မိူင်းၵၢင်း၊ ဝဵင်း
ဝဵင်းမိူင်းၵၢင်း (မၢၼ်ႈ: မင်းကင်းမြို့ ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Minkin) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၵၢင်း ဢၼ်မီးတီႈ ၸႄႈတွၼ်ႈၵၢတ်ႇလိုဝ်း၊ ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၵႄႈ ဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇ ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵင်းၽၢႆႇတႂ်ႈၼမ်ႉၶၢင်တွင်း ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ဝဵင်းတၢၼ်ႇလႃႇဝတီႇလႄႈ တီႈၼႂ်း ၵႄႈ ဝဵင်းၶမ်းတီႈ ဢၼ်ပဵၼ်ႁူဝ်ၼမ်ႉၶၢင်တွင်းၼၼ်ႉ မီႈဝႆႉ ဝဵင်းၵဝ်ႇဢွၼ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီးတၢင်းႁိုင် ပႅတ်ႇပၢၵ်ႇပီ၊ ၵဝ်ႈပၢၵ်ႇပီ၊ ႁဵင်ပီၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ တေလႆႈႁၼ်ၸွမ်းၼင်ႇၾိင်ႈၵဝ်ႇမွၼ်မၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ဵၼ် ဝၢၼ်ႈၵိၼ်းတပ်ႉ ဢၼ်မီးၽၢႆႇၼိူဝ် ဝဵင်းမေႃႇလဵၵ်းၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ဢၼ်ပဵၼ် ဝၢၼ်ႈမၸဵင်ႇဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီးၽၢႆႇၼိူဝ် ဝဵင်းၵလေးဝ ၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ဝဵင်းမိူင်းၵၢင်းၼၼ်ႉလႄႈသင် တေလႆႈႁၼ် ႁူဝ်ႁဵင်း ၽြႃးၶူးဝဵင်၊ ၵျွင်း၊ ၶႅပ်းလိၵ်ႈႁိၼ် တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၵွင်လူင် ဢၼ်မီးတီႈၵျွင်းယွၼ်း တီႈဝဵင်းမိူင်းၵၢင်းၼၼ်ႉ တၢင်းယၢဝ်းမၼ်းၼႆႉ မီးထၢၼ်ႇ ၵူၼ်းလူင်ၸုၵ်းယုၵ်းမိုဝ်း ထိုင်ပၢႆမိုဝ်းယဝ်ႉ။
| ဝဵင်းမိူင်းၵၢင်း | |
|---|---|
| ဝဵင်း | |
  ဝဵင်းမိူင်းၵၢင်း | |
| ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 22°52′38″N 94°29′57″E / 22.87722°N 94.49917°Eၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 22°52′38″N 94°29′57″E / 22.87722°N 94.49917°E | |
| မိူင်း |
 မျၢၼ်ႇမႃႇ |
| ၸႄႈတိူင်း |
 ၸႄႈၵႅင်း |
| ၸႄႈတွၼ်ႈ | ၸႄႈတွၼ်ႈၵၢတ်ႇလိုဝ်း |
| ၸႄႈဝဵင်း | ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၵၢင်း |
| ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ် | MST (UTC+6.30) |
ၵွင်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈ ၵျွင်းယွၼ်း တီႈဝဵင်းမိူင်းၵၢင်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်မႃးလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် သၢႆၼင်၊ ၶႅပ်းၼင်မၼ်းၼၼ်ႉ မူင်ႈမႅင်းၸီးၵိၼ်သေ တွၼ်ႈတႃႇမႄးၶိုၼ်းၵေႃႈ မီးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆႉလႄႈ တေလႆႈႁၼ် ဢဝ်ပူၵ်းဝႆႉၽၢႆႇၼွၵ်ႈၵျွင်းယူၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးမၼ်းတႄႉ ႁူမ်ႈဝႃႈပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ယဝ်ႉသေတႃႉ မႆႉတီႈၵွင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ မူင်ႈမႅင်းဢမ်ႇၸီးဢမ်ႇၵိၼ်ဝႆ့။ [1]
ဝဵင်းမိူင်းၵၢင်းၼႆ့ ပဵၼ်ၸႄႈဝဵင်းဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵၢတ်ႇလိုဝ်း တီႈပွတ်းၼိူဝ်ၶၢင်တွင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉ တီးဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆ တီႈ ဢၼ် ႁွင်ႈမွၵ်ႉၵတေႃႇ လႄႈ ႁွင်ႈပထူဝ်းလူင်း ၶဝ်ႁူမ်ႈၵၼ်သေ လႆၶဝ်ႈၼႂ်း ၼမ်ႉၶၢင်းတွင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉတီႈ ၽၢႆႇတႂ်ႈ ဝဵင်းၵိၼ်းတပ်ႉ ယၢၼ် 80 လၵ်း ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၸႄႈတွၼ်ႈမႃးၵူႈပွၵ်ႈ၊ မီးဝႆႉၽၢႆႇတႂ်ႈ ဝဵင်းၵၢတ်ႇလိုဝ်း ယၢၼ် 45 လၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈဝဵင်းမိူင်းၵၢင်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉလုမ်း ၸၼ်ႉၸႄႈဝဵင်း၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၸတ်ႉသုင် (2)ႁူင်း လႄႈ ႁူင်းယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၵၢင်းၼႆႉ ပိူင်လူင် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႃးသေ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶဝ်ႈပဵၼ်ပိူင်ယႂ်ႇမၼ်းယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉၶၢင်တွင်း (ၼမ်ႉၶျိၼ်းတႂိၼ်း) ၼႆႉ လႆလတ်းၶၢမ်ႈၸႄႈဝဵင်းၵႂႃႇလႄႈ လွင်ႈၵႂႃႇလွင်ႈမႃး ဢမ်ႇယၢပ်ႇယဵၼ်း။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ မီးဝႆႉတၢင်းလူတ်ႉၵႃး ဢၼ်ၵၢႆသိုပ်ႇၸူး ဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇ လႄႈ ဝဵင်းၵလေးဝ ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵူဝ်ႇလူဝ်ႇၼီႇၼၼ်ႉ ၶုၼ်ၽွင်းၼႃႈလိၼ် ဢူးပူဝ်းလႃႉ ၵေႃႉဢုပ်ႉပိူင်ႇသေ ဝႆႉ ပူႇႁဵင်ပူႇၵႄႇသေ ဢုပ်ႉပိူင်ႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼႆႉမႃး လႆႈမီးတႃႈၶုၼ် ၶုၼ်ၽွင်းဝဵင်းမႃးလႄႈ ၶုၼ်ၽွင်းဝဵင်းမိူင်းၵၢင်း ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼႆႉ ပဵၼ် ဢူးၸေယ ယဝ်ႉ။ မိူင်းၵၢင်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း လွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ဝုၼ်ႇသႃႇၼုသေ မိူဝ်ႈပီ 1923 ၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ဢူးတႃႇၸၢၼ်ႇ၊ ဢူးၽေႇ (ၽၢႆႇၵျီးၵူင်း) ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈ တွၼ်ႈ 124 (ၵ) သေ ထုၵ်ႇတိၺွပ်းယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈပီ 1933 ၼၼ်ႉ ဢူးၸူဝ်းယ၊ ဢူးတိတ်ႉၶဝ် ဢွၼ်ႁူဝ်ၽွတ်ႈႁႅၼ်း ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ဝဵင်းမိူင်းၵၢင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင်ပီ 1938 မႃး လႆႈတႄႇတင်ႈၽွတ်ႈႁႅၼ်း တူဝ်ႉပမႃႇဢၸီးဢယူင်းသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် တၶိၼ်ႇပႁဵင်း၊ တၶိၼ်ႇၺူဝ်ႇ၊ တၶိၼ်ႇၸၢၼ်ႇလႃႉ ၶဝ်သေဢၼ်ဢမ်ႇၵႃး ၸိူဝ်းပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း တၶိၼ်ႇမ တေႃႇတဵင်းၶိၼ်ႇ၊ တၶိၼ်ႇမ တေႃႇသူၺ်ႇဢ ၶဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ႈတူင်ႉတိုၼ်ႇသေ ထိုင်ပီ 1941 မႃး သြႃႇလူင် တၶိၼ်ႇၵူဝ်ႇတေႃႇမႅင်း၊ တၶိၼ်ႇ ထဵၵ်ႉတိၼ်ႇၵူဝ်ႇတေႃႇၵျီးၸိူဝ်းၼႆႉ ၽႅဝ်မႃးမိူင်းၵၢင်းသေ မႃးႁေႃးလွင်ႈပၢႆးမိူင်းယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပီၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပႆႇပၼ် မိူဝ်ႈဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈသေ လွင်ႈႁွင်ႉပၢဝ်ႇ ၶေႃႈၶၼ်ပၢၵ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႄႉ တၶိၼ်ႇ 7 ၵေႃႉ ထုၵ်ႉတိၺွပ်းယဝ်ႉ။
မိူင်းၵၢင်းၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်သုင် ၼႃႈပၢင်ႇလၢႆႇ 350 ထတ်းသေ ၸွမ်းလူၺ်ႈ မၢႆလိၵ်ႈ 103၊ 16 ၵိပ်ႇ (1) ဢၼ်ပိုၼ်ဢွၵ်ႇ မိူဝ်ႈပီ 1972 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ (27) ၼၼ်ႉသေ လုၵ်ႉတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၼႂ်းမိူင်း လႄႈ ၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇ လႆႈမၵ်းမၼ်ႈ မိူင်းၵၢင်း ပဵၼ်ဝဵင်းယဝ်ႉ။[2]
ၽူႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်
မႄးထတ်း- ၶူးမေႃလူင်လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တေႃႇပူဝ်ႇ