ၶျွင်းဢူး၊ ဝဵင်း

ဝဵင်းၶျွင်းဢူး (မၢၼ်ႈ: ချောင်းဦးမြို့ ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Chaung-U ; သဵင်ဢွၵ်ႇ [Chaung-U]) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းဝဵင်းၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးတီႈ ပွတ်းၵၢင်မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းၶျွင်းဢူး၊ ၸႄႈတွၼ်ႈမူင်ႇယႂႃႇ၊ ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။

ဝဵင်းၶျွင်းဢူး
ဝဵင်း
ဝဵင်းၶျွင်းဢူး ဢွင်ႈတီႈဝဵင်းၶျွင်းဢူး
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 21.9475797°N 95.2515112°E / 21.9475797; 95.2515112
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈတိူင်း	ၸႄႈၵႅင်း
ၸႄႈတွၼ်ႈ	ၸႄႈတွၼ်ႈမူင်ႇယႂႃႇ
ၸႄႈဝဵင်း	ၸႄႈဝဵင်းၶျွင်းဢူး
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+6.30)

ႁၢင်ႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ရတၼႃႇၵျငၢၼ်းသူၺ်ႇၵူႇ ဢၼ်ဢလွင်ႈၸီႇတူႇ တႄႇတင်ႈမႃး ဢၼ်မီးတီႈၵၢင်ဝဵင်းၶျွင်းဢူး

ဝဵင်းၶျွင်းဢူးၼႆႉ ပဵၼ်မႃးဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၶုၼ်ၽွင်းဝဵင်း ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမူင်ႇယႂႃႇ (ၸႄႈတွၼ်ႈပွတ်းတႂ်ႈၶၢင်တွင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပႆႇပဵၼ် သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်ၼၼ်ႉ ပဵၼ် ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၶုၼ်ၽွင်းဝဵင်း၊ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း ထုင်ႉမျိၼ်းမူႇ၊ တီႈၼႂ်ႈ ၸႄႈတွၼ်ႈၸႄႈၵႅင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသိုၵ်းယဝ်ႉသေ ယွၼ်ႉၵႆဝဵဝ်းၼႃႇလႄႈ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၼႆသေ ၸူးဢဝ်ယဵတ်ႈသႂ်ႇၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမူင်ႇယႂႃႇ ဢၼ်မီးၸမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် တၢင်းရူတ်ႉၵႃး ရူတ်ႉလဵၼ်း ၸႄႈၵႅင်းဢၼ်ၵႂႃႇယေႇဢူးလႄႈ တင်းဝဵင်းမျိၼ်းမူႇၼႆႉ ၵႆယၢၼ်ၵၼ် 22 လၵ်းသေ တင်း ဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇၼႆ ၵႆၵၼ် 14 လၵ်းယဝ်ႉ။

ဢွင်ႈတီႈပထဝီႇ

ဝဵင်းၶျွင်းဢူးၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် ၼႃႈသုင်ပၢင်ႇလၢႆႇ 231.46 ထတ်းသေ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်းၵႄႈ လတ်ႉတီႇၵျုႁွင်ႇ 22° 45' လႄႈ လွင်ႇၵျီႇၵျုဢွၵ်ႇ 95° 8' တေႃႇ 95° 25' ယဝ်ႉ။ ၸႄႈဝဵင်း ၸိူဝ်းဢိူမ်ႈၸပ်းၵၼ်တင်း ဝဵင်းၶျွင်းဢူးၼႆႉ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ မီး ၸႄႈဝဵင်းမျိၼ်းမူႇ၊ ၽၢႆႇၸၢၼ်းၸႄႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ မီး ၸႄႈဝဵင်းမျွင်ႇ၊ ၽၢႆႇတူၵ်းမီး ၸႄႈဝဵင်းသႃးလိၼ်းၵျီး လႄႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇၼႆႉ မီး ၸႄႈဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉၶၢင်တွင်းၼႆႉ လႆလူင်း တၢင်းၽၢႆႇတူၵ်းယဝ်ႉ။

