တီႇပႄးယိၼ်း၊ ဝဵင်း
ဝဵင်းတီႇပႄးယိၼ်း (မၢၼ်ႈ: ဒီပဲယင်းမြို့ ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Tabayin ; သဵင်ဢွၵ်ႇ [dìpɛ́jín]) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၸႄႈဝဵင်းတီႇပႄးယိၼ်း ဢၼ်မီးတီႈ ၸႄႈတွၼ်ႈသူၺ်ႇပူဝ်ႇ၊ ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
| ဝဵင်းတီႇပႄးယိၼ်း | |
|---|---|
| ဝဵင်း | |
  ဝဵင်းတီႇပႄးယိၼ်း | |
| ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 22°28′0″N 95°9′0″E / 22.46667°N 95.15000°Eၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 22°28′0″N 95°9′0″E / 22.46667°N 95.15000°E | |
| မိူင်း |
 မျၢၼ်ႇမႃႇ |
| ၸႄႈတိူင်း |
 ၸႄႈၵႅင်း |
| ၸႄႈတွၼ်ႈ | ၸႄႈတွၼ်ႈသူၺ်ႇပူဝ်ႇ |
| ၸႄႈဝဵင်း | ၸႄႈဝဵင်းတီႇပႄးယိၼ်း |
| ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်း (2014)[1] | 4,308 |
| ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ် | MST (UTC+6.30) |
သၢႆပိုၼ်း
မႄးထတ်းမီးဝႆႉတီႈ ၽၢႆႇတူၵ်း ဝဵင်းသူၺ်ႇပူဝ်ႇ မွၵ်ႈလၢႆၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်တီႈ ဢၼ်ၶုၼ်သိုၵ်းလူင် မႁႃႇပၼ်ႇထုလ ဢိၵ်ႇပႃး ၽူႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် မိူဝ်ႈ ပၢၼ်ၵုင်းပွင်ႇၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။[2][3] ၼွင်ႇတေႃႇမိၼ်းၵျီးၼႆႉ မိူဝ်ႈပီ 1760 မိူဝ်ႈပႆႇပဵၼ် ၶုၼ်ႈသိုပ်ႇ သၢႆၸိူဝ်ႉႁိူၼ်းၵုင်းပွင်ႇ ထူၼ်ႈသွင်ၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၸဝ်ႈၸၢႆး ဢၼ်လႆႈၽွင်းငမ်း တီႇပႄးယိၼ်းမႃးယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ႈ ၸဝ်ႈၵႅမ်မိူင်း သတူဝ်းမိၼ်းၸေႃး ဢၼ်ၶိုၼ်ႈသိုၵ်းတေႃႇ မိူင်းရၶႅင်ႇ မိူဝ်ႈပီ 1784 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်တီႈ တီႈပႄးယိၼ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 1808 ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢႆးၸႄႈၵႅင်း (ဝၢႆးမႃး ပဵၼ် [[ပၵျီးတေႃႇ (ၶုၼ်ႇၸႄႈၵႅင်း)|ၶုၼ်ၸႄႈၵႅင်း) ဢၼ်ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး သတူဝ်းမိၼ်းၸႃးၼၼ်ႉ ႁပ်ႉဢဝ်ၸုမ်ႈၶူး ၸဝ်ႈၸၢႆးတီႇပႄးယိၼ်းယဝ်ႉ။[4]
မိူဝ်ႈပီ 2003 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဝဵင်းတီႇပႄးယိၼ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇတူင်ႇဝူင်းပၢႆးမိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈၶဝ်ႈၸႂ်မႃးယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်း ၶၢဝ်းတၢင်း ဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ် လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ တီႇပႄးယိၼ်း မႃး မိူဝ်ႈပီ 2003 လိူၼ်မေႇ 30 ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[5]
သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း
မႄးထတ်းဝဵင်းတီႇပႄးယိၼ်းၼႆႉ မီးတၢင်းရူတ်ႉၵႃး ဢၼ်ၵၢႆႇသိုပ်ႇဝႆႉတင်း ဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇ၊ ဝဵင်းပုတလိၼ်ႇ ဝဵင်းယေႇဢူး လႄႈ ဝဵင်းၶိၼ်ႇဢူးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[6]
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်း- ↑ (မေႇ 2015) ၽိုၼ်လိၵ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း, ၽိုၼ်လိၵ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း လႄႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ပီ 2014 သွႆ့-2. ၼေႇပျီႇတေႃႇ: ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ၵၢၼ်ႁႅင်းငၢၼ်း၊ ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်း လႄႈ ၵၢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမိူင်း, 52.
- ↑ Aung Than Tun (Monywa)။ "Maha Bandula, Immortal Myanmar Supreme Commander"၊ New Light of Myanmar၊ 2003-03-26။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - 2009-05-14။။
- ↑ Enriquez, Colin Metcalfe (1922). A Burmese wonderland : a tale of travel in Lower and Upper Burma. Cornell University Library. Retrieved on 2009-05-14.
- ↑ Christopher Buyers. The Konbaung Dynasty Genealogy. royalark.net. Retrieved on 2009-09-26။
- ↑ "Myanmar extends Aung San Suu Kyi house arrest"၊ People's Daily online, May 25, 2007။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - 2008-10-07။။
- ↑ "Sr Gen Than Shwe urges officials to collectively strive for turning Sagaing Division into granary of Upper Myanmar Assistance assured to upgrade Monywa-Budalin-Dabayin-YeU-KhinU Road"၊ The New Light of Myanmar, December 3, 2002။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - 2008-10-12။။ Archived from the original on 2009-02-28။
ႁဵင်းၵွင်ႉၽၢႆႇၼွၵ်ႈ
မႄးထတ်း- ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် ဝဵင်းတီႇပႄးယိၼ်း Maplandia