ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉ

ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၶ်
လိူင်ႈမဵဝ်း	ၵဵဝ်ႇၵူၼ်းတင်းၼမ်
တႄႈတင်ႈ	20⁠04 (ၶဵင်းပရိတ်ႉၶျ်၊ မႅၵ်ႇသႃႇၶျူးသႅတ်ႉ)
ငဝ်ႈၸိုင်ႈ	ပႄႇလူဝ်ႇဢႄႇတူဝ်ႇ၊ ၶႄႇလီႇၽူဝ်းၼီးယႃး၊ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ။ (လုမ်းငဝ်ႈငုၼ်း ဢမေႇရိၵ)
ဢေႇရိယႃႇ ၸိူဝ်းၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်လႆႈ	မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ (2004-2005); ပတ်ႉပိုၼ်ႉၵမ်ႇၽႃႇ(2005-တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်)
ၽူႈတႄႇတင်ႈ	Mark Zuckerberg; Eduardo Saverin; Andrew McCollum; Dustin Moskovitz; Chris Hughes;
ၽူႈလမ်ႇလွင်ႈ	Mark Zuckerberg; (Chairman and CEO); Sheryl Sandberg; (COO); David Wehner; (CFO); Mike Schroepfer; (CTO); Chris Cox; (CPO)
ငိုၼ်းၶဝ်ႈ	US$40.653 billion (2017)
ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်	30,275 (လိူၼ်ၵျုၼ်ႇ 30, 2018)
ဝႅပ်ႉသၢႆႉ	facebook.com
Alexa ၸၼ်ႉ	3 (February 2017)
လိူင်ႈမဵဝ်းသၢႆႉ	ၵွင်ႉသၢၼ် တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း
လွင်ႈပိုၼ်ၶၢဝ်ႇ	Banner ads, referral marketing, Casual games
လွင်ႈတၢင်ႇမၢႆၽၢင်	လူဝ်ႇ
ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်း	2.2 ပီႇလီႇယႅၼ်ႇ ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းတူင်ႉၼိုင် ၵူႈလိူၼ် (January 2018)
ၽႃႇသႃႇ ဢၼ်ၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ	ၵူႈမဵဝ်း
ပီတႄႇပိုတ်ႇတၢင်ႇ	20⁠04 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 4
သၢႆငၢႆယၢမ်းလဵဝ်	တိုၵ်ႉၶီးယူႇ

ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉ (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Facebook) ၼႆႉ ပဵၼ် ဝႅပ်ႉသၢႆႉ ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉၵွင်ႉသၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ဢၼ်တႄႇပိုတ်ႇတၢင်ႇ တီႈဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 2004 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုမ်းငဝ်ႈငုၼ်းတႄႉ မီးတီႈ မႄႇပႄႇလူဝ်ႇ၊ တီႈၸႄႈမိူင်းၵႄႇလီႇၽူဝ်းၼီးယႃး၊ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်ႁႃးဝႅတ်ႉ မၢၵ်ႉၶ် ၸၵ်ႇၵႃႇပၢၵ်ႉ လႄႈ ဢႅတ်ႇၸူႇရူဝ်ႇ သႃႇဝႃႇရိၼ်း၊ ဢၼ်ႇတရူး မႅၵ်ႇၶူဝ်ႇလမ်ႇ၊ တတ်ႉၸတိင်း မူဝ်ႇၸၵူဝ်ႇဝိတ်ႉ လႄႈ ၶရိတ်ႉႁုၵ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ်သေ တႄႇတင်ႈမႃးယဝ်ႉ။^[4]^[5]^[6] ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ မိူဝ်ႈတႄႇတင်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၼႃႈလိၵ်ႈဝႅပ်ႉသၢႆႉ ဢၼ်ၸၢင်ႈၸႂ်ႉတီႈၼႂ်း ၸၼ်ႉၸွမ်ႁႃးဝႅတ်ႉ ၶေႃၶေႃၵူၺ်း။ လုၵ်ႈၼၼ်ႈသေ ၵႂၢင်ႈတေႃႇထိုင် ၸၼ်ႉၸွမ်တၢင်ႇၸိူဝ်းသေ ထိုင်ပီ 2006 မႃး ၸင်ႇပဵၼ်ဝႅပ်ႉသၢႆႉ ပေႃးဢႃႇယုတဵမ် (13) ၶူပ်ႇၵေႃႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၶဝ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈဢဝ်ၶေႃႈမုၼ်းသုၼ်ႇတူဝ် တၢင်ႇၼႄလႆႈယဝ်ႉ။ ဢဝ် ၶႅပ်းႁၢင်ႈဢၼ်လႆႈၸႂ်ၼၼ်ႉ တၢင်ႇၶိုၼ်ႈသေၵေႃႈ ၽႄႈပၼ်ၵၼ်တူၺ်းတင်း ၵူၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းယဝ်ႉ။ ၸၢင်ႈဢဝ် ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ထႅမ်သႂ်ႇၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆဢူၺ်းၵေႃႉယဝ်ႉ။ ၸၢင်ႈဢဝ်ၶေႃႈၶၢဝ်ႇၶေႃႈမုၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈၵၼ်ယဝ်ႉ။ ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၶဝ်ၼႆႉ ဢိင်လူၺ်ႈ ႁုင်းႁဵၼ်း၊ ဢိင်လူၺ်ႈၼႃႈၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢဝ်လွင်ႈသူင်ၸႂ်မိူၼ်ၵၼ်၊ ဢဝ်တီႈၶဝ်ႈၸႂ်မိူၼ်ၵၼ်သေၵေႃႈ ၶဝ်ၼႂ်းၸုမ်းလႂ်ၸုမ်းၼၼ်ႉလႆႈယူႇ။ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇပတ်ႉပိုၼ်ႉၼႆႉ ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းႁူဝ်လိူၼ်ၼႆႉ ပေႃးဢဝ်သဵၼ်ႈမၢႆ 2018 လိူၼ်ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇဝႃႈ မီးၵႂႃႇ 2.2 ပီႇလီႇယႅၼ်ႇ(2000 လၢၼ်ႉပၢႆ)ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2012 လိူၼ်ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢဝ်သတွၵ်ႉသႄႇယႃႇ ဢွၵ်ႇၶၢႆၽၢႆႇၼွၵ်ႈ ႁိုင်တႃႇ 3 လိူၼ်ယဝ်ႉ။ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်မႃးႁူင်းၵၢၼ်ၶွမ်ႇပၼီႇ ဢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးၽႂ်းၽႂ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။^[7]

ပိုၼ်း

2003 - 2005

မိူဝ်ႈပီ 2013 လိူၼ်ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 28 ဝၼ်းၼၼ်ႉ မၢၵ်ႉၶ် ၸၵ်ႇၵႃႇပၢၵ်ႉ ၵေႃႉဢၼ်ပဵၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းပီသွင် ၸၼ်ႉၸွမ်ႁႃးဝႅတ်ႉၼႆႉ မၼ်းတႅမ်ႈဝႅပ်ႉသၢႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ Facemash ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝႅပ်ႉသၢႆႉဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆႉ မၼ်းဢဝ်ၶႅပ်းႁၢင်ႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၼၢင်းယိင်း တီႈဢွင်ႈယူႇ 9 တီႈ ၼႂ်းၸၼ်ႉၸွမ်ႁႃးဝႅတ်ႉၼၼ်ႉသေၵေႃႈ ပဵၼ်ပရူဝ်ႇၶႅမ်ႇ ဢၼ်ဢဝ် ၶႅပ်းႁၢင်ႈသွင်ၶႅပ်းၼိူင်းၵၼ်သေ လႆႈလိူၵ်ႈဝႃႈ ၽႂ်ႁၢင်ႈလီလိူဝ်ၽႂ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။^[8]^[9]

တွၼ်ႈတႃႇတႅမ်ႈဝႅပ်ႉသၢႆႉဢၼ်ၼႆႉ မၢၵ်ႉၶ်ၸၵ်ႇၵႃႇပၢၵ်ႉ ၼႆႉလႆႈလွမ်ၶဝ်ႈတီႈၼႂ်း ၵွင်ႉသၢၼ်ၶွမ်ႇပိဝ်ႇတႃႇ ၸၼ်ႉၸွမ်ႁႃးဝႅတ်ႉသေ လႆႈၶဝ်ႈဢဝ်ၶႅပ်းႁၢင်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ Facemash ၶိုၼ်ႈမႃးၼိူဝ်ဢွၼ်ႇလၢႆးယဝ်ႉ ၼႂ်းၵႃႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း (4) ၸူဝ်ႈမူင်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈတူၺ်း မီး 450 ၵေႃႉ လႄႈ ၵူၼ်းတူၺ်းၶႅပ်းႁၢင်ႈ မီးမႃးထိုင် 22000 ယဝ်ႉ။ ဝႅပ်ႉသၢႆႉၼၼ်ႉ ႁွတ်ႈၽႅဝ်ၵႂႃႇၸူး တၢင်ႇၵေႃႉတၢင်ႇၸိူဝ်းၽႂ်းၽႂ်းသေ ယူႇဝၼ်းဢမ်ႇပေႃးႁိုဝ် ၸုမ်းၸတ်းၵၢၼ်ႁႃးဝႅတ်ႉ လႆႈပူတ်းပႅတ်ႈဝႅပ်ႉသၢႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၢၵ်ႉၶ် ၸၵ်ႇၵႃႇပၢၵ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉလႆႈပူၼ်ႉပႅၼ် လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ၊ ယွၼ်ႉပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇၸဝ်ႈၶွင်၊ ယွၼ်ႉပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇသုမ်ႇတူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉသေ သမ်ႉပေႃးထုၵ်ႇဢဝ်လိူင်ႈ လႆႈဢွၵ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းမႃးယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဝၢႆးၼႆႉတႄႉၵေႃႈ လႆႈယွၼ်ႇယွမ်းပၼ် လွင်ႈမႂ်မၼ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးမၢး မၢၵ်ႉၶ် ၸၵ်ႇၵႃႇပၢၵ်ႉ ၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းသၢင်ႈ ပိူင်ၽႅၼ်ၵၢၼ်မၼ်း ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင် တွၼ်ႈတႃႇပေႃးပဵၼ် ၵွင်ႉသၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းၼႆႉ ဢဝ်ၶႅပ်းႁၢင်ႈ 500 ၶႅပ်းတၢင်ႇၶိုၼ်ႈတီႈၼိူဝ် ဝႅပ်ႉသၢႆႉသေၵေႃႈ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈပၼ်လႆႈ တၢင်းၶႆႈၸႂ်၊ လွင်ႈႁၼ်ထိုင် တီႈၶႅပ်းႁၢင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တႄႇဢဝ် 2014 လိူၼ်ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇသေ မၢၵ်ႉၶ်ၼႆႉ မၼ်းတႄႇမႄးတွၼ်ႈတႃႇ ဝႅပ်ႉသၢႆႉဢၼ်မႂ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင်ပီ 2004 လိူၼ်ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 4 ဝၼ်းမႃး မၼ်း ဢဝ်ၸိုဝ်ႈ theFacebook သေၵေႃႈ သိုပ်ႇမိုတ်ႈ www.thefacebook.com မႃးယူႇယဝ်ႉ။ ႁိုဝ် 6 ဝၼ်း ၸိူဝ်းပဵၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းယႂ်ႇ ၸိူဝ်းပဵၼ် Cameron Winklevoss, Tyler Winklevoss, လႄႈ Divya Narendra ၶဝ်သၢမ်ၵေႃႉဝႃႈ မၢၵ်ႉၶ်ၼႆႉ မၼ်းဢဝ် ပၢႆးဝူၼ်ႉၶဝ်ဝႆႉဝႃႈၼႆ၊ မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ တေၸွႆႈထႅမ် HardvardConnection.com ၼႆသေ မၼ်းလႆႈႁဵတ်း ဝႅပ်ႉသၢႆႉမိူၼ်ၵၼ်ၼႆသေ ၸူးၸီးၸွႆးမၼ်းမႃးယဝ်ႉ။ ထိုင် ပီ 2008 မႃး လုမ်းတတ်းသိၼ် ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းပၼ်ဝႃႈ ႁႂ်ႈမၢၵ်ႉၶ်ဢဝ် ၵႃႈၶၼ်ၵုၼ်ႇသိၼ်သတွၵ်ႉ တေႃႇလႃႇ 1.2 လၢၼ်ႉၼႆႉ သၢႆႈပၼ် ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း မိူဝ်ႈတႄႇ theFacebook ၼၼ်ႉ လႆႈမၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ႁႂ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်ႁႃးဝႅတ်ႉၵူၺ်း ၸၢင်ႈၶဝ်ႈလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းလိူၼ်ႁူဝ်တီး လိူၼ်ၼိုင်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸၢႆးယိင်း ၵႃႈတီႈၸၼ်ႉႁပ်ႉၶူး တႃႇၶိုင်ႈၼိုင်ႈၼႆႉ မႃးလဝ်ႈတၢင်ႇမၢႆၽၢင် ၵႃႈတီႈ theFacebook ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢႅတ်ႇၸူႇရူဝ်ႇ သႃႇဝႃႇရိၼ်း (ၽၢႆပၢႆးမၢၵ်ႈမီး)၊ ဢၼ်ႇတရူး မႅၵ်ႇၶူဝ်ႇလမ်ႇ(တီႇသၢႆၼႃႇ)၊ တတ်ႉၸတိင်း မူဝ်ႇၸၵူဝ်ႇဝိတ်ႉ (ၽူႈတႅမ်ႈ ၽရူဝ်ႇၶႅမ်ႇ) လႄႈ ၶရိတ်ႉႁုၵ်ႉ ၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ၸွႆႈထႅမ် မၢၵ်ႉၶ် တႃႇႁႂ်ႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉတိူဝ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင် ပီ 2004 လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ် ၼၼ်ႉ theFacebook ၼႆႉ ၶႂၢၵ်ႈၸူးထိုင် ၸၼ်ႉၸွမ်ၶူဝ်ႇလမ်ႇပီႇယႃႇ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်သတၢၼ်းၽူတ်ႉ လႄႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ရေးလ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။^[10] ဝၢႆးလင်မႃး သိုပ်ႇၶႂၢၵ်ႈၸူးထိုင် ၶေႃးလဵၵ်ႉဢၢႆးဝီလိၵ်ႉ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်ပေႃႇသ်တုၼ်ႇ၊ ၸၼ်ႉၸွမ်ၼိဝ်းယွၵ်ႉ၊ MIT လႄႈ ၸၼ်ႉၸွမ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းတီႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇလႄႈ မိူင်းၶၼေႇတႃႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။^[11]^[12]

