ၼၢင်းၵိၼ်ပူ

ဢပုမ်ႇ ၼၢင်းၵိၼ်ပူၼႆႉ ပဵၼ်ပိုၼ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵိုၵ်း ဝဵင်းပၢင်လူင်သေ ၼႄပၼ် တွၼ်ႈသွၼ် ၵူတ်ႉဢမ်ႇပႄႉသိုဝ်ႈၼၼ်ႉယူႇ။

မၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈလူင်

မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းပႃႇရၼသီႇၼၼ်ႉ မီးသွင်ၵေႃႉၽူဝ်မေး ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၶိင်းၵုၼ်ႇတရႃႇ ၼၢႆးၵုၼ်ႇတရႃႇသေ ၵၢၼ်ႁႃလဵင်ႉတွင်ႉၶႃတႄႉ ႁႃမွၵ်ႇႁႃတွင် ၼႂ်းထိူၼ်ႇသေ မႃးၶၢႆယဝ်ႉ။ ထိုင်ၼင်ႇဝၼ်းၼိုင်ႈ ၶႃသွင်ၵေႃႉၽူဝ်မေး ၵႂႃႇႁႃမွၵ်ႇႁႃတွင် ၼႂ်းထိူၼ်ႇတီႈၼိုင်ႈ တေၶိုၼ်းပွၵ်ႈမႃးမိူဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၽႅဝ်ႁိူၼ်းလႆႈယဝ်ႉလႄႈ လႆႈၼွၼ်းၼႂ်းထိူၼ်ႇ။ ထိုင်မႃး ၵၢင်ၶိုၼ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢိၼ်း မႃးၶဝ်ႇမၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈလူင် လုၵ်ႈၼိုင်ႈသေ ဢဝ်မႃးဝႆႉ ႁိမ်းၶႃၼွၼ်းလပ်းဝႆႉယူႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင်တီႈမိူင်းလႅင်း ၶႃၼွၼ်းတိုၼ်ႇလုၵ်ႉမႃး လႆႈမႃးႁၼ် မၢၵ်ႈၼမ်ႉတဝ်ႈလူင် ယႂ်ႇၼႃႇလႄႈ လီဢၢမ်းတႄႉတႄႉသေ ၸင်ႇႁႃဢဝ် ၸိူၵ်ႈၶိူဝ်းမတ်ႉလီလီ၊ ႁူမ်ႈၵၼ် ႁၢမ်မိူဝ်း တီႈႁိူၼ်းၶႃပူႇဢွၵ်ႇယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းႁိမ်းႁိူၼ်းၶဝ် လႆႈႁၼ်ၼင်ႇၼၼ် ဢွၼ်ၵၼ်မႃးတူၺ်းလႄႈ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းၽႄႈၸွတ်ႇၵႂႃႇ ၵူႈတီႈၵူႈတၢင်း ၵူၼ်းမႃးတူၺ်းၵေႃႈ ၵွႆႈယူႇၵွႆႈၼမ်မႃး တိၵ်းတိၵ်းသေ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်ၵႂႃႇ တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းလူင် မိူင်းပႃႇရၼသီႇ ဢၼ်ႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈမႁႃရႃႇၸႃႇသီႇႁပႃႇၻၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇၽႅဝ်မႃး တမ်ႈတီႈ ႁိူၼ်းၵုၼ်ႇတရႃႇ သွင်ၽူဝ်မေးသေ မႃးလွမ်တူၺ်း မၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈလူင် ပဵၼ်ဢၼ်လီဢၢမ်းၼႃႇလႄႈ ၸင်ႇပူင်ၶေႃႈၵႂၢမ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈၵုၼ်ႇတရႃႇၽူဝ်မေး ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းသေ ၽုၵ်ႇႁႂ်ႈဢွၵ်ႇတူၼ်ႈ ဢွၵ်ႇမၢၵ်ႇၼႆယဝ်ႉ။
