မိူင်းၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇ

ၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇ, ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်တႄႉ ႁွင်ႉဝႃႈ မိူင်းၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇ, ၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းတီႈဢမ်ႇမီး တၢင်းဢွၵ်ႇၸူး ပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈ ဢေးသျႃး ပွတ်းၵၢင် လႄႈ မၢင်ပွတ်းမၢင်တွၼ်ႈ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉတီႈ ယူးရူပ်ႉ ပွတ်းဢွၵ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လႅၼ်လိၼ် ဢၼ်ဢိူမ်ႈၸပ်းၵၼ်ဝႆႉတႄႉ တီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ လႄႈ ၽၢႆႇတူၵ်း မီးဝႆႉ ရတ်ႈသျႃး၊ တီႈၽၢႆႇဢွၵ်ႇ မီးဝႆႉ မိူင်းၶႄႇ၊ တီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ မီးဝႆႉ မိူင်းၵႃႇၵိတ်ႈသတၼ်ႇ၊ တီႈၽၢႆႇၸၢၼ်း မီးဝႆႉ ဢူႇၸပႄႉၵိတ်ႇသတၼ်ႇ၊ လႄႈ တီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း မီးဝႆႉ မိူင်းတၢၵ်ႈမႅၼ်ႇၼီႇသတၼ်ႇ၊ မီးဝႆႉၸွမ်း ၽင်ႇ ပၢင်ႇလၢႆႇ ၶႅတ်ႉသ်ပီႇယႅၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈမၼ်းတႄႉ ပဵၼ် ဢသတႃႇၼႃႇ၊ ဢၼ်ႁူႉဝႃႈ ပဵၼ် ၼူရ်သေႃလ်တၼ်ႇ ၼႂ်း ပီ 2019 တေႃႇ 2022 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢႄႇလ်မႃတီႇ ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇတီႈသုတ်း ၶွင် ၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇသေ တေႃႇထိုင် ပီ 1997 ၼၼ်ႉ မၼ်းလႆႈပဵၼ်မႃး ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၶွင် ၸိုင်ႈမိူင်းယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ဢေႇရိယႃႇ ၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ် မိူင်းယႂ်ႇထူၼ်ႈၵဝ်ႈ ၶွင်လူၵ်ႈၵမ်ႇၽႃႇ လႄႈ ပဵၼ်မိူင်းတီႈဢမ်ႇမီး တၢင်းဢွၵ်ႇၸူး ပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ယႂ်ႇတီႈသုတ်း ၶွင် လူၵ်ႈၵမ်ႇၽႃႇယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမၼ်း မီးဝႆႉ 19 လၼ်ႉ သေ မၼ်းၶဝ်ႈပႃးပဵၼ်ဝႆႉ မိူင်းဢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းႁၢင်သေပိူၼ်ႈ မိူင်းၼိုင်ႈ တီႈၼႂ်း လူၵ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ၼိုင်ႈၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇပၼ်မူၼ်းၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ဢေႇလိူဝ် 6 ၵေႃႉ (ၼိုင်ႈလၵ်း ၵူၼ်း 15 ၵေႃႉ)ယဝ်ႉ။ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵႃႇၸၢၵ်ႈ ၼႆႉ ပဵၼ် ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ဢၼ်ယႂ်ႇၼမ်သေ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းရတ်ႈသျၢၼ်း ၶဝ်တႄႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းဢေႇယဝ်ႉ။ ၵႃႇၸၢၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် မိူင်းမူႇသလိမ်ႇသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းရတ်ႈသျၢၼ်း တီႈၼႂ်းမိူင်း ၼၼ်ႉတႄႉၵေႃႈ ပဵၼ် ၽႃႇသႃႇၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။

မိူင်းၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇ Қазақстан Республикасы (Kazakh) Qazaqstan Respublikasy Республика Казахстан (Russian) Respublika Kazakhstan
ၸွမ်ပိဝ် Emblem
ၵႂၢမ်းၸိုင်ႈမိူင်း:  Менің Қазақстаным (Kazakh) Menıñ Qazaqstanym "My Kazakhstan"
ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ	Astana 51°10′N 71°26′E
ဝဵင်းယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ	Almaty 43°16′39″N 76°53′45″E
ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်း ၸႂ်ႉၼႂ်းလုမ်း	Kazakh Russian
ၸၢဝ်းၶိူဝ်း (2021)	70.4% Kazakh 15.5% Russian 3.2% Uzbek 2.0% Ukrainian 1.5% Uyghur 1.2% German 1.1% Tatar 5.1% Others
လွင်ႈၵိူဝ်းယမ်	69.3% Islam 17.2% Christianity 13.3% Irreligion 0.2% Others
Demonym	Kazakhstani
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ	Unitary dominant-party presidential republic
• President	Kassym-Jomart Tokayev
• Prime Minister	Älihan Smaiylov
လုမ်းတႅၼ်းၽွင်းသၢင်ႈမိူင်း	Parliament
• လုမ်းတႅၼ်းၽွင်းၼိူဝ်	Senate
• လုမ်းတႅၼ်းၽွင်းတႂ်ႈ	Majilis
Formation
• Kazakh Khanate	1465
• Alash Autonomy	13 December 1917
• Kirghiz ASSR	26 August 1920
• Kazakh ASSR	19 June 1925
• Kazakh SSR	5 December 1936
• Declaration of sovereignty	25 October 1990
• Reconstituted as the Republic of Kazakhstan	10 December 1991
• Independence from the USSR	16 December 1991
• Recognised	26 December 1991
• Current constitution	30 August 1995
ပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ပိူင်ႇ
• ႁူမ်ႈ	(ၸၼ်ႉ: 9th)
• ၼမ်ႉ (%)	1.7
ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း
• 2022 လၢမ်း	19,398,331 (ၸၼ်ႉ - 64th)
• လွင်ႈသတ်ႉႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း	(ၸၼ်ႉ- 236th)
GDP (PPP)	လၢမ်း 2022
• ႁူမ်ႈ	$596,666 billion (ၸၼ်ႉ- 41st)
• Per capita	$30,827 (ၸၼ်ႉ - 53rd)
GDP (nominal)	လၢမ်း2022
• ႁူမ်ႈ	$224.338 billion (ၸၼ်ႉ- 55th)
• Per capita	$11,591 (ၸၼ်ႉ - 69th)
Gini (2018)	27.8 တႅမ်ႇ
HDI (2021)	0.811 သုင်ႁႅင်း · 56th
ငိုၼ်းတွင်း	Tenge (₸) (KZT)
ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႃႈလိၼ်	West / East (UTC+5 / +6)
ပိူင်ဝၼ်းတီႈ	yyyy.dd.mm
ပိူင်သၢႆလူတ်ႉ	right
ၶူတ်ႉတႄႇလီႇၾူင်း	+997 (Permissive dialling with +7-6xx, +7-7xx until 2025.)
Internet TLD	.kz .қаз