ၵျူဝ်း ပၢႆႇတႅၼ်ႇ
ၵျူးၸႅတ်ႉ ရေႃႇပိၼ်ႇၼႅၵ်ႉ ပၢႆႇတႅၼ်ႇ ၵျူႇၼီႇယႃႇ (/ˌrɒbɪˈnɛt ˈbaɪdən/;[1] ၵေႃႉၵိူတ်ႇ 1942၊ ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ 20) ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇသေ ပဵၼ်ၵေႃႉဢၼ်ထုၵ်ႇ လိူၵ်ႈပဵၼ်ႈ ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ၵေႃႉထူၼ်ႈ 46 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လႆႈဢွင်ႇပႄႉ တေႃႇၼႄႇထရၢမ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉသေ ပေႃး ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ၊ 2020 မႃး တေလႆႈတႄႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ၵေႃႉထူၼ်ႈ 46 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈပႃႇတီႇ တီႇမူဝ်ႇၵရႅတ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ၵျူဝ်းပၢႆႇတႅၼ်ႇၼႆႉ တႄႇဢဝ် ပီ 2009 တေႃႇ 22017 ၼၼ်ႉ လႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ၵေႃႉထူၼ်ႈ 47 ၼၼ်ႉသေ တႄႇဢဝ် ပီ 1973 တေႃႇ [2009]] ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈပဵၼ် တႅၼ်းၽွင်း ႁင်း ၸႄႈမိူင်းတႄႇလႃႇဝႄးလ် မႃးယဝ်ႉ။
ပၢႆႇတႅၼ်ႇ ၵေႃႉဢၼ်ယႂ်ႇမႃးတီႈ ဝဵင်းသၶရၼ်ႇတၼ်ႇ၊ ၸႄႈမိူင်းပႅၼ်ႇသႄႇဝေးၼီးယႃး လႄႈ ၼိဝ်းၵႃႇသႄႇ၊ ၸႄႈမိူင်းတႄႇလႃႇဝႄးၼၼ်ႉ လႆႈသွၼ်ႁဵၼ်းဢဝ် ပၢႆးပႆႇၺႃႇမႃးတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ်တႄႇလႃႇဝႄးလ်သေ မိူဝ်ႈပီ 1968 ၼၼ်ႉ လႆႈၸုမ်ႈၶူးပၢႆးၾိင်ႈမိူင်း ၵႃႈတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ် သီႇရႃႇၵျႃႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပီ 1970 ၼၼ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈပဵၼ် ၶွင်ႇသႄႇလႃႇ တီႈ ၵွင်ႇတီႇၼိဝ်းၵႃႇသႄႇၼၼ်ႉသေ ထိုင်ပီ 1972 ၼၼ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈပဵၼ် တႅၼ်းၽွင်းဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ၵႃႈတီႈ ၸႄႈမိူင်းတႄႇလႃႇဝႄးလ်ၼၼ်ႉလႄႈ ၼႂ်းပိုၼ်းမိူင်းဢမေႇရိၵၢၼ်ႇၼႆႉ ဢႃႇယု 29 ၶူပ်ႇသေ လႆႈပဵၼ်မႃး တႅၼ်းၽွင်း ဢၼ်ဢႃႇယုလဵၵ်ႉသေပိူၼ်ႈ ၵေႃႉထူၼ်ႈ ႁူၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပတီႈၼႂ်းသၽႃးသီးၼဵၵ်ႉၼၼ်ႉ ပၢႆႇတႅၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းၼႂ်း ၵေႃၵမ်ၵၢၼ်သီးၼဵၵ်ႉ ၽၢႆႇၵပ်းသိုပ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ၼၼ်ႉတင်းႁိုင်သေ လိုၼ်းသုတ်းမႃး လႆႈပဵၼ် ၽူႈၼၢမ်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 1991 ၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈမၼ်းသၢၼ်ၶတ်း ပၢင်သိုၵ်းငွၵ်းပၢင်ႇလၢႆႇသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇၶႂၢၵ်ႈၸုမ်းဢူၺ်းလီၼေႇတူး ၸူး ယူးရူပ်ႉပွတ်းဢွၵ်ႇ လႄႈ ပိူင် တွၼ်ႈတႃႇၶဝ်ႈၵဝ်း ပၢင်သိုၵ်း ယူႇၵူဝ်ႇသလႃးဝီးယႃး ၼႂ်းပီ 1990 ၼၼ်ႉတႄႉ မၼ်းၵမ်ႉသဵင်မႃးယဝ်ႉ။ တီႈလွင်ႈတႅပ်းတတ်း ဢၼ်ၶႂၢင်းပၼ် တႃႇပဵၼ်သိုၵ်းဢီႇရၢတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 2002 ၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ မၼ်း ၵမ်ႉသဵင်မႃးသေတႃႉ ထိုင်ပီ 2007မႃး တွၼ်ႈတႃႇ သိုပ်ႇဝႆႉတပ်ႉသိုၵ်း တီႈဢီႇရၢတ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ မၼ်းသၢၼ်ၶတ်းမႃးယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် ပီ 1987 တေႃႇ 1995 ၼၼ်ႉ မၼ်းလႆႈဢဝ် ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽူႈၼၢမ်း မႃးတီႈ ၵေႃၵမ်ၵၢၼ် ၽၢႆႇတတ်းသိၼ်းသီးၼဵၵ်ႉ မႃးသေ လႆႈၵႄႈလိတ်ႈမႃးပၼ် လၵ်းၵၢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ယႃႈမဝ်းၵမ်၊ တွၼ်ႈတႃႇႁႄႉႁၢမ်ႈ လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ လႄႈ ပၼ်ႁႃၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 1988 ၼၼ်ႉပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၊ ပီ 2008 ၼၼ်ႉပွၵ်ႈၼိုင်ႈ လႆႈၶဝ်ႈၶႄႉၶဵင်ႉ တႃႇဢွင်ႈတီႈ ၼေႃႇၸွမ်ၸိုင်ႈ ႁင်း ပႃႇတီႇ တီႇမူဝ်ႇၶရႅတ်ႉတိတ်ႉသေတႃႉ ဢမ်ႇလႆႈဢွင်ႇမၢၼ်မႃး။
| ၵျူဝ်း ပၢႆႇတႅၼ်ႇ | |
|---|---|
 ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်, 2013 | |
