သူၺ်ႇမုင်ႇ၊ ၸဝ်ႈ၊ ၸဝ်ႈၾႃႉ
| ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇ | |
|---|---|
 ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်ႇမုင်ႇ | |
| 1907 | |
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း |  တႆး |
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် | ၸၢဝ်းပုတ်ႉ |
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ | ၵၢၼ်ႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၶုၼ်ႁၢၼ်မိူင်း ပလိၵ်ႈ |
| ၼႃႈၵၢၼ် | ၸဝ်ႈၾႃႉ၊ ၽူႈတတ်းသိၼ်တြႃး ဢၼ်မီးဢၢမ်းၼၢတ်ႈၸၼ်ႉသွင် တီႈလုမ်းဝုၼ်ႇထွၵ်ႈမဵဝ်ႉမႃႉ ၊ ၽွင်းမိူင်းလူင်း ဝဵင်းၵေးသီး၊ လႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈပဵၼ်ပႃးၽူႈထတ်းသိၼ်တြႃး ဢၼ်မီးဢၢမ်းၼၢတ်ႈ ၸၼ်ႉႁႃႈ ဝဵင်းၵေးသီး |
| ၵေႃႉၵူႈ | ၸဝ်ႈၼၢင်းၵျီႇဢူး (ႁွင်ႉ) ၸဝ်ႈၼၢင်းမျုႉဢူး၊ |
| လုၵ်ႈလၢင်း | ႑. ၸဝ်ႈၶိူဝ်းၸႅတ်ႈ (လုၵ်ႈၵဵပ်း) |
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် | ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸုမ်းမႂ်ႇသုင်လိၵ်ႈတႆး၊ မေႃတႅမ်ႈလိၵ်ႈ |
| တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ | ႁိူၼ်းၸဝ်ႈၾႃႉၵေးသီး၊ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး |
ပိုၼ်းၵႅပ်ႈၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇ
မႄးထတ်းၸဝ်ႈၾႃႉၵႄႇသီႇဝၢၼ်ႈၸၢမ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇၼႆႉ ၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈပီၶရိတ်ႉ 1907 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 20 ဝၼ်း။ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်လူႇလႄႈ ၸဝ်ႈမႄႈသူၺ်ႇ ၵိူတ်ႇတီႈၵႄႇသီႇဝၢၼ်ႈၸၢမ်။ မီးပီႈၼွင်ႉသၢမ်ၵေႃႉ။ ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇပဵၼ်ပီႈဢၢႆႈလူင်ပိူၼ်ႈ။ ၼွင်ႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇပဵၼ် ၸဝ်ႈၼေႃႇၶမ်း(ၸဝ်ႈၸိင်ႉ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼေႃႇသႅင် (ၸဝ်ႈၶုၼ်သၢမ်)။
လွင်ႈၵၢၼ်ႁဵၼ်း
မႄးထတ်းဢႃႇယူႉ 10 ၶူပ်ႇထိုင် 13 ၶူပ်ႇၼႆႉ ႁဵၼ်းလိၵ်ႈတီႈ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈၵႄႇသီႇ။ ယဝ်ႉၼၼ်ႉ သိုပ်ႇသွၼ်လိၵ်ႈပုတ်ႉထ တီႈၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈၸယႃး ဝဵင်းၽိဝ်း တႃႇပီၼိုင်ႈ။ လုၵ်ႉတီႈဝဵင်းၽိဝ်းသေ ၶိုၼ်းၵႂႃႇသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင် ဢင်းၵလဵတ်ႈ-မၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ 1927 ၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း လုၵ်ႈလၢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉ (Shan Chef’s School) တီႈတူၼ်ႈတီး။ 1930 ပူၼ်ႉၸၼ်ႉပႅတ်ႇ။ 1931 ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း ၽၢႆႇၸၼ်ႉၶုၼ်ႁၢၼ်မိူင်း(ပလိၵ်ႈ) တီႈတႃႈလိူဝ်ႇ။
ဝၢႆးသေလူင်းႁူင်းႁဵၼ်း တႃႈလိူဝ်ႇမႃးယဝ်ႉ သိုပ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းၼႃႈၵၢၼ် ၽၢႆႇၽွင်း ငမ်းဢုပ်ႉပိူင်ႇ တီႈလုမ်းၽွင်းလူင် ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး (တွင်ႇၵျီး) တႃႇၶၢဝ်းတၢင်းသီႇလိူၼ်။ ၽွင်းတိုၵ်ႉလဵပ်ႈႁဵၼ်းယူႇ မိူဝ်ႈ 1931 ၼၼ်ႉ လႆႈႁပ်ႉဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ပဵၼ်ၸဝ်ႈၵႅမ်မိူင်း ၵႄႇသီႇဝၢၼ်ႈၸၢမ်ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ သိုပ်ႇႁဵတ်းၽူႈတတ်းသိၼ်တြႃး ဢၼ်မီး ဢၢမ်းၼၢတ်ႈၸၼ်ႉသွင် တီႈလုမ်းဝုၼ်ႇထွၵ်ႈမဵဝ်ႉမႃႉ တႃႇပီၼိုင်ႈ။ သိုပ်ႇၼၼ်ႉ သမ်ႉလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၽၢႆႇသဵၼ်ႈမၢႆငိုၼ်း တီႈတိူၵ်ႈယေးငိုၼ်းဝုၼ်ႇထွၵ်ႈ တႃႇသီႇလိူၼ်။ ယဝ်ႉၼၼ်ႉ သိုပ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းပၵ်းပိူင်ၽၢႆႇတတ်းသိၼ်တြႃးၵူၼ်းမိူင်း Civil Law Case တႃႇႁူၵ်းလိူၼ်။
