ယမႄးတိၼ်း၊ ၸႄႈတွၼ်ႈ
ၸႄႈတွၼ်ႈယမႄးတိၼ်း (မၢၼ်ႈ: ရမည်းသင်းခရိုင်), (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Yamethin District) ၼႆႉ ပဵၼ်ၸႄႈတွၼ်ႈဢၼ်တူၵ်းပွတ်းၸၢၼ်းသုတ်းသုတ်း တီႈၼႂ်း ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ယဝ်ႉ။ တၢင်းၵႂၢင်ႈမၼ်းမီး 43.01 လၵ်းပၼ်ႇမူၼ်းသေ ၸွမ်းလူၺ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းဢၼ်ၵဵပ်းမိူဝ်ႈ ပီ 2014 ၼၼ်ႉသေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မီးၵႂႃႇ 518,384 ၵေႃႉ [1] ယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇၸႄႈတွၼ်ႈယမႄးတိၼ်းၼႆႉ မီး မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း၊ ၽၢႆႇၸၢၼ်းမၼ်းမီး ၸႄႈတွၼ်ႈတွင်ႇငူႇ၊ ၽၢႆႇႁွင်ႇမၼ်းမၼ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမဵၵ်ႉထီႇလႃႇ လႄႈ ၽၢႆႇတူၵ်းမၼ်းမီး ၸႄႈတွၼ်ႈမၵူၺ်း လႄႈ ၸႄႈတွၼ်ႈတယႅတ်ႉ ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၼႆ့ တီႈၸႄႈတွၼ်ႈယမႄးတိၼ်းၼႆႉ မီး ထုင်ႉယမႄးတိၼ်း လႄႈ ထုင်ႉပၢင်မၢၵ်ႇၼႃႉ (ပျိၼ်းမၼႃး) ၸႅၵ်ႇႁဵတ်းသွင်ထုင်ႉသေ ဢုပ်ႇပိူင်ႇမႃး။ ယၢမ်းလဵဝ်ႄတ. ဢၼ်ပဵၼ်ထုင်ႉပၢင်မၢၵ်ႇၼႃႉၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၼေႇပျီႇတေႃႇ ဝႆႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈယမႄးတိၼ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ၸႄႈဝဵင်းယမႄးတိၼ်း လႄႈ ၸႄႈဝဵင်းပျေႃႇပွႆႇ ယဝ်ႉ။
| ၸႄႈတွၼ်ႈယမႄးတိၼ်း | |
|---|---|
| ၸႄႈတွၼ်ႈ | |
  ၸႄႈတွၼ်ႈယမႄးတိၼ်း | |
| ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 20°26′26″N 95°57′21″E / 20.4405927°N 95.9559547°Eၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 20°26′26″N 95°57′21″E / 20.4405927°N 95.9559547°E | |
| မိူင်း |
 မျၢၼ်ႇမႃႇ |
| ၸႄႈတိူင်း |
 ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ |
| ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်း (2014) | 518,384 |
| ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ် | MST (UTC+6.30) |
ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး
မႄးထတ်းတီႈၼႃႈလိၼ်ပဵင်း ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈယမႄးတိၼ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်သွမ်ႈၶဝ်ႈၵမ်ႉၼမ်သေ တီႈၾူၼ်ဢေႇၼၼ်ႉတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ မၢၵ်ႇတႅင် ၼႂ်းႁႆႈယဝ်ႉ။ တီႈၽၢႆႇတူၵ်း ပွတ်းႁွင်ႇၸႄႈတွၼ်ႈ တီႈတိၼ်သၼ်လွႆၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵူၺ်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈမၢၵ်ႇတႅင် ဢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈတီႈ ၽူၼ်ဢေႇၼၼ်ႉ။ တီႈၼႃႈလိၼ်တႅမ်ႇ ၸိူဝ်းမီးၼမ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶဝ်ႈယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၵႄႈ သႃႇဝတ်ႉထိ၊ ဝဵင်းတတ်ႉၵူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈႁိမ်းႁွမ်းဝဵင်းပၢင်မၢၵ်ႇၼႃႇ (ပျိၼ်းမၼႃး)ၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ် ၽုၵ်ႇသွမ်ႈဢွႆႈ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းပႃႇသူၼ်ဢွႆႈၼၼ်ႉ ပၼ်ၵမ်းၵၼ်သေ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ဢွႆႈတင်း ငႃး ယဝ်ႉ။