ထိုင်ပီ 2004 လိူၼ်ၵျုၼ်ႇမႃး ၶဝ်ၶၢႆႉဢဝ်လုမ်းၶဝ် ၵႂႃႇၸူးတီႈ ပေႃႇလဝ်ႇတႄႇတူဝ်ႇ၊ တီႈၸႄႈမိူင်းၶႄႇလီႇၽူဝ်းၼီးယႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်လႆႈႁပ်ႉဢဝ် လွင်ႈၽင်တိုၼ်းလၢင်း ၵႃႈတီႈ Peter Thiel ၵေႃႉႁူမ်ႈတႄႇတင်ႈ PayPal ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ပီ 2005 ၼၼ်ႉ တီႈ theFacebook.com ၼၼ်ႉ လူတ်းပႅတ်ႈ "the" မၼ်းၼၼ်ႉသေၵေႃႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ်မႃး facebook.com ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈ facebook.com ၼၼ်ႉ လႆႈပၼ်ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇ 2 သႅၼ်သေၵေႃႈ သိုဝ်ႉမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။^[13]

ထိုင်မႃး ပီ 2005 ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းသိုပ်ႇလႆႈ လွင်ႈၽင်တိုၼ်းလၢင်းမႃးထႅင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ Accel 12.7 လၢၼ်ႉ၊ Breyer 1 လၢၼ်ႉ ၼႆသေ ဢွၼ်ၵၼ်ၽင်တိုၼ်းလၢင်းမႃးယဝ်ႉ။ ထိုင်ပီ 2009 လုၵ်ႉတီႈ complete.com သေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃးဝႃႈ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵွင်ႉသၢင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ဢၼ်ၵူၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းၵူႈလိူၼ် ၼမ်သေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ မၢၵ်ႉၶ်ၼႆႉ တႃႇထႅင်ႈၸၼ်ႉၼိုင်ႈၼႆသေ ၼႂ်း ပီ 2005 လိူၼ်သႅပ်ႇထႅမ်ႇပႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းသိုပ်ႇမိုတ်ႈပၼ်တင်း ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးမႃး ဢဝ်ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉသိုပ်ႇမိုတ်ႈပၼ်တင်း ႁူင်းၵၢၼ်ၶွမ်ႇပၼီႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈ သိုပ်ႇမိုတ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ႁူင်းၵၢၼ်ၶွမ်ႇပၼီႇလူင် ဢႅပ်ႉပႂ်း၊ မၢႆႉၶရူဝ်ႇသွပ်ႉၾ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးမႃးယဝ်ႉ။

