ၸဝ်ႈသြႃႇပၼ်ႇတိတ မိူင်းၼွင်

ၸဝ်ႈသြႃႇပၼ်ႇတိတ မိူင်းၼွင်
77
ၸၢဝ်းၶိူဝ်း	တႆး
ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်	ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ
ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ	ပိုတ်ႇၽိုၼ်ထမ်းသေႁဵၼ်း
ၼႃႈၵၢၼ်	သင်ႇၶမႁႃႇၼႃႇယၵ ၸိုင်ႈမိူင်း
ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင်	ႁေႃးတြႃးၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ
ႁွႆးမိုဝ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ	မေႃၵပ်းသိုပ်ႇတၵႃႇ

ပီၵိူတ်ႇ

ၼေႃႇၶမ်း ၸဝ်ႈသြႃႇမိူင်းၼွင်ၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး လုင်းမွၵ်ႇၶမ်းၸၢႆး ပႃႈသႅင်သႃႇသေ ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ မိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ 1274 ၼီႈ လိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ (7) ၶမ်ႈ ဝၼ်းၽတ်း ဝၢၼ်ႈၶူဝ်ယၢဝ်း ၼႂ်းလိၼ်မိူင်းလိူၼ်း (ယၢမ်းလဵဝ်ပဵၼ်ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း တၢင်ႉယၢၼ်း)သေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ပေႃႈမႄႈ ဢွၼ်ၶၢႆႉမႃးယူႇ ဝၢၼ်ႈဝ၊ တူင်ႇဝဵင်းၵႄးသီးဝၢၼ်ႈၸၢမ်ယဝ်ႉ။

ယူႇၵျွင်းၶၢမ်ႇသၢင်ႇ

1286 ၼီႈ ဢဝ်ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၼၼ်ႇတ ႁဵတ်းပဵၼ်ဢုပတ်ႉသယသေ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်သၢင်ႇ တမ်ႈတီႈ ၵျွင်းဝၢၼ်ႈဝ၊ တူင်ႇဝဵင်းၵႄးသီးဝၢၼ်ႈၸၢမ်သေ ၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈသၢင်ႇႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ သင်ႇပၼ်ႇတိတယဝ်ႉ။ ထိုင်တီႈ ဢႃႇယုတဵမ်သၢဝ်း မိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ 1294 လိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ 8 ၶမ်ႈ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉၼၼ်ႉ ဢဝ်ၸဝ်ႈသြႃႇပၺ်ႇၺႃႇ ၵျွင်းမၢၵ်ႇလၢင်း တူင်ႇဝဵင်းမိူင်းၼွင် ႁဵတ်းပဵၼ်ဢုပတ်ႉသၢႆႇသေ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸၢင်း တမ်ႈတီႈ သိမ်ႇသမ်ႇမုတ်ႈ ၵျွင်းဝႃႇသူဝ်ႇ ဝဵင်းမိူင်းၼွင်ယဝ်ႉ။

