မေႃႇလဵၵ်း၊ ဝဵင်း

ဝဵင်းမေႃႇလဵၵ်း (မၢၼ်ႈ: မော်လိုက်မြို့ ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Mawlaik ; သဵင်ဢွၵ်ႇ [Maulaek]) ၼႆ့ ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်မီး တီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းမေႃႇလဵၵ်း၊ ၸႄႈတွၼ်ႈမေႃႇလဵၵ်း၊ ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း သေ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် ၽင်ႇၽၢႆႇတူၵ်း ၼမ်ႉၶၢင်တွင်းယဝ်ႉ။ ပေႃးၸွမ်းသၢႆတၢင်းၼမ်ႉၼႆ တင်း ဝဵင်းပၶူၵ်ႉၵူႇသေ ၵႆယၢၼ် 255 လၵ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပဵၼ် ဝဵင်းတႃႈႁိူဝ်းလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇၵႂႃႇမႃးၼႆႉ လႆႈပိုင်ႈဢိင်သၢႆတၢင်းၼမ်ႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းမေႃႇလဵၵ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပဵၼ် တႃးႁိူဝ်းလႄႈ လႄႈ မီးဝႆႉ လုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေ ႁူမ်ႈဝႃႈ တူၵ်းၵၢင်သေတႃႉ လင်ႁိူၼ်းၵူၼ်းဢမ်ႇပေႃးမီးၼမ်။ ဝဵင်းမေႃႇလဵၵ်းၼႆႉ တင်းၽင်ႇၼမ်ႉသေ ၵႆယၢၼ် မွၵ်ႈ 2 လၵ်းၼၼ်ႉသေ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်းၵႄႈသၼ်လွႆဢွၼ်ႇလႄႈ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၼိူဝ်ႉပႃလိူင်ႇသေတႃႉ ၶဝ်ႈဢၼ်ဢွၵ်ႇ ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈလႄႈ လႆႈပိုင်ႈဢိင် ပွတ်းတႂ်ႈယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းမေႃႇလဵၵ်းၼႆႉ မီးဝႆႉ ၵၢတ်ႇ ႁႃႈဝၼ်း ၼိုင်ႈၵၢတ်ႇယဝ်ႉ။ ဝဵင်းမေႃႇလဵၵ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈလူင် ဢၼ်လင်ႁိူၼ်းၼမ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင် ပီ 1981 မႃး ၶၢႆႉဢဝ် လုမ်းဢယေးပႅင်ႇ လုၵ်ႉဢဝ် ဝဵင်းၵိၼ်းတတ်ႉ ၸူး မေႃႇလဵၵ်းလႄႈ လႆႈပဵၼ် ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၸႄႈတွၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇဝႃႈ မေႃႇလဵၵ်းၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇ လဵၵ်း၊ ၶမ်း၊ ထၢၼ်ႇႁိၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်တႄႇဝဵင်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ယၢမ်ႈမီးမႃး ဝၢၼ်ႈမေႃႇလူးယဝ်ႉ။

ဝဵင်းမေႃႇလဵၵ်း
ဝဵင်း
ဝဵင်းမေႃႇလဵၵ်း ဢွင်ႈတီႈဝဵင်းမေႃႇလဵၵ်း
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 23°17′N 94°05′E
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈတိူင်း	ၸႄႈၵႅင်း
ၸႄႈတွၼ်ႈ	ၸႄႈတွၼ်ႈမေႃႇလဵၵ်း
ၸႄႈဝဵင်း	ၸႄႈဝဵင်းမေႃႇလဵၵ်း
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+6.30)

မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵုင်းပွင်ႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်း ဢၼ်ၶုၼ်ၽွင်းဝဵင်းၶမ်းပတ်း ဢုပ်ႉပိူင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ၶုၼ်သီႇပေႃႉ ပႃးၵႂႃႇယဝ်ႉ တီႈထုင်ႉမေႃႇလဵၵ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ် လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉဢင်းၵိတ်ႉယဝ်ႉ။ ပူဝ်ႇလႄႇ လႄႈ ၶုၼ်ၸၢႆးသူၺ်ႇၶျူဝ်းၽျူႇၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ဢၼ်လိုဝ်းလင်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 1888 ပီႁူဝ်တေး ပၢၼ်ၵူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇၼၼ်ႉ လႆႈၸႅၵ်ႇထုင်ႉၶၢင်တွင်း ႁဵတ်းပဵၼ်သွင်တွၼ်ႈယဝ်ႉ ဢုပ်ႉပိူင်ႇမႃးသေ ဢၼ်ပဵၼ် လုမ်းၸႄႈတွၼ်ႈၶၢင်တွင်းပွတ်းၼိူဝ်ၼၼ်ႉ ဝႆႉတီႈၵိၼ်းတတ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ထိုင်ပီ 1916 မႃး လႆႈၶၢႆႉသေ ပိုတ်ႇတီႈ မေႃႇလဵၵ်းယဝ်ႉ။ ပီ 1924 ၼၼ်ႉ လႆႈတႄႇပိုတ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် တီႈဝဵင်းမေႃႇလဵၵ်းယဝ်ႉ။