ၽႃသွင်း၊ ၸႄႈဝဵင်း
ၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်း (မၢၼ်ႈ: ဖားဆောင်းမြို့, ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Hpasawng Town) ၼႆႉ ပဵၼ်ၸႄႈဝဵင်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉတီႈၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈဝေႃးလၶႄႉ၊ ၸႄႈမိူင်းယၢင်းလႅင်၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်းၽႃသွင်းယဝ်ႉ။
| ၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်း | |
|---|---|
| ၸႄႈဝဵင်း | |
  ၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်း | |
| ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 18°50′N 97°16′E / 18.833°N 97.267°Eၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 18°50′N 97°16′E / 18.833°N 97.267°E | |
| မိူင်း |
 မျၢၼ်ႇမႃႇ |
| ၸႄႈမိူင်း |
 ယၢင်းလႅင် |
| ၸႄႈတွၼ်ႈ | ၸႄႈတွၼ်ႈဝေႃးလၶႄႉ |
| ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၸႄႈဝဵင်း | ဝဵင်းၽႃသွင်း |
| ဢေႇရိယႃႇ | |
| • ၸႄႈဝဵင်း | 243.03 လွၵ်းလၵ်း (629.44 လွၵ်းၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ) |
| ၼႃႈသုင်ပၢင်ႇလၢႆႇ | 537 ထတ်း (164 မီႇတႃႇ) |
| ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်း (သႅပ်ႇထႅမ်ႇပႃႇ 2017) | |
| • ၸႄႈဝဵင်း | 22,527 |
| • တၢင်းသတ်ႉ | 93/sq mi (36/km2) |
| • ၼႂ်းဝဵင်း | 3,376 |
| • ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ | 19,151 |
| • ၵူၼ်းၶိူဝ်းပိုၼ်ႉတီႈ |
ယၢင်း (64.68%) မၢၼ်ႈ (18.42%) တႆး (9.18%) ယၢင်းလႅင် (6.558%) ရၶႅင်ႇ (0.485%) မွၼ်း (0.156%) ၶျၢင်း (0.107%) ၶၢင် (0.072%) |
| • လွင်ႈၵိူဝ်းယမ် | ပုတ်ႉထ၊ ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ၊ ဢိတ်ႇသလၢမ်ႇ၊ ႁိၼ်ႇတူႇ |
| [1] | |
| ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ် | လၵ်းၸဵင်ၶၢဝ်းယၢမ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ (UTC+6:30) |
သၢႆပိုၼ်း
မႄးထတ်းတီႈပွတ်းၼိူဝ် ႁိမ်း ၼမ်ႉၶူင်း လႄႈ ၼမ်ႉပွၼ် ႁူပ်ႉၵၼ်ၼၼ်ႉ မီးၶႅပ်းၽႃႁိၼ်လူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈၵိူင်းဝႆႉသေ ၸူးႁွင်ႉၵိုၵ်းၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ ႁွင်ႉၽႃသွင်း ၼႆယဝ်ႉ။
ဢွင်ႈတီႈဝဵင်းၽႃသွင်းၼႆႉ မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း မီးလင်ႁိူၼ်းၵူၼ်း 14-15 လင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပီ 1971 ၼၼ်ႉ ၽႆးလႆႈမႆႈဝၢၼ်ႈၶႄးမၽျူႇသေ ၵူၼ်းထူပ်းၽေးၽႆးၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ၶၢႆႉယူႇတီႈ ဝၢၼ်ႈၽႃသွင်းသေ လင်ႁိူၼ်းၸင်ႇလႆႈ တိူဝ်းၼမ်မႃးလႄႈ ၸင်ႇလႆႈပဵၼ်ဝဵင်းမႃးယဝ်ႉ။ ပီ 1972 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 28 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ဢဝ် ဢိူင်ႇ 12 ဢိူင်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈ 72 ဝၢၼ်ႈသေ ၽွတ်ႈႁဵၼ်းပဵၼ် ၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်းမႃးယဝ်ႉ။ ထိုင် ပီ 1990 လိူၼ်ဢေႇပရႄႇ 27 ဝၼ်းမႃး လႆႈဢဝ်ဝၢၼ်ႈမႄႈၸႄႉ ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်းၼၼ်ႉ ၽွတ်ႈႁဵၼ်းပဵၼ် ဝဵင်းလႄႈ တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်းၼႆႉ ၸင်ႇလႆႈဢဝ်ပွၵ်ႉ 2 ပွၵ်ႉ၊ ဢိူင်ႇ 8 ဢိူင်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇ 57 ဝၢၼ်ႈသေ ၶိုၼ်းမႄးၽွတ်ႈႁႅၼ်းမႃးသေ ပီ 2016 လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ် 17 ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းဢဝ် ပွၵ်ႉ 2 ပွၵ်ႉ၊ ဢိူင်ႇ 8 ဢိူင်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈ 55 ဝၢၼ်ႈသေ ၽွတ်ႈႁႅၼ်းၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။[1]
ပထဝီႇၼႃႈလိၼ်
မႄးထတ်းဢွင်ႈတီႈ လႄႈ တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင်
မႄးထတ်းၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်းၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်းၵႄႈ လတ်ႉတီႇတုတ်ႉႁွင်ႇ 18 တီႇၵရီႇ 30 မိတ်ႉၼိတ်ႉ တေႃႇ 19 တီႇၵရီႇ 15 မိတ်ႉၼိတ်ႉ၊ လွင်ႈၵျီႇတုတ်ႉဢွၵ်ႇ 96 တီႇၵရီႇ 57 မိတ်ႉၼိတ်ႉ တေႃႇ 97 တီႇၵရီႇ 45 မိတ်ႉၼိတ်ႉ သေ တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၼႆႉ မီး 629.44 လၵ်းပၼ်ႇမူၼ်း (1,630.2 ပၼ်ႇမူၼ်း ၶီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)ယဝ်ႉ။[2]
လႅၼ်လိၼ်
မႄးထတ်းၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်းၼႆႉ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ မီး ၸႄႈဝဵင်းမႄႈၸႄႉ လႄႈ ၽၢႆႇတူၵ်းမီး ၸႄႈဝဵင်းတၢၼ်ႇတွင်ႇၵျီး တီႈ ၸႄႈမိူင်းယၢင်း၊ ၽၢႆႇၸၢၼ်းမီး ၸႄႈဝဵင်းၽႃပွၼ် တီႈ ၸႄႈမိူင်းယၢင်း၊ ၽၢႆႇႁွင်ႇၼႆႉ ဢိူမ်ႈၸပ်းၵၼ်ဝႆႉတီႈ ၸႄႈဝဵင်းဝေႃးလၶႄႉယဝ်ႉ။[2]
ၼႃႈလိၼ်
မႄးထတ်းၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်းၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် ၼႃႈသုင်ပၢင်ႇလၢႆႇ 537 ထတ်းယဝ်ႉ။ တီႈႁိမ်း ထုင်ႉဝူဝ် ၼမ်ႉၶူင်း လႄႈ တီႈပဵင်းၼႂ်းၵႄႈလွႆၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃး မီးတီႈၼႃႈလိၼ်ပဵင်းသေ တီႈဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ၵွင်း ပဵၼ်လွႆ ပဵၼ်ၽင်ႇႁိုၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လွႆဢၼ်သုင်သုတ်းတႄႉ ပဵၼ်လွႆၽီ (ၼၢတ်ႉတွင်ႇ) ဢၼ်မီး ယၢၼ်ၵႆ 7 လၵ်းတင်း ဝၢၼ်ႈမေႃႇၶျီၼၼ်ႉသေ တၢင်းသုင် မီးတီႈၼိူဝ်ၼႃႈပၢင်ႇလၢႆႇ 8607 ထတ်းယဝ်ႉ။[2]
ၵေးၼမ်ႉ
မႄးထတ်းတီႈၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်းၼႆႉ မီးၼမ်ႉၶူင်း လႄႈ ၼမ်ႉလူင်းလွႆ 9 ၵေး လႆလူင်းဝႆႉသေ မႄႈၼမ်ႉဢၼ်ယၢဝ်းသေပိူၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် ၼမ်ႉၶူင်းသေ လတ်းဢဝ် ဝဵင်းၽႃသွင်းသေ လႆၶဝ်ႈၸူး ၸႄႈမိူင်းယၢင်းယဝ်ႉ။[2]
ၾိင်ႈၾႃႉ
မႄးထတ်းၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်းၼႆႉ မီးၾိင်ႈၾႃႉမုၼ်ႇသုၼ်းမႆႈႁွၼ်ႉသေ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈ ဢၼ်သုင်သုတ်းၼႆႉ မီး 40 တီႇၵရီႇသႅၼ်ႇတီႇၵရဵတ်ႉ လႄႈ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈ ဢၼ်တဵမ်ႇသုတ်းၼႆႉ မီး 8 တီႇၵရီႇသႅၼ်ႇတီႇၵရဵတ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်ႉၼမ်ႉၽူၼ်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ မီး 40.02 ၼိဝ်ႉယဝ်ႉ။[2]
လွင်ႈၵူၼ်းယူႇသဝ်း