တီႈယၢမ်ႈယူႇသဝ်း ႁဵၼ်းလိၵ်ႈမႃး

• (ၵ) တမ်ႈၸဝ်ႈသြႃႇၼၼ်ႇတ ၵျွင်းဝၢၼ်ႈဝ၊ တူင်ႇဝဵင်းၵႄးသီးဝၢၼ်ႈၸၢမ်။ (ပမ-1288)။
• (ၶ) တမ်ႈၸဝ်ႈသြႃႇတိၼ်ၼၵမ်ႇမၸေႇယ၊ ၵျွင်းဝႃႇသူဝ်ႇ၊ ဝဵင်းမိူင်းၼွင်။
• (င) တမ်ႈၸဝ်ႈသြႃႇၸႃႇၵရ၊ ၵျွင်းယၼ်ႇၵုင်ႇ၊ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး။
• (ၸ) တမ်ႈၸဝ်ႈသြႃႇၼၼ်ႇတဝမ်ႇသ၊ ၵျွင်းယွတ်ႈ၊ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး။
• (သ) တမ်ႈၸဝ်ႈသြႃႇၸယၼ်ႇတႃႇၽိသီႇရိ၊ ၵျွင်းမၸူဝ်းယိင်ႇ၊ၵသႄး၊ မိူင်းၵုတ်ႈ၊ ပွတ်းတူၵ်း။
• (ၺ) တမ်ႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ပၺ်ႇၺႃႇၽေႃးၵ၊ ၵျွင်းယုမ်းပွင်ႇ၊ ဝဵင်းမိူင်းသူႈ။
• (တ) တမ်ႈၸဝ်ႈသြႃႇၵျွင်းယၼ်ႇၵုင်ႇ၊ ဝဵင်းႁၢင်ႁူၺ်ႈ(ယွင်ႁူၺ်ႈ)။ (မိူဝ်ႈပမ-1305ၼီႈ)။
• (ထ) တမ်ႈၸဝ်ႈသြႃႇဝိမလႃႇၽိဝမ်ႇသ၊ ၵျွင်းၵၢၼ်ႇၵျီး၊ ဝဵင်းႁၢင်ႁူၺ်ႈ။
• (ၼ) တမ်ႈၸဝ်ႈသြႃႇၼေႇမိၼ်ၻႃၽိဝံသ၊ ၵျွင်းသႃႇလေးၸၢၼ်း။ ၼွင်ႁၢႆးယႃႈၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇ

• (ၵ) ၼင်ႈၵျွင်း။ မိူဝ်ႈပမ-1299ၼီႈ၊ ၸဝ်ႈၽ ၶုၼ်သႃႇ ဢိၵ်ႇတၵႃႇ ၸွမ်းပၢင်းလႄႈ လုၵ်ႉမိူင်းၵုတ်ႈ ၶိုၼ်းမႃးၼင်ႈၵျွင်းဝႃႇသူဝ်ႇ မိူင်းၼွင်။
• (ၶ) ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းသင်ႇၶႃႇ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈသၼ်လွႆမိူင်းတႆး။(ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးယုၵ်ႉတၢင်ႇ၊မိူဝ်ႈ-1315ၼီႈ)။
• (င) ႁႃသူၼ်းတုမ် တႃႇပိၼ်ႇပိတၵၢတ်ႈ ပဵၼ်ၽၢႆႇတႆး။ ပမ-1317ၼီႈ၊ ႁႃသူၼ်းတုမ် သင်ႇၶႃႇ လႄႈတၵႃႇၵူၼ်းလူင် ၼႂ်းမိူင်းပွၼ်၊ လွႆလႅမ်၊ ပၢင်လူင်၊ လၢႆးၶႃႈ၊ မိူင်းၵိုင်၊ ၵႄးသီး၊ မိူင်းသူႈၸိူဝ်းၼႆႉ တႃႇႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ် ပိၼ်ႇပိတၵၢတ်ႈ။
• (ၸ) ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽႃႇဝၼႃႇ။ ပမ1218ၼီႈ၊ ၵွႃႇၶဝ်ႈၵၢၼ်ၽႃႇဝၼႃႇ တီႈသထုင်ႇမူႇလမိၼ်းၵုၼ်း လၢင်းၶိူဝ်း။ မႃးဢုပ်ႇၵုမ်သြႃႇၸဝ်ႈလူင် ၵျွင်းယုမ်းပွင်ႇ မိူင်းသူႈသေ ၽွတ်ႇမူႇၸုမ်းလူင်ႈၼႃႈ ပိၼ်ႇပိတၵၢတ်ႈ။ ယုၵ်ႉသြႃႇၸဝ်ႈလူင်မိူင်းသူႈ ႁဵတ်းၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈယဝ်ႉ။ ထိုင်မိူဝ်ႈ1325 ၼီႈၼၼ်ႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ပရႁိတ ၼမ်ယဝ်ႉၼႆသေ ဢွၵ်ႇမိူဝ်းႁဵတ်းၽႃႇဝၼႃႇ ဢတ်ႉတႁိတ တီႈတိူၵ်ႈၵမ်ႇမထၢၼ်း လၢင်းၶိူဝ်း ထႅင်ႈပွၵ်ႈသွင်။
• (သ) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းသတ်ႉထသိင်ႇၵီႇၵႃႇရၵ။ ပမ1318၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ပၢင်းတၢင်ႇသင်ႇၵႃႇယၼႃႇ ပွၵ်ႈၵမ်းႁူၵ်း။
• (ၺ) ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး။ သင်ႇၶႃႇတႆးၵူႈမိူင်းမိူင်း ယုၵ်ႉတၢင်ႇ၊ မိူဝ်ႈၽွတ်ႈမူႇၸုမ်းပိၼ်ႇပိတၵၢတ်ႈပမ-1319 ၼီႈ၊ တီႈႁူင်းငဝ်းဢွင်ႇသီႇရိ၊ ဝဵင်းလွႆလႅမ်။
• (တ) ပိၼ်ႇပိတၵၢတ်ႇပဵၼ်ၽၢႆႇတႆး။ ပႃႇရႃႇၸိၵၢၼ်ႇ၊ ပထၢၼ်းတွႆးၼိုင်ႈၸိူဝ်းၼႆ့တႄႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။
• (ထ) ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင်၊ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းသင်ႇၶႃႇ ၸိုင်ႈတႆး။ မိူဝ်ႈပမ-1321ၼီႈ။
• (ၼ) ဢွၼ်ႁူဝ်သူၼ်းသေႃႇ ႁႂ်ႈႁဵတ်းပွႆးၶူၼ်ႉၶႆႈ တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈၽၢႆႇတႆး။ (ပမ-1321)။
• (ပ) ဢွၼ်ပိုတ်ႇ တိူၵ်ႈၵမ်ႇမထၢၼ်းမိၼ်းၵုၼ်း။တီႈမိူင်းၼွင်၊ ၼွင်သွမ်း၊ ၵႄးသီး၊ မိူင်းၵိုင်၊ ပၢင် လူင်၊ လွႆလႅမ်၊ ၵဵင်းတုင်၊ မိူင်းသၢတ်ႇ၊ ၵုၼ်ႁိင်း၊ ၼွင်မွၼ်၊ ၼႂ်းပူင်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈတိူၵ်ႈ ၵမ်ႇမထၢၼ်းမိၼ်းၵုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼွၵ်ႈဝႃႇ၊ ၼႂ်းဝႃႇ ၼင်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇၼၼ်ႉ ပၼ်ႇႁေႃးတြႃးပၼ် ၵူႈပီယဝ်ႉ။ (ပမ1327~1348)။
• (ၽ) ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင်ၸုမ်းၵမ်ႇမထၢၼ်းမိၼ်းၵုၼ်း။ မုၵ်ႉၸုမ်း ပတိပတ်ႉတိသႃႇသၼႃႇၼုၵ်ႉၵႁ သထုင်ႇမူႇလမိၼ်းၵုၼ်း ယုၵ်ႉယွင်ႈ 1337 ၼီႈ။
• (မ) သင်ႇၶမႁႃႇၼႃႇယၵ။ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ယုၵ်ႉတၢင်ႇမိူဝ်ႈပမ-1344 ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်သီႇပီၶွပ်ႈၶူပ်ႇ ပွၵ်ႈၵမ်းသီႇ။
• (ယ) တၢင်ႇတူဝ်သင်ႇၶႃႇမိူင်းတႆးသေ ၶိုၼ်ႈပၢင်ၵုမ်ၶုၼ် တီႈတႃႈၵုင်ႈ။ တႃႇၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၵိူင်း မုၼ်ၸဝ်ႈၵူႈၵိူင်းၵိူင်း၊ မိူဝ်ႈ1342 ၼီႈၼၼ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပၢင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ(66) တူၼ်သေ ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးသြႃႇၸဝ်ႈလူင်။
• (ရ) ၼၢႆႇငၢၼ်ႇတေႃႇ ပႁူဝ်ႇသင်ႇၶဝူၼ်ႇသွင်။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ယုၵ်ႉတၢင်ႇမိူဝ်ႈ 1343 ၼီႈ။
• (ဝ) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းသင်ႇၶမႁႃႇၼႃႇယၵၸိုင်ႈမိူင်း။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ယုၵ်ႉ တၢင်ႇမိူဝ်ႈပမ-1346 ၼီႈ။

