ပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်း၊ ဝဵင်း
ဝဵင်းပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်း (မၢၼ်ႈ: ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့ ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Ponnagyun) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၸႄႈဝဵင်းပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်း ဢၼ်မီး ပွတ်းၵၢင် ၸႄႈတွၼ်ႈၸိတ်ႉတူၺ်ႇ၊ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸႄႈဝဵင်းပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸႄႈဝဵင်း ဢၼ်မီးဝႆႉ တီႈၼႂ်းၵႄႈ မႄႈၼမ်ႉၵလတၢၼ်ႇ လႄႈ မႄႈၼမ်ႉမယူႇ ၼၼ်ႉသေ တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင် မီး 704 လွၵ်းလၵ်းယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇၸၢၼ်း ၸႄႈဝဵင်းပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်းၼႆႉ မီးဝႆႉႁွင်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၼမ်ႉ ၸၢင်ႈၶိုၼ်ႈၸၢင်ႈယွမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇႁွင်ႇၼၼ်ႉ ၵွင်းလွႆလိူင်ႇၼမ်ယဝ်ႉ။
| ဝဵင်းပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်း | |
|---|---|
| ဝဵင်းၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ | |
  ဝဵင်းပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်း | |
| ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 20°20′0″N 93°1′0″E / 20.33333°N 93.01667°Eၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 20°20′0″N 93°1′0″E / 20.33333°N 93.01667°E | |
| မိူင်း |
 မျၢၼ်ႇမႃႇ |
| ၸႄႈမိူင်း |
 ရၶႅင်ႇ |
| ၸႄႈတွၼ်ႈ | ၸႄႈတွၼ်ႈၸိတ်ႉတူၺ်ႇ |
| ၸႄႈဝဵင်း | ၸႄႈဝဵင်းပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်း[1] |
| ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း | 200000 |
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် | ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ |
| ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ် | လၵ်းၸဵင်ၶၢဝ်းယၢမ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ (UTC+6:30) |
ပဵၼ်ဝဵင်းမႃး မိူဝ်ႈပီ 1905 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ဝဵင်းၼႆႉ မီး 0.07 လွၵ်းလၵ်းယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လူမ်းလႅင်ႉလူင် ဢၼ်ပဝ်ႇထူဝ်း မိူဝ်ႈပီ 1868 ၼၼ်ႉသေ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈဝၢၼ်ႈလူင်တၼ်ၶူဝ်း သေ ၶၢႆႉမႃးတႄႇတင်ႈယဝ်ႉ။ ဝဵင်းၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ်သုင် ၼႃႈပၢင်ႇလၢႆႇ 8 ထတ်းၵူၺ်း။ တီႈဝဵင်းၼႆႉ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၵွၼ်ႇ ပုင်ႇၼႃးၶဝ် ယူႇသဝ်းမႃးလႄႈ ၸူးလႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ဝဵင်းပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်း ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း ပီ 1953 ၼၼ်ႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မီးယူႇ 780 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်ၼပ်ႉၵူၼ်းယူႇၼိူဝ်ဝဵင်းၼႆႉ မီး 10666 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း တင်းၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ မီးဝႆႉ 1.33 သႅၼ်ယဝ်ႉ။[2]
တွၼ်ႈတႃႇၼမ်ႉၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းဝဵင်းၼႆသေ လႆႈၵေႃႇတင်ႈဝႆႉ ၽၢႆၵူႇဝယဝ်ႉ။ ႁိမ်းႁွမ်း ဝဵင်းပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၽုၼ်ႇလီသေ ပဵၼ်ထုင်ႉလိၼ်ပဵင်းလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶဝ်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵုၼ်ႇသိၼ်ပိူင်လူင် ဢၼ်ဢွၵ်ႇတီႈဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ် ၶဝ်ႈသၢၼ်ယဝ်ႉ။ ဢေႇရိယႃႇ ဢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၶဝ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉ 93.58 လွၵ်းလၵ်းသေ၊ ၼွင်လဵင်ႉၵုင်ႈ မီး 453 ၼွင်၊ ဢေႇရိယႃႇတီႈလဵင်ႉတူဝ်သတ်းမီး 7480 ဢေႇၵယဝ်ႉ။ တီႈထုင်ႉ တွင်ႇၽျႃးၶျွင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇမၢၵ်ႇၽိတ်ႉပွမ်ႈ ဢၼ်ၶႅမ်ႉၶႅမ်ႉယဝ်ႉ။
ၽြႃးၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တီႈဝဵင်းပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် ၽြႃးဢူးယိတ်ႉတွင်ႇ ယဝ်ႉ။ ၸူးႁွင်ႉၵိုၵ်းၽြႃးၼၼ်ႉသေ ဝဵင်းပူင်ႇၼႃးၵျုၼ်းၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ဝဵင်းဢူးယိတ်ႉတွင်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉၵွင်းမူးထၢတ်ႈၸမျူင်ႇတေႃႇ၊ လွႆပႄးငႃးယႃႇ (ပဵတ်းႁႃႈပၢၵ်ႈ) ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။[3]