တွၼ်ႈတႃႇၸႄႈတွၼ်ႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸႄႈတွၼ်ႈယမႄးတိၼ်း၊ ၸႄႈတွၼ်ႈတွင်ႇငူႇ၊ ၸႄႈတွၼ်ႈတွင်ႇတႂိၼ်းၵျီးသေၼႆ လႆႈပိုၼ်ႇပၼ် သူၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ ၵႃႈတီႈ ဝဵင်းပၢင်မၢၵ်ႇၼႃႇ (ပျိၼ်းမၼႃး)ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈသူၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼၼ်ႉ ပိူင်လူင်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈဢွႆႈလႄႈ မီးႁူင်းၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ႁုင်ၼမ်ႉဢွႆႈသေ မီးဢွင်ႈၽႃႇထၢတ်ႈ ဢၼ်တႃႇႁဵတ်း ၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉလွင်ႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ယဝ်ႉ။ တီႈသူၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈပၢင်မၢၵ်ႇၼႃႉၼၼ်ႉ မီးၵၢၼ်ပိူင်လူင်သၢမ်ဢၼ်သေ ၼႃႈၵၢၼ် ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ဢွႆႈ၊ ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၶဝ်ႈ လႄႈ ၼႃႈၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ၊ ၼႃႈၵၢၼ်လုမ်းလႃး ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ လုၵ်ႉတီႈသူၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼႆႉသေ ဢဝ်ၸိူဝ်ႉၽၼ်းဢၼ်ၶႅမ်ႉလီ လႄႈ ၶိူင်ႈၸိူဝ်းၶူင်သၢင်ႈဝႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈတေတိူဝ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပိုၼ်ၽႄႈပၼ်ယဝ်ႉ။ ပႃႇမႆႉ ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ယမႄးတိၼ်းၼႆႉ ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ဝႆႉႄလႈ ဢဝ်ႁွင်ႈငလၢႆႉ ႁဵတ်းပၼ်တီႈၶၼ်ႈသေ မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ၽၢႆႇႁွင်ႇႁွင်ႈၼႆႉပဵၼ် ၼႃႈလိၼ်ပႃႇမႆႉယမႄးတိၼ်း၊ ၽၢႆႇၸၢၼ်းႁွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ်ပႃႇမႆႉ ပၢင်မၢၵ်ႇၼႃႉ (ပျိၼ်းမၼႃး) ၸႅၵ်ႇၽႄဝႆႉႁင်းၶေႃ မိူၼ်ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးထူၵ်းဢဝ်မႆႉ တီႈၼႂ်းပႃႇမႆႉၼႆႉ လႆႈၸႂ်ႉဢဵၼ်ႁႅင်းၸၢင်ႉသေ ထူၵ်းဢွၵ်ႇ။ လုၵ်ႉတီႈ သဵၼ်ႈတၢင်းဢွၼ်ႇတႃႇလူတ်ႉလႅၼ်း ဢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇဝႆႉတင်း တၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်းလူင်သေၵေႃႈ ဢဝ်လူတ်ႉလဵၼ်းၸၼ်မႆႉဢွၼ်ႇသေ ၸၼ်တၢင်ႇမႆႉ ၸိူဝ်းမီးႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ပေႃးပဵၼ်တီႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်ပႃႇမႆႉ ယမႄးတိၼ်းၼႆႉ ဢဝ်မႆႉလွင်ႈၼႂ်း ႁွင်ႈသိၼ်ႇတေႇ၊ တီႈၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ပႃႇမႆႉ ပၢင်မၢၵ်ႇၼႃႉၸမ်ႉ ႁွင်ႇယူင်းပိၼ်ႇသေ လွင်ႈလူင်းသႂ်ႇၼႂ်း မႄႈၼမ်ႉၸိတ်ႉတွင်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်တင်းၸႄႈတွၼ်ႈဝႃႈ ၼႂ်းၵႃႈ ၵၢၼ်ႁဵတ်းမႆႉ၊ ၵၢၼ်ႁႆႈၼႃး၊ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၼႆႉ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်း ၵၢၼ်ႁႆႈၼႃးၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈယမႄးတိၼ်းၼႆႉ မီးတၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်း တႃႈၵုင်ႈ-တႃႈလိူဝ်ႇ တင်း မီးတၢင်းလူတ်ႉၵႃး တႃႈၵုင်ႈ-တႃႈလိူဝ်ႇ လတ်းၶၢမ်ႈၵႂႃႇလႄႈ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ ငၢႆႈငႅမ်ႈယူႇ။
ဢွင်ႈတီႈ ၸိူဝ်းၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင်
မႄးထတ်းၵွင်းမူးၽြႃး ၸိူဝ်းၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် တီႈၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် ၽြႃးမိၼ်းၼၢၼ်ႇတူႇ၊ ၽြႃးသူၺ်ႇပျီႇတႃႇ၊ ၽြႃးသူၺ်ႇမုၼေႃး၊ ၽြႃးသူၺ်ႇမျိၼ်ႇတိၼ်ႇ၊ ၽြႃးယၢၼ်ႇဢွင်ႇမျိၼ်ႇ၊ ၽြႃးလေႃးၵမႃႇရၸဵင်ႇ၊ ၽြႃးလေႃးၵယၢၼ်ႇၼဵင်ႇ၊ ၽြႃးၽွင်ႇတေႃႇၶျႅတ်ႉမ၊ ၵွင်းမူၺ်းသူၺ်ႇၸီးၶူင်ႇ၊ ၵွင်းမူးမိၼ်းယႃႇမ၊ ၵွင်းမူးမျႃႉတဵင်းတၢၼ်ႇ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။[2]
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်း- ↑ (မေ ၂၀၁၅) သန်းခေါင်စာရင်း အစီရင်ခံစာ, ၂၀၁၄ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံလူဦးရေနှင့် အိမ်အကြောင်းအရာသန်းခေါင်စာရင်း ၂. နေပြည်တော်: လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အားဦးစီးဌာန, ၅၈.
- ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၁)