လိၵ်ႈလၢႆး ဢၼ်တႅမ်ႈဢွၵ်ႇ

• (1) သၢႆလႅင်းၼိပ်ႉပၢၼ်ႇ၊
• (2) ၵမ်ႇၽီရတ်ႉထပၵႃႇသၼီႇ၊(လိၵ်ႈလွႆႈ)။
• (3) သတိပတ်ႉထႃႇၼသင်ႇၶေႇပ။
• (4) ပရိတ်ႈလူင်ပႃႇလိၸဝ်ႈၽေတႆး။
• (5) မႁႃႇသတိပတ်ႉထၢၼ်ႇ။
• (6) ဢၼတ်ႉတလၵ်ႉၶၼႃႇသုတ်ႈ။
• (7) ထမ်ႇမေႃးသထ၊(လိၵ်ႈလွႆႈ)။
• (8) ပႃႇတိမွၵ်ႈထၢမ်တွပ်ႇ။
• (9) လေႃးၵၼီႇတိ၊(ဝွၵ်းႁႃႈၶေႃႈ)။
• (10) လေႃးၵီႇသိပ်ႉပမ်ႇ ၵမ်ႇပေႃးၸၵျၢမ်း။
• (11) သႃႇသၼႃႇသၢမ်ပိူင်။
• (12) ၵျၢမ်းပုတ်ႉထဝၼ်ႇတၼႃႇ။
• (13) ၸႃႇတိၽဝသင်ႇဝေႇၵ၊(လင်ႇၵႃႇလူင်)။
• (14) ဢွင်ႇပႅတ်ႇပိူင်၊(လင်ႇၵႃႇလူင်)။
• (15) ၸဝ်ႈသီႇဝလိ၊(လင်ႇၵႃႇလူင်)။
• (16) ၸဝ်ႈဢုပၵုတ်ႈ၊(လင်ႇၵႃႇလူင်)။
• (17) လွင်ႈမိူဝ်ႈတူၵ်းၶွၵ်ႈ၊(လင်ႇၵႃႇလူင်)။
• (18) လိၵ်ႈလင်ႇၵႃႇ သႃႇပၼြသႃႇၸဝ်ႈလူင်မိူင်းသူႈၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

