မူး၊ ၸၢႆး၊ ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း၊ ၽူႈတႅမ်ႈၵႂၢမ်း

ၼႂ်း ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းၵေႃႈၸိုဝ်ႈ ၽူႈတႅမ်ႈၵႂၢမ်းၵေႃႈပဵၼ်သေ ၼမ်ႉၵႂၢမ်း သမ်ႉၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉ ယွၼ်ႈသႂ်ႇႁူဝ်ၸႂ်တႆး ပေႃးမေႃးပိုၵ်ႉပိုၵ်ႉၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ် ၵႂၢမ်းၸၢႆးမူးယဝ်ႉ။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းၶိုၵ်ႉ ၶေႃႈၵႂၢမ်းလိုၵ်ႉ သမ်ႉမႃးႁိုၵ်ႉသႂ်ႇ ၽွင်းသၢႆငၢႆၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၶမ်ဝႆႉ ၼႂ်ႈဝၢင်ႈႁိပ်ႇလႄႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းမၼ်းၸၢႆး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇၸႂ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈထွမ်ႇၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ၸၢႆးမူး
ၸၢႆးမူးမေႃသွၼ်ႁူၺ်ႈၸွႆး (1960-1994)
34
ၸၢဝ်းၶိူဝ်း	တႆး
ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်	ၸၢဝ်းပုတ်ႉ
ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ	ႁူင်းမုၼ်းလႅင်း ၸႄႈၵႅင်း
ၼႃႈၵၢၼ်	မေႃသွၼ်။ မေႃႁွင်ႉၵႂၢမ်း။ ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း။
ၵေႃႉၵူႈ	ၼၢင်းပႅင်း
လုၵ်ႈလၢင်း	ၼၢင်းၸၢမ်ၶမ်း၊ ၸၢႆးမွၼ်းသႅင် (ႁွင်ႉ) ၸၢႆးၸိူင်းမႂ်ႇ၊ ၼၢင်းသႅင်ဢိုၼ်းမိူင်း
ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင်	ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း/ၽူႈတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ပၢႆးမိူင်း
ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ	26.12.1994
တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ	ဝၢၼ်ႈလၵ်းတႅင်ႇ၊ ဢိူင်ႇပဵင်းလူင်၊ ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး
လၢႆးမိုဝ်း

မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းပၼ်ႇ၊ မိူင်းပၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းၸဝ်ႈၶူးမေႃၵေႃးလီႇ ဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလိၵ်ႈလၢႆးသေ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၶူးမေႃၼၼ်ႉလႄႈ ၸၢႆးမူးၼႆႉၵေႃႈ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵေႃႉၽူႈဢၼ် ပၢႆၵမ်ၽၢႆၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၸိုဝ်ႈဢူႈမၼ်းၸၢႆး ႁိၵ်ႈဝႃႈ လုင်းၸၢႆး၊ ၸိုဝ်ႈမႄႈ ပႃႈဢူင်းၺုၼ်ႉသေ ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈမၼ်းၸၢႆး မိူဝ်ႈ 15.1.1960 ပီသႃႇသၼႃႇ 2503 ပီတႆး 2094 ပီၵေႃးၸႃႇ 1321 လိူၼ်ၵမ်လွင်ႈ 3 ၶမ်ႈ ဝၼ်းသုၵ်း။ ၶဝ်မီးပီႈၼွင်ႉ 3 ၵေႃႉ ၵပ်းတၢမ်းၵၼ် ၼင်ႇတႂ်ႈၼႆႉ-

• ၸၢႆးမူး
• ၸၢႆးၼီႉ
• ၸၢႆးမျႃႉဢွင်ႇ

ၸၢႆးမူးၼႆႉ ၸိုဝ်ႈၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းမၼ်း ႁွင်ႉဝႃႈ ၸၢႆးတၢၼ်းၽေႇလေးၼႆသေ ၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း တမ်ႈတီႈ မိူင်းပၼ်ႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းၵႂႃႇသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈ ႁူင်းႁဵၼ်း ႁုင်းမုၼ်းလႅင်း တမ်ႈတီႈ ၸႄႈၵႅင်း (စစ်ကိုင်း၊ တိုင်းရင်းသား ဖွံ့ဖြိုးရေး သိပ္ပံကျောင်း) ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ယဝ်ႉႁူင်းႁဵၼ်း ၸင်ႇမႃးႁဵတ်းၵၢၼ် မေႃသွၼ် တမ်ႈတီႈ မိူင်းတႆးယဝ်ႉ။

