တေႇဝတၢတ်ႈ (တေဝဝတ်ႉတ)ၼႆႉ ၽႄႈတိူၼ်းလွင်ႈၵျၢင်ႉၵမ်သမထ (တြႃးၸၢၼ်ႇ)ၼၼ်ႉလႄႈ လႆႈတၼ်းၶူဝ်းဢၼ်လီဢၢမ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ မႃႇၼမၼ်းၵေႃႈ ယိုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်မႃးတိၵ်းတိၵ်းသေ မီးၵၢင်ၸႂ်ဢၼ်ၶႂ်ႈပဵၼ်ၽူႈၼၢမ်းၼႃႈမူႇၸုမ်းသင်ႇၶႃႇၼၼ်ႉ ႁၢဝ်ႉႁႅင်းၼႃႇ။ ပေႃႈဝႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်မႃးၸွမ်းၼင်ႇၵၢင်ၸႂ်မၼ်းၼႆ မၼ်းၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸတ်းၵၢၼ်တႃႇၶႃႈႁႅမ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၸတ်းၵၢၼ်ႁဵတ်းတေႃႇသွင်ပွၵ်ႈသွင်ၵမ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ဢၼ်ထိုင်တီႈလႄႈ ၸင်ႇၸတ်းၵၢၼ်ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈယၢမ်းၼၼ်ႉ မီးၸၢင်ႉႁႅင်းလူင် ၼႃႇရႃႇၵီႇရိ ဢၼ်မူင်တူၵ်းဢွၵ်ႇသေ ၸႂ်ႁၢႆႉလိူင်းယူႇၼၼ်ႉတူဝ်ၼိုင်ႈ။ မီးၽေးတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်လႄႈ ၸင်ႇလႆႈမတ်ႉမၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ တေႇဝတၢတ်ႈၼႆႉ လွမ်လွမ်ၵႂႃႇႁူၺ်းၵူၼ်းထိင်းၸၢင်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပွႆႇပၼ်ၼိူဝ်သၢႆတၢင်း ဢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတေမႃးတုင်းသွမ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းႁႂ်ႈၸၢင်ႉၼၼ်ႉယဵပ်ႇသႂ်ႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းထိင်းၸၢင်ႉၶဝ်ၵေႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇ တေႇဝတၢတ်ႈၸီႉသင်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇပွႆႇၸၢင်ႉလူင်ၵႂႃႇၸွမ်းတၢင်း ဢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတေမႃးၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၼႃႇရႃႇၵီႇရိၵေႃႈ လေႃႈပုင်ႈလူင်မႃးၸူးၽၢႆႇၼႃႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ရႁၢၼ်းၶဝ်လဝ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈငိူင်ႉဝႄႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတႄႉ သိုပ်ႇယေႃးၶိင်းၵႂႃႇႁဵတ်းၼၼ်ယူႇယဝ်ႉ။

ၸၢင်ႉလူင်ၵေႃႈ ပူၵ်းငူင်းမၼ်း၊ ဢဝ်ဝႂ်ႁူမၼ်း ၽတ်ႉၽၢပ်ႈၽၢပ်ႈသေ ႁွင်ႉသႅၼ်ႇသဵင်လင်ယဝ်ႉ ၶဝ်ႈမႃးၸူးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ၸၢင်ႉၼၼ်ႉ ၸႂ်လမ်ဝႆႉလႄႈ ၸႂ်တူင်ႉတဵၼ်ႈတွတ်ႇဝႅၼ်သေ ပဵၼ်တုၵ်ႉၶယူႇႁင်းမၼ်း။ ၵရုၼႃႇမႅတ်ႉတႃႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၸင်ႇသူင်ႇၼၢႆပိုၼ်ႈၽႄႈၸူးၸၢင်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ပေႃးဝႃႈႁွၼ်ၼမ်ႉမႅၼတ်ႉတႃႇၽၢင်ႇၽၢပ်ႈထိုင်ၸၢင်ႉၵႂႃႇၼႆၵေႃႈ ၸၢင်ႉလူင်ၸင်ႇဢဝ်တေႃးသမၼ်းယေႃႈယွမ်းလူင်းသေ တဵတ်ႇယဵၼ်ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။

မႃးမူးၸႃးၸမ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ဢဝ်ငူင်းမၼ်းဝၢင်းသိူဝ်ႇယဝ်ႉ ၶုပ်ႉၶဝ်ႇၸူးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇႁဵတ်းၼၼ်။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇဢဝ်ၽႃႇမိုဝ်းလုပ်ႈပၼ်ၵွၵ်းႁူဝ်မၼ်း၊ ၸၢင်ႉလူင်ၵေႃႈ ဢဝ်ငူင်းမၼ်းတၢဝ်းဢဝ် လိၼ်ႁိမ်းတိၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸုၵ်းဝႆႉၼၼ်ႉသေ ဢဝ်ၽူႇပိုၼ်သႂ်ႇၼိူဝ်ၵွၵ်းႁူဝ်မၼ်းမၼ်းၶိုၼ်း။ ယၵ်ႉလူတူၺ်းၼႃႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ သုတ်ႉထွႆလင်ၵႂႃႇ တေႃႇပေႃးဢမ်ႇမုင်ႈႁၼ်ၼႃႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ဢဝ်ၼမ်ႉၵတ်ႉမႅတ်ႉတႃႇသေ ဢွင်ႇပႄႉတေႃးသၼႆႉ ၸင်ႇၸႅတ်ႈၸၢင်ႇပဵၼ်ဢၼ်လီထီႉသုတ်းယဝ်ႉ။

"မိတ်တမ်ၿုသေၵ ဝꩡိၼႃ ꩡိတွႃ မုၼိတ်ၻေႃ" (ꩡယ မင်ၵလ ဢꩦ်ꩧၷႃထႃ)

ဢဝ်ၵရုၼႃႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးသင်တႅၵ်ႈလႆႈၼၼ်ႉသေ ဢွင်ႇပႄႉၸၢင်ႉလူင်ၼႃႇရႃႇၵီရိယဝ်ႉ။

"သၿ်ၿေၻသၿလူပေတႃ ဝေသႃရꩡ်ၸေႁု ပႃၷတေႃ"
(ꩪမ်မဝၼ်ၻႃၼႃ ဢႃတႃၼႃတိယသုတ်တ)

ၵရုၼႃႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးသင်တႅၵ်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ဢဝ်ၽူၼ်မႅတ်ႉတႃႇတူၵ်းႁူတ်းပၼ်ၼိူဝ်ၸၢင်ႉလူင်ၼႃႇရႃႇၵီႇရိယူယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

မႄးထတ်း

ၼႃႈလိၵ်ႈ ႙႗၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)