သေႃး၊ ဝဵင်း
ဝဵင်းသေႃး (မၢၼ်ႈ: ဆောမြို့ ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Saw) ၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၸႄႈဝဵင်းသေႃး၊ ၸႄႈတွၼ်ႈၵၢၼ်ႉၵေႃး၊ ၸႄႈတိူင်းမၵူၺ်း၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈဢၼ်ၵႂၢင်ႈ တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ် ထုင်ႉၶူင်ႈႁွင်ႈယေႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းယူႇသဝ်းတီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းသေႃးၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၶိူဝ်းၶျၢင်း လႄႈ ၵူၼ်းၶိူဝ်းတွင်ႇတႃး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။
ဝဵင်းသေႃး | |
|---|---|
 | |
  ဝဵင်းသေႃး ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႄဢွင်ႈတီႈဝဵင်း | |
| Coordinates: 21°09′N 94°09′E / 21.150°N 94.150°Eၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 21°09′N 94°09′E / 21.150°N 94.150°E | |
| မိူင်း |  မျၢၼ်ႇမႃႇ |
| ၸႄႈတိူင်း |  မၵူၺ်း |
| ၸႄႈတွၼ်ႈ | ၸႄႈတွၼ်ႈၵၢၼ်ႉၵေႃး |
| ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၸႄႈဝဵင်း | ဝဵင်းသေႃး |
| Time zone | UTC+6:30 (လၵ်းၸဵင်ၶၢဝ်းယၢမ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ) |
ငဝ်ႈတႄႇမၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇႁႂ်းဢွင်ႈ ပၵ်းလုမ်းၶုၼ်ၽွင်းဝဵင်း၊ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇ တီႈ ၸႄႈဝဵင်းလွင်းသျေႇၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ဝဵင်းလွင်းသျေႇ ၼႆႉ မီးဝႆႉၽၢႆႇၸၢၼ်း ဝဵင်းသေႃး ယၢၼ် 12 လၵ်းယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉဢဝ် ဝဵင်းသေႃး တေႃႇထိုင် ဝဵင်းသဵၵ်ႉၽျူႇ ဢၼ်ပဵၼ် တႃးၼမ်ႉ ၼမ်ႉၵဵဝ်ၼၼ်ႉ ပေႃးၶၢဝ်းမႆႈမႃး ဢဝ်တၢင်းလူတ်ႉၵႃးသေ ၵပ်းသိုပ်ႇၵႂႃႇမႃးလႆႈယူႇ။ တေႃႇထိုင် ဝဵင်းၵၢၼ်ႇပႅတ်ႉလႅတ်ႉ ဢၼ်မီး တီႈ ၸႄႈမိူင်းၶျၢင်း ဢၼ်ယၢၼ်ၵႆ မွၵ်ႈ 70 လၵ်းၼၼ်ႉၵေႃႈမီးသဵၼ်ႈတင်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။
တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ၸႄႈဝဵင်းသေႃးၼႆႉ မီး 1200 လွၵ်းလၵ်းသေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း တီႈဝဵင်း ဢၼ်ၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆ မိူဝ် ပီ 1953 ၼၼ်ႉ မီႈ 1277 ၵေႃႉယဝ်ႉ။[1]
ၸွမ်းလူၺ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆ ႁူဝ်ႁိူၼ်း ပီ 2014 သေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း တီႈ ဝဵင်းသေႃးၼႆႉ မီး 4862 ၵေႃႉ (ၸၢႆး-2226, ယိင်း-2636)ယဝ်ႉ။
တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ၸႄႈဝဵင်းသေႃးၼႆႉ မီး 1068.1 လွၵ်းၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ (412.40 လွၵ်းလၵ်း) ယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း တင်းၸႄႈဝဵင်ႈဝဵင်းၼႆႉ မီး 35832 ၵေႃႉ (ၸၢႆး - 17209, ယိင်း-18623)ယဝ်ႉ။[2]
သၢႆပိုၼ်း
