ၵုၼ်ႁၢႆးၵျီး၊ ဝဵင်း

ဝဵင်းၵုၼ်ႁၢႆးၵျီး (မၢၼ်ႈ: ဟိုင်းကြီးကျွန်း ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Hainggyikyun) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်း ဢၼ်မီးတီႈ ၸႄႈဝဵင်းငပုတေႃး၊ ၸႄႈတွၼ်ႈပတဵင်ႇ၊ ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇ၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉသေ မီးတီႈသူပ်းပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်မီးၽၢႆႇၸၢၼ်း ဝဵင်းပတဵင်ႇ ယၢၼ် 60 လၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽၢင်ႁၢင်ႈၵုၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ် သၢမ်ၸဵင်ႇ ဢၼ်ၼၼ် မီးႁၢင်ႈ 'ပ' ဝႆႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ဢွၵ်းလွၵ်း လိူၼ်မႂ်ႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉၽၢႆႇ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းယဝ်ႉ။ သၢင်ႇထုၵ်ႇတွၼ်ႈတႃႇ ႁိူဝ်းၶဝ် ၵိုတ်းယင်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ မီးဝၢၼ်ႈ ပျိၼ်ႇၶယႅင်ႇယဝ်ႉ။ တီႈၽၢႆႇတူၵ်း လႄႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ဝၢၼ်ႈၵျွၵ်ႉၶျွင်း၊ ဝၢၼ်ႈၶမွၵ်ႉမေႃႇ လႄႈ ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်ႇၵျႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉငဝုၼ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းၵႄႈ ၵုၼ်ႇႁၢႆးၵျီး လႄႈ ဝၢၼ်ႈမၶွၵ်ႉမေႃႇၼၼ်ႉ ၵႅပ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ ၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ တၢင်းၽၢႆႇၼႂ်း ၼႆယဝ်ႉ။ သူပ်းၼမ်ႉငဝုၼ်ႇ ဢၼ်မီးၽၢႆႇဢွၵ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ၵႂၢင်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ ၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ တၢင်းၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ႁိူဝ်းသၢင်းၽေႃးလူင် ဢၼ်တၢင်ႇၶဝ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ပၢင်ႇလၢႆႇသေ ၶဝ်ႈၸူး ဝဵင်းပတဵင်ႇၼၼ်ႉ လႆႈၸႂ်ႉ တၢင်းၽၢႆႇၼွၵ်ႈသေ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇမႃးယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၶႂ်ႈၵိုတ်းတီႈ ၵုၼ်ႁၢႆးၵျီးၼႆၸိုင် လုၵ်ႉတီႈ တၢင်းၽၢႆႇၼွၵ်ႈသေ လႆႈငွၵ်းၶဝ်ႈတၢင်ၽၢႆႇၼႂ်း ဢိတ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးၼၼ် တေႁွတ်ႈၽႅဝ် ဢွင်ႈတီႈ ပ ဢၼ်လၢတ်ႈမႃးဝႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်တီႈသၢင်ႇထုၵ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇႁိူဝ်းၵိုတ်းယင်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵုၼ်ႁၢႆးၵျီးၼႆႉ မိူဝ်ႈၵူႈပွင်ႈ ႁွင်ႉဝႃႈ ၵုၼ်ၼႃႇၵရသႃႇၵီႇ ၼႆယဝ်ႉ။

ဝဵင်းၵုၼ်ႁၢႆးၵျီး
ဝဵင်း
ဝဵင်းၵုၼ်ႁၢႆးၵျီး ဢွင်ႈတီႈ ဝဵင်းၵုၼ်ႁၢႆးၵျီး
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 16°00′59″N 94°20′23″E
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈမိူင်း	ဢေႇယႃႇဝတီႇ
ၸႄႈတွၼ်ႈ	ၸႄႈတွၼ်ႈပတဵင်ႇ
ၸႄႈဝဵင်း	ၸႄႈဝဵင်းငပုတေႃး
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+6.30)

ပထဝီႇ

ၽၢႆႇၸၢၼ်းၵုၼ်ႁၢႆးၵျီးၼႆႉ ပဵၼ်ပၢင်ႇလၢင်ႇလူင်ယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇၵုၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ် သၼ်လွႆလူင်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ သၼ်လွႆလူင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႄႉပၼ် လူမ်းႁႅင်းယႂ်ႇ ၵႃႈတီႈပၢင်ႇလၢႆႇၼၼ်ႉလႄႈ ဢွင်ႈတီႈတႃႈႁိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈတမ်းၸႂ်တႃႇ ပိူမ်းၼမ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်းၵုၼ်ၼၼ်ႉ မီးၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ပဵင်းလီသေ ဝၢၼ်ႈႁၢႆးၵျီးၼႆႉ လႆႈတင်ႈဝႆ့တီႈၼႃႈလိၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈႁိမ်းႁွမ်းပၼ်ႇႁွပ်ႈဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ တူၼ်ႈမၢၵ်ႇဢုၼ်၊ တူၼ်ႈမႆႉ လႄႈ ၼႃး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈၵုၼ်ႁၢႆးၵျီး တွၼ်ႈတႃႇ တေႃႉသူင်ႇၵုၼ်ႇၸူၼ်း မိူင်းမၢၼ်ႈပတ်ႉပိုၼ်ႉၼႆ့ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း ၶႅမ်ႉလီယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉၸွမ်းၼမ်ႉငဝုၼ်ႇသေ ၸၢင်ႈၶိုၼ်ႈၸူး ဝဵင်းပတဵင်ႇလႄႈ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႈယဝ်ႉ ၸၢင်ႈဢဝ်ၵုၼ်ႇသိၼ်တၢင်ႇၸူး မိူင်းမၢၼ်ႈပတ်ႉပိုၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ မိူဝ်ႈႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ 18 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်းဢင်းၵိတ်ႉၶဝ်ၼႆ့ ၵႃႈတီႈ ဝဵင်းပတဵင်ႇၼၼ်ႉ ဝႆႉတိူၵ်ႈၵုၼ်ၽႄ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႈတီႈႁွင်ႈတႅတ်ႉၵႄႇတွင်ႇသေ ၵႂႃႇတီႈဝဵင်းလတ်ႉပုတ်ႉတႃႇယဝ်ႉ ၸၢင်ႈပိုၼ်ၽႄၵုၼ်ႇတီႈ ၼိူဝ် ၵုၼ်သူပ်းၼမ်ႉတင်းဢၼ်ယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး ပေႃးငွၵ်းတီႈမေႃႇတိၼ်ႇၸုၼ်းၼႆ ၸၢင်ႈၵႂႃႇ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇယဝ်ႉ။