ၼႃႈႁေႃတေႃႁိူၼ်း
မႄးထတ်း1932 ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်ႇမုင်ႇတႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၸွမ်း လုၵ်ႈယိင်းလူင် ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းၸၢမ်ၵႃး ၸဝ်ႈၶုၼ်ၵျီႇ ဢၼ်လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းၵျီႇဢူး (ႁွင်ႉ) ၸဝ်ႈၼၢင်းမျုႉဢူး ၼႆယဝ်ႉ။ ယူႇၸွမ်းၵၼ်ႁိုင်မႃး လၢႆပီသေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးလုၵ်ႈလၢင်းသေၵေႃႉၼႆယဝ်ႉ။
1941 မေးၼၢင်းၸဝ်ႈၾႃႉလူင်ၶုၼ်လူႇ ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းဝႃႇ ၵိူတ်ႇလုၵ်ႈၸၢႆးမႃး ၵေႃႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပူၼ်ႉမႃးလၢႆလိူၼ်ဢွၼ်ႇၵူၺ်း ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းသေ ၸဝ်ႈၼၢင်းဝႃႇ လႆႈၼွၼ်းၽေးၵႂႃႇလႄႈ ၵိုတ်းဝႆႉလုၵ်ႈၸၢႆးဢၼ်တိုၵ်ႉၸင်ႇႁႃလႆႈလၢႆလိူၼ်ၵူၺ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်ၶုၼ်လူႇ ၸဝ်ႈဢဝ်လုၵ်ႈၸဝ်ႈဢၢပ်ႈပၼ် ၸဝ်ႈၵႅမ်မိူင်း ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်ႇမုင်ႇလႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းၵျီႇဢူး(ႁွင်ႉ) ၸဝ်ႈၼၢင်းမျုႉဢူး ဢၼ်ဢမ်ႇမီးလုၵ်ႈလၢင်းသေၵေႃႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလဵင်ႉလူ လုမ်းလႃးယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈၵႅမ်မိူင်းၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇလႄႈမေးၼၢင်းၵေႃး ယိၼ်းႁူမ်ၸူမ်းၼႅၼ်ႇၼႃႇသေ ႁပ်ႉႁွင်းဢဝ်ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလီႁၵ်ႉၼႃႇလႄႈ ၶႃသွင်ၸဝ်ႈၸင်ႇတၢင်ႇပၼ် ၸိုဝ်ႈမၼ်းဝႃႈ ၸဝ်ႈၶိူဝ်းၸႅတ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶိူဝ်းၸႅတ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇ လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းၵျီႇဢူး ပဵၼ်ပီႈဢၢႆႈလႄႈပီႈလူဝ်းသေဢမ်ႇၵႃး ပဵၼ်ပႃးဢူႈမႄႈမၼ်းလႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈၸင်ႇႁွင်ႉ ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇလႄႈၸဝ်ႈၼၢင်းၵျီႇဢူးဝႃႈ ဢူႈပီႈ ႄမႈပီႈၼႆယူႇယဝ်ႉ။
ပုတ်ႈႁၢင်ႈႁေႃ ႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်း
မႄးထတ်း1933 ၶိုၼ်းပွၵ်ႈမႃးမိူင်းၵႄႇသီႇဝၢၼ်ႈၸၢမ်သေ မႃးပဵၼ်ၽွင်းမိူင်းလူင်။ ပီၼၼ်ႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ လႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈပဵၼ်ပႃးၽူႈထတ်းသိၼ်တြႃး ဢၼ်မီးဢၢမ်းၼၢတ်ႈ ၸၼ်ႉႁႃႈၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပဵၼ်ၶၢဝ်းၵျပၢၼ်ႇၶဝ်ႈမိူင်းမႃးလႄႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းတိူင်းၵႃးၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်သုၵ်ႉယုင်ႈ ဢူၼ်ဢၢၼ် ဝႆႉယဝ်ႉ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢင်းၵိတ်ႉၶဝ်ၵေႃႈ လႆႈပွႆႇဝၢၼ်ႈပွႆႇမိူင်းဢၼ်သိမ်းဝႆႉၼၼ်ႉသေ ပၢႆႈသိုၵ်းၵျပၢၼ်ႇ ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်ၶုၼ်လူႇၵေႃႈဢႃႇယူႉၸမ်ထိုင်ႁူၵ်းသိပ်းသေယဝ်ႉလႄႈ တၢင်တူဝ်ၸဝ်ႈဢူႈသေ ၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆႉ ၸဝ်ႈၵႅမ်မိူင်း ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇလႆႈဢဝ် ပုၼ်ႈၽွၼ်းၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈယူႇယဝ်ႉ။
ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်ႇမုင်ႇၵပ်းသိုပ်ႇၵျပၢၼ်ႇ
မႄးထတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵျပၢၼ်ႇၶဝ် ၶႂ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁႂ်ႈႁူႉဝႃႈ ၶဝ်သိမ်းလႆႈမိူင်းတႆးဢိၵ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ ယဝ်ႉၼႆလႄႈ ၸင်ႇႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် ၽိတ်ႈမွၵ်ႇဢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၵူႈမိူင်းမိူင်း ႁႂ်ႈမႃးတီႈမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်ႇမုင်ႇၵေႃႈ လႆႈတၢင်တူဝ်ၸဝ်ႈဢူႈသေ ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း ပၢင်ၵုမ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပိုၼ်းၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇၼၼ်ႉတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ ဢၼ်မၼ်းလႆႈၵႂႃႇၶိုၼ်ႈပၢင်ၵုမ်တီႈ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼၼ်ႉ မၼ်းလႆႈၼမ်ႉတွၼ်းသွင်လွင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉတွၼ်းဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႄႉ ၼိုင်ႈ လႆႈၽႅဝ်ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇယၢမ်ႈၽႅဝ်သေပွၵ်ႈၼၼ်ႉလႄႈ သွင် လႆႈထူပ်းႁၼ် ၶိုၼ်းၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်သၢမ် ဢၼ်ႁၢႆၵႂႃႇမိူဝ်ႈၽွင်းပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇ လႆႈၵပ်းသိုပ်ႇတေႃႇသိုၵ်းၵျပၢၼ်ႇ တေႃႇထိုင် 1944 ၼႆယဝ်ႉ။
တႄႇဢဝ် 1943 မႃးၶၢဝ်းတၢင်းၵပ်းသိုပ်ႇသိုၵ်းၵျပၢၼ်ႇၼႆႉ လႆႈထူပ်းလွင်ႈဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ် ၼိူဝ်တၢင်းႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈၶဝ်မႃးတင်းၼမ်တင်းလၢႆယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၼင်ႇႁိုဝ်တေတိုၵ်းတေႃးလိုပ်ႈသိုၵ်းၵျပၢၼ်ႇဢွၵ်ႇမိူင်းႁဝ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇတမ်းဝၢင်း ယိူင်းဢၢၼ်းလႄႈၽႅၼ်ၵၢၼ်သေ တႄႇတင်ႈၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇဝဵင်းၵႄႇသီႇယူႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၸုမ်းၵူၼ်း ၼုမ်ႇၼၼ်ႉ ပေႃးပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း လိူၵ်ႈဢဝ်ဢႃႇယူႉ 12 တေႃႇထိုင် 35၊ ပေႃပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး လိူၵ်ႈဢဝ် ဢႃႇယူႉ 16 တေႃႇထိုင် 40 သေ ၸူႉတုမ်လႆႈၵူၼ်း ၸၢႆးယိင်းႁူမ်ႈၵၼ် ႁဵင်ၵေႃႉပၢႆၼႆယဝ်ႉ။
1945 လိူၼ် February ဝၼ်းထိ 5 တူဝ်ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ထူဝ်းၼႃႈသေ ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ တပ်ႉသိုၵ်း မႁႃႇမိတ်ႉဢူၺ်းလီဢၼ်(ဢင်းၵိတ်ႉ+ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ+ၶႄႇ)ႁူမ်ႈၵၼ် ဝႉႆၼၼ်ႉ သေလႄႈ တိုၵ်းလိုပ်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၵျပၢၼ်ႇ ၽႅတ်ႉၸိတ်ႉၶဝ် လုၵ်ႉဢဝ်လႅၼ်လိၼ်ၵႄႇသီႇ၊ မိူင်းၵိုင်၊ လၢႆးၶႃႈ တေႃႇထိုင်မိူင်းၼၢႆး ဢၼ်လၵ်းပွင်းမၼ်းမီး 150 ပၢႆ ၶၢဝ်းတၢင်းႁႃႈလိူၼ်ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးပၢင်တိုၵ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇ လႆႈႁပ်ႉသူးႁတ်းႁၢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၼႆယဝ်ႉ။