လွင်ႈႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈၵုၼ်း

• (1) ၸဝ်ႈၵႂၢၼ်းပၢႆးလူင်၊မိူင်းၼွင်။(ၸဝ်ႈၽၶုၼ်သႃႇမိူင်းၼွင်၊ၼွပ်ႇဢၢပ်ႈမိူဝ်ႈပမ-1299ၼီႈ)။
• (2) ၸဝ်ႈငမ်းပၢႆးလူင်သီႇၵိူင်း၊ မိူင်းၼွင်။(ၸဝ်ႈၽၶုၼ်သႃႇမိူင်းၼွင်၊ ၼွပ်ႇဢၢပ်ႈမိူဝ်ႈ ပမ-1307ၼီႈ)။
• (3) သင်ႇၶမႁႃႇၼႃႇယၵ ပၢင်ပရိယတ်ႉတိဝိၼယႃတိၼုၵ်ႉၵႁ၊မိူင်းၼၢင်း။ (ၵေႃႇမ တီႇပၢင်ပွႆးယုၵ်ႉတၢင်ႇ)။
• (4) သင်ႇၶမႁႃႇၼႃႇယၵ၊ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး။(ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ယုၵ်ႉတၢင်ႇမိူဝ်ႈပမ-1344ၼီႈ။
• (5) ဢၵ်ႉၵမႁႃႇပၼ်ႇတိတ။(လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼွပ်ႇဢၢပ်ႈၵၢပ်ႈမိူဝ်ႈပမ-1346။မီးသုၼ်ႇ ၶီႁိူဝ်းၼမ်ႉ၊ လူတ်ႉလဵၼ်းလၢႆတေႃႇၸူဝ်ႈ)။
• (6) ၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆး။ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ၼွပ်ႇဢၢပ်ႈပၼ်မိူဝ်ႈပမ 1370 တဵမ်၊ လိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း၊ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး ဝဵင်းပၢင်လူင်။

ၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်း

ပမ-1351ၼီႈ၊လိူၼ်ၵမ်မူၼ်း ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်မိူင်းၼွင် ၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်း တမ်ႈတီႈ ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးယဝ်ႉ။ ၽုင်းလွင်း သၢင်ႇၵျူဝ်ႇၶၢပ်ႈၸဝ်ႈ မိူဝ်ႈပမ-1352၊ တီႈဝဵင်းပၢင်လူင်။ ၵွင်းမူး မၢႆၵိုမ်း တႃႇသြႃႇၸဝ်ႈလူင်မိူင်းၼွင်ၼႆႉ သြႃႇၸဝ်ႈ ဝိပတ်ႉသၼ ဢွၼ်ႁူဝ်ႁဵတ်းဝႆႉ ႁိမ်းၶႅပ်ႇ ၵျွင်းၵမ်ႇမထၢၼ်း မိၼ်းၵုၼ်း ဝဵင်းပၢင်လူင် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵုင်ႇမုၼ် ဢၼ်လီၼပ်ႉယမ်-

• (ၵ) တၢင်းလၢတ်ႈတၢင်းႁေႃးၵျ၊(ၶႅမ်ႉၶိုၵ်ႉ)။
• (ၶ) သဵင်လီ။ လွတ်ႈလင်ႇၵႃႇလူင်ၶႅမ်ႉ။
• (င) ဢမ်ႇယူႇပဝ်ႇၽၢင်းလၢႆ ႁႂ်ႈမူတ်းၶၢဝ်းယၢမ်း။
• (ၸ) ဝူၼ်ႉၵႂၢင်ႈလူၺ်ႈ ၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇလိၵ်ႈလၢႆး ႁႂ်ၵုမ်ႇတႃႇတင်းၶိူဝ်း။ ဢမ်ႇဝူၼ်ႉတႃႇထုင်ႉၼႆႉ ထုင်ႉၼၼ်ႉၵူၺ်း။
• (သ) ႁၢင်ႈၽၢင် ဢုပထိသမ်ႉပတ်ႉတိတဵမ်ထူၼ်ႈ။
• (ၺ) မေႃသင်ႇသွၼ်ပွၼ်ႈဢွႆႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉတပႄး။

ၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ယၢမ်ႈလၢတ်ႈ

ႁဝ်းပဵင်းၶႃ-ႁႃးပဵင်ၶဝ်ႇ-ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပဵင်းႁူဝ်မႄႈတိၼ်ဝႃႇ။ ႁႃးသွင်ၵေႃႉၵူၺ်းၵေႃႈ တေပဵင်း ႁူဝ်ၶဝ်ႇၵူၺ်း၊ ၵဝ်ၵေႃႉလဵဝ်ၵူၺ်းၵေႃႈ တေပဵင်းႁူဝ်မႄႈတိၼ်ၵူၺ်း၊ တေဢမ်ႇပဵင်းၶႃလႆႈ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေပဵင်းၶႃၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇ ႁူမ်ႈၵၼ်သေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်ႇဢိူဝ်ႈ။