တၢင်းၵႂၢင်ႈဝဵင်းၼႆႉ မီးမွၵ်ႈ 2 လၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉ ႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ တိူၵ်ႈသူင်လိၵ်ႈ၊ ႁူင်းပလိၵ်ႈ၊ ႁူင်းယႃ လႄႈ ယူင်ႉသၢင်ႈၵၢတ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈ ၶၢမ်ႇတၢမ်ႇသိုၵ်းသေဢိတ်းလႄႈ ဢမ်ႇမီးဢၼ်လူႉဢၼ်လဵဝ်သေ တိုၼ်းမီးၼင်ႇ ပိူင်ၵဝ်ႇမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တင်း ၼမ်ႉၶၢင်တွင်းသေ ၵႆယၢၼ် 6 လၵ်းသေ ယွၼ်ႉမီးတီႈ ဢမ်ႇတူၵ်းၽၢႆႇၼမ်ႉ ဢမ်ႇတူၵ်းၽၢႆႇၵွင်းလႄႈ ပဵၼ်ဝၢၼ်း ဢၼ်ၵၢၼ်ၼႃး၊ ၵၢၼ်သိုဝ်ႉၵၢၼ်ၶၢႆ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇယဝ်ႉ။ ဢွၵ်ႇ ထူဝ်ႇ၊ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ၊ ငႃး၊ ၵုၺ် လႄႈ ၶဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ဢၼ်ၵဵပ်းဢဝ်သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1953 ၼၼ်ႉ မီးယူႇမွၵ်ႈ 6442 ၵေႃႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းလိုဝ်းလင်

ၽြႃးသူၺ်ႇၵူႇၵျီး (ၶႅပ်းႁၢင်ႁ=ၶျွင်းဢူးတႃး)

မီးဝႆႉ ၵွင်းမူးၽြႃးမိူဝ်ႈၵွၼ်ၸိူဝ်းဢၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်း တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းၶျွင်းဢူးၼႆႉ မီးဝႆႉ ၵွင်းမူး 200 ပၢႆသေ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ မီးယူႇ (60) ပၢႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈတိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈ ၸိူဝ်းလိုဝ်းလင်ၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် ၸၼ်ႉၸွမ်ပႃႇလိမႁႃႇထမ်ႇမႃႇရူင်ႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၽတ်ႉတၼ်ႇတတီႇပမႃႇလႃႇ လႆႈတႄႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1265 ၼၼ်ႉသေ မိူဝ်ႈပီမိူင်း 1365၊ လိူၼ်သၢမ် (လိူၼ်ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ၊ 2004) ၼၼ်ႉ လႆႈၸတ်းႁဵတ်းပွႆးပၢၵ်ႇပီတဵမ်မႃးယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသြႃႆလူင် ၽတ်ႉတၼ်ႇတတီႇပမႃႇလႃႇၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢင်းၵိတ်ႉၶဝ် ဢၢပ်ႈၼွပ်ႇပၼ် ၸုမ်ႈၶူးဢၵ်ႉၵမႁႃႇပၼ်ႇတိတသေ ဢၼ်ပဵၼ် ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ထူၼ်ႈသွင် ၽတ်ႉတၼ်ႇတမႃႇၼိတိ၊ ဢၼ်ပဵၼ် ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၼႃႈယၵထူၼ်ႈသၢမ် (ယၢမ်းလဵဝ်) ၽတ်ႉတၼ်ႇတဝရသမ်ႇပေႃးတိ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵူႈတူၼ်တူၼ်ႈၵူႈၸဝ်ႈၸဝ်ႈ ထုၵ်ႇဢၢပ်ႈၼွပ်ႇ ၸုမ်ႈၶူး ဢၵ်ႉၵမႁႃႇပၼ်ႇတိတယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသြႃႇတၢင်ႇၸိူဝ်း ဢၼ်လိုဝ်းလင်ၼၼ်ႉတႄႉ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်သူၺ်ႇတွင်ႇ၊ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်တဵင်ႇတေႃႇ၊ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၸေႇယသုၶ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈၸိူဝ်းလိုဝ်းလင်ၼၼ်ႉတႄႉ ၸၼ်ႉၸွမ်ပႃႇလိမႁႃႇထမ်ႇမႃႇရူင်ႇ၊ ၵျွင်းသူၺ်ႇတွင်ႇ၊ ၵျွင်းတဵင်ႇတေႃႇ၊ ၵျွင်းၸေႇယသုၶ၊ ၵျွင်းၺွင်ႇပိၼ်ႇပၸ်ႉၸေႃးတႃႇရူင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းလီၶဝ်ႈၸႂ်

