ဢိင်ႇၵပူႇ၊ ဝဵင်း
ဝဵင်းဢိင်ႇၵပူႇ (မၢၼ်ႈ: အင်္ဂပူမြို့ ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Ingapu) ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈႁိၼ်းတတႃႉ၊ ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇ၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇသေ ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၸႄႈဝဵင်းဢိင်ႇၵပူႇယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉ တီႈၼိူဝ်ၽင်ႇၽၢႆႇၶႂႃ ႁွင်ႈၵၺိၼ်ႇ ဢၼ်လႆၶဝ်ႈၸူးၼႂ်း ၼမ်ႉငဝုၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ဝဵင်းတၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်း ႁိၼ်းတတႃႉ-ၵျၢၼ်ႇၶိၼ်း ဝဵင်းၼိုင်ႈသေ တင်း ဝဵင်းႁိၼ်းတတႃႉၼႆႉ ၵႆယၢၼ်ၵၼ် 24 လၵ်းယဝ်ႉ။ ၸႄႈဝဵင်းဢိင်ႇၵပူႇၼႆႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင် မီး 632 လွၵ်းလၵ်းသေ ၼႃႈလိၼ်ပူႇၵႄႇဢုပ်ႉပိူင်ႇ ၶဝ်ႈပႃး 82 ဢၼ်ယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း ပီ 2014 သေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ၼႆႉ မီး 214,384 ၵေႃ [1]သေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၼိူဝ်ဝဵင်း ၼႆႉ မီး 13,320 ၵေႃႉယဝ်ႉ။
| ဝဵင်းဢိင်ႇၵပူႇ | |
|---|---|
| ဝဵင်း | |
  ဝဵင်းဢိင်ႇၵပူႇ | |
| ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 17°48′44″N 95°15′07″E / 17.8122313°N 95.2519796°Eၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 17°48′44″N 95°15′07″E / 17.8122313°N 95.2519796°E | |
| မိူင်း |
 မျၢၼ်ႇမႃႇ |
| ၸႄႈမိူင်း |
 ဢေႇယႃႇဝတီႇ |
| ၸႄႈတွၼ်ႈ | ၸႄႈတွၼ်ႈႁိၼ်းတတႃႉ |
| ၸႄႈဝဵင်း | ၸႄႈဝဵင်းဢိင်ႇၵပူႇ |
| ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ် | MST (UTC+6.30) |
သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း
မႄးထတ်းမိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၼႆႉ ဢဝ်တင်းႁွင်ႈၵၺိၼ်ႇသေ တေႃႇထိုင် ဝဵင်းဢိင်ႇၵပူႇၼႆ့ ႁိူဝ်းသၢင်းၽေႃး ၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃးလႆႈလႄႈ လွင်ႈသိုဝ်ႉလွင်ႈၶၢႆ ႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးယဝ်ႉ။ သဵၼ်ႈတႃႈ သၢႆတၢင်းၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ ၸွမ်း တၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်း ႁိၼ်းတတႃႉ-ၵျၢၼ်ႇၶိၼ်းသေ ၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃးၸူး ဝၢၼ်ႈဝဵင်း ၸိူဝ်းဢၼ်မီးၸွမ်း သၢႆတၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်းၼၼ်ႉလႆႈယူႇ။ ပေႃးၸွမ်း သၢႆတၢင်း ၼမ်ႉၵဵဝ်ၼႆ ၸၢင်းၵႂႃႇမႃးလႆႈၸူး ဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းမီးၸွမ်း ၶႅပ်ႇၼမ်ႉၼၼ်ႉလႆႈယူႇ။ ပေႃးဢဝ်တၢင်းလိၼ်ဝႃႈ လုၵ်ႉဢဝ် မႄးၸလီႇၵူင်း တေႃႇ ၵူင်းၵွၵ်ႉလႄႈသင်၊ လုၵ်ႉဢဝ် ဢိင်ႇၵပူႇ တေႃႇထိုင် သူင်ႇၵူင်းလႄႈသင်၊ လုၵ်ႉဢဝ် ဢိင်ႇၵပူႇ တေႃႇထိုင် ထူးၵျီးလႄႈသင် ၸၢင်းၵႂႃႇမႃးလႆႈယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းၽူၼ်မႃး လုၵ်ႉတီႈ ႁွင်ႈၼွၵ်ႉမီး၊ ႁွင်ႈသိၼ်ႇပူင်ႇ လႄႈ ႁွင်ႈၵၺိၼ်ႇသေၵေႃႈ ၸၢင်ႈဢဝ် ႁိူဝ်းသေ ၵႂႃႇမႃးလႆႈယူႇယဝ်ႉ။
ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး
မႄးထတ်းတီႈပွတ်းဢွၵ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းဢိင်ႇၵပူႇၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႃးၵၢၼ်သူၼ်သေ ၵၢၼ်ႁုင်ၼမ်ႉထၢၼ်ၵေႃႈ ႁဵတ်းပႃးယဝ်ႉ။ ပွတ်းၽၢႆႇတူၵ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႆႈၼႃးယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းဢိင်ႇၵပူႇၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် မႄးၸလီႇၵူင်း လႄႈ ဝၢၼ်ႈထူးၵျီးၼႆႉ သၢႆငၢႆပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၶႅမ်ႉလီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ငၢၼ်းပိူင်လူင် တီႈဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ငၢၼ်းတေႃးႁုၵ်ႇ လႄႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်းၶဝ်ႈသၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈဝၢၼ်ႈၸွင်းတၢၼ်းၵျီးၼၼ်ႉတႄႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ငၢၼ်းတေႃးႁုၵ်ႇမႃး ၸဵမ်ၵွၼ်ႇတေႃႇယၢမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ တေႃး ၸၸိူဝ်းပဵၼ် ၽႃႈတူင်ႇ၊ ၽႃႈမႆ၊ ၽႃႈသိူဝ်ႇၽိူၼ်၊ ၽႃႈၸဵတ်ႉမိုဝ်း၊ ထူင်၊ ၽႅၼ်ႇတင်ႇၼင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းဢိင်ႇၵပူႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းယၢင်း ယူႇသဝ်းၼမ်သေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ႁဵတ်းတၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်း ႁိၼ်းတတႃႉ-ၵျၢၼ်ႇၶိၼ်း လႄႈလွင်ႈၼိုင်ႈ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ႁွင်ႈဝႅတ်ႉတေႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၵိင်ႇ ႁွင်ႈၵၺိၼ်ႇၼၼ်ႉ ဢဝ်ဢုင်တမ်းၼမ်လႄႈ ႁွင်ႈၵၺိၼ်ႇၵေႃႈ လႆႈတိုၼ်ႈမႃး လွင်ႈၼိုင်ႈသေ ဝဵင်းဢိင်ႇၵပူႇၼႆႉ ၵၢၼ်သိုဝ်ႉၵၢၼ်ၶၢႆ ၶႂ်ႈယွမ်းမႃးယဝ်ႉ။ ၵုၼ်ႇသိၼ်ၸိူဝ်းဢွၵ်ႇတီႈ ၸႄႈဝဵင်းဢိင်ႇၵပူႇၼႆႉ ဢဝ်တေႃႉသူင်ႇၸွမ်းလူတ်ႉလဵၼ်း ၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်း- ↑ (မေႇ 2015) ၽိုၼ်လိၵ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း, ၽိုၼ်လိၵ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း လႄႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ပီ 2014 သွႆ့-2. ၼေႇပျီႇတေႃႇ: ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ၵၢၼ်ႁႅင်းငၢၼ်း၊ ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်း လႄႈ ၵၢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမိူင်း, 68.