ၾၢႆႇပိုၼ်းသုၼ်ႇလဵဝ်

ၸဝ်ႈမိူင်းၼွင်

ၸိုဝ်ႈ - ၸဝ်ႈမိူင်းၼွင်( မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ သႃႇဢွင်ႇ/မွင်ႇငႄႇ) ပီႊၵိူတ်ႇ - ပသ 2398 ၼီႈ၊ လိူၼ်သိပ်းသွင်ႇမႂ်ႇ 4 ၶမ်ႈ၊ ဝၼ်းသုၵ်း။ ပီႊၶွႆႈ - ပသ 2449 ၼီႈ၊ လိူၼ်သိပ်းလႆႈ(18) ၶမ်ႈ၊ ဝၼ်းသဝ်။ တီႈၵိူတ်ႇ - ဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၸူင်ယၢဝ်း၊ ဢိူင်မိူင်းၼွင်။ ၵၢၼ် - တႅမ်ႈလိၵ်ႈ၊ လူလိၵ်ႈလင်ၵႃႇတႆး။ ပေႃႈမႄႈ -ၽြႃးတၵ်ႉၵႃႇ လုင်းမၢၼ်ႇၸီႇ၊ ပႃႈမၢၼ်ႇၸီႇ။

တႄႇယူႇဝတ်ႉ မိူဝ်ႈၸဵတ်းၶူပ်ႇ၊ ပဵၼ်သၢင်ႇမိူဝ်ႈပႅတ်ႇၶူပ်ႇ။ ၸိုဝ်ႈသၢင်ႇ သေႃးပိၼ်ႇၼႃႉ၊ တီႈဝတ်ႉသူၺ်ႇပုတ်ႈထေႃး ဝၢၼ်ႈၸိင်း၊ မိူင်းၼွင်။ ၶိုၼ်းၶၢႆႉမိူဝ်းယူႇတီႈဝတ်ႉၵျွင်းၶူဝ်ဢုင်၊ ဢိူင်ႇႁႃႈဝၢၼ်ႈ၊ ၸေႊဝဵင်းၵေးသီး ဝၢၼ်ႈၸၢမ် မိူဝ်ႈသိပ်းဢဵတ်းၶူပ်ႇ။ ယူႇတီႈၼၼ်ႉၶူပ်ႇၼိူင်ႈသေ ၶၢႆႉယူႇဝတ်ႉမိူင်းၼိမ်ထႅင်ႈ လႆႈႁူၵ်းပီႊ ၸင်ႇထၢၵ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းႁိူၼ်း မိူဝ်ႈသိပ်းပႅတ်ႇၶူပ်ႇ။ ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းၼွင်ၸဝ်ႈၶုၼ်ထုၼ်း ႁွင်ႉမိူဝ်းယူႇဝၢၼ်ႈပၢင်ႇသႃႇ၊ ဝဵင်းမိူင်းၼွင် မိူဝ်ႈလႆႈသိပ်းၵဝ်ႈၶူပ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၸဝ်ႈၾႃႉဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်လႄႈ ဢွၵ်ႇဢႅဝ်ႇမိူင်းမႃးတၢင်းလၢႆးၶႃႈ၊ မၢၼ်ႈပႂ်ႉသတႃး၊ ဝေႃးရၶႄႉသေ တႅမ်ႇဢွၵ်ႇလိၵ်ႈၵႂႃႇၸွမ်းသၢႆတၢင်း။ သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းထႅင်ႈၼႂ်းမိူင်းယူၼ်း၊ မိူင်းထႆး၊ ဢွၵ်ႇမၢင်းတၢင်းၵဵင်းတုင်၊ မိူင်းလိူၼ်း။ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမႃးၼႂ်းပီႊ 2431 ယဝ်ႉ။ ပီႊ 2444 ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်မိူင်းၵိုင် ၸဝ်ႈၶုၼ်မုင်ႇ ပၼ်ထႃႇၼၼ်ႇတရႃႉၼႃႈၵၢၼ် “ပၼ်တီႉတႃႉ မႁႃႇသူႉၶမိၼ်ႇ မင်ႇၵလႃႇ ဢမၢတ်ႈၵျီး” ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပီႊ 2448 လိူၼ်သိပ်းသွင်မႂ်ႇ (8) ၶမ်ႈ၊ ဝၼ်းၽတ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်းမႃးပၢင်းလႄႈ ၸွမ်းၶိုၼ်ႈမိူဝ်းယူႇ မိူင်းသႅၼ်ဝီလူင်ယူႇယဝ်ႉ။ ပီႊ 2449 လိူၼ်ၸဵင်လႆႈ (23)ၶမ်ႈ၊ မၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်းသိုဝ်ႉ ၸၢၵ်ႈဢိတ်ႇလိၵ်ႈ တီႈဝဵင်းတႃႇလိူဝ်ႇ ဢဝ်မႃးတင်ႈတီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီယဝ်ႉ။

လွင်ႈႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈဢမ်ႇပေႃးမိူၼ်ၼင်ႇၵၢင်ၸႂ်လႄႈ ၶိုၼ်းပွၵ်ႈမိူဝ်းမိူင်းၵိုင် ၼႂ်းပီႊ 2449 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပီႊၼၼ်ႉ လိူၼ်သိပ်းမႂ်ႇ ႁႃၶၢႆလိၵ်ႈတၢင်းၵျွၵ်ႉမႄး၊ ထိုင်မႃးလိူၼ်သိပ်း လႆႈ (18) ၶမ်ႈ၊ ဝၼ်းသဝ် ၵၢင်ၼႂ် (9:00) မူင်း၊ ၸူဝ်ႊၶူပ်ႇမၼ်းၸဝ်ႈလႆႈ ႁႃႈသိပ်းဢဵတ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလပ်းတႃလိုမ်းမိူင်းၵႂႃႇ ၵႃႊတီႈဝၢၼ်ႈၵွင်းမူးပုတ်း၊ ဢိူင်ႇၵျွၵ်ႉမႄးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိၵ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈတႅမ်ႈဢွၵ်ႇဝႆႉ မီးၽိုၼ်မၼ်း သွင်ပၢၵ်ႇလိူဝ်လိူဝ်။ မူႇတြႃးၸဝ်ႈမိူင်းၼွင်တႅမ်ႈဝႆႉ(ၵမ်ႈၽွင်ႈ)

1. မႁႃႇသတီႉပထၢၼ်ႇ
2. မႁေႃႇသထႃႇ တွႆး(1-2-3-4)
3. ၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇသတ်ႉတၢၼ်ႇမင်း
4. ထႃႇတူႉဝီႉၽႃႇၵ တီႇပၼီႇ
5. ဢၼႃႇၵသိၼ်ႇ မီႉလိၼ်ႇတႃႉၵျၢမ်း
6. ႁီႉရီႉဢွတ်ႉတပ်ႉပႃႉ သင်ဝူၺ်ႇၵၶၢၼ်း

7.ဢွင်ႇပႅတ်ႇပိူင် 8.ၼရသႃႇသၼႃႇၵျၢမ်း 9.ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇဢေႃးၸႃႇ 10.သတ်ႉတူႉပႃႇလ 11.ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇသူၺ်ႇလၢၼ်း သီႇလၶၢၼ်း 12.ၶၼ်ႇထႃႉ တီႇပၼီႇၵျၢမ်း 13.ရႃႇၸႃႇႁီႉတ တီႇပၼီႇ