ၶႃသွင်ၵေႃႉၽူဝ်မေးၵေႃႈ ဢမ်ႇလိူဝ်လႆႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းလႄႈ ၸင်ႇဢဝ်မၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈၼၼ်ႉ ၽုၵ်ႇဝႆႉလီလီ ႁူတ်းၼမ်ႉပၼ် ၵူႈဝၼ်းဝၼ်းသေတႃႉ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇသင်မႃး။ ႁဵတ်းၼၼ် ၶႃပူႇဢွၵ်ႇၵေႃႈ သိုပ်ႇႁူတ်းၼမ်ႉ ၵူႈမိူဝ်ႈၵူႈဝၼ်း ထိုင်တီႈလႆႈမႃး 3 ပီပၢႆ 7 လိူၼ်ပၢႆ 7 ဝၼ်း ၸင်ႇတေဢွၵ်ႇတူၼ်ႈမႃးယဝ်ႉ။
ၵူၺ်းၵႃႈ မၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈတူၼ်ႈၼႆႉ ပေႃးဢွၵ်ႇၵေႃႈ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉယႂ်ႇၵမ်းလဵဝ် ၶိူဝ်းမၼ်း တိူၼ်းၽႄႈလူင်ၵႂႃႇ ၵူႈတီႈၵူႈတၢင်း ပေႃးတၢၼ်ႇငူးလိူၼ်ႈၵႂႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵႃး ၶိူဝ်းမၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈလူင်ၼၼ်ႉ ၵဵဝ်ႈဢဝ်ပႃး ၼူၵ်ႉဢွၼ်ႇ ၸွၼ်ႈဢွၼ်ႇ ၵႆႇဢွၼ်ႇယဝ်ႉ။ သႂ်ႇၵႂႃႇသႂ်ႇမႃး ၵဵဝ်ႈပႃး ဝူဝ်းၵႂၢႆး သိုပ်ႇတိူၼ်းၵႂႃႇၽႅဝ်ထိုင် ၼႂ်းမိူင်းသေ ၵဵဝ်ႈပႃး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်ႇမၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈ ၵဵဝ်ႈၵူၼ်းၼၼ်ႉ ၽႅဝ်ၵႂႃႇ တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းသေတႃႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း သမ်ႉၶ်ႈႁၼ် မိူဝ်ႈမၼ်းမွၵ်ႇ မိူဝ်ႈမၼ်းမၢၵ်ႇလႄႈ ဢမ်ႇပၼ်ပိူၼ်ႈႁဵတ်းသင် တီႈၶိူဝ်းမၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈ။ သႂ်ႇၵႂႃႇသႂ်ႇမႃး ၶိူဝ်းမၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈ ၽႅဝ်မႃး ၼႂ်းဝၢင်းႁေႃ ၵဵဝ်ႈဢဝ်ပႃး ၵူၼ်းသိုၵ်း ၸဝ်ႈမုၼ်ယႂ်ႇႁေႃၶမ်းလႄႈ မၼ်ႈၸဝ်ႈ ၸင်ႇတူၵ်းၸႂ်လႂ်တိုၼ်ႇသေ ပူင်ၶေႃႈၵႂၢမ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈဢဝ်ပႅတ်ႈ ၶိူဝ်းမၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈၼႆယဝ်ႉ။

ၶုၼ်ၸၢႆးသီႇႁၸၵျႃႇၵုမ်ႇမႃႇရ

ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ် ၵႂႃႇတႅပ်းၵႂႃႇၽၼ်းပႅတ်ႈသေတႃႉၵေႃႈ ၶိူဝ်းမၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတၢႆလႆႈလႃးလႃး။ သိုပ်ႇၽႄႈတိူၼ်းယဝ်ႉ ၽႄႈတိူၼ်းထႅင်ႈယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ ၵမ်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႈၸၢႆးၶုၼ်ႁေႃၶမ်း မိူင်းၸမ်ႇပၼၵူဝ်ႇ ဢၼ်ႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃး ၶုၼ်ၸၢႆးသီႇႁၸၵျႃႇၵုမ်ႇမႃႇရ လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇ ၼင်ႇၼၼ်လႄႈ မၼ်းၸၢႆးၸင်ႇ ၵၼ်ႇတေႃးဝႆႈသႃ ပေႃႈၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းသေ ယွၼ်းဢၼုၺၢတ်ႈ တႃႇတေၵႂႃႇ ၽၼ်းပႅတ်ႈ ၶိူဝ်းမၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ပေႃႈၸဝ်ႈ ႁေႃၶမ်း ပၼ်ဢၼုၺၢတ်ႈၼႆ မၼ်းၸၢႆးၸင်ႇႁွင်ႉဢဝ် ၵူၼ်းသိုၵ်း မိူင်းၸမ်ႇပၼၵူဝ်ႇသေ ၵႂႃႇတီႈမိူင်းပႃႇရၼသီႇ၊ ပေႃးဝႃႈ ၽႅဝ်ၵႂႃႇ မိူင်းပႃႇရၼသီႇ ၵႂႃႇလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉလိုဝ်ႈၸႂ် တီႈၼွၵ်ႈဝဵင်းသေယဝ်ႉ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇၶဝ်ႈၵႂႃႇၸူး ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း မႁႃႇရႃႇၸႃႇသီႁပႃႇတ မိူင်းပႃႇရၼသီႇယဝ်ႉ။
တင်းၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း မိူင်းပႃႇရၼသီႇ လႆႈဝႆႉၵတိၵႂၢမ်းမၼ်ႈၵၼ်ယဝ်ႉသေ ၶုၼ်ၸၢႆးသီႇႁၸၵျႃႇၵုမ်ႇမႃႇရ ၸင်ႇၶိုၼ်ႈၵႂႃႇယူႇတီႈ ၸၢၼ်းႁေႃ တိၵ်ႉထၢၼ်ႇဝႃႈ "သင်ဝႃႈ မိူဝ်းၼႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေပဵၼ်ၽြႃးၸိုင် ႁႂ်ႈၶိူဝ်းမၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈလူင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႅင်ႈႁဵဝ်တၢႆသဵင်ႈသဵင်ႈသေၵမ်း" ၼႆယဝ်ႉ။ ၶုၼ်ၸၢႆး ၸင်ႇဢဝ်ႁွၵ်ႇၸၵျႃႇ ငႃတင်းသီႇၼႃႈသီႇၽၢႆႇသေ ႁိုတ်းလၢတ်ႈဝႃႈ "ၶိူဝ်းမၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ တၵ်းတေဢမ်ႇလႆႈၽႄႈတိူၼ်းထႅင်ႈ ႁဵဝ်ႁႅင်းတၢႆၵႂႃႇသဵင်ႈသဵင်ႈ" ၼႆလႄႈ ၶိူဝ်းမၢၵ်ႇၼမ်ႉတဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ႁဵဝ်ႇႁႅင်ႈတၢႆၵႂႃႇတင်းသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ၵႂၢမ်းမၼ်ႈၵႅၼ်ႇ မီးဝႆႉ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ပႃႇရၼသီႇၵေႃႈ ၸင်ႇဢဝ် လုၵ်ႈယိင်းမၼ်း ဢၢပ်ႈပၼ် ၶုၼ်ၸၢႆးသီႇႁၸၵျႃၵုမ်ႇမႃႇရသေ ပၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇ ၼင်ႈမိူင်းပႃႇရၼသီႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢုပ်ႉဝၢၼ်ႈမိူင်း ၸွမ်းတြႃးၶုၼ်လႄႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁိူဝ်ႈႁိူင်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် ၶႃႈဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ လႆႈၵတ်းၸိုၼ်ႈသိူဝ်းသႃႇတႄႉတႄႉ။

ၼၢင်းသုဝၼ်ႇၼ ပဵၼ် ၼၢင်းၵိၼ်ပူ

