ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ ဝဵင်း
ဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ၼႆႉ ပဵၼ်ၸႄႈလူင် ႁင်း ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ဝဵင်း တီႈဢၼ်တူၵ်းၵႅၼ်ၵၢင် တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း၊ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးယဝ်ႉ။ ပဵၼ် ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇလႄႈ ၸႄႈတွၼ်ႈၸိတ်ႉတူၺ်ႇယဝ်ႉ။ ဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉ တီႈၼႂ်းၵႄႈ လတ်ႉတီႇတုတ်ႉႁွင်ႇ ၂၀° ၈' လႄႈ ၼႂ်းၵႄႈလွင်ႇၵျီႇတုတ်ႇဢွၵ်ႇ ၉၂° ၅၄' ယဝ်ႉ။ တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ မီး (၈၉.၄၂) လွၵ်းလၵ်း၊ (၅၇၂၂၈) ဢေႇၵယဝ်ႉ။ မီႈဝႆႉ ပွၵ်ႉ (၃၂)ပွၵ်ႉ၊ ဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇ (၈၉) ဝၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉ ၸႄႈဝဵင်းပွၵ်ႉတေႃး လႄႈ မႄႈၼမ်ႉၵလတၢၼ်ႇ၊ ၽၢႆႇၸၢၼ်းမီးဝႆႉ ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇပိင်းၵလႃး၊ ၽၢႆႇတူၵ်း မီးဝႆႉ ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇပိင်းၵလႃး လႄႈ ၸႄႈဝဵင်းယတေႉတွင်ႉ၊ ၽၢႆႇႁွင်ႇမီး မႄႈၼမ်ႉၵျွီတႄး၊ ၸႄႈဝဵင်းပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်း လႄႈ ၸႄႈဝဵင်းယတေႉတွင်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ပီ 2014 သေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မီးဝႆႉ (၁၄၇,၈၉၉) ယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် ၼႃႈသုင်ပၢင်ႇလၢႆႇ ၽတ်ႉၽဵင်ႇ (၁၅) ထတ်းယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းရၶႅင်ႇ၊ ရၶႅင်ႇ၊ မရမၢလူင်၊ ၵမၢၼ်ႇ၊ ႁိၼ်ႇတူႇ၊ မၢၼ်ႈ လႄႈ ပင်ႇၵႃႇလီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇသဝ်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။[2]
| ဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ သဵင်ဢွၵ်ႇရၶႅင်ႇ-ၸၢႆႉတူၺ်ႇ | |
|---|---|
| ဝဵင်းၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ | |
 သဵၼ်ႈတၢင်းပိူင်လူင် ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ | |
  ဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇ | |
| ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 20°10′03″N 92°49′11″E / 20.1675453°N 92.8197093°Eၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 20°10′03″N 92°49′11″E / 20.1675453°N 92.8197093°E | |
| မိူင်း |  မျၢၼ်ႇမႃႇ |
| ၸႄႈမိူင်း |  ရၶႅင်ႇ |
| ၸႄႈတွၼ်ႈ | ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ |
| ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၸႄႈဝဵင်း | ဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇ |
| ဢေႇရိယႃႇ | |
| • ႁုပ်ႈ | 231.6 လွၵ်းၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ (89.42 လွၵ်းလၵ်း) |
| ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်း (၂၀၁၄) | ၁၄၇,၈၉၉[1] |
| • | ရၶႅင်ႇ၊ မရမႃႇလူင်၊ ၵမၢၼ်ႇ၊ ႁိၼ်ႇတူႇ၊ မၢၼ်ႈ လႄႈ ပင်ႇၵႃႇလီႇ |
| ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ် | လၵ်းၸဵင်ၶၢဝ်းယၢမ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ (UTC+ ၆ မူင်း ၃၀ မိတ်ႉၼိတ်ႉ) |
ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
