ၽူႈမိူၵ်ႈမႂ်ႈ-တေႇဝတၢတ်ႈ
ၸဝ်ႈၸၢႆးတေႇဝတၢတ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶုၼ်ႁေႃၶမ်း သုပ်ႉပပုတ်ႉထ မိူင်းၵေႃးလိယယဝ်ႉ။ မၼ်းပဵၼ်ၼွင်ႉၸၢႆး ၸၢဝ်းၼၢင်းယသေႃႇတရႃႇယဝ်ႉ။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇ ယႂ်ႇႁူမ်ႈၵၼ်မႃးတင်းၸဝ်ႈၸၢႆးသိတ်ႉထတ်ႉထၵေႃႈ ၼမ်ႉၸႂ်ၶႃသွင်ၵေႃႉ တိုၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်၊ သၢၼ်ၶတ်းၵၼ်ဝႆႉယူႇ။ သိတ်ႉထတ်ႉထၼႆႉ မီးၼမ်ႉၸႂ်သုင်ၸႂ်မျၢတ်ႈသေတႃႉၵေႃႈ တေႇဝတၢၼ်ႈသမ်ႉ မီးၼမ်ႉၸႂ်တႅမ်ႇယေႃႈ။ သိတ်ႉထတ်ထၼႆ့ မီးၸႂ်ဢီးလူႁၵ်ႉပႅင်းသေ သိုဝ်ႈသႂ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တေႇဝတၢတ်ႈသမ်ႉ ဢမ်ႇမီးၸႂ်ဢီးလူႁၵ်ႉပႅင်းသေ ၵွႆးမီးၸႂ်မိူၵ်ႈမႂ်ႈ။
ၸဝ်ႈၸၢႆးသိတ်ႉထတ်ႉထ ဢၼ်မေႃဢီးလူၼႆႉ ႁဵၼ်းဢဝ်တၢင်းမေႃပိုၼ်ၵၢင်ႇသေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁႂ်ႈၵႂႃႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉသၢႆၸႂ်ပိူၼ်ႈသင်သေ ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇမေႃလႅၼ်ႇမႃး။ တေႇဝတၢတ်ႈတႄႉ ပိုတ်းယိုဝ်းၶႃႈႁႅမ်ၼူၵ်ႉ ဢၼ်မိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ၽိုၵ်းမႃးတၢင်းမေႃပိုၼ်ၵၢင်ႇယူႇယဝ်ႉ။
မီးပွၵ်ႈၼိုင်ႈ တေႇဝတၢတ်ႈၼႆႉ ဢဝ်ၵၢင်ႇမၼ်း ပိုတ်းယိုဝ်းသႂ်ႇ ႁၢၼ်ႇတူဝ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်တိုၵ်ႉမိၼ်ယူႇ၊ ႁၢၼ်ႇတူဝ်ၼၼ်ႉ ၸပ်းတိူဝ်ႉၺႃးပိုၼ်ၵၢင်ႇသေ သဵၼ်တူၵ်းမႃးတီႈ တိတ်ၸဝ်ႈၸၢႆးသိတ်ႉထတ်ႉထယူႇယဝ်ႉ။ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ သိတ်ႉထတ်ႉထလႆႈႁၼ်ႁၢၼ်ႇ ဢၼ်မၢတ်ႇၸဵပ်းဝႆႉၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇယိၼ်းဢီးလူၼႃႇသေ ၸၼ်ဢွၵ်ႇပိုၼ်ၵၢင်ႇပၼ်လွႆးလွႆးယဝ်ႉ၊ မႄးသုၵ်ႈသီပၼ်ႁွႆးမၢတ်ႇၸဵပ်းမၼ်း။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ သိုပ်ႇယူတ်းယႃပၼ် ႁႂ်ႈႁၢၼ်ႇပေႃးလႆႈပဵၼ်တူဝ်ၸိုၼ်ႈၶႅၼ်းလီမႃးၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။
ဢၼ်ၸဝ်ႈသိတ်ႉထတ်ႉထ လုမ်းလႃးၶႄပၼ်ႁၢၼ်ႇယူႇ ႁဵတ်းၼၼ်ၼ်ႉ တႄႇဝတၢတ်ႈ ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်သေဢိတ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ တေႇဝတၢတ်ႈၼႆႉ ၸင်ႇၵႂႃႇၸူးတီႈၸဝ်ႈသိတ်ႉထတ်ထသေ တင်းၸႂ်လမ် တင်းယွၼ်းၶိုၼ်းႁၢၼ်ႇဢၼ်မၼ်း ယိုဝ်းတူၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၸဝ်ႈသိတ်ႉထတ်ႉထ ဢမ်ႇၸွမ်းပၼ်လႆႈ လွင်ႈယိုၼ်ႈယွၼ်းတေႇဝတၢတ်ႈလႄႈ လိူင်ႈၼႆႉ လႆႈၽႅဝ်ၵႂႃႇတီႈၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ၶဝ် တႃႇတႅပ်းတတ်းပၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ၶဝ် ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းဝႃႈ ၽူႈၵဵဝ်ႇၶႄသၢႆၸႂ်ၼႆႉ မျၢတ်ႈတွၼ်းလိူဝ် ၽူႈၶႃႈႁႅမ်သၢႆၸႂ်ၼႆသေ ႁၢၼ်ႇမၢတ်ႇၸဵပ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ပၼ်ၸဝ်ႈသိတ်ႉထတ်ႉထယူႇယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉတႅပ်းတတ်းၼင်ႇၼၼ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတေႇဝတၢတ်ႈ ၸႂ်လမ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းတႄႉတႄႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်လႆႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ တေႇဝတၢတ်ႈၼႆႉ ႁၢၼ်ႉတေႃႇၸဝ်ႈသိတ်ႉထတ်ႉထပဵၼ်ၽြႃးမႃးၵေႃႈ ယင်းတိုၵ်ႉဝႆႉၸႂ်တေႃႇ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်းၼႃႈလိၵ်ႈ ႑႔၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)