| လိူၵ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ႁင်း ယူႇၼၢႆႉတႅတ်ႉသတဵၵ်ႉ | |
|
တိုၵ်ႉႁၢပ်ႇၵၢၼ်ဝႆႉ | |
|
တႄႇႁၢပ်ႇပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 20, 2021 | |
| ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ | ၵႃးမလႃ ႁႄးရိတ်ႉသ် (လိူၵ်ႈ) |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | တေႃႇၼႄႇ ထရၢမ်ႉ |
| 47th ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ႁင်း ယူႇၼၢႆႉတႅတ်ႉသတဵၵ်ႉ | |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 20, 2009 – ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 20, 2017 | |
| ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ | Barack Obama |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | Dick Cheney |
| ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် | Mike Pence |
| ၽူႈတႅၼ်းသၽႃး မိူင်းဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ တီႈ Delaware | |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 3, 1973 – ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 15, 2009 | |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | J. Caleb Boggs |
| ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် | Ted Kaufman |
| Chair of the Senate Foreign Relations Committee | |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် January 3, 2007 – January 3, 2009 | |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | Richard Lugar |
| ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် | John Kerry |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် June 6, 2001 – January 3, 2003 | |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | Jesse Helms |
| ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် | Richard Lugar |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် January 3, 2001 – January 20, 2001 | |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | Jesse Helms |
| ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် | Jesse Helms |
| Chair of the International Narcotics Control Caucus | |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် January 3, 2007 – January 3, 2009 | |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | Chuck Grassley |
| ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် | Dianne Feinstein |
| Chair of the Senate Judiciary Committee | |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် January 3, 1987 – January 3, 1995 | |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | Strom Thurmond |
| ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် | Orrin Hatch |
| Member of the New Castle County Council from the 4th district | |
|
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် November 4, 1970 – November 8, 1972 | |
| ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း | Henry Folsom |
| ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် | Francis Swift |
| ၶေႃႈမုၼ်း ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ | |
| ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ |
Joseph Robinette Biden Jr. ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ 20၊ 1942 Scranton, Pennsylvania, U.S. |
| ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း | Democratic |
| ၵေႃႉၵူႈ |
|
| လုၵ်ႈလၢင်း | |
| ပေႃႈမႄႈ |
|
| ပၢႆးပႆႇၺႃႇ | |
| ၼႃႈၵၢၼ် |
|
| ၶႅပ်းၸုမ်ႈ | Presidential Medal of Freedom with distinction (2017) |
| လၢႆးမိုဝ်း |
 |
| ဝႅပ်ႉသၢႆႉ | |
