ႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်း၊ ဝဵင်း
ဝဵင်းႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်း (မၢၼ်ႈ: ဟုမ္မလင်းမြို့ ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Homalin ; သဵင်ဢွၵ်ႇ [Hungmaaklaang]) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးတီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်း၊ ၸႄႈတွၼ်ႈၶမ်းတီႈ၊ ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉသေ မီးဝႆႉ တီႈၼိူဝ် ၽင်ႇၽၢႆႇသၢႆႉ ၼမ်ႉၶၢင်တွင်းလႄႈ တင်း ဝဵင်းၵိၼ်းတတ်ႉသေ ၵႆယၢၼ် 130 လၵ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးၶၢဝ်းၽူၼ်မႃး ႁိူဝ်းသၢင်းၽေႃး ၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃးႁွတ်ႈၽႅဝ်လႆႈထိုင်တီႈ ႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်သၢႆတၢင်းၼမ်ႉဝႃႈ တင်း ဝဵင်းပၶူၵ်ႉၵူႇသေ ၵႆယၢၼ် 397 လၵ်းယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း တိူင်းၽႄႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်း ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၶမ်းတီႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၸႄႈဝဵင်းႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်း ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ တီႈၼႂ်း ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
| ဝဵင်းႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်း | |
|---|---|
| ဝဵင်း | |
  ဝဵင်းႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်း | |
| ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 24°53′20″N 94°55′26″E / 24.88889°N 94.92389°Eၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 24°53′20″N 94°55′26″E / 24.88889°N 94.92389°E | |
| မိူင်း |
 မျၢၼ်ႇမႃႇ |
| ၸႄႈတိူင်း |
 ၸႄႈၵႅင်း |
| ၸႄႈတွၼ်ႈ | ၸႄႈတွၼ်ႈၶမ်းတီႈ |
| ၸႄႈဝဵင်း | ၸႄႈဝဵင်းႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်း |
| ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ် | MST (UTC+6.30) |
ပီ 1899 ၼၼ်ႉ ဢဝ် ဝၢၼ်ႈၼွင်ပၵျိတ်ႉ ဢိၵ်ႇပႃး ဝၢၼ်ႈႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်းသေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် မၵ်းမၼ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်ဝဵင်း။ ၶေႃႈၵႂၢမ်းဝေႃးႁၢၼ် ႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်း ၼႆႉ တိုၼ်းပဵၼ် ၶေႃႈၵႂၢမ်းၽႃႇသႃႇတႆးယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်းၼႆႉ မီးဝႆႉ လုမ်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း၊ လုမ်းၶုၼ်ၵွၼ်းပၢႆးပႆႇၺႃႇၸႄႈဝဵင်း၊ လုမ်းၵႃႉၶၢႆ၊ ဢွင်ႈတပ်ႉပလိၵ်ႈ၊ လုမ်းပႃႇထိူၼ်ႇ၊ လုမ်းၶုၼ်ၵွၼ်း လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းသဵၼ်ႈမၢႆၵူၼ်းၶဝ်ႈၵူၼ်းဢွၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်း မိူဝ်ႈပီ 1972 ၼၼ်ႉ လႆႈလၢမ်းဝႃႈ မီး 91000 ၵေႃႉယဝ်ႉ။[1] လႆႈပိုတ်ႇလုမ်းဝုၼ်ႇထွၵ်ႉသေၵေႃႈ လႆႈပၵ်းပဵၼ်လုမ်းၸႄႈတွၼ်ႈ ပွတ်းၼိူဝ်ၶၢင်တွင်းယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈပၢၼ်ပႃႇလီႇမၢၼ်ႇ ပီ 1957 ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသြႃႇပတဵင်ႇ ဢူးဝိမလ လႆႈႁွတ်ႈၽႅဝ်သၼ်လွႆၼႃႇၵ တႃႇပူၵ်းပွင်သႃႇသၼႃႇၼၼ်ႉ ႁိူဝ်းသၢင်းၽေႃး ၶၢင်တွင်း-ႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်းၼႆႉ လႆႈဢွၵ်ႇတီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇသေ လႆႈႁေႃႈၵႂႃႇ ပၶူၵ်ႉၵူႇ၊ မူင်ႇယႂႃႇ၊ ၵၼီႇ၊ မိူင်းၵၢင်း၊ ၵလေးဝ၊ မေႃႇလဵၵ်း၊ ၽွင်းပၢင်ႇ၊ ႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်း ပဵၼ်ဝၼ်းပဵၼ်ဝၼ်းသေ လႆႈၼွၼ်းၸွမ်းတၢင်းဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။[2]
ၽူႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်း
မႄးထတ်း- မေႃတႅမ်ႈလိၵ်ႈ လႆႈသူးလိၵ်ႈလၢႆး သၼ်လွႆၼႃႇၵ မွင်ႇၸိၼ်ႇၵျီႇ (ဝၢၼ်ႈမွင်းၶမ်း)