ၽွင်းၼၼ်ႉ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၽီၼၼ်ႉ ၶုၼ်ၽီ ပၢၵ်ႇပၢႆဢဵတ်း ၸင်ႇၽၢၼ်ႇႁဵတ်းပူ ပၢၵ်ႇပၢႆဢဵတ်းတူဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢိၼ်း သမ်ႉၽၢၼ်ႇႁဵတ်း ပူႇတမ်ႇငႃႈ လူင်းမႃးၶၢႆပူ တမ်ႈတီႈ မိူင်းပႃႇရၼသီႇသေ သမ်ႉၵႂႃႇၶၢႆပၼ် တေႃႇၵႄးၼႂ်းႁေႃယဝ်ႉ။ တေႃႇၵႄးၵေႃႈ ဢဝ်ပူ ပၢၵ်ႇပၢႆဢဵတ်းတူဝ် မိူဝ်းၼွပ်ႇပၼ် ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းသီႇႁၸၵျႃႇသေတႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢမ်ႇၵိၼ်သဵင်ႈလႆႈလႄႈ တိုၼ်းဢမ်ႇၵိၼ်သေ ၸႂ်ႉႁႂ်ႈ ၼၢင်းႁေႃၶမ်းမၼ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵိၼ်ၵေႃႈ ၽႂ်ဢမ်ႇၵိၼ်လႆႈ ႁႂ်ႈသဵင်ႈတင်းပၢၵ်ႇပၢႆဢဵတ်းတူဝ်။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းသီႇႁၸၵျႃႇ ၸင်ႇၸႂ်ႉသေႃႇႁႃ ၵူၼ်းဢၼ်တေၵိၼ်လႆႈ ပူပၢၵ်ႇပၢႆဢဵတ်းတူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇၼင်ႇၼၼ် ၼၢင်းသၢဝ်တုၵ်ႉၵတႃႇ ၵူၼ်းၽၢၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၼၢင်းသုဝၼ်ႇၼ၊ ပေႃႈမၼ်းတၢႆၵႂႃႇ ၸဵမ်မိူဝ်ႈဢႃႇယုမၼ်းၼၢင်းလႆႈ ၸဵတ်းၶူပ်ႇ၊ မၼ်းၼၢင်း ၸင်ႇၵႂႃႇယွၼ်း ၶေႃႈဢၼုၺၢတ်ႈ တီႈမႄႈတႃမွတ်ႇမၼ်းၼၢင်းသေ လၢတ်ႈဝႃႈ တေၵႂႃႇၵိၼ်ပူ ပၢၵ်ႇပၢႆတူဝ်ၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ မႄႈမၼ်းပၼ် ဢၼုၺၢတ်ႈလႄႈ မၼ်းၼၢင်း ၸင်ႇၶုပ်ႉဝႆႈမႄႈမၼ်းသေ ၵႂႃႇတီႈႁေႃယဝ်ႉ။
မၼ်းၼၢင်း ၸင်ႇၵႂႃႇဝႆႈလဝ်ႈ တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း လွင်ႈဝႃႈ မၼ်းၼၢင်း တေၵိၼ်လႆႈ ပူပၢၵ်ႇပၢႆတူဝ်ၼၼ်ႉၼႆယူႇ။ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၵေႃႈ ပၼ်ႁႂ်ႈမၼ်းၼၢင်းၵိၼ်လႄႈ ၼၢင်းသုဝၼ်ႇၼၵေႃႈ ၵိၼ်သဵင်ႈၵႂႃႇတႄႉယဝ်ႉ။ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ၼၢင်းတုၵ်ႉၵတႃႇ ၵူၼ်းၽၢၼ်သေတႃႉ ႁၢင်ႈၽၢင်ဢွၼ်ႇမၼ်းၼၢင်ႈၵေႃႈ သမ်ႉႁၢင်ႈလီ ၼႃႈတႃဢွၼ်ႇမၼ်းၼၢင်း လွတ်ႈတၢင်းၶီဝႆႉလႄႈ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ၸင်ႇလိူၵ်ႈဢဝ်မၼ်းၼၢင်း ႁဵတ်းပဵၼ် ၼၢင်းဢၵ်ႉၵမႁေႇသီႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ မၼ်းၼၢင်း လႆႈပဵၼ် ၼၢင်းဢၵ်ႉၵမႁေႇသီႇၼႆ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸိူင်ႉၼၢင်းၼွႆႉႁူၵ်းၵေႃႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်သေ ပႂ်ႉငွႆးႁႃ တၢင်းၽိတ်းတၢင်းယူပ်ႈယွမ်း ၼၢင်းသုဝၼ်ႇၼယူႇ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ၼၢင်းဢၵ်ႉၵမႁေႇသီႇ ၸပ်းသၼ်ႇထေႇပႃးတွင်ႉမႃးယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ လိူၼ်သၼ်ႇထေႇမၼ်းၼၢင်း တဵမ်ၵေႃႈ မၼ်းၼၢင်း ၸင်ႇၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃး လုၵ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇ (101) ၵေႃႉ။