• ၶူဝ်သိၼ်ၽျူႇသျိၼ်ႇ
• ၽြႃးသူၺ်ႇၵူႇၵျီး
• ၽြႃးထီးလႅင်ႇသျိၼ်ႇ
• ႁူင်းၽိမၢၼ်ႇ ၸၼ်ႉၸွမ်ပႃႇလိမႁႃႇထမ်ႇမႃႇရူင်ႇ တဵမ်ပၢၵ်ႇပီ
• ၽၢႆၼွႆႇၶူၺ်ႇ
• ၽြႃး ၸၢၵ်ႈမိုဝ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ၊ ဝၢၼ်ႈတေႃးၶျွင်းလေး၊ ၸႄႈဝဵင်းၶျွင်းဢူး
• ၼႃႈလိၼ်သႃႇသၼႃႇ လွႆႇၵျွၵ်ႉမျိၼ်း၊ ၸႄႈဝဵင်းၶျွင်းဢူး
• ၽြႃးသူၺ်ႇၸီးၶူင်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈၶိၼ်ႇမုၼ်ႇ၊ ၸႄႈဝဵင်းၶျွင်းဢူး

ၵူႈမိုဝ်းၼႄတၢင်း

ဢဝ်တၢင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း မူင်ႇယႂႃႇ-ဝဵင်းလိူဝ်ႇ လႄႈ ရူတ်ႉလဵၼ်း ၶျွင်းဢူး-ပၶူၵ်ႉၵူႇသေ ၸၢင်ႈၽႅဝ်ထိုင်လႆႈ ၶျွင်းဢူးယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်သၢႆတၢင်း ရူတ်ႉၵႃး၊ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ လႄႈ ရူတ်ႉတၢင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ (ဢမ်ႇၼၼ်) မူင်ႇယႂႃႇသေၵေႃႈ ၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃးလႆႈယူႇ။ ဝဵင်းၶျွင်းဢူးၼႆႉ တင်းဝဵင်းလိူဝ်ႇသေ ၵႆယၢၼ်ၵၼ် မွၵ်ႈ 84 လၵ်းသေ၊ တင်းဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇၼႆႉ မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း ၵႆယၢၼ်မွၵ်ႈ 14 လၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃႈ လုၵ်ႉၶျွင်းဢူး ၵႂႃႇၸူး ပၶူၵ်ႉၵူႇၼၼ်ႉၵေႃႈ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း ၶႅမ်ႉလီဝႆႉယဝ်ႉ။

ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး

ဝဵင်းၶျွင်းဢူးၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းလူင်သွင်ဢၼ် မႃးႁူပ်ႉၵၼ်သေ တီႈၼႂ်းပတ်ႉပိုၼ်ႉၸႄႈဝဵင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉလိၼ်ၼႃး ဢေႇၵတင်းၼမ်လႄႈ၊ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၵူၼ်းယူႇသဝ်းတီႈဝဵင်းၼႆႉ ၶႅမ်ႉလီသေ ၼမ်ႉတဝ်ႈၶဝ်ႈမၢၵ်ႇ လိူင်ႇၼမ်ယဝ်ႉ။ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းၶႅမ်ႉလႅပ်ႈလီလႄႈ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ယူႇသိူဝ်း ဝဵင်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။

ၾိင်ႈၾႃႉ

မီးဝႆႉတီႈပွတ်းၵၢင် မိူင်းမၢၼ်ႈသေ ၾိင်ႈၾႃႉၽဵင်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉၾိင်ႈၾႃႉ ပွတ်းမႆႈႁႅင်ႈႁွင်ယဝ်ႉ။

ၼႃႈလိၼ်

တီႈၽၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်းၼႆႉ မီးဝႆႉ သၼ်လွႆၼွႆႇၶူၺ်ႇ ဢၼ်ယၢဝ်းယၢဝ်း ဢၼ်ပဵၼ်ၼင်ႇ လွႆႁိၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းတႄႉ မီးတီႈ ပၢင်ႇၼႃႈလိၼ်ပဵင်းယဝ်ႉ။ တီႈၽၢႆႇတူၵ်းတႄႉ မီးဝႆႉတူင်ႈၼႃးၶဵဝ် ဢၼ်ၼမ်ႉ တီႈ ၼမ်ႉၶၢင်တွင်းၶဝ်ႈၽႅဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တူင်ႈၼႃးၸိူဝ်းမီးတီႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇဝဵင်းၼၼ်ႉတႄႉ ဢဝ်ၼမ်ႉတီႈ ၽၢႆၼွႆႇၶူၺ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈႁိမ်း ဝၢၼ်ႈၼွႆႇၶူၺ်ႇၼၼ်ႉသေ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယဝ်ႉ။

ပၢႆးပႆႇၺႃႇ

ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် ပၢႆးၸၢၵ်ႈ/ပၢႆးၸၢင်ႈ T.H.S