2006 - 2011

ပီ 2006 လိူၼ်သႅပ်ႇထႅမ်ႇပႃ 26 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ဢႃႇယု ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ မီးမႃး (13) ၶူပ်ႇယဝ်ႉသေ လႆႈႁဵတ်းပၼ် တႃႇ ၽူႈလႂ်ၽႂ် မီးဢီးမေးလ်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈပေႃးၸႂ်ႉလႆႈ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပၢႆးလႃႈ ပီ 2007 မႃးတႄႉ တီႈၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် ၼႃႈလိၵ်ႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မီးမႃး 1 သႅၼ်ပၢႆယဝ်ႉ။ ထိုင် ပီ 2009 လိူၼ်မေႇမႃး လႆႈသိုပ်ႇမိုတ်ႈ ၼႃႈလိၵ်ႈ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ Page ဢၼ်တိူဝ်းလၢၵ်ႇလၢႆးၶိုတ်းၵၢပ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႃႈလိၵ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်တင်းတၼမ် တွၼ်ႈတႃႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၼႃႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ၶမ်ႇပၼီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ထိုင် ပီ 2007 လိူၼ်ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 24 ဝၼ်းမႃး မၢႆႉၶရူဝ်ႇသွပ်ႉၾ်ၼႆႉ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေဢၢၼ်းသိုဝ်ႉဢဝ် သႄႇယႃႇၾဵတ်ႉပုၵ်ႉ 1.6% တႃႇငိုၼ်းတေႃႇလႃႇ 240လၢၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈလွင်ႈဢၼ်မၢႆႉၶရူဝ်ႇသွပ်ႉၾ်သိုဝ်ႉဢဝ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး သုၼ်ႇၸဝ်ႈၶွင် ၵွင်ႉသၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းလႄႈ ပိုၼ်ၶၢဝ်ႇၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵူႈမိူင်းမိူင်းယဝ်ႉ။

ထိုင် ပီ 2008 မႃး ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ လႆႈပိုၼ်ၶၢဝ်ႇဝႃႈ တေၵေႃႇသၢင်ႈ ႁူင်းငဝ်ႈငုၼ်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵူႈမိူင်းမိူင်း ၵႃႈတီႈ တူႇပီႇလိၼ်ႇ တီႈမိူင်းဢၢႆႇယႃႇလၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ႁိုင်ထႅင်ႈပီ ထိုင်မႃး သႅပ်ႇထႅမ်ႇပႃ 2009 ၼၼ်ႉ လွင်ႈငိုၼ်းလႆပၼ်မၼ်း ပဵၼ်ၽၢႆႇလိူဝ်မႃး ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယဝ်ႉၼႆ လႆႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈမႃးဝႃႈၼၼ်ယဝ်ႉ။

ဝၢႆးလင် ပီ 2009 မႃး ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႆ တိူဝ်းၶိုၼ်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ပီ 2010 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇၼၼ်ႉ ၶမ်ႇပၼီႇၶဝ် လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃးဝႃႈ တီႈၶဝ်ၼႆႉ မီးၵူၼ်းၸႂ်ႉ 500 လၢၼ်ႉယဝ်ႉသေ ပဵၼ်ၵွင်ႉသၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈ ၶမ်ႇပၼီႇသေ ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉ တႃႇၼိုင်ႈၶိုင်ႈၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၵူႈဝၼ်းသေ ၼိုင်ႈဝၼ်းၼႆႉ ၵႆႉဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉမွၵ်ႈ 34 မိတ်ႉၼိတ်ႉၼႆသေ? တႃႇ 150 လၢၼ်ႉၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉတီႈၼိူဝ် ၾူင်းမူဝ်ႇပၢႆး ၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈမီးသုၼ်ႇလၢတ်ႈ ၶမ်ႇပၼီႇၼၼ်ႉ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၼိူဝ် လွင်ႈလၵ်းပိုၼ်းဢၼ်ၼၼ်ႉဝႃႈ "ပဵၼ်လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ ဢၼ်ၼိမ်ယဵၼ်" ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ထိုင် ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ 2010 မႃး ဢိင်လူၺ်ႈၶေႃႈမုၼ်း Second Market Inc.သေ ၵႃႈၶၼ် ၶမ်ႇပၼီႇ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ မီးမႃး တေႃႇလႃႇ 4100 လၢၼ်ႉ ယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။ ၶမ်ႇပၼီႇၼႆႉ ၶၢမ်ႈပူၼ်ႉ ၶမ်ႇပၼီႇ eBay ၵႂႃႇသေ ပေႃးဝႃႈ ၵူႇၵႄႇ လႄႈ ဢမေႇၸူင်ႇယဝ်ႉ ပဵၼ် ၶမ်ႇပၼီႇဢွၼ်ႇလၢႆး ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ထီႉသၢမ်ၼႆယဝ်ႉ။

ထိုင် ပၢႆးၸဝ်ႉ ပီ 2011 မႃး လႆႈဢဝ် လုမ်းငဝ်ႈငုၼ်း ၶၢႆႉၸူး မႄႇလူဝ်ႇပၢၵ်ႉ တီႈၸႄႈမိူင်းၵႄႇလီႇၽူဝ်းၼီးယႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင် ပီ 2011 လိူၼ်တီႇသႅမ်ႇပႃႇၼၼ်ႉ တီႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ၵူႇၵႄႇယဝ်ႉ ပဵၼ်ဝႅပ်ႉသၢႆႉထီႉသွင် ဢၼ်ၵူၼ်းတူၺ်းၼမ်သေပိူၼ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းဢၼ်ၶဝ်ႈတူၺ်း ၵူႈလိူၼ်ၼႆႉ မီးယူႇ 1 000 000 000 000 ၼႆယဝ်ႉ။

