ၽီလူးဢႃႇလႃႇဝၵ
ၽီလူးလူင်ဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ တၼ်းၶူဝ်းတေႇဝဢိတ်ႉထိပၢတ်ႈမၼ်းတဵမ်ထူၼ်ႈ။ ယွၼ်ႉတၼ်းၶူဝ်းဢိတ်ႉထိပၢတ်ႈမၼ်းသေ မၢၼ်ႇမႃႇၼမၼ်းၵေႃႈ ၽႅၼ်သုင်ၼႃႇ။
မီးပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယေႃးၶိင်းၵႂႃႈ မိူင်းဢႃႇလႃႇဝီႇသေ ၵႂႃႇယူႇသဝ်းၼႂ်းသိုင်ႇႁေႃဢႃႇလႃႇဝၵၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
ဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ ၽိူဝ်ႇမၼ်းၽႅဝ်မႃးသိုင်ႇႁေႃမၼ်း၊ မၼ်းလႆႈႁၼ်ၶႅၵ်ႇၼႃႈမႂ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈၼင်ႈဝႆႉယူႇ ၼႂ်းသိုင်ႇႁေႃမၼ်းလႄႈ ယိၼ်းပဵၼ်ၸႂ်လမ်တေႃးသတႄႉတႄႉ။ ဢွၵ်ႇတေႃးသၼႃႇသေ ၸင်ႇဝႃႈႁင်းတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ "ႁိူၺ်း ရႁၢၼ်း- ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတီႈသိုင်ႇၵဝ်ၼႆႉၵမ်းလဵဝ်လူး" ႁိုတ်းႁၢတ်ႇၸၢတ်ႇသဵင်သႂ်ႇၼင်ႇၼႆ။
ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈဝႃႈ "လီယဝ်ႉတၵ်ႉၵႃႇ" ဝႃႈၼႆသေ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼႂ်းသိုင်ႇႁေႃၽီလူး။
ယူႇၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉၼိုင်ႈ ၽီလူးဢႃႇလႃႇဝၵသမ်ႉဝႃႈထႅင်ႈ "ႁိူၺ်ႉ ရႁၢၼ်းလူင်ၵေႃးတမ ၶိုၼ်းၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းသိုင်ႇႁေႃၼႆႉလူး" ဝႃႈၼႆလႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈဝႃႈ လီယဝ်ႉတၵ်ႉၵႃႇ ဝႃႈၼႆသေ ၶိုၼ်းၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းသိုင်ႇႁေႃ။
ၽီလူးဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ ၸႂ်ႉၶဝ်ႈဢွၵ်ႇသွင်သၢမ်ၵမ်း။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ဢဝ်ၸႂ်မႁႃႇၵရုၼႃႇၼၢမ်းၼႃႈသေ ဢဝ်ၸႂ်ဢူၼ်ႈၸႂ်ဢွၼ်ႇ ၸွမ်းပၼ်ၵၢင်ၸႂ်ၽီလူးယဝ်ႉ ၶဝ်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇဢွၵ်ႇယူႇႁဵတ်းၼၼ်။
ၽီလူးဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ မိူဝ်ႈၵမ်းထီႉသီႇၼၼ်ႉ "ႁိူၺ်း ရႁၢၼ်းဢိူၺ်း ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼႂ်းသိုင်ႇႁေႃၼႆႉလႃႈ" ၸင်ႇႁိုတ်းႁၢတ်ႇၸၢတ်ႇသဵင်သႂ်ႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ "တၵ်ႉၵႃႇၽီလူးဢႃႇလႃႇဝၵဢိူၺ်း ပွၵ်ႈၼႆႉတႄႉ ၵဝ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇယဝ်ႉ၊ မႂ်းၶႂ်ႈႁဵတ်းၸိုင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ ႁဵတ်းလႃႈ" ၸင်ႇၼိမ်သဵင်သေ ပူင်လၢတ်ႈပုတ်းၶၢတ်ႇတေႃႇၼင်ႇၼၼ်။
ၽီလူးဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ ပေႃးလႆႈႁၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼိမ်ႈမၼ်ႈပုတ်းၶၢတ်ႇၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ တူၵ်းၸႂ်လႆတိုၼ်ၵႂႃႇ။ တေပဵၼ်ၽူႈဢၼ်မီးၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းယႂ်ႇသုင်ထွတ်ႈမျၢတ်ႈသေ တေမီးပၺ်ႇၺႃႇၺၢၼ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈဝႆႉၵႂႃႈ ၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈၼင်ႇၼႆယူႇ။
