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉႁိမ်ဢဝ် ပလၢင်ႇၼႆသေ ၸင်ႇတေဢွႆႇငူၼ်ႉပၼ် ၸဝ်ႈၶုၼ် သၢမ်လူင် လႆႈၼွၼ်းၽေးၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ၼွင်ႉၸၢႆးမၼ်း ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈၶဝ် ၸင်ႇတမ်းၽိူၼ်ၶဝ်ႈပၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၽယူႇ။ တီႈၼႂ်းမူႇၶဝ်ႈၼၼ်ႉ ၵူၺ်းသႂ်ႇမႃးပၼ် ထူႇလႅမ်ႈလဵဝ်ၵူၺ်း။ ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၽလႆႈႁၼ်ၼင်ႇၼၼ် ၸင်ႇၶႂ်ႈၸေသ ထၢမ်ဝႃႈ "ၽႂ်ၼႆႉ သႂ်ႇမႃး ထူႇလႅမ်ႈလဵဝ် တေႁဵတ်း ႁိုဝ် ၵိပ်ႈၵိၼ်သင်လႆႈ" ၼႆယဝ်ႉ။ ၵေႃႉပဵၼ်ၸဝ်ႈမႄႈ ၸင်ႇၶိုၼ်းတွပ်ႇဝႃႈ "ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈ ၵေႃႉသႂ်ႇမႃးဢိူဝ်ႈ၊ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇမႆႉထူႇ လႅမ်ႈလဵဝ် ဢမ်ႇၵိပ်ႈဢဝ်သင်လႆႈၼၼ်ႉ ဝၢႆးမႂ်း ဢဝ်တၢႆၼွင်ႉၸၢႆးမႂ်းယဝ်ႉ မႂ်းလုၵ်ႈၵေႃႉလဵဝ် တေႁဵတ်းႁိုဝ် ဢဝ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းလႆႈထႅင်ႈတီႈလႂ်" ၼႆယူႇ။ ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ၸဝ်ႈမႄႈလၢတ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉလိုၵ်ႉ ၶေႃႈၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်ဢွၼ်လီ ပုၼ်ႈတႃႇ ပီႈၼွင်ႉၵၼ် တေလႆႈၽွမ်ႉၵၼ်၊ ယႃႇပေႁဵတ်းၵူတ်ႉတေႃႇၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်လႄႈ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေႃႈမိူၼ်ၼင်ႇ မႆႉထူႇသွင်လႅမ်ႈ ႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၽဵင်းၵႂၢမ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ

ထိုင်မႃး 1976-77 ၼၼ်ႉ ၵေႃႉပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်လၢၼ်ႉ New Brother ၼႃႈၵၢတ်ႇ တူၼ်ႈလမ်းယႆး ဝဵင်းၵဵင်းႁၢႆး ၽၢၵ်ႇလိၵ်ႈသင်ႇၶေႃႈၵႂၢမ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း မႃးႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းတႆး ပၢၼ်မႂ်ႇၼႆလႄႈ ၶႃသွင်ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉ ၸင်ႇလႆႈႁွတ်ႈၵႂႃႇတီႈ ၵဵင်းႁၢႆးယဝ်ႈ။ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ် ၵေႃႉပဵၼ်ပီႈသမ်ႉ တႅမ်ႈၽဵင်းၵႂၢမ်း၊ ၵေႃႉပဵၼ်ၼွင်ႉ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်းသမ်ႉ ႁွင်ႉၵႂၢမ်းသေ လႆႈဢတ်း ဢွၵ်ႇမႃး ၽဵင်းၵႂၢမ်းတႆးဝၢၼ်ႁူ ၶႅပ်းၵႂၢမ်းၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း မၢႆ001,002,003 ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ ၸိုဝ်ႈၽူႈ တႅမ်ႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ဝႃႈ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ် ၼႆၵေႃႈ တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵေႃႉဝူၼ်ႉဝႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ် လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် ႁိူဝ်ႈလႅင်းပၼ် ပုၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ် ၼႆသေ ၸင်ႇ တေလိူၵ်ႈဢဝ်ၸိုဝ်ႈ လၢဝ်သႂ် ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈတႄႇတႅမ်ႈၵႂၢမ်းၼၼ်ႉတႄႉ ႁူႉတၵႃႈမီး တၢင်းယၢပ်ႇ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ပႆႇလႅၼ်ႇလွင်ႈပၢႆးဝူၼ်ႉ၊ လွင်ႈ တူၼ်းၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽိုၵ်းၵႂႃႇၽိုၵ်း မႃးတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ဢၼ်ၼိုၵ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ယဵၼ်း ပဵၼ်မႃး ဢၼ်လႅတ်း၊ ၵၼ်ၵႅၵ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႃႈမေႃယဵၼ်းပဵၼ်ဢၼ်လီမႃးယူႇ။ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်ၵေႃႈ တေႃႈၼင်ႇၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈထၢင်ႇဝႃႈ တႃႇတေမေႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈမေႃႁႆႇတိင်ႇလီလီၵွၼ်ႇ ၼႆလႂ်ယဝ်ႉ။ တီႈတႄႉမၼ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈၸိူင်ႉၼၼ် မိူၼ် ၼင်ႇၸၢႆးလၢဝ်သႂ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈမၼ်းတႄႇတႅမ်ႈၵႂၢမ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆး ဢမ်ႇမေႃႁႆႇတိင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သင်ဝႃႈ တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ မေႃႁႆႇတိင်ႇလီတႄႉၸိုင် ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢိၵ်ႇသဵင်တွႆႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မၼ်းပဵၼ်မႃး ၸွမ်းၼင်ႇ ဢၼ်ၵၢင်ၸႂ်ႁဝ်းၶႂ်ႈပဵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၵႂၢမ်း ၸၢႆးမူး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်ၵေႃႈ ၶႅမ်ႉလိုၵ်ႉ သဵင်ၵႂၢမ်း ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်းၵေႃႈ ၶႅမ်ႉၶိုၵ်ႉလႄႈ ၶႅပ်းၵႂၢမ်း 001,002,003 ၸိူဝ်းၼႆႉ ယဵၼ်းပဵၼ်ၼမ်ႉၽိုင်ႈ ၼမ်ႉဢွႆႈ ၸဵမ်းၸွႆႈၸွႆႈ ဝၢၼ်ၶဝ်ႈထိုင် ၼႂ်းႁူ ပီႈၼွင်ႉ တႆး ၸိုမ်ႉၶဝ်ႈထိုင် ၼႂ်းမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ် ပီႈၼွင်ႉတႆးလိုၵ်ႉလိုၵ်ႉၼၼ်ႉယူႇ။ ဝၢႆးသေ ဢတ်းၶႅပ်းၵႂၢမ်းယဝ်ႉ ၶိုၼ်းပွၵ်ႈမႃး ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း လၢင်းၶိူဝ်း ၼႃးၵူင်း မိူင်းပၼ်ႇ ပုင်ႇပႃႇၶႅမ်သေ ၽွင်းမိူဝ်ႈႁွတ်ႈထိုင် ဝၢၼ်ႈၼွင်လိူဝ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈထူပ်းၺႃး ၸၢႆးမူး ဢၼ်တိုၵ်ႉႁဵတ်းမေႃသွၼ် ႁူၺ်ႈၸွႆး(မိူင်းပၼ်ႇ)ၼၼ်ႉသေ တႄႇႁူႉၸၵ်း မၵ်းၸိုဝ်ႈၵၼ်မႃးယဝ်ႈ။

ၶႂ်ႈပဵၼ်ပေႃႈလဵင်ႉၵႃႉသႅင်

ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ၽႂ်ဢမ်ႇၽႂ်ၵေႃႈ တေႃႈမီး တၢင်းမုင်ႈမွင်းယႂ်ႇသုင် ႁင်းၽႂ်မၼ်းယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တၢင်းမုင်ႈမွင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၢင်ဢၼ်ၵေႃႈ ပဵၼ်မႃး၊ မၢင်ဢၼ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်မႃး ၸွမ်းၼင်ႇ ၵၢင်ၸႂ်။ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်ၵေႃႈ မီးတၢင်းမုင်ႈမွင်းယႂ်ႇသုင်သေ ၶတ်းၸႂ်ႁႃငိုၼ်းတႃႇပဵၼ်တိုၼ်းယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်မႃး ပႅင်ႈၼင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶႂ်ႈပဵၼ်။ မိူဝ်ႈ 1983-85 ၼၼ်ႉ ၵိူဝ်းမၢင်ႇထၢင်ႇတေပဵၼ် လၢဝ်းပၢၼ်းသႅင်ၶဵဝ်လူင်ဝႃႈ ၼႆသေတ ၵႂႃႇယူႇသဝ်းတမ်ႈတီႈ ၼႂ်းမေႃႇသႅင်ၽႃၵၢၼ်ႉ မေႃႇလိင်းၽိူၵ်ႇ ၶုတ်းသႅင်ၶဵဝ်ယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တၢင်းဢဵၼ်းဢၢၼ်း ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈလႄႈ ၸင်ႇလႆႈ ပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်း ဝဵင်းလိူဝ်ႇ မိူဝ်ႈ 1986-87 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း သမ်ႉတိုၵ်ႉ ယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း 63-29⁄30 ၼၼ်ႉယူႇ။ ထိုင်မႃး 1991 လႆႈတႄႇ ၼႃႈႁိူၼ်း ၵိုၵ်းလူၺ်ႈ ၼၢင်းသီႇတႃႇယဝ်ႈ။ ၸင်ႇမီးမႃး လုၵ်ႈၸၢႆးသၢမ်ၸၢႆး

• (1) ၸၢႆးၶမ်ႈသႂ်၊
• (2) ၸၢႆးဢွၼ်ႇသႂ်၊
• (3) ၸၢႆးၽုင်းသႂ်။

ထိုင်မႃး ပီ 2000 တဵမ် 2001 ၼၼ်ႉ ၸၢႆးၵျေႃႇၵျေႃႇ (ၵဵင်းတုင်)၊ ၸၢႆးဢွၼ်ႇလႅင်းသႂ် (Onpa) ၸၢႆးထုင်ႉလႅင်းသႂ် (ၼမ်ႉၶမ်း) ႁွတ်ႈၽႅဝ် မႃးၸူး ၸၢႆးလၢဝ်သႂ် တီႈဝဵင်းလိူဝ်ႇသေ မႃးသင်ႇၵႂၢမ်း တႃႇၼၢင်းၶမ်းၼွင်ႉႁွင်ႉ ဝႃႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇလႆႈဢဝ် ၵႂၢမ်းပုၼ်ႈတႃႇၶႅပ်းၼိုင်ႈ ပၼ်ၼၢင်းၶမ်းၼွင်ႉၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၼၢင်းၶမ်းၼွင်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းတႆး သဵင် လီသဵင်ဝၢၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ ၶႅပ်းၵႂၢမ်းမၼ်းၼၢင်း မၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်လႅၵ်ႈငိုၼ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၶႅပ်းၵႂၢမ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၵႂႃႇတႄႉတႄႉသေ ယုၵ်ႉယွင်ႈပၼ် လွင်ႈ တႅမ်ႈၵႂၢမ်းၸၢႆးလၢဝ်သႂ် ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈႁူႉႁၼ် ဝႆႉၵႃႈၶၼ်မႃး တင်းၼမ်ယူႇ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်ၵေႃႈ သိုပ်ႇတႅမ်ႈၵႂၢမ်းတႆး ၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈ တေမီးမွၵ်ႈ 9 ၶႅပ်းယူႇ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉ ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းတႆးၵေႃႈပႆႇပေႃးၼမ်၊ ၵမ်ႉၼမ် သမ်ႉထၢင်ႇဝႃႈ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်ၼႆႉ ၵူၺ်းတႅမ်ႈၵႂၢမ်းပၼ် ပုၼ်ႈတႃႇၼွင်ႉမၼ်း ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်းၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇတႅမ်ႈပၼ်ပိူၼ်ႈၼႆယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ထိုင်တီႈ ဝႃႈ လႆႈငိၼ်းၼၢင်းၶမ်းၼွင်ႉ ႁွင်ႉၵႂၢမ်းၸၢႆးလၢဝ်သႂ် တႅမ်ႈၼႆ ၽႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ ပွင်ႇၸႂ် လွင်ႈၼမ်ႉၵႂၢမ်းၶႅမ်ႉ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်သေ ၸင်ႇတေဢွၼ်ၵၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇ ထၢမ်ႁႃ ၶႂ်ႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်တႅမ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵၢင်ၸႂ် ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်တႄႉ မီးၼမ်ႉၸႂ်ပၢႆး မွၼ်းတဵမ်ထူၼ်ႈဝႆႉတင်းပိုၵ်းယူႇ။ ပၢႆးမွၼ်းဢၼ် မၼ်းၶူင်ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇၵေႃႉလဵဝ်၊ တိုၼ်းပဵၼ်ပုၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်၊ တိုၼ်းပဵၼ် ပုၼ်ႈတႃႇ ႁႂ်ႈၶိူဝ်းတႆးလႆႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်ၼႆႉ ၶတ်းၸႂ်ၶၢမ်ႈပူၼ်ႉ ဢၼ် ၶတ်းၶႂၢင် ဢၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တင်းၼမ်သေ ၶတ်း ၸႂ်တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပဵၼ်မႃး ၵႂၢမ်းတႆးတင်းၼမ်၊ ယုမ်ႇယမ် ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း ပၢႆးမွၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ ဝွၼ်းလဝ်ႇပၼ် ၸိူဝ်းၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်း ႁႂ်ႈၸွမ်းမႃးၽၢႆႇလင်၊ ႁႂ်ႈလႆႈ သိုပ်ႇထင်သဝ်း ဢဝ်ပၢႆးမွၼ်းတႆးႁဝ်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၶိုတ်း ၵၢပ်ႈၼၼ်ႉ တိုၼ်းႁူမ်ႈႁွမ်းၸုင်ၸၼ် ၼွင်ႉယိင်းၼွင်ႉၸၢႆး ပႃႈၼွင်ႈပႃႈလင်ယူႇတႃႇသေႇယဝ်ႉ။ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်ၼႆႉ လႆႈၶတ်းၸႂ်တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပဵၼ် မႃး ၵႂၢမ်းႁၵ်ႉၵႂၢမ်းပႅင်း၊ ၵႂၢမ်းၵျေႃႇၵႂၢမ်းမူၼ်ႈ၊ ၵႂၢမ်း ပၼ်တၢင်းႁူႉ၊ ၵႂၢမ်းၽိင်ႈထုင်း၊ ၵႂၢမ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ၊ ၵႂၢမ်းထမ်းၸိူဝ်းၼႆႉတင်းၼမ်ယူႇ။ လႆႈတႅမ်ႈ မႃး ၵႂၢမ်းတႆး 2000 ပုၵ်ႈပၢႆၼႆယဝ့်။ ၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈတႄႉ တေမီးမွၵ်ႈ 30 ႁူဝ်သေ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း ဢဝ်ႁွင်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်လႆႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၸွမ်းပိူၼ်ႈမႃး