ၶေႃႈပၼ်ႁႅင်း ပရိယတ်ႉတိ

ပေႃးၶႂ်ႈမေႃၼပ်ႉဢၢၼ်ႇတူဝ်ြတႃး (သဵၼ်ႈတြႃး၊ ၸိုဝ်ႈတြႃး) တၢင်းၼမ်တၢင်းဢေႇမၼ်းၸိုင် တေလႆႈၵႂႃႇၸူးတမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈၽူႈဢၼ်ပူင်သွၼ်ပၼ် လိၵ်ႈထမ်းပိတၵၢတ်ႈ ၼၼ်ႉသေ ႁူႉႁၼ်တွင်းမၢႆဢဝ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ "သုတမယၺၢၼ်ႇ" ၼႆသေ မီးၽွၼ်းလီ ယႂ်ႇမႃႈၵႃႈသုင် ပုၼ်ႈ တႃႇ သႃႇသၼႃႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတႄ့တႄ့။

ၶေႃႈသွၼ်ၵမ်ႇမထၢၼ်းၸဝ်ႈ

• ပတ်ႉၸုပ်ႉပၢၼ်ႇယၢမ်းၽွင်း
• တႅင်ႇၸႂ်တွင်းမႅၼ်ႈမိူဝ်ႈ
• လီၸဢမ်ႇတၼ်းပေႃႇ
• သတိလေႃႇဢဝ်ဝႆး
• ဢုပဵၵ်ႉၶႃႇတြႃး
• ပေႃႇပဵၼ်မႃးသိုဝ်ႈၼႃႈ
• ၼႆႉပဵၼ်ၸိူဝ်ႉၼိပ်ႉပၢၼ်ႇ
• ဢေႇဝၵၢၼ်ႇၵမ်းလဵဝ်။

ၶေႃႈႁၼ်ထိုင် ၼိူဝ်သႃႇသၼႃႇၸိုၼ်ႈသႂ်

• ဝူဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပေႃးၽုင်မၼ်းယႂ်ႇမႃးၸိုင် ၸၢင်ႈမီးမႃး ဝူဝ်းလဵၼ်း ဝူဝ်းလၢႆးၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼင်ႇၼၼ် တမ်ႈတီႈ ၼႂ်းၸုမ်း သင်ႇၶႃႇၵေႃႈ ပေႃးၼမ်မႃးၼႆ ၸၢင်ႈမီးမႃး ၸဝ်ႈလဵၼ်း ၸဝ်ႈလၢႆးလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် သႃႇသၼႃႇ တေၸိုၼ်ႈသႂ် မၼ်ႈၵိုမ်းၼၼ်ႉ ၵူႈသိုပ်ႇၵူႈပၢၼ် လႆႈဢဝ်ထမ်ႇမၸၢၵ်ႈ ဢႃႇၼႃႇ ၸၢၵ်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ သႃႇသၼႃႇသႅၼ်ႈသႂ် မႃးယူႇယဝ်ႉ။

ၶႅပ်းၵႅဝ်ႈၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆး ပုၼ်ႈတႃႇၸဝ်ႈသြႃႇ မိူင်းၼွင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵေႃႇမတီႇၶိုင်ပွင်ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ဢဝ်ၵႂႃႇ ၸဵၼ်းလူႇပၼ် တမ်ႈတီႈ ၵျွင်းၵမ်ႇမထၢၼ်း သထုင်ႇမူႇလမိၼ်းၵုၼ်း ဝဵင်းပၢင်လူင်ယူႇယဝ်ႉ။ ၶႃႈတေပး- ၵွျင်းၼၵႃးမုင်း၊ တႃႈၵုင်ႈ