တီႈ သၽႃးၼိူဝ်ၼႆႉ မၼ်းထုၵ်ႇလိူၵ်ႈ ႁူၵ်းၵမ်းယဝ်ႉ။ ပီ 2008 လႆႈၶဝ်ႈလိူၵ်ႈပဵၼ် ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈတင်း ပရႅၵ်ႉဢူဝ်ႇပႃးမႃး သေ ၽွင်းမၼ်းလႆႈဢွၵ်ႇမႃးၼႂ်း သၽႃးၼႆႉ မၼ်းပေႃးပဵၼ် တႅၼ်းၽွင်း သၽႃးၼိူဝ် ဢၼ်ဝႃႇယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၵေႃႉထူၼ်ႈသီႇယဝ်ႉ။[2] ပီ 2012 ၼၼ်ႉ ဢူဝ်ႇပႃးမႃး လႄႈ ပၢႆႇတႅၼ်ႇၼႆႉ ထုၵ်ႇလိူၵ်ႈထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းပဵၼ် ၵႅတ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ၊ ၼႂ်းၶၢဝ်းႁႃၵၢၼ်ယၢပ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈၶႂၢင်ႈယူင်ႉသၢင်ႈပိုၼ်ႉထၢၼ်သေၵေႃႈ လႆႈၵုမ်းတူၺ်း လွင်ႈႁႃၵၢၼ်ယဝ်ႉ။ ၽွင်းဢူဝ်ႇပႃးမႃးဢုပ်ႉပိူင်ႇၼၼ်ႉ တႃႇဢဝ် 2010 ၾိင်ႈမိူင်းယွၼ်ႇၶွၼ်ႇ၊ 2011 ၾိင်ႈမိူင်းထိင်းငိုၼ်းၵွင်ၵၢင်၊ 2012 ၾိင်ႈမိူင်းတႃႇယွၼ်ႇယွမ်းပၼ် ၽူႈႁၢပ်ႇၶွၼ်ႇဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးတေမၵ်းမၼ်ႈလႆႈတီႈၼႂ်း သၽႃးၼၼ်ႉ လႆႈငူပ်ႉငိၵၼ်တင်း ရီႇပတ်ႉပရီႇၵၢၼ်ႇ တီႈၼႂ်းသၽႃးမႃး ၶႅမ်ႉၶႅမ်ႉလႅပ်ႈလႅပ်ႈယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ လႆႈပဵၼ် လွင်ႈယိုဝ်းတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ ၸၼ်ႇတီႇႁု ၼၼ်ႉယဝ်ႉသေ လႆႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်းလွင်ႈၸႂ်ႉၵွင်ႈသေလူလၢႆပႄႉၵိၼ် ၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇလႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်သေလူလၢႆပႄႉၵိၼ် ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇတီႈၼႂ်း ပတ်ႉပိုၼ်ႉမိူင်း ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ [3]
ပီ 2015၊ လိူၼ်ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ ၼၼ်ႉ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ တေဢမ်ႇၶဝ်ႈလိူၵ်ႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ-2016 ၼႆယဝ်ႉ။ ပီ 2017၊ လိူၼ်ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ ၼၼ်ႉ ဢူဝ်ႇပႃးမႃး လႆႈတွၼ်ႈသူး ပၢႆတႅၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၶႅပ်းၸုမ်ႈၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈပၼ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈလွတ်ႈလႅတ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[4]
ပီ 2019၊ ဢေႇပရႄႇ 25 ၼၼ်ႉ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေၶဝ်ႈလိူၵ်ႈ ပၢင်လိူၵ်ႈၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ-2020 ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈပၢင်ပၼ်သဵင် ၼႂ်းပႃႇတီႇ ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းမႃး မိူဝ်ႈ လိူၼ်ၵျုၼ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈ ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် 1991 သေ တီႈၼႂ်းပႃႇတီႇ လႆႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်တဵမ်ထူၼ်ႈ မႃးယဝ်ႉ။ [5]
တီႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2020 ၼၼ်ႉ လႆႈၶဝ်ႈၶႄႉၶဵင်ႇၵၼ်တင်း တေႃႇၼႄႇ ထရၢမ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈယၢမ်းလဵဝ်သေ လႆႈပူၼ်ႉ ၼႃႈလိၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ (270) ဢၼ်လူဝ်ႇလႆႈ တႃႇပဵၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉသေ ထုၵ်ႇလိူၵ်ႈတၢင်ႇပဵၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ၵေႃႉထူၼ်ႈ 46 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ [6]
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်း- ↑ "Joe Biden takes the oath of Office of Vice President" at YouTube
- ↑ Biden Senate resignation, January 15th.
- ↑ Caldwell၊ Leigh Ann။ "Obama sets up gun violence task force"၊ CBS News၊ December 19, 2012။
- ↑ Shear၊ Michael D.။ "Obama Surprises Joe Biden With Presidential Medal of Freedom" (in en)၊ The New York Times၊ January 12, 2017။
- ↑ "Biden clinches the Democratic nomination after securing more than 1,991 delegates"၊ June 9, 2020။
- ↑ "Live updates: Biden announces 2020 election VP pick". CNN.