ၶႂ်းၸၢမ်းတူၺ်း ၸွင်ႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၽူႈမီးၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းယႂ်ႇသုင်ထွတ်ႈမျၢတ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉလႄႈ ၽီလူးၸင်ႇဝႃႈ "ၵဝ်တေထၢမ်ၸဝ်ႈ ၶေႃႈထၢမ်ပၼ်ႁႃ၊ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇတွပ်ႈလႆႈၼႆၸိုင် ၵဝ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ၸဝ်ႈ လႆႈယွင်ႇမႃႈ၊ ၵဝ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵႅၵ်ႇလႅဝ်၊ ၵဝ်တေၵမ်တိၼ်ၸဝ်ႈ ဝိုတ်ႉထိုမ်ႈၵႂႃႇၽၢႆႇပုၼ်ႉၽင်ႇၼမ်ႉၵင်းၵႃ" ၸင်ႇလွၵ်ႇငိူတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇဝႃႈ "တႄႇမိူင်းသၢင်၊ မိူင်းၽီ ၼႂ်းၶူင်းလေႃးၵလူင်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၽူႈလႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ၵဝ်ႇယွင်ႇမႃႈလႆႈ၊ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၽူႈလႂ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ၵဝ်တႅၵ်ႇလႅဝ်လႆႈ၊ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၽူႈလႂ် ၸၼ်တိၼ်ၵဝ်ဝိုတ်ႉထိုမ်ႈၵႂႃႇၽင်ႇၽၢႆႇပုၼ်ႉၼမ်ႉၵင်းၵႃလႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်မႂ်းၶႂ်ႈထၢမ်ပၼ်ႁႃၼၼ်ႉ တွင်ႈထၢမ်မႃးလႄႈ" ပူင်လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
ၽီလူးလူင်ဢႃႇလႃႇဝၵၵေႃႈ ၸင်ႇတွပ်ႇထၢမ် ၶေႃႈထၢမ်ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်း ထမ်ႇမတြႃးၼၼ်ႉ တမ်ႈတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇတွပ်ႇၵႄႈပၼ်ၶေႃႈထၢမ်ဢႃႇလႃႇဝၵ ႁႂ်ႈပေႃးႁၢၼ်ႉၸႂ်ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးလႆႈငိၼ်းၶေႃႈတွပ်ႈၵႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ ၸင်ႇပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ ၽြႃႈပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၽူႈလၢႆထမ်ႇမတႃႇ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ လႆႈထွမ်ႇငိၼ်းဢဝ် ထမ်ႇမတြႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇပဵၼ်မႃးလုၵ်ႈၼွင်ႉသႃႇဝၵၵေႃႉၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၼႄပၼ်သဵၼ်တၢင်းတႃႇတေလွတ်ႈဢွၵ်ႇသမ်ႇသရႃႇၼၼ်ႉ သုတ်းယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ ၸင်ႇလွတ်ႈယၢၼ်မၢၼ်ႇမႃႇၼမၼ်းလုမ်းလုမ်းယူႇယဝ်ႉ။ မၼ်းၵေႃႈ ၸင်ႇထိင်းၵမ်လႆႈတူဝ်ႁူဝ်ၸႂ်မၼ်းသေ လႆႈတၢင်းၵတ်းယဵၼ်ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်းၼႃႈလိၵ်ႈ ႕႕၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)