ၼၢင်းၼွႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်သမ်ႉဢမ်ႇမီးလုၵ်ႈလႄႈ ၶဝ်ၵူဝ်လုၵ်ႈၼၢင်းဢၵ်ႉၵမႁေႇသီႇ လႆႈပုတ်ႈႁၢင်ႈႁေႃသေ ၽွင်းမိူဝ်ႈမၼ်းၼၢင်း ၶၢၼ်တူဝ်ၶၢၼ်ၸႂ် ၵိူတ်ႇလုၵ်ႈယူႇၼၼ်ႉ လုၵ်ႈမၼ်းၼၢင်း ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ၵေႃႉလႂ်ၵေႃႈ ၼၢင်းၼွႆႉႁူၵ်းၼၢင်း ၽွမ်ႉၵၼ် ၸွႆႈၵိူတ်ႇပၼ်သေ လၵ်ႉလွမ်ဢဝ်ပႅတ်ႈတူၵ်း ႁူးလွင်ႈ သဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ထိုင်တီႈ မၼ်းၼၢင်း ႁူႉတူဝ်မႃး ၼၢင်းၼွႆႉၶဝ် ၸင်ႇၵႂႃႇဢဝ် မႃလမ်ဢွၼ်ႇတူဝ်ၼိုင်ႈ မႃးၼႄမၼ်းၼၢင်းသေ လၢတ်ႈဝႃႈ "မႃလမ်ၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈမႂ်းၼၢင်း"ၼႆယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႁူၵ်းၼၢင်း မိူဝ်းလဝ်ႈလၢတ်ႈၼႄ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း လွင်ႈဢၼ် ၼၢင်းၵိၼ်ပူ ၵိူတ်ႇလုၵ်ႈမႃၼႆလႄႈ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၵေႃႈ ယုမ်ႇၵႂၢမ်းၶဝ် ႁူၵ်းၼၢင်းသေ ၸင်ႇလိုပ်ႈလမ်း ပူတ်းၸၼ်ႉမၼ်းၼၢင်း ပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ မၼ်းၼၢင်ႈၵေႃႈ ႁွပ်ႇဢဝ်တင်း လုၵ်ႈမႃလမ်ဢွၼ်ႇမၼ်းၼၼ်ႉသေ ႁွင်ႉႁွင်ႉႁႆႈႁႆႈ ပၢႆႈလူင်းႁေႃၵႂႃႇယူႇ။

မူ၊ ဝူဝ်း၊ ၵႂၢႆး၊ ၸၢင်ႉဢဝ်ၵႂႃႇ

လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းၼၢင်း ပၢၵ်ႇပၢႆၵေႃႉ ဢၼ်ၼၢင်းၼွႆႉၶဝ် ဢဝ်ပႅတ်ႈတူၵ်း ႁူးလွင်ႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇမီးမူမႄႈလူင် တူဝ်ၼိုင်ႈ ပႂ်ႉၵဵပ်း ဢူမ်ဢဝ်ပႅတ်ႈ သဵင်ႈသဵင်ႈ၊ ၽိူဝ်ႇဝႃႈ ၶဝ်ၼၢင်း ဢၢင်ႈဢဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵႂႃႇပႅတ်ႈၼႆ ၵူၺ်းလႆႈႁၼ် မူမႄႈပုမ်ယၢၼ်းလူင်တူဝ်ၼိုင်ႈၵူၺ်းလႄႈ ၶဝ်ႁူႉဝႃႈ မူမႄႈဢူမ်ၵိၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇၼႆယူႇ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႁူၵ်းၼၢင်း ၸင်ႇၵႂႃႇဢဝ် ၶမ်းပၼ်းၼိုင်ႈ (ပႅတ်ႇၶၼ်) ပၼ်ပုၼ်ႇၼႃးသေ ႁႂ်ႈႁေႃးဝႃႈ လွင်ႈဢၼ် ၼၢင်းၼွႆႉၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢမ်ႇယူႇလီၼႆႉ တေလႆႈၵိၼ် ၼိူဝ်ႉမူမႄႈ ပုမ်ယၢၼ်းၼႆလႄႈ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၵေႃႈ ထၢင်ႇၸႂ်ႈတႄႉသေ ၸႂ်ႉပိူၼ်ႈၵႂႃႇတီႉၺွပ်း မူမႄႈပုမ်ယၢၼ်း မႃးၶႃႈတၢႆပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းတွင်ႉမူမႄႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈႁၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇသေၵေႃႉ။ မူမႄႈႁူႉဝႃႈ ပိူၼ်ႈတေ ဢဝ်မၼ်းတၢႆၼႆလႄႈ မၼ်းလၵ်ႉလွမ်ၵႂႃႇၶၢႆးပၼ် ဝူဝ်းသေ ဝူဝ်းၵေႃႈ ၶိုၼ်းပုတ်ႈဢူမ်ဢဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵႂႃႇသဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။
ၼၢင်းၼွႆႉ လႆႈၸွပ်ႇႁူႉဝႃႈ မူၵႂႃႇၶၢႆးပၼ်ဝူဝ်းလႄႈ ၸင်ႇၵႂႃႇမွၼ်လၢပ်ႈ တီႈပုရေႃးႁိတ်ႈ ႁႂ်ႈႁေႃးဝႃႈ တေလႆႈၵိၼ် ၼိူဝ်ႉဝူဝ်းၼႆလႄႈ ပိူၼ်ႈၵေႃႈ ၵႂႃႇၶႃႈႁႅမ်ဝူဝ်းသေ ၽိူဝ်ႇမႃးလွမ်တူၺ်း ၼႂ်းတွင်ႉဝူဝ်းၵေႃႈ သမ်ႉဢမ်ႇႁၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇသေၵေႃႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ဝူဝ်းၵေႃႈ သမ်ႉလၵ်ႉလွမ် ၵႂႃႇၶၢႆးပၼ်းၵႂၢႆး။ ၵႂၢႆးၵေႃႈ လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်း ဢဝ်တၢႆပႅတ်ႈ ၼင်ႇၼၼ် ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၼႂ်းတွင်ႉၵႂၢႆးၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇႁၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇသေ ၵေႃႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵႂၢႆးၶိုၼ်းၵႂႃႇလၵ်ႉ ၶၢႆးပၼ်ၸၢင်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵမ်းလိုၼ်း ၸၢင်ႉတူဝ်ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းဢူမ်ဢဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇသေ ၸင်ႇၵႂႃႇၶၢႆးဝႆႉ ၼႂ်းထိူၼ်ႇ ႁိမ်းၵျွင်းၸဝ်ႈရသေႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ (တီႈဢၼ် ၸၢင်ႉဢူမ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇသေ ၵႂႃႇၶၢႆးဝႆႉ ၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ႁွင်ႉဝႃႈ ၼွင်ၶၢႆး ၼႆသေ မီးဝႆႉႁိမ်း တိၼ်လွႆၽလၢင်ႇ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ဝဵင်းပၢင်လူင်ယဝ်ႉ။ ထမ်ႈတီႈ ဢၼ်ၸၢင်ႉယူႇၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ထမ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်သေ မီးဝႆႉ ၽၢႆႇႁွင်ႇ ၵိဝ်ႇယူမ်း ၸႄႈဝဵင်းပၢင်လူင်)