ပၢင်ၵုမ်ပၢင်လူင်
မႄးထတ်း1947 တၢင်တူဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်ၶုၼ်လူႇသေ ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်ပၢင်လူင် ဢၼ်ႁဵတ်းဝၼ်းထိ (7) တေႃႇထိုင် ဝၼ်းထိ (12) ၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ တႃႇတေဢဝ်လွတ်ႈလႅဝ်းတႂ်ႈဢင်းၵိတ်ႉသေ တင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇ လႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ တႅၼ်းၽွင်းၼႆယဝ်ႉ။
ၼႃႈၵၢၼ်ၸဝ်ႈ
မႄးထတ်းထိုင် 1947 လိူၼ် July ဝၼ်းထိ 20 ၸဝ်ႈပေႃႈၸဝ်ႈၾႃႉလူင်ၶုၼ်လူႇ ၼွၼ်းၽေးလႄႈ လႆႈသိုပ်ႇၽွင်းငမ်းပဵၼ် ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းၵႄႇသီႇဝၢၼ်ႈၸၢမ်။ 1947 ပိူၼ်ႈလိူၵ်ႈပဵၼ်တႅၼ်းၽွင်း ၽၢႆႇၵေႃႇသၢင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း။ 1949 ၶၢဝ်းသိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ (KNDO) လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉႁိမ်မိူင်းမႃးၼၼ်ႉ ယူႇတီႈလွႆလႅမ်သေ လႆႈၽွတ်ႈၸုမ်းသိုၵ်း တိုၵ်းလိုပ်ႈထိုင်လွႆၼွၵ်ႇဝူဝ်းႁူဝ်ပူင်းၼႆယဝ်ႉ။1950 ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်း ယိုၼ်ႈမွပ်ႈပၼ်ၸုမ်ႈၶူး သရေႇၸီႇသူႇၼႆယဝ်ႉ။
1951 ပိူၼ်ႈလိူၵ်ႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸုမ်း ဢၼ်ၵႂႃႇလဵပ်ႈႁဵၼ်း ပိူင်ၸဝ်ႈၾႃႉမႁႃႇရႃႇၸႃႇ၊ မိူင်းဢိၼ်ႇတီးယႃး တႃႇၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းတႆး တေပူတ်းပွႆႇဢၢမ်းၼၢတ်ႈလႄႈ ယူႇၸွမ်းပၵ်းပိူင် တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ။ 1954 ၸွမ်းၼင်ႇၽႅၼ်ၵၢၼ်လူင်ၵူဝ်ႇလမ်ႇပူဝ်ႇ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်ၵၢဝ်ႉ ၸၢၵ်ႈၼႂ်းႁိူၼ်းသေ လႆႈၵႂႃႇလဵပ်ႈႁဵၼ်း ထိုင်မိူင်းၵျပၢၼ်ႇ။
1958 ၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇလႆႈႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်းပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸုမ်းဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးၽွတ်ႈႁႅၼ်း ဝႆႉဢၼ်လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ မႂ်ႇသုင်လိၵ်ႈတႆး ဢၼ်ပႃးၵေႃႇမတီႇ (12) ၵေႃႉၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇတိုၵ်ႉပဵၼ် ၽွင်းလူင်ၽၢႆႇပၢႆးယူႇလီလႄႈပၢႆးပိင်ႇၺႃႇၸိုင်ႇမိူင်းယူႇၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၵႂႃႇပိုတ်ႇၽုၺ်ႇပၼ် ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်မၢႆၼိုင်ႈ ဝဵင်းၵၢတ်ႇလေႃႉ(ၵလေႃး)၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်မိူင်းၼၢႆး ၸိူဝ်းၼႆယဝ်ႉ။
ၼွၼ်းၽေး
မႄးထတ်းဝၢႆးသေၸဝ်ႈသူၺ်ႇမုင်ႇ ၸုၼ်ႉဢႃႇၼႃႇၸဝ်ႈၾႃႉယဝ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈဢမ်ႇမႃး ၶိုၼ်းတီႈဝဵင်းၵႄႇသီႇ သေပွၵ်ႈသေ သိုပ်ႇယူႇတီႈႁိူၼ်းၸဝ်ႈၾႃႉၵႄႇသီႇ ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီႈ (တွင်ႇၵျီး) တေႃႇပေႃးၼွၼ်းၽေးၵႂႃႇၼၼ်ႉၵူၺ်းၼႆယဝ်ႉ။