သီႇၶႅပ်းယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်းၼႃႈမႃး ၸူဝ်ႈၵႃႈ ၼမ်ႉမိုၵ်ႉပၢႆၵမ် ဢမ်ႇႁႅင်ႈၼၼ်ႉ တၵ်းတေသိုပ်ႇ တႅမ်ႈထႅင်ႈ ၽဵင်းၵႂၢမ်းတင်းၼမ်ယူႇၼႆယဝ်ႉ။ ၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ၸၢႆးလၢဝ်သႂ် သင်ႇလၢတ်ႈထိုင် တီႈပရိသတ်ႈမၼ်းတႄႉဝႃႈ "ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸုမ်းၼိုင်ႈလႄႈၸုမ်းၼိုင်ႈ ႁႂ်ႈမေႃႁၵ်ႉၵၼ် ပၼ်ႁႅင်းၵၼ်ၵႂႃႇသေၵမ်း လွင်ႈႁၵ်ႉၵၼ်ၼႆႉ တေ ၶွတ်ႇတၵ်ႉပၼ် ႁႂ်ႈႁဝ်းမၼ်ႈၵႅၼ်ႇလိူဝ်တွၼ်းမႃးယူႇ။ ဢၼ်ၶႃႈႁဝ်း လႆႈမီးၸိုဝ်ႈၽူႈတႅမ်ႈၵႂၢမ်းမႃးဝႃႈ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ် ၼႆၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပရိသတ်ႈမၵ်းမၼ်ႈပၼ်လႄႈ ၸိုဝ်ႈၶႃႈႁဝ်း ၸင်ႇတေမီးမႃးၼင်ႇၵဝ်ႇဢေႃႈ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၶွပ်ႈၸႂ်ထိုင် ပရိသတ်ႈၶႃႈႁဝ်းယူႇတႃႇသေႇ ႁႂ်ႈသိုပ်ႇပၼ်ႁႅင်း ၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်ၵႂႃႇထႅင်ႈ မိူဝ်းၼႃႈသေၵမ်း" ႁိူၼ်းၸၢႆးလၢဝ်သႂ် ယူႇသဝ်းဝႆႉ တမ်ႈတီႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်း 28 ၵႄႈတၢင်း 63-64 ပွၵ်ႉဢွင်ႇတေႃႇမူႇ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ မေးၼၢင်းလႄႈ လုၵ်ႈၸၢႆးသၢမ်ၵေႃႉ မူၼ်ႈမူၼ်ႈသိူဝ်းသိူဝ်း သိုပ်ႇသၢႆၸႂ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၵႂႃႇယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်ၵေႃႉၼိုင်ႈ ပဵၼ်ၵေႃႉ ၽူႈမီးဝႃႇသၼႃႇပၢႆးမွၼ်း ၶတ်းၵွၼ်းဝူၼ်ႉဢွၵ်ႇ တႅမ်ႈ မွၵ်ႇၵႂၢမ်းဝၢၼ် ပဵၼ်ၵေႃႉပူၵ်းတင်ႈပၢၼ် ၽဵင်းၵႂၢမ်းမႂ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးလႄႈ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ၸင်ႇၼွပ်ႇယိုၼ်ႈပၼ် ၸုမ်ႈၵႅဝ်ႈ ပၢႆးမွၼ်းတႆး (ၽူႈတႅမ်ႈၵႂၢမ်း) မိူဝ်ႈ 1370 တဵမ် လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 13 ၶမ်ႈ (17.5.2008) တမ်ႈတီႈ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဝဵင်းပၢင်လူင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တူဝ်ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်ၵေႃႉ ၶိုၼ်ႈႁပ်ႉဢဝ်ၶႅပ်းၵႅဝ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆးသေ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းၶွပ်ႈၸႂ် သင်ႇထိုင်ပီႈၼွင်ႉ ၸိူဝ်းမႃးပွႆးတင်းသဵင်ႈလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်တူပ်းမိုဝ်းလိုဝ်းလင် ပေႃးၸွတ်ႇၵႂႃႇသဵင်ႈယူႇ။ ဝၢႆးပၼ်ၶႅပ်းၵႅဝ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆးယဝ်ႉ ၸၢႆးလၢဝ်သႂ်ၵေႃႈ ၶိုၼ်းႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း မူၼ်ႈၸႂ်ပၼ်ပီႈၼွင်ႉ ၸိူဝ်းမႃးပွႆး ယွၼ်းသၢမ်ယွၼ်း ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ပရိသတ်ႈၸိူဝ်းမႃးပွႆးၵေႃႈ ႁူမ်ၸူမ်းၸွမ်း ၸၢႆးလၢဝ်သႂ် ဢၼ်ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈၵႅဝ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆးၼၼ်ႉသေ ဢွၼ်ၵၼ် တူပ်းမိုဝ်းပၼ်ႁႅင်းၵႂႃႇတႄႉတႄႉယူႇ။