မႄးထတ်းဝဵင်းသေႃးၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် ၸဝ်ႈၸၢႆး မိၼ်းသျိၼ်ႇၸေႃး ဢၼ်ဢွၵ်ႇတီႈ ဝဵင်းႁေႃၶမ်းပူႇရၼ်ႇတပ်ႉပ မိူဝ်ႈ ပီၸီႇ 174 ၼၼ်ႉ ၵေႃႉတႄႇတင်ႈမႃးလႄႈ လႆႈပၼ်ၸိုဝ်ႈ ၸပ်ႉမႃၼၵရ ၼႆႉသေ ဝၢႆးမႃး ဢဝ်ၸိုဝ်ႈ တူဝ်လိုၼ်းသုတ်း ၽူႈတႄႇတင်ႈဝဵင်းသေၵေႃႈ ႁွင်ႉဝႃး ဝဵင်းၸေႃးၼႆသေ ဝၢႆးမႃး ပဵၼ် ဝဵင်းသေႃးမႃးယဝ်ႉ။ ပၢၼ်ၶုၼ်မၢၼ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ဝႆႉ တႃးၶုၼ် ပူႇႁဵင်ဝဵင်းသေ ဢုပ်ႉပိူင်ႇ ဝဵင်းသေႃးမႃးယဝ်ႉ။ ပူႇႁဵင်ဝဵင်းသေႃး ပၢၼ်ႇသိုပ်ႇပၢၼ် ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းမႃးမိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉ
- ဢူးသူၺ်ႇၶႅင်ႇ
- လုၵ်ႉၸၢႆး ဢူးတႅတ်ႉၶႅင်ႇ
- လုၵ်ႈၸၢႆး ဢူးၸၢၼ်ႇလႃႉ
- လုၵ်းၸၢႆး ဢူးၸႃႇ
- လုၵ်ႈၸၢႆး ဢူးပေႇတီႈ
- လုၵ်ႈၸၢႆး ဢူးသူၺ်ႇၺဵင်း
- ၼွင်ႉ ဢူးသူၺ်ႇမိၼ်း
- လၢၼ် ဢူးလႃႉမူဝ်း
- ၼွင်ႉ ဢူးၵျေႃႇၺုၼ်ႉ
ပၢၼ်ပူဝ်းတေႃႇၽယႃး မိူဝ်ႈပီ 1784 လိူၼ်ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 11 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ပူႇႁဵင် ဢူးၸႃႇ (40 ၶူပ်ႇ) ၼႆႉ သိုပ်ႇသၢၵ်ႈသႂၢင်း သဵၼ်ႈမၢႆဝဵင်းသေႃး သေ မၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် ပူႇႁဵင်ဝဵင်းသေႃး ၸဵမ်မိူဝ်ပၢၼ် ၶုၼ်သိၼ်ႇၽျူႇသျိၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် သဵၼ်ႈမၢႆပွၵ်ႈၵမ်းသွင် ဢၼ်ၵဵပ်းမိူဝ်ႈ ပီ 1802 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢူးၸႃႇ ၵေႃႉသၢၵ်ႈသႂၢင်းၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ထိုင်ပၢၼ်ၶုၼ်မင်းတုင်း ၼၼ်ႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ တႃးၶုၼ် ပူႇႁဵင်ဝဵင်းသေႃး သေ လႆႈမီးလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ၵေႃႉပဵၼ်လိၼ် ဢူးၸႃႇ ဢၼ်ပဵၼ် ဢူးလႃႉမူဝ်းၼႆႉ လႆႈႁပ်ႉဢဝ် ၶေႃႈပူင် ၼွင်ႉပေႃႈ ဢူးသူၺ်ႇမိၼ်း ၵႃႈတီႈ ပေႃႉ ဢူးသူၺ်ႇတဵင်ႇသေ ၽွင်းငမ်းမႃးလႄႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ် လုၵ်ႈလၢၼ်လိၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၼႆ လဝ်ႈတၢင်ႇတီႈ သၽႃးသေ ထိုင်ပီ 1880 လိူၼ်ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 26 ၼၼ်ႉ ဢူးလႃႉမူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်မႃး ပူႇႁဵင်ဝဵင်းသေႃးယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽွင်းမၼ်းတိုၵ်ႉႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ်လွင်ႈဢမ်ႇယူႇလီသေ လႆႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢမ်ႇမီးလုၵ်ႈလၢင်းလႄႈ ဢူးၵျေႃႇၺုၼ်ႉ ၵေႃႉပဵၼ်လၢၼ် သိုပ်ႇပုတ်ႇသေ ပဵၼ်ပူႇႁဵင်ဝဵင်းသေႃးၵေႃႉလိုၼ်းသုတ်း ဢၼ်ၶုၼ်မၢၼ်ႈ ၵေႃႉမၵ်းမၼ်ႈပၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[3]
ၽူႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်
မႄးထတ်း- ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ယေႃးၼၵ ပူဝ်းထွင်ႇ
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်း- ↑ ပပ်ႉသႅၼ်သမ်ႇမၢၼ်ႈ၊ သွႆႉ (4)
- ↑ 2014 Census Report (Saw Township)
- ↑ တင်နိုင်တိုး (ဒီဇင်ဘာလ၊ ၂၀၁၃). မြန်မာပြည်တစ်ခွင် လမ်းညွှန်. မဇ္ဈိမစာပေ, ၁၄၁.