2012 - 2013

ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ ထိုင်မႃး ပီ 2012 လိူၼ် ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇၼၼ်ႉ တႄႇဢဝ်သႄႇယႃႇၶမ်ႇပၼီႇၶဝ် ၶၢႆဢွၵ်ႇတင်းၼွၵ်ႈသေၵေႃႈ လႆႈၶပ်ႉၶိုင် တွၼ်ႈတႃႇ ၸူၵ်းယၼ်ပဵၼ် ၶမ်ႇပၼီႇၵူၼ်းတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ သႄႇယႃႇဢၼ်ဢဝ်ၶၢႆဢွၵ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼႆႉ ပဵꧣ် မိူဝ်ႈ ပီ 2012 လိူၼ်မေႇ 17 ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ်သႄႇယႃႇၼိုင်ႈဢၼ် ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼႆႉ ပဵၼ် 38 တေႃႇလႃႇယဝ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ် ၶမ်ႇပၼီႇၼႆႉ မီးမႃးထိုင် 104 ပီႇလီႇယႅၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ်ထၢၼ်ႇၼၼ်ႉၼႆႉ ၼႂ်းၵႃႈ ၶမ်ႇပၼီႇ ဢၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် ၶမ်ႇပၼီႇၵူၼ်းတင်းၼမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈၼႆယဝ်ႉ။

ထိုင်မႃး ပီ 2012 ၼၼ်ႉ ဢိင်ၼိူဝ် ငိုၼ်းၶဝ်ႈၶဝ် တေႃႇလႃႇ 5000 လၢၼ်ႉသေ လႆႈၶိုၼ်းၶၢႆ တီႈလွၵ်းၵၢတ်ႇသတွၵ်ႉသႄႇယႃႇ NASDAQ မိူဝ်ႈလိူၼ်မေႇ 18 ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင် ပီ 2013 လိူၼ်မေႇမႃး ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၶမ်ႇပၼီႇဢၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းၶႅမ်ႉ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇသေ ၼႂ်းၵႃႈ သဵၼ်ႈမၢႆ 500 ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးတီႈ ၸၼ်ႉ 462 ယဝ်ႉ။

ထိုင် ပီ 2012 လိူၼ်မၢတ်ႉမႃး လုၵ်ႉတီႈၾဵတ်ႉပုၵ်ႉသေ တွၼ်ႈတႃၶၢႆ ဢႅပ်ႇပလီၶေးသျိၼ်းၼႆ တႄႇသိုပ်ႇမိုတ်ႈ App Center မႃးယဝ်ႉ။ သတူဝ်းဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆႉ ၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈတီႈ ၶိူင်ႈ ဢၢႆႇၾူင်း၊ ဢႅၼ်းတရၢႆႉ လႄႈ ဢိၵ်ႇတင်းၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းမူဝ်ႇပၢႆးဝႅပ်ႉတင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ထိုင်မႃး ပီ 2012 လိူၼ်ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇၼၼ်ႉ မၢၵ်ႉၶ်ၼႆႉ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းၾဵတ်ႉပုၵ်ႉ ဢၼ်ၸႂ်ႉၵူႈလိူၼ်ၼႆႉ မီးၵႂႃႇ 1 ႁဵင်လၢၼ်ႉပၢႆ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

2013 - တေႃႇထိုင် ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ

ဝႅပ်ႉသၢႆႉ

ၸဵင်ႇမုင်ႈႁင် ပၢႆးၸၢင်ႈ

ပိုၼ်း

ဆပီ 2008 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 20 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၶ် လႆႈပိုတ်ႇပၼ် "Facebook Beta" ၼၼ်ႉသေ ႁႂ်ႈၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၶဝ် ၸႂ်ႉၸၢမ်းတူၺ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ Newsfeed ၼႆႉ တိူဝ်းတူၺ်းငၢႆႈမႃးသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽိုၼ်မၢႆသုၼ်ႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၸုမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ပဵၼ်တီႇသၢႆးဢၼ်တိူဝ်းသၢင်းလၢင်းလီၼႆ လႆႈလၢတ်ႈမႃးဝႃႈၼၼ်ယဝ်ႉ။^[14] ထိုင် လိူၼ်သႅပ်ႇထႅမ်ႇပႃႇပႃး ပၼ်ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၶ်ၶဝ်တင်းသဵင်ႈ ႁႂ်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃးယဝ်ႉ။^[15] ထိုင် 2008 လိူၼ်တီႇသႅမ်ႇပႃႇမႃး လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၶ်ၼႆႉ တိုၵ်ႉႁဵတ်းသၢင်ႈ ၶပ်ႉမၢႆ တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်ႇမၢႆၽၢင်လႆႈ ငၢႆႈငႅမ်ႈသၢင်းလၢင်း ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။^[16]

လိၵ်ႈမၢႆတွင်ႈ

ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၶ်ၼႆႉ လႆႈၵပ်းသိုပ်ႇတင်း Notes ဢၼ်တေၸၢင်ႈတႅမ်ႈလႆႈ လိၵ်ႈမၢႆတွင်း ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 2006 လိူၼ်ဢေႃးၵၢတ်ႉ 22 ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

Chatting

တွၼ်ႈတႃႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈၵေႃႉၼိုင် တေဢဝ်လိၵ်ႈသေ ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ်လႆႈၼႆသေ လႆႈသိုပ်ႇမိုတ်ႈ Chat မႃး မိူဝ်ႈ ပီ 2008 လိူၼ်ဢေႇပရႄႇ 6 ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵꧣ် Chat Services ၼႆႉ ပဵၼ်ဢႅပ်ႇပလီႇၶေးသျိၼ်း ဢၼ်ဢဝ် Comment ပဵၼ်ပိုၼ်ႉသေႁဵတ်းဝႆႉသေ လႆႈယိူင်းဢၢၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ ဢဝ်လိၵ်ႈပွတ်း သူင်ႇယိုၼ်ႈတေႃႇၵၼ်လႆႈ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၶူဝ်းတွၼ်ႈ