ၸိုဝ်ႈၽဵင်းၸႆၢးလၢဝ်သႂ်ၵမ်ႈၽွင်ႈ

1. ၵေႃႉၵူၼ်းငၢၼ်
2. ၵေႃႉၼႄတၢင်း
3. ၵေႃႉယွၼ်းၽႄတၢင်း
4. ၵေႃႉႁၵ်ႉတေႉမွင်းပႂ်ႉယူႇ
5. ၵပ်ႉပီႇယလူင်းဝဵင်းလိူဝ်ႇ
6. ၵိၼ်ထူဝ်ႇၼဝ်ႈတႆးယႂ်ႇ
7. ၵူၼ်းသီႇၶႃ
8. ၵူၼ်းတႅမ်ႈၵႂၢမ်း
9. ၵႂၢမ်းလုၵ်ႈႁွင်ႉၸူးမႄႈ
10. ၶေႃႈသင်ႇသွၼ်ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ
11. ၶႅၵ်ႇတီႈၵႆလႄႈလုၵ်ႈၸဝ်ႈႁိူၼ်း
12. ၶုၵ်းၸႂ်လႆႈမိူင်းတႆး
13. ၶိင်ႇသွၼ်းၼမ်ႉမိူင်းတႆး
14. ၶိုၼ်းႁၵ်ႉမိူၼ်မိူဝ်ဝႃး
15. ၶွႆႈၶိုၼ်းတႂ်ႈလိူၼ်လႅင်း
16. ၸႆၢးၸႆၢးပေႉၵူဝ်
17. ၸွမ်းမႃးလႄႈ
18. ၸႂ်ႁၵ်ႉၼႆႉယႃဢမ်ႇလႆႈ
19. သၽႃႇဝလွင်ႈႁၵ်ႉ
20. သႆၢၶေႃး
21. သင်ႇၶႃႇရႁွင်ႉဢဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ
22. တႃႉႁဝ်းႁၵ်ႉၵၼ်
23. တၢင်းႁၵ်ႉဢမ်ႇမီးတႃ
24. တၢင်းႁၵ်ႉပီႈဢမ်ႇယွမ်းၽႂ်
25. ၼွင်ႉမႃးယႃၸင်ႇလႆႈ
26. ၼွင်ႉလိုမ်းယဝ်ႉႁိုဝ်
27. ပေႉႁဵတ်းလႆႈၼိူဝ်ပီႈ
28. ပုၼ်ႈၽွၼ်းလႄႈၵေႃႉႁၵ်ႉ
29. ပူၼ်ႉသူပ်းယဝ်ႉလူး
30. ၽၵ်းတူႁၵ်ႉ
31. ၽၢၵ်ႇထိုင်တႆးၵေႃႉႁၵ်ႉ
32. မၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်လႅၵ်ႈငိုၼ်း
33. မွၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်
34. မွင်း
35. မၢဝ်ႇသၢဝ်ႁူဝ်သိူဝ်
36. ယႃႇလိုမ်းၵႂၢမ်းတႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇ
37. ယႃႇလိုမ်းပႅတ်ႈၶိူဝ်းတႆး
38. ယွၼ်းသူးပၼ်သူ
39. ယွၼ်းသၢမ်ယွၼ်း
40. လိူဝ်သေႁၵ်ႉဢမ်ႇမုင်ႈမွင်းသင်
41. ႁၵ်ႉပဵၼ်တႃႇၵေႃႉလိုၼ်း
42. ႁၵ်ႉဢမ်ႇမီးမၵ်းမႆၢ
43. ႁူဝ်ၸႂ်ၵႆၢႇၶူဝ်
44. ဢပုမ်ႇတီႈၼႂ်းၸႂ်
45. ဢႆၢႈၸႆၢးၶူဝ်ယူႇ
46. ဢွင်ႇပႅတ်ႇပိူင်
47. ဢမ်ႇၶႂ်ႈၽၢတ်ႇၶႂ်ႈယၢၼ်
48. ဢမ်ႇမိူၼ်လုၵ်ႈၵူၼ်းမီး
49. ဢမ်ႇမိူၼ်လုၵ်ႈသထေး
50. ဢမ်ႇလိူဝ်လႆႈမၼ်းၶႂ်ႈပဵၼ်

လိူဝ်သေၽဵင်းၵႂၢမ်းပႃႈၼိူဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ယင်းမီးထႅင်ႈတၢင်းၼမ်၊ ၽဵင်းၵႂၢမ်းၸႆၢးလဝ်သႂ်တႅမ်ႈဝႆႉတင်းမူတ်း မီးမွၵ်ႈသွင်ႁဵင်ပႆၢယူႇၼႆယဝ်ႉ။

သဵင်ႈမုၼ်

လွင်ႈၸႆၢးလၢဝ်သႂ် လႆႈလူႉသဵင်ႈမုၼ် ၼႂ်းဝၼ်းထိ 7 လိူၼ်ဢေႃးၵတ်ႉ ပီၶရိတ်ႉ 2023 တီႈႁိူၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဝဵင်းပၢင်ႇဢူႈလူင်(မေႇမျဵဝ်ႉ) - ၼႆၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးၵူႈတီႈၵူႈလႅၼ် ဢွၼ်ၵၼ်ၼႄလွင်ႈသဝ်ႈမွင်လႄႈလွင်ႈၼပ်ႉယမ်ၸႆၢးလၢဝ်သႂ် တီႈၼႂ်းသိုဝ်ႇဝူင်းၵူၼ်း(social media)ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တင်းၼမ်တင်းလႆၢယူႇယဝ်ႉ။