ႁဵတ်းရႁၢၼ်းလႄႈ လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းသႄႉသွမ်း
ဢုရုဝေႇလၵသ်သပၼႆႉ ပဵၼ်သြႃႇလူင် ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမႃႇၵထလႄႈ ဢင်ႇၵၸၼပုတ်ႉၶဝ် ၼပ်ႉယမ်ၵိူဝ်းလီတႄႉတႄႉ။ ၵေႃႉဢၼ်ပဵၼ်ၼွင်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇၼတီႇၵသ်သပ ၵယႃႇၵသ်သပၶဝ်ၵေႃႈ ပဵၼ်တီႈလီၵိူဝ်းယမ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉၵသ်သပသၢမ်ပီႈၼွင်ႉ တင်းလုၵ်ႈၼွင်ႉၶဝ်ႁဵင်ၼိုင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈႁဵတ်းရႁၢၼ်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် ပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ဢမ်ႇလီတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။
မိူၼ်ၼၼ်ယဝ်ႉၼႂ်းမိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇၼၼ်ႉ ၵေႃးလိတ(မွၵ်ႇၵလၢၼ်ႇ) လႄႈ ဢုပတိသ်သ (သႃႇရိပုတ်ႉတ) ဢၼ်ပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉသြႃႇလူင် သံꩡယ ၶႃတင်းသွင်သေဢမ်ႇၵႃး လုၵ်ႈၼွင်ႉၶႃ (႒႕႐) ၵေႃႈ ၵႂႃႇႁဵတ်းလုၵ်ႈၼွင်ႉသႃႇဝၵ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတင်းမူတ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းမႃႇၵထၶဝ် ယိၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်ဢမ်ႇတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယူႇယဝ်ႉ။
ပေႃးလုၵ်ႈၼွင်ႉသႃႇဝၵၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်လူင်းတုင်းသွမ်းပေႃးၼႆ ၵူၼ်းသၢၼ်ၶတ်းၶဝ်ၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်သႄႉသွမ်း၊ လၢတ်ႈၶိတ်ႈ၊ လႃႇပွင်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵသ်သပၶဝ်သၢမ်ပီႈၼွင်ႉ ဢိၵ်ႇလုၵ်ႈၼွင်ႉၶဝ်၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉ သံၸယလႄႈ ပေႃႈႁိူၼ်းၸိူဝ်းၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် ၼႂ်းမိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႁဵတ်းရႁၢၼ်းသႃႇမၼယူႇယဝ်ႉ။
ဢွၼ်ၵၼ်သႄႉသွမ်းဝႃႈ သႃႇမၼၵေႃးတမၼႆႉ ၽႅဝ်မႃးတႃႇႁိမ်ဢဝ်ၸဝ်ႈၽူဝ်ၶဝ် တီႈၸိူဝ်းပဵၼ်မေးၼၢင်း၊ မႃးႁိမ်ဢဝ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶဝ် တီႈၸိူဝ်ႈပဵၼ်မႄႈသေ ႁႂ်ႈၶဝ်ႁဵတ်းသႃႇမၼယဝ်ႉ ဢဝ်ၸိူဝ်းၶိူဝ်းၸူမ်ႁၢႆ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ၼႆႉ ၸင်ႇမိူဝ်းလဝ်ႈလၢတ်ႈထိုင်တမ်ႈတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၸင်ႇပူင်ၵႂၢမ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ် ဢူတ်းယိူၼ်ႉၼႆယူႇယဝ်ႉ။ လႆႈငိၼ်းၵႂၢမ်းသႄႉၼႄးယဝ်ႉၵေႃႈ ယႃႇႁႂ်ႈၸႂ်ႁဝ်းၼႆႈၼုၵ်းဢိူၵ်ႇ၊ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပေႃးၶဝ်ႁူႉမႃးလွင်ႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈမၼ်းၼႆ ၶဝ်တေၵိုတ်းယိုတ်းၵႂၢမ်းသႄႉၼႄးၶဝ်ၵွႆး-သင်ႇၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။
ၶေႃႈသင်ႇသွၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ မီးမင်ႇၵလႃႇသေ လိုၵ်ႉလမ်ႇၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈတႄႉတႄႉ။ ၵူၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈၼႂ်းၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပွႆႇဝၢင်းၵၢၼ်ၼႃႈႁိူၼ်းသေ မႃးပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉသႃႇဝၵ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၵျၢင်ႉၵမ်ၽိုၵ်းသႃၼင်ႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ သင်ႇသွၼ်ၼႄၼၼ်ႉလႄႈ လႆႈပဵၼ်လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးၼႂ်းၸူဝ်ႈပၢၼ်ၶဝ်ယူႇယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶီႈလဝ်ႈ၊ ၶီႈလွင်း၊ ၽူႈပူၼ်ႉပႅၼ်ၵႃႇမေႇ၊ ၵူၼ်းတေႃးသယႂ်ႇၶဝ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ဢွၵ်ႇလွတ်ႈမႃးၼႂ်းၾိင်ႈယၢမ်ႈၵဝ်ႇၶဝ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၸႂ်ဢၼ်မေႃသၢၼ်ၶတ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇပႅတ်ႈသေ ၸင်ႇလႆႈၵႆယၢၼ်တင်းလွင်ႈသႄႉသွမ်း၊ လွင်ႈလၢတ်ႈၶိတ်ႈလၢတ်ႈပၢႆႇယဝ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်လႆႈၽွၼ်းလီတင်းၼမ်တင်းလၢႆယူႇယဝ်ႉ။
ယေႃ ဢေႃၷႁၼေ ထမ်ၽေႃရိဝႃꩡႃယတိ၊ ယသမိင်ပရေဝႃၸႃယိၼ်တံဝၻၼ်တိ၊
တံ ဝီတရႃၷံ သုသမႃႁိ တိၼ်ၻြိယံ၊ တံ ဝႃပိ ꩪီရႃမုၼိင် ဝေၻယၼ်တိ။
(သုၼ်တၼိပႃတ ႑၊ ႒႑႖)
တီႈတႃႈၼမ်ႉၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼမ်လၢႆ (ၵူၼ်းၸၢႆႈ၊ ၵူၼ်းယိင်း) ၶဝ် ၵႃႈၶႂ်ႈသႄႉသွမ်း၊ ၵႃႈၶႂ်ႈယွၵ်ႈဢၢမ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ သဝ်လႅမ်ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉ ၼိူဝ်ၼမ်ႉမေႃႇၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇႁိူင်ႈၵိူင်းၸၢႆႉၸိူင်။ မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၽူႈၵေႃႉဢၼ်ထိင်းၵမ်လႆႈၸႂ်သေ ရႃႇၵမူတ်းသဵင်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇၽၢၼ်ႈယုပ်းၵူဝ်ႁႄၸွမ်းၵႂၢမ်းပိူၼ်ႈသႄႉသွမ်း၊ လၢတ်ႈယွင်ႈၼၼ်ႉလႃးလႃး။ ၵူၼ်းၸိူင်ႉၼၼ် ၽူႈမီးပၺ်ႇၺႃႇၶဝ်ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ မုၼိ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်းၼႃႈလိၵ်ႈ ႗႔၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)