• 1979 - 1980 ႁဵတ်းမေႃသွၼ် ႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉငဝ်ႈ (1-6) တမ်ႈတီႈ ဝၢၼ်ႈႁူၺ်ႈၸွႆးလႄႈ ၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ မေႃသွၼ်ႁူၺ်ႈၸွႆး၊ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ဝႃႇသၼႃႇမီးၼၼ်ႉ ၸွႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၽၢႆႇၼိုင်ႈယူႇ။
• 1980 တႅမ်ႈဢွၵ်ႇၵႂၢမ်း ဢၢႆႈသူႇယႃႈၵွၼ်းပျွင်းသေ ယၼ်တိၼ်ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်း ပၢႆးမွၼ်းတႆးလႄႈ ၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်။
• 1980 ၵႂႃႇဢတ်းၵႂၢမ်း ယုမ်ႉႁၢင်ႈလီ ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်း။
• 1983 ၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸွမ်းၸုမ်း SURA ဢၼ်ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း ဢွၼ်ႁူဝ်။
• 1984 ဢတ်းၽဵင်းၵႂၢမ်း ထိုင်ၽူႈလၵ်ႉၵႂၢမ်း။ သမ်ႉၸွႆႈထႅမ် ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ပၢၼ် TRC ။ ၸွႆႈၸၼ်ႁၢင်ႈ တႅမ်ႈၼႃႈသိူဝ်ႈပပ်ႉ ၸိူင်းလႅဝ်း မၢႆၼိုင်ႈ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ်ၽူႈၼၢမ်း မုၵ်ႉၸုမ်းၸိူင်းလႅဝ်းသေ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၶႅပ်းၵႂၢမ်း ဝၼ်းတႆးတေလွတ်ႈလႅဝ်း ၵႂႃႇဢတ်းသဵင် တမ်ႈတီႈ ၵဵင်းမႂ်ႇ။
• 1985 သိုပ်ႇ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶႅပ်းၵႂၢမ်း ၼေႇဝိၼ်းၸူၼ်ၶႅပ်းၸွႆႉ
• 1986 သိုပ်ႇ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶႅပ်းၵႂၢမ်း ၶဝ်ႈသၢၼ်ၵႃႈ ၸဵတ်းၶၼ်ႁႃႈ (75)။
• 1987 သိုပ်ႇ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶႅပ်းၵႂၢမ်း ငွႆးတင်ႈလမ်။
• 1988 သိုပ်ႇ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶႅပ်းၵႂၢမ်း ၸၢႆးမူး-ၵွပ်ႈၽႂ်။
• 1989 သိုပ်ႇ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶႅပ်းၵႂၢမ်း ၵၢင်ၸႂ်ၵေႃႉလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ။
• 1990 သိုပ်ႇ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶႅပ်းၵႂၢမ်း တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ ႁၢင်ၼူၵ်ႉယုင်း။
• 1991 ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ မုၵ်ႉၸုမ်း SURA ယဝ်ႉ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းၽႅၼ်ႇလိၼ်ၸိုင်ႈတႆးသေ ၵႂႃႇၸွႆႈၵၢၼ် တမ်ႈတီႈ မုၵ်ႉၸုမ်း 7 ဢၼ်ၸဝ်ႈၵၢႆႇၽႃႉ ဢွၼ်ႁူဝ် တီႈၵႃႇလိ။ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၶႅပ်းၵႂၢမ်း ၵႅပ်ႉၼိုင်ႈတူၼ်ႈတီး။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၵႂၢမ်းၵူၼ်းၵျေႃႇ လႄႈ ၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈ ၶႅပ်းၼိုင်ႈ။
• 1994 ပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်း ဝၼ်ႈလၵ်းတႅင်ႇ ဢိူင်ႇပဵင်းလူင် ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆးသေ လႆႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဢႃႇယု (34) ပီ မိူဝ်ႈဝၼ်း (26.12.1994) တီႈလၵ်းတႅင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶုမ်ပႃႇႁဵဝ်ႈမၼ်းၸၢႆးၵေႃႈ မီးဝႆႉတီႈ လၵ်းတႅင်ႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။

Sai Mu Funerat ၶုမ်ပႃႇႁဵဝ်ႈ ၸၢႆးမူး

ႁၢင်ႈၸၢႆးမူး လႄႈ ၸၢႆးသၼ်လွႆ

ႁႅၼ်းလူႇတၢၼ်းပၼ် မေႃသွၼ်ႁူၺ်ႈၸွႆး ၸၢႆးမူး

ၸွမ်းၼင်ႇ ယိူင်းဢၢၼ်း ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်း လႄႈ ၸုမ်းၶူးသွၼ် ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ပၢင်ၵမ်ႉၵေႃႇ လႄႈ လုၵ်ႈလၢင်း ဢိၵ်ႇတင်း ဢူၺ်းၵေႃႉဢူၺ်းသေႈ ၶူးမူး ဢမ်ႇၼၼ် ၸၢႆးမူး (မေႃသွၼ်ႁူၺ်ႈၸွႆး) တင်းသဵင်ႈသေ တေႁူမ်ႈၵၼ်ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ႁႅၼ်းလူႇတၢၼ်း ႁႂ်ႈပဵၼ်ဝၼ်းၶုၵ်းထူပ်း ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 25 ပီ ၶူးၸၢႆးမူး ၼႆယဝ်ႉ။

ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းထီႉ 31 December 20109 လိူၼ်ၵမ်မႂ်ႇ (6) ၶမ်ႈ ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်း ၶၢဝ်းယၢမ်း 09:00 – 10:00 မူင်း တေမီးပၢင်ထွမ်ႇလိၵ်ႈထွမ်ႇထမ်းလႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း 10:00 -15:00 မူင်း သမ်ႉတေမီးပၢင်ၶႄႉၶဵင်ႇ ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း ၶူးၸၢႆးမူး လႄႈ ထိုင်မႃးယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ တေသိုပ်ႇတေႃႉတႆႇၶႆႈၼႄပိုၼ်း ဢိၵ်ႇလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ ၶူးၸၢႆးမူးသေ ၊ တေမီးပႃး ပၢင်မူၼ်ႈသိူဝ်းပၢၼ်မႂ်ႇ ဢၼ်မီးၸုမ်းတွႆႇတိုင်ႈလႄႈ ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ႈယႂ်ႇ လၢႆလၢႆၸုမ်း မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ၊ ၶၢဝ်းယၢမ်း 23:40 – 00:01 မူင်း တေႁူမ်ႈၵၼ် ႁၢင်ႈႁႅၼ်းႁပ်ႉတွၼ်ႈ ပီမႂ်ႇလုမ်ႈၾႃႉ 2020 ၵႂႃႇ တေႃႇပေႃးထိုင် ၼႂ်းဝၼ်းထီႉ 1 January 2020 ဝႃႈၼႆ။

ၶူးၸၢႆးမူးၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈႁူမ်ႈၵေႃႇတင်ႈ ဝူင်းၸိူင်းလႅဝ်းသေ လႆႈလူႉသဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 26 December 1994 ၼႂ်း ယၢမ်းလဵဝ် ၶွပ်ႈၶူပ်ႇတဵမ် 25 ပီ ယဝ်ႉလႄႈ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၶူး လႄႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ပၢင်ၵမ်ႉၵေႃႇတင်းသဵင်ႈ ၸင်ႇလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇထိုင် ပီႈၼွင်ႉ လုၵ်ႈၼွင်ႉတပေး ဢူၺ်းၵေႃႉ ဢူၺ်းသေႈ ဢိၵ်ႇၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ႁဝ်းၶႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈမႃးႁူမ်ႈၵိၼ်ႁူမ်ႈလူႇ ဢဝ်ၵုသူဝ်ႇ လူၺ်ႈၸွမ်းၵၼ်ၵႂႃႇ ဢွင်ႈတီႈ ဝတ်ႉၾႃႉဝဵင်းဢိၼ်း ဢိူင်ႇပဵင်းလူင် ၸႄႈဝဵင်းႁႅင်း ၸႄႈတွၼ်ႈ ၵဵင်းမႆႇ ၼႆယဝ်ႉ။