ၸဝ်ႈရသေႉ ၵဵပ်းလဵင်ႉ

ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈရသေႉ ၵႂႃႇႁႃမၢၵ်ႇမႆႉယူႇၼၼ်ႉ လႆႈငိၼ်းသဵင်ႁႆႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၽိူဝ်ႇၵႂႃႇတူၺ်း သမ်ႉလႆႈႁၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ပၢၵ်ႇပၢႆဢဵတ်းၵေႃႉ ဢမ်ႇမီးဢူႈ ဢမ်ႇမီးမႄႈလႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈ ၸင်ႇၵဵပ်းလဵင်ႉ သဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ တႃႇတေလဵင်ႉ ၼမ်ႉၼူမ်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈရသေႉ လႆႈဢတိတ်ႉထၢၼ်ႇ ႁႂ်ႈႁူဝ်မႄႈမိုဝ်းမၼ်း ဢွၵ်ႇၼမ်ႉၼူမ်းသေ သွမ်ၼမ်ႉၼူမ်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ (ၵျွင်းၸဝ်ႈရသေႉလႄႈ ထမ်ႈရသေႉၼၼ်ႉ မီးဝႆႉပဵမ်ႉ ၽၢႆႇၸၢၼ်း လွႆၽလၢင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ)
ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ ပၢၵ်ႇပၢႆဢဵတ်းၵေႃႉၵေႃႈ ယႂ်ႇမႃး ပဵၼ်ပၢၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ တိုၵ်ႉသိူဝ်းလူၼ်းသေ ၵျေႃႇမူၼ်ႈၸွမ်းၵၼ် ႁိမ်းၵျွင်းၸဝ်ႈရသေႉယူႇ။ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ မူးသိူဝ်း ဢႅဝ်ႇလႄႇထိူၼ်ႇသေ သမ်ႉမႃးႁၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တင်းၼမ်၊ မၼ်းမိူဝ်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈ ၶႆႈၼႄမေးမၼ်း၊ လုၵ်ႉတီႈ မေးမၼ်းသေ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ၽႄႈၸွတ်ႇ ၽႅဝ်ၵႂႃႇ တမ်ႈတီႈ ၼၢင်းၼွႆႉႁူၵ်းၼၢင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၼၢင်းၵေႃႈ လၢမ်းႁူႉဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေပဵၼ် လုၵ်ႈၼၢင်းၵိၼ်ပူလႄႈ ၶဝ်ႁူၵ်းၼၢင်း ၸင်ႇႁဵတ်း ၶဝ်ႈမုၼ်း သႂ်ႇငူၼ်ႉသေ ၵွႃႇလဵင်ႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ပၢၵ်ႇပၢႆဢဵတ်းၵေႃႉၼၼ်ႉ တၢႆပႅတ်ႈသဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ထိုင်တီႈ ၸဝ်ႈရသေႉ ၵႂႃႇႁႃမၢၵ်ႇမႆႉသေ ၽႅဝ်မႃးတီႈၵျွင်း လႆႈမႃးႁၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ တၢႆပႅတ်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉလႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈ ၸႂ်ဢမ်ႇသိူဝ်းသေ ၸင်ႇဢဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၽင်ႁိမ်း ၵျွင်းမၼ်းၸဝ်ႈယဝ်ႉ။

မႆႉၸၢမ် 101 တူၼ်