မႄးထတ်းတီႈၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်းၼႆႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆ လိူၼ်သႅပ်ႇထႅမ်ႇပႃႇ ပီ 2017 သေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၼႆႉ မီး 22,527 ၵေႃႉသေ ယၢင်း၊ တႆး၊ မၢၼ်ႈ လႄႈ ယၢင်းလႅင် ယူႇၼမ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်တႄႉ ၵိူဝ်းယမ် ပုတ်ႉထ၊ ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ၊ ဢိတ်ႇသလၢမ်ႇ လႄႈ ႁိၼ်ႇတူႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။[1]
ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး
မႄးထတ်းၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸႄႈဝဵင်း ဢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶႅမ်ႉဝႆႉတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇသေ ပိူင်လူင်မၼ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယဝ်ႉ။ ၶူဝ်းဢွၵ်ႇပိူင်လူင် တီႈၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ် ၸိုၼ်းယဝ်ႉ။[1]
သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း
မႄးထတ်းၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်းၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် သဵၼ်ႈတၢင်း လွႆၶေႃ-ၽႃသွင်း-မေႃႇၶျီ၊ မႄႈၸႄႉ-ၽႃသွင်း-လွႆၶေႃ လႄႈ တေလႆႈဝႃႈ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း ၶႅမ်ႉဝႆႉတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇယဝ်ႉ။[1]
ပၢႆးပႆႇၺႃႇ
မႄးထတ်းတီႈၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်းၼႆႉ ႁူင်းႁဵၼ်းပၢႆးပႆႇၺႃႇၸၼ်ႉသုင် ဢမ်ႇပႆႇမီးဝႆႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းပႆႇၺႃႇပိုၼ်ႉထၢၼ်တႄႉ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် မီး 2 ႁူင်း၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်ၽႄ 1 ႁူင်း၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင်ႇ 1 ႁူင်း၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင်ၽႄႈ 3 ႁူင်း၊ ႁူင်းႁဵၼ်းသွၼ်ပူၼ်ႉၸၼ်ႉငဝ်ႈ 1 ႁူင်း၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ 18 ႁူင်း လႄႈ ႁူင်းႁဵၼ်းသွၼ်ပူၼ်ႉၸၼ်ႉငဝ်ႈ မီး 11 ႁူင်းယဝ်ႉ။[1]
ပၢႆးယူႇလီ
မႄးထတ်းတီႈၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်းၼႆႉ မီးႁူင်းယႃ ၸႄႈဝဵင်း 1 ႁူင်း၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ 2 တီႈ၊ လႄႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၽႄ 8 တီႈ ယဝ်ႉ။[1]
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်း- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 (ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 2017) ၶေႃႈမုၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်း. ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်း. Retrieved on 2018 ဢေႃးၵၢတ်ႉ 2.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 ၶေႃႈမုၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸႄႈဝဵင်းၽႃသွင်း. ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸႄႈမိူင်းယၢင်းလႅင်. Retrieved on 2018 ဢေႃးၵၢတ်ႉ 2။