မႄးထတ်းမိူဝ်ႈပၢၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းရၶႅင်ႇၶဝ်ၼၼ်ႉ ၵုၼ်ၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ၵူၼ်းသိုၵ်း၊ ၽူႈၼၢမ်းသိုၵ်း တပ်ႉသိုၵ်းၼမ်ႉၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၶဝ် လိုဝ်ႈထင်ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ဢင်းၵိတ်ႉၶဝ် သိမ်းဢဝ်ၼႃႈလိၼ်ရၶႅင်ႇၶဝ် မိူဝ်ႈပီ (1826) ၼၼ်ႉယဝ်ႉသေ ၵၢၼ်ၽွင်းၵမ်းလႆႈ ပၵ်းယၼ်တီႈ ဝဵင်းမျွၵ်ႉဢူးသေ ယွၼ်ႉၾိင်ႈၾႃႉဢမ်ႇၽဵင်ႇဢမ်ႇၶႅမ်ႉလီသေ ၸူးလႆႈၶၢႆႉၸူး သူပ်းၼမ်ႉၵလတၢၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်တီႈၼမ်ႉလိၼ်လီ တွၼ်ႈတႃႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[3] မိူဝ်ႈပၢၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၵူႈပွၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ လိုဝ်ႈထင်တပ်ႉသိုၵ်းမႃးသေ ဢွၼ်တေးမၼ်း လုၵ်ႉတီႈ ဝေႃးႁၢၼ် ၸိတ်ႉတႄး (သုမ်ႉသိုၵ်း) ၼႆသေ ၸင်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ်မႃး ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇတူၵ်း ဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ယၢၼ်ႇမွၵ်ႈ (၂) လၵ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ၵွင်းမူးဢၼ်ဢဝ် ထၢတ်ႈတေႃႇၶဵဝ်ႈသႂ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢိင်လူၺ် ၵွင်းမူးထၢတ်ႈတေႃႇၶဵဝ်ႈၼၼ်ႉသေ လုၵ်ႉတီႈ ဢၢၼ်ႇၵျဵၵ်း၊ ပဵၼ်မႃး ဢႃႇၵျႅပ်ႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဢႃႇၵျႅတ်ႉ ၼႆသေ လႅၵ်ႈလၢႆးမႃးၼင်ႇၼႆဝႃႈၼႆ။ ဢင်းၵိတ်ႉၶဝ်ၼႆႉ ႁွင်ႉဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႈဝႃႈ (Akyab) ဢႃႇၵျႅပ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ရၶႅင်ႇၶဝ်တႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ၼႆၵူၺ်း။
ၽၢင်ႁၢင်ႈၼႃႈလိၼ်လႄႈ ၾိင်ႈၾႃႉ
မႄးထတ်းဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၵွင်းလွႆသေ မႄႈၼမ်ႉၵႄးၼမ်လိူင်ႇလႄႈ ၼႃႈလိၼ်ပဵင်းလီယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ထုင်ႉသၢပ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇယဝ်ႉ။ မီးၾိင်ႈၾႃႉဢုၼ်ႇယမ်းသေ ၶိင်ႇၶၢဝ်းဢၼ်မႆႈလိူဝ်သုတ်းၼႆႉ ပဵၼ် လိူၼ်မေႇ လႄႈ လိူၼ်ဢေႇပရႄႇသေ ၶၢဝ်းဢၼ်ၵတ်းလိူဝ်သေပိူၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လိူၼ်ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ လႄႈ လိူၼ်ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇယဝ်ႉ။ တၢင်ႉၼမ်ႉၽူၼ်ၽတ်ႉၽဵင်ႇၼႆႉ မီး (၁၉၄.၉၂) ယဝ်ႉ။
လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ
မႄးထတ်းဝဵင်းရၶႅင်ႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပဵၼ်ၸႄႈလူင် ႁင်း ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် သၢႆတၢင်း ၼင်လိၼ်၊ သၢႆတၢင်းၼမ်ႉ၊ သၢႆတၢင်းလူမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇလႆႈၸူး တၢင်ႇတီႈလႆႈငၢႆႈငၢႆႈယဝ်ႉ။
တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ၼႆႉ ပဵၼ် တႃႈႁိူဝ်းမိူၼ်ပိူင်လူင် ႁင်း ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇသေ ၸၢင်ႈၵွင်ႉၵၢႆႇ ၵႂႃႇမႃးၸူး ၼေႇပျီႇတေႃႇ၊ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ၊ ဝဵင်းဢမ်း၊ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉၽျူႇ၊ ဝဵင်းတၢၼ်ႇတွႆး ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ဢၼ်ၵူၼ်းလၢဝ်းလႄႇၵူႈမိူင်းမိူင်းၶဝ်မႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
သဵၼ်ႈတၢင်းလူတ်ႉၵႃး ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ-တႃႈၵုင်ႈ ၼႆႉ ယၢဝ်း (၅၃၄.၃) လၵ်းသေ လႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ ပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်း၊ ၵျွၵ်ႉတေႃႇ၊ မျွၵ်ႉဢူး၊ မိၼ်းမျႃး လႄႈ ဝဵင်းဢမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပဵၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းယၢင်လႄႈ ၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃးလႆႈ ၵူႈၶၢဝ်းယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ ဢၢမ်း-မိၼ်းပူးသေ ၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃးဢၼ်မီးၽၢႆႇဢွၵ်ႇ သၼ်လွႆ(ယူဝ်းမ) တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇပတ်ႉပိုၼ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ ဢၢမ်းသေ ၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃးလႆႈၸူး ၵျွၵ်ႉၽျူႇ၊ ရမ်းပျႄး၊ မဢီႇ၊ တၢၼ်ႇတွႆး၊ ၵျဵင်ႇတလီႇ၊ ၵႂႃႉ လႄႈ တွင်ႇၵူတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ပေႃးဢဝ်တၢင်းသၢႆတၢင်းၼမ်ႉသေ ၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃးလႆႈၸူး ၸႄႈဝဵင်း ၸိူဝ်းပဵၼ် ပူးတီးတွင်ႇ၊ ယတေႉတွင်ႇ၊ ပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်း၊ ၵျွၵ်ႉတေႃႇ၊ မျွၵ်ႉဢူး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈသူပ်းၼမ်ႉၵလတၢၼ်ႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ တႃႈၼမ်ႉၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ တႃႈၼမ်ႉသူၺ်ႇမိၼ်းၵၢၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တႃႈၼမ်ႉၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တႃႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ ၵူႈမိူင်းမိူင်းလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁိူဝ်းတၢင်ႇၵုၼ်ႇသိၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်း၊ ႁိူဝ်းတၢင်ႇၵူၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸွမ်း သၢပ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈၵိုတ်းယဝ်ႉ။ တီႈ တႃႈၼမ်ႉသူၺ်ႇမိၼ်းၵၢၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်တႃႈၼမ်ႉ ဢၼ်တေႃႉသူင်ႇၵုၼ်ႇသၢပ်ႇလႅၼ်လိၼ်လႄႈ ပဵၼ်တႃႈၼမ်ႉ ဢၼ်ဢဝ်ၶူဝ်းတၢင်ႇၶဝ်ႈ ၶဝ်ႈမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႃႈၼမ်ႉ ၸိူဝ်းမီးတီႈၼႂ်း သတ်ႉယူဝ်းၵျႃႉၶျွင်းၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ႁိူဝ်း တၢင်ႇၵုၼ်ႇတၢင်ႇၵူၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၸႄႈဝဵင်းၵူႈတီႈတီႈၼၼ်ႉ မႃးၵိုတ်းယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်း သတ်ႉယူဝ်းၵျႃႉၶျွင်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ လုၵ်းႁိူဝ်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇယဝ်ႉ။
ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး
မႄးထတ်းဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇ ၼႆႉ ယွၼ်ႉပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်မီး ဢွင်ႈၵႃႉၶၢႆၵုၼ်ႇသိၼ်သၢပ်ႇလႅၼ်လိၼ်လႄႈ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ၵိုၼ်း လွင်ႈသိုဝ်ႉၶၢႆၵုၼ်ႇသိၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ဝဵင်း တီႈဢၼ်ၵုၼ်ႇသိၼ်ႇ ၸိူဝ်းလုၵ်ႉၵူႈတီႈတီႈ ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈမႃးသေ ပဵၼ်တီႈဢၼ်ၵုၼ်ႇသိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶိုၼ်းလႆလူင်းၵႂႃႇၵေႃႈၸႂ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းယူႇၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ၊ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ၊ ၵၢၼ်တိၺွပ်းပႃပၢင်ႇလၢႆ လႄႈ ၵၢၼ်လဵင်ႉၵုင်ႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉ ႁူင်းၸၢၵ်ႈၶဝ်ႈ၊ ဢွင်ႈသိုဝ်ႉၶၢႆ ပႃ၊ ၵုင်ႈ၊ ႁူင်းငၢၼ်းၶွင်ႉၵတ်း၊ ႁူင်းၸၢၵ်ႈၼမ်ႉၶႅင် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပႃ ၵုင်ႈပႃ၊ လႄႈ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇဢွၵ်ႇၼႃးၸိူဝ်းၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ တႃႈၼမ်ႉသူၺ်ႇမိၼ်းၵၢၼ်ႇသေ သူင်ႇၸူးမိူင်းပင်းၵလႃးတိတ်ႉ ၸွမ်းသၢႆတၢင်းၼမ်ႉယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းပဵၼ်ယေးငိုၼ်းတႄႉ မီးဝႆႉ ယေးငိုၼ်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီးမျၢၼ်ႇမႃႇ၊ ယေးငိုၼ်းၵမ်ႇပေႃးၸ၊ ယေးငိုၼ်းယူဝ်းမ၊ ယေးငိုၼ်းဢိၼ်းဝ၊ ယေးငိုၼ်းႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵၢၼ်လဵင်ႉသတ်း လႄႈၵၢၼ်ငၢၼ်းၼမ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ပၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈငိုၼ်းတွင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပၢႆးပႆႇၺႃႇ
မႄးထတ်းတီႈဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်၊ ၸၼ်ႉၵၢင်၊ ၸၼ်ႉဢွၼ်ႇသေ တွၼ်ႈတႃႇပၢႆးပႆႇၺႃႇၸၼ်ႉသုင် ၼႆႉ မီးဝႆႉ ၸၼ်ႉၸွမ်ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်သွၼ်ၵႆ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်ပၢႆးၸၢင်ႈၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်ၶွမ်ႇပိဝ်ႇတႃႇ(ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး ႁူင်းႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ်ပၢႆးမေႃမိုဝ်း၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၵၢၼ်သွင်မေႃလုမ်းလႃး လႄႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ်တေႃးၽႃႈၼႂ်းႁိူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီးဝႆႉယဝ်ႉ။[4]
ဢွင်ႈတိုဝ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်း
မႄးထတ်းဢွင်ႈတီႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တီႈဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ ပျူးပႂၢႆႉ၊ ႁူင်းလႅမ်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ ၵွင်းမူးလေႃးၵႃၼၼ်ႇတႃႇ (ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ)၊ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ တႃႈၼမ်ႉၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ ၵွင်းမူးလႅတ်ႉဝႄးတလူင်းတေႃႇ၊ ႁွင်ႈၼႄၽိင်ႈငႄႈ၊ ႁွင်ႈၼႄပုတ်ႉထ၊ ၵျွင်းၵွင်းမူးၶမ်ႈ၊ ပၢင်ႇဝႅင်ႇၵပႃႇ၊ ၽြႃးလူင်ပျီႇလူင်းၶျၢၼ်းတႃႇ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်းပိူင်လူင်တီႈ ဝဵင်းၸိတ်ႉတူၺ်ႇၼႆႉ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်၊ သဵၼ်ႈတၢင်းမိၼ်းပႃႇၵျီး၊ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၵၢၼ်းၼႃး ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ၾိင်ႈၶၢဝ်း
မႄးထတ်း| Sittwe (1981–2010, extremes 1954–present) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| လိူၼ် | ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ | ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ | မၢၶျ်ႉ | ဢေႇပရႄႇ | မေႇ | ၵျႃၼ်ႇ | ၵျူႇလၢႆႇ | ဢေႃးၵၢသ်ႉ | သႅပ်ႇထႅမ်ႇပႃႇ | ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ | ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ | တီႇသႅမ်ႇပႃႇ | ပီ |
| Record high °C (°F) | 37.0 (98.6) |
38.9 (102) |
40.0 (104) |
38.0 (100.4) |
38.9 (102) |
37.2 (99) |
37.7 (99.9) |
38.0 (100.4) |
38.0 (100.4) |
39.5 (103.1) |
35.0 (95) |
34.0 (93.2) |
40.0 (104) |
| တၢင်ႉမႆႈ ဢၼ်သုင်သုတ်း °C (°F) | 28.3 (82.9) |
29.9 (85.8) |
31.7 (89.1) |
33.0 (91.4) |
32.5 (90.5) |
29.7 (85.5) |
28.9 (84) |
29.3 (84.7) |
30.3 (86.5) |
31.3 (88.3) |
30.6 (87.1) |
28.9 (84) |
30.4 (86.7) |
| Daily mean °C (°F) | 21.5 (70.7) |
23.3 (73.9) |
26.1 (79) |
28.5 (83.3) |
28.7 (83.7) |
27.4 (81.3) |
26.8 (80.2) |
26.8 (80.2) |
27.3 (81.1) |
27.6 (81.7) |
28.4 (83.1) |
23.0 (73.4) |
26.3 (79.3) |
| တၢင်ႉမႆႈ ဢၼ်တႅမ်ႇသုတ်း °C (°F) | 14.9 (58.8) |
16.6 (61.9) |
20.2 (68.4) |
24.0 (75.2) |
25.1 (77.2) |
24.8 (76.6) |
24.5 (76.1) |
24.5 (76.1) |
24.4 (75.9) |
24.0 (75.2) |
21.1 (70) |
17.1 (62.8) |
21.8 (71.2) |
| Record low °C (°F) | 6.0 (42.8) |
9.0 (48.2) |
10.0 (50) |
16.2 (61.2) |
19.5 (67.1) |
18.0 (64.4) |
21.0 (69.8) |
18.0 (64.4) |
20.0 (68) |
16.8 (62.2) |
11.0 (51.8) |
8.9 (48) |
6.0 (42.8) |
| Average rainfall mm (inches) | 0.9 (0.035) |
13.3 (0.524) |
8.4 (0.331) |
35.6 (1.402) |
307.5 (12.106) |
1,168.1 (45.988) |
1,280.5 (50.413) |
965.2 (38) |
549.0 (21.614) |
288.7 (11.366) |
116.3 (4.579) |
15.1 (0.594) |
4,748.6 (186.953) |
| Average rainy days (≥ 1.0 mm) | 0 | 0 | 0 | 4 | 9 | 25 | 28 | 27 | 18 | 10 | 4 | 0 | 126 |
| Average relative humidity (%) | 74 | 69 | 70 | 72 | 74 | 89 | 92 | 92 | 88 | 84 | 80 | 79 | 80 |
| Source #1: Norwegian Meteorological Institute,[5] Deutscher Wetterdienst (mean temperatures 1991–2010, rainy days 1968–1990, humidity 1951–1967)[6] | |||||||||||||
| Source #2: Meteo Climat (record highs and lows)[7] | |||||||||||||
ၶႅပ်းႁၢင်ႈ
မႄးထတ်း-
ၵျွင်းမူၼ်ၸဝ်ႈ သူၺ်ႇၸေႇတီႇ -
ၵွင်းမူးလေႃးၵၼၼ်ႇတႃႇ၊ ၸိတ်ႉတူၺ်ႇ -
သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် -
သူၼ်မုင်ႈယဵမ်ႈၸိတ်ႉတူၺ်ႇ -
ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ -
ယူင်ႉယၢမ်းမူင်း
_-_panoramio_-_mohigan_(49).jpg)
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်း- ↑ (မေႇ 2015) ၽိုၼ်လိၵ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း, ၽိုၼ်လိၵ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း လႄႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ပီ 2014 သွႆႉ-2. ၼေႇပျီႇတေႃႇ: ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ၵၢၼ်ႁႅင်းငၢၼ်း၊ ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်း လႄႈ ၵၢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမိူင်း, 59.
- ↑ မောင်ကောက်စံ (၂၀၀၈). ရခိုင်ပြည်နယ်လူမှုစီးပွားပထဝီဝင်.
- ↑ စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ (၄)၊ အပိုင်း(က)
- ↑ ကြေးမုံသတင်းစာ
- ↑ Myanmar Climate Report 26-36. Norwegian Meteorological Institute. Archived from the original on 8 October 2018။ Retrieved on 10 October 2018။
- ↑ Klimatafel von Sittwe (Akyab) / Myanmar (Birma) (in German). Baseline climate means (1961-1990) from stations all over the world. Deutscher Wetterdienst. Retrieved on 6 November 2018။
- ↑ Station Sittwe (in French). Meteo Climat. Retrieved on 10 October 2018။