လုၵ်ႉတီႈၼိူဝ်ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၶ်သေ ဢူၺ်းၵေႃႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈတင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ တွၼ်ႈၸၢင်ႈသုင်ႇပၼ်ၵၼ် ၶူဝ်းတွၼ်ႈ (ဢၼ်ပွမ်)ၼႆသေ ၶပ်ႉမၢႆ လွင်ႈပၼ်ၶူဝ်းတွၼ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈသိုပ်ႇမိုတ်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 2007 လိူၼ်ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 8 ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၶဝ်ၼႆႉ ပေႃးဝႃႈတေၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႆ တေလႆႈသဵင်ႈ 1 တေႃႇလႃႇသေ ဢိၵ်ႇတင်းၶူ်ဝႈတွၼ်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈတႅမ်ႈသႂ်ႇပၼ်ပႃး လိၵ်ႈဢွၼ်ႇသေၶႃႈဢေႃႈ။

ဢွင်ႈတီႈသိုဝ်ႉၵၢတ်ႇ

ထိုင် ပီ 2007 လိူၼ်မေႇ (14) ဝၼ်းမႃး ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၶ် လႆႈသိုပ်ႇမိုတ်ႈ ဢွင်ႈတီႈသိုဝ်ႉၵၢတ်ႇ (Marketplace) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းပၼ် ႁႂ်ႈ ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းဢၼ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢၼ်ၸႅၵ်ႇမဵဝ်းဝႆႉ တၢင်ႇလႆႈလၢႆလၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈသိုဝ်ႉၵၢတ်ႇ (Marketplace) ၼၼ်ႉ ၼိူင်းၵၼ်တင်း Craigslist ဢၼ်တီႈ CNET ၼၼ်ႉသေ လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၶဝ်သွင်ဢၼ်တႄႉ ပူဝ်ႉဢၼ် ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ဢွင်ႈတီႈသိုဝ်ႉၵၢတ်ႇ (Marketplace) ၼၼ်ႉတၢင်ႇၼၼ်ႉ ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၼၼ်ႉၵူၺ်းလႆႈႁၼ်တီႈ ၵွင်ႉသၢၼ် မဵဝ်းမိူၼ်ၵၼ်သေ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ပဵၼ် ပူဝ်ႉ ဢၼ်တၢင်ႇတီႈ Craigslist ၼၼ်ႉၼၼ် ၽူႈလႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ တူၺ်းႁၼ်လႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပိူင်လိၵ်ႈၶေႃႈပွတ်း

မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ ပီ 2010, လိူၼ်ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ (15) ဝၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈတႄႇသိုပ်ႇမိုတ်ႈ ပိူင်သူင်ႇလိၵ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈ "Project Titan" ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈလိၵ်ႈၽိုၼ်မၢင်ၸိူဝ်း ပၢႆတႅမ်ႈဢွၵ်ႇၼႄဝႃႈ "G-Mail Killer" ၼႆယဝ်ႉ။ ပိူင်ဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆႉ ၸႂ်ႉလွၵ်းလၢႆးၵူႈဢၼ်ဢၼ်သေ ႁႂ်ႈ ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၶဝ် လုၵ်ႉတီႈ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉသေ ႁႂ်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၸူးၵၼ်လႆႈ ၵမ်းသိုဝ်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ၵေႃႈမိူၼ်ၼင်ႇတင်း ၽၢင်ႁၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ လုၵ်ႉတီႈၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းသေ မႃးၵႃႈတီႈ ဢူၺ်းၵေႃႉၵေႃႈလီ၊ မႃးၵႃႈတီႈ ဢူၺ်းၵေႃႉ ဢူၺ်းၵေႃႉၵေႃႈလီ မႃးတီႈၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ တေၸၢင်ႈႁၢပ်ႉဢဝ်လိၵ်ႈပွတ်းဢွၼ်ႇၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ဢီးမေးလ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉလွင်ႈမူၼ်ႉမႄး ဢမ်ႇပေႃးမီးလႄႈ လႆႈၵိုတ်းပႅတ်ႈ မိူဝ်ႈပီ 2014 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် လိၵ်ႈပွတ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵႃးတီႈ ၼႃႈလိၵ်ႈ Website ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၵူၺ်း ၸိူဝ်းပဵၼ် application တီႈ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉမူဝ်ႇပၢႆးၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ၵႃႈတီႈ Facebook Messenger Application ၼၼ်ႉလႄႈသင် တေၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈယူႇယဝ်ႉ။

လွင်ႈဢဝ်သဵင်ႈႁွင်ႉၸူးၵၼ်

ထိုင် ပီ 2011, လိူၼ်ဢေႇပရႄႇ ၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၶဝ် လုၵ်ႉတီႈ Facebook Chat သေၵေႃႈ ၸၢင်ႈဢဝ်သဵင်သေ တိတ်းတေႃႇႁွင်ႉၸူးၵၼ်လႆႈ ၼႂ်းၵႄႈၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်း တင်းၵမ်ႇၽႃႇ ပတ်ႉပိုၼ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူင်ဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ ပိူင် T-Mobile ဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် Bobsled service ၼၼ်ႉသေ ၸၢင်ႈဢဝ်သဵင်သေ ဢုပ်ႇလၢတ်ႈၵၼ်လႆႈတီႈ Facebook Chat သေ တွၼ်ႈတႃႇ ထွမ်ႇငိၼ်းၵေႃႈ ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် လၢႆလၢႆယူႇယဝ်ႉ။

လွင်ႈဢဝ်ငဝ်းတူင်ႉႁွင်ႉၸူးၵၼ်

ထိုင် ပီ 2011 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ (6) ဝၼ်း ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ လႆႈၸႂ်ႉ Skype ဢၼ်ပဵၼ် ဢူၺ်းပၢႆးၸၢင်ႈ မၼ်းၼၼ်ႉသေၵေႃႈ တႄႇ သိုပ်ႇမိုတ်ႈ လွင်ႈႁွင်ႉငဝ်းတူင်ႉ ၸူးၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈႁွင်ႉၸူးၵၼ်ၼၼ်ႉ ႁွင်ႉလႆႈ ၵေႃႉတေႃႇၵေႃႉသေ လႆႈၸႂ်ႉဝႆႉ Skype Rest API ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

လွင်ႈတူၺ်းငဝ်းတူင်ႉ

ပိုၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်

News Feed

ၼဵၼ်ထုၵ်ႇၸႂ်

ၸွမ်းလင်ပႂ်ႉတူၺ်း

ၼိူင်းၵၼ်တူၺ်းတင်း မၢႆၸပေႉ

သုၼ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်း

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၼႃႈၵၢၼ်

ၽူႈၸတ်းၵၢၼ်

Mark Zuckerberg

လွင်ႈပိူင်ႇသျႄႇယႃႇ ၶမ်ႇပၼီႇၼီႇၾဵတ်ႉပုၵ်ႉ မိူဝ် ပီ 2012 ၼၼ်ႉ

Mark Zuckerberg: 28 %
Accel Partners: 10 %
Mail.Ru Group: 10 %
Dustin Moskovitz: 6 %
Eduardo Saverin: 5 %
Sean Parker: 4 %
Peter Thiel: 3 %
Greylock Partners: 2 %
Meritech Capital Partners: 2 %
Microsoft: 1.3 %
Li Ka-shing: 0.8 %
သုၼ်ႇတူဝ်လဵဝ် : တႂ်ႈ 0.5 %

သျႄႇယႃႇ 30 ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ် ၼၼ်ႉတႄႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉ၊ ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်း ၸိူဝ်းၸမ်ၵၼ်လႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈၽင်တိုၼ်းလၢင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႉပိူင်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။

ၼႂ်းၵႃႈ ၽူးၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇ ပိူင်လူင်မၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃး ၸိူဝ်းပဵၼ် Chris Cox (Chief Product Officer), Sandberg (Chief Operation Officer), Zuckerberg (Chairman and Chief Executive Officer), David Wehner (Chief Financial Officer) လႄႈ Elliot Schrage (Public Relations Head) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင် ပီ 2011 လိူၼ်ဢေႇပရႄႇၼၼ်ႉ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်တီႈ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ မီးၼမ်လိူဝ် 7000 ပၢႆသေ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈ လုမ်း ၵူႈမိူင်းမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၶမ်ႇပၼီႇ ထီႉသီႇ ဢၼ်လီႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ငိုၼ်းၶဝ်ႈ

ငိုၼ်းၶဝ်ႈၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ ပိူင်လူင်မၼ်း လုၵ်ႉတီႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသေၶဝ်ႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2014 ၼၼ်ႉ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ မီးထိုင် တေႃႇလႃႇဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ 12,466 လၢၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပီငိုၼ်း	ငိုၼ်းၶဝ်ႈ (လၢၼ်ႉ တေႃႇလႃႇဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ)	လွင်ႈတိူဝ်းတွၼ်း
2004	0.4	-
2005	9	2150 %
2006	48	433 %
2007	153	219 %
2008	280	83 %
2009	775	177 %
2010	2,000	158 %
2011	3,771	86 %
2012	5,089	37 %
2013	7,872	55 %
2014	12,466	58 %

လုမ်းငဝ်ႈငုၼ်းလႄႈ လုမ်းၽႄ

မိူဝ်ႈပၢႆးၸဝ်ႉ ပီ 2011 ၼၼ်ႉ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃးဝႆႉ တေဢဝ်လုမ်းငဝ်ႈၸိုင်ႈၶဝ် ၶၢႆႉၸူး မႄႇလူဝ်ႇပႅတ်ႉၶ် ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ၸိူဝ်းမီးၽၢႆႇၼွၵ်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ မိူင်းၶၼေႇတႃႇၼၼ်ႉ လႆႈတင်ႈ "Facebook Ireland Limited" တီႈ ဝဵင်းတႅပ်ႇဝလိၼ်ႇ တီႈမိူင်းဢၢႆႇယႃႇလၢၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင်ပီ 2010 မႃး ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼႆႉ လႆႈပိုၼ်ႇလုမ်းထီႉသီႇမၼ်း တီႈႁၢႆႇတရႃႇပတ်ႉ တီႈမိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး တွၼ်ႈတႃႇ မိူင်းၵုၼ်ဢေးသျႃးၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပီ 2010 ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်း မီးမႃးထိုင် 750 လၢၼ်ႉယဝ်ႉလႄႈ ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတႃႇ ၵေႃႇသၢင်ႈ ႁူင်းၶေႃႈမုၼ်း တီႈ ႁၢႆႇတရႃႇပတ်ႉၼၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ပီ 2011 လိူၼ်ဢေႇပရႄႇ တီႈ ပီႇရိၼ်းဝီႇ တီႈၸႄႈမိူင်းဢွၵ်ႇရီႇၶုၼ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ ႁူင်းၶေႃႈမုၼ်း ဢၼ်တိူဝ်းသၢၵ်ႈသႃႇ လွင်ႈၵိၼ်ႁႅင်း တႃႇ 38% ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင် ပီ 2012 လိူၼ်ဢေႇပရႄႇ ၼၼ်ႉ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈထႅင်ႈ ႁူင်းၶေႃႈမုၼ်း ၵႃႈတီႈ ၾေႃးရႅတ်ႉၸီးတီး တီႈၸႄႈမိူင်းၵႄႇလီႇၽူဝ်းၼီးယႃးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တႅပ်ႇဝလိၼ်ႇ၊ မိူင်းဢၢႆႇယႃႇလၢၼ်ႇ။ (လုမ်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ရူးရူပ်ႉပႃႇ၊ ဢႃႇၽရိၵ လႄႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇတွၼ်ႈၵၢင်)
သူဝ်းလ်၊ ၵူဝ်းရီးယႃးၸၢၼ်း (လုမ်းငဝ်ႈၸိုင်ႈဢေးသျႃး)
ဝႄးလ်လိၼ်းတၢၼ်၊ ၼိဝ်းၸီႇလၢၼ်ႇ (လုမ်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ပွတ်းတွၼ်ႈသမ်ႇမုတ်ႉတရႃႇ)
ႁၢႆႇတရႃႇပတ်ႉ ဢိၼ်းတီးယႃး (လုမ်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ဢေးသျႃးပွတ်းၸၢၼ်း)

တႃႇတူၺ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း

ၽိုၼ်ဢိင်

↑ 10-K Annual Report. SEC Filings. Facebook (January 28, 2017). Retrieved on February 3, 2017။
↑ Stats. Facebook (June 30, 2018). Retrieved on July 25, 2018။
↑ Facebook.com Site Info. Alexa Internet. Archived from the original on December 21, 2016။ Retrieved on February 1, 2017။
↑ Carlson, Nicholas (2010). "At Last — The Full Story Of How Facebook Was Founded". Business Insider (online, March 5)'.
↑ Phillips, Sarah. A brief history of Facebook. Retrieved on 2015-09-17။
↑ Carlson၊ Nicholas။ "At Last – The Full Story Of How Facebook Was Founded"၊ Business Insider၊ March 5, 2010။
↑ Michelle F. Davis (July 13, 2015). Facebook Close Sets Speed Record for $250 Billion Market Cap. Bloomberg.com.
↑ Tabak၊ Alan J.။ "Hundreds Register for New Facebook Website"၊ February 9, 2004။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - November 7, 2008။။ Archived from the original on April 3, 2005။
↑ Facemash Creator Survives Ad Board | News | The Harvard Crimson. Retrieved on 2015-09-17။
↑ "Company Timeline" (Press release). Facebook. January 1, 2007. Retrieved March 5, 2008.
↑ Rosmarin, Rachel။ "Open Facebook"၊ Forbes၊ September 11, 2006။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - June 13, 2008။။
↑ Nguyen၊ Lananh။ "Online network created by Harvard students flourishes"၊ The Tufts Daily၊ April 12, 2004။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - August 21, 2009။။ Archived from the original on October 15, 2013။
↑ Williams, Chris။ "Facebook wins Manx battle for face-book.com"၊ The Register၊ October 1, 2007။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - June 13, 2008။။ |
↑ Facebook Facelift Targets Aging Users and New Competitors - NYTimes.com
↑ Facebook Newsroom
↑ Facebook Testing Even Simpler Sign Up; Closing The Gap With MySpace In The U.S. – TechCrunch

ႁဵင်းၵွင်ႉၽၢႆႇၼွၵ်ႈ

ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ Facebook တင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈၵႂႃႇလူၺ်တူၺ်းလႆႈတီႈ ပရေႃးၵျႅတ်ႉပီႈၼွင်ႉ
	ပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇ တီႈ ဝီႇသျိၼ်ႇၼရီႇ
	မီႇတီႇယႃႇ တီႈ Commons
	ၶၢဝ်ႇ တီႈ ဝီႇၶီႇၶၢဝ်ႇ
	ၶေႃႈပူင်လၢတ်ႈ တီႈ ဝီႇၶီႇၽိုၼ်ဢိင်

[10k2015-1] 10-K Annual Report. SEC Filings. Facebook (January 28, 2017). Retrieved on February 3, 2017။

[2] Stats. Facebook (June 30, 2018). Retrieved on July 25, 2018။

[alexa-3] Facebook.com Site Info. Alexa Internet. Archived from the original on December 21, 2016။ Retrieved on February 1, 2017။

[4] Carlson, Nicholas (2010). "At Last — The Full Story Of How Facebook Was Founded". Business Insider (online, March 5)'.

[5] Phillips, Sarah. A brief history of Facebook. Retrieved on 2015-09-17။

[6] Carlson၊ Nicholas။ "At Last – The Full Story Of How Facebook Was Founded"၊ Business Insider၊ March 5, 2010။

[7] Michelle F. Davis (July 13, 2015). Facebook Close Sets Speed Record for $250 Billion Market Cap. Bloomberg.com.

[8] Tabak၊ Alan J.။ "Hundreds Register for New Facebook Website"၊ February 9, 2004။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - November 7, 2008။။ Archived from the original on April 3, 2005။

[9] Facemash Creator Survives Ad Board | News | The Harvard Crimson. Retrieved on 2015-09-17။

[timeline-10] "Company Timeline" (Press release). Facebook. January 1, 2007. Retrieved March 5, 2008.

[11] Rosmarin, Rachel။ "Open Facebook"၊ Forbes၊ September 11, 2006။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - June 13, 2008။။

[12] Nguyen၊ Lananh။ "Online network created by Harvard students flourishes"၊ The Tufts Daily၊ April 12, 2004။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - August 21, 2009။။ Archived from the original on October 15, 2013။

[13] Williams, Chris။ "Facebook wins Manx battle for face-book.com"၊ The Register၊ October 1, 2007။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - June 13, 2008။။ |

[14] Facebook Facelift Targets Aging Users and New Competitors - NYTimes.com

[15] Facebook Newsroom

[16] Facebook Testing Even Simpler Sign Up; Closing The Gap With MySpace In The U.S. – TechCrunch

[4]

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[3]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]