တႄးၵူင်း၊ ဝဵင်း

ဝဵင်းတႄးၵူင်း (မၢၼ်ႈ: သဲကုန်းမြို့ ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Thegon) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၸႄႈဝဵင်းတႄးၵူင်း ဢၼ်မီးတီႈ ၸႄႈတွၼ်ႈပျီႇ၊ ၸႄႈတိူင်းပႃႇၵိူဝ်၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉယဝ်။ မီးဝႆႉတီၼိူဝ် တၢင်းရူတ်ႉရဵၼ်း တႃႈၵုင်ႈ-ပျီႇသေ လုၵ်ႉတီႈ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၵႆယၢၼ် 141 လၵ်း၊ လုၵ်ႉတီႈပျီႇ ၵႆယၢၼ် 19 လၵ်းယဝ်ႉ။

ဝဵင်းတႄးၵူင်း
ဝဵင်းၸိူဝ်းမီးၼႂ်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ
ဝဵင်းတႄးၵူင်း ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် ၼႄဢွင်ႈတီႈ ၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 18°42′46″N 95°10′58″E
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈတိူင်း	ပႃႇၵိူဝ်
ၸႄႈတွၼ်ႈ	ၸႄႈတွၼ်ႈပျီႇ
ၸႄႈဝဵင်း	ၸႄႈဝဵင်းတႄးၵူင်း
ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၸႄႈဝဵင်း	ဝဵင်းတႄးၵူင်း
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+6.30)

ၼႃႈလိၼ်ဝဵင်းတႄးၵူင်းၼႆႉ ပဵင်းလီယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ထုင်ႉဢၼ်ၽုၼ်ႇလိၼ်ၶႅမ်ယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ မီးၼွင်လူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ဢိၼ်းမ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉသေ ၼႃႈယၢဝ်းမီး သိပ်းလၵ်း၊ ၼႃႈပွတ်း မီးသီႇလၵ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးၶၢဝ်းၽူၼ်မႃး တၢင်းလိုၵ်ႉ မီး (12) ထတ်းသေတႃႉ ပေႃးၶၢဝ်းမႆႈမႃး ႁႅင်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ။ တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ဝဵင်း ၸွမ်းလူၺ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆ ပီ 1931 ၼၼ်ႉသေ မီးမႃး 299 လွၵ်းလၵ်းသေ ဝၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ 56 ဝၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆလိုၼ်းသုတ်း မိူဝ်ႈပီ 1971 ၼၼ်ႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း တီႈၸႄႈဝဵင်းတႄးၵူင်းၼႆႉ လႅပ်ႈမီးမွၵ်ႈ (116000) ၵေႃႉၼႆယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းယူႇတီႈၼိူဝ်ဝဵင်း ၸွမ်းလူၺ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်းပီ 1953 သေ မီးမႃး (1505) ၵႃႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းယူႇၼိူဝ်ဝဵင်းလႄႈသင် ၸိူဝ်းယူႇၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလႄႈသင် ပဵၼ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ ၸၢဝ်း ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ ၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၶိူဝ်းယၢင်း ၸၢဝ်း ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇၵေႃႈ မီးဝႆႉ ဢိတ်းဢွတ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းယူႇတီႈၼိူဝ်ဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ် ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ၵူၼ်းၵႃႉၵူၼ်းၶၢႆၼမ်သေ တီႈထုင်ႉဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈတႄႉ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။

ၵူၼ်ႇသိၼ်ပိူင်လူင် ဢၼ်ဢွၵ်ႇတီႈ ၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ် ၶဝ်ႈသၢၼ်ယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈပဵၼ်တီႈ ၽူၼ်ဢေႇသေတႃႉ လႆႈပိုင်ႈဢိင် ၼမ်ႉၽူၼ်သေ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်လႆႈဢဝ် ၼမ်ႉၽၢႆႇသေ ႁဵတ်းႁွင်ႈသႂၢင်းသႂ်ႇသေ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီး။ ၼႃႈလိၵ်ႈဢၼ်လႆႈၵၢႆႇဢဝ်ၼမ်ႉသေ ႁဵတ်းၼၼ်ႉ မီးဢိတ်းဢွၼ်ႇသေ လႆႈၵၢႆႇဢဝ်ၼမ်ႉတီႈ ဢိၼ်းမယဝ်ႉ။ တီႈဢိၼ်းမ ၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ငၢၼ်းၼွင် တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈသေ ဝၢၼ်ႈလူင်ဢိၼ်းမၼႆႉ ပေႃးဢဝ် တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတႄးၵူင်းဝႃႈ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈလူင် ဢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၼမ်ယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ ဝၢၼ်ႈဢၼ်ၵိုၼ်း သမ်ႉပေႃးၵိုင်ႇဝႃႈ ဝဵင်းဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ် ပတီးၵူင်း လႄႈ သိၼ်ႇမျီးသွႆးယဝ်ႉ။ ၵွင်းမူးဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တီႈၼိူဝ်ဝဵင်းၼႆႉ ၵွင်းမူးမႁႃႇလႄႇၵၢၼ်ႇ ဢၼ်မီႈ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ၊ ၵွင်းမူးမူဝ်းၵွင်း ဢၼ်မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈႁိမ်းၽၢႆႇဢွၵ်ႇၵွင်းမူးမူဝ်းၵွင်း ဢၼ်ပဵၼ် ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လႄႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈၸၼ်ႉၵၢင် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ယူင်ႉသၢင်ႈ ဢၼ်ယႂ်ႇလူင် တီႈဝဵင်းယဝ်ႉ။ သၢႆတၢင်းၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ တႃႇၼႂ်းဝဵင်း ၼွၵ်ႈဝဵင်း ၼႆႉ လႆႈပိုင်ႈဢိင် သဵၼ်ႈတၢင်းရူတ်ႉရဵၼ်း၊ ရူတ်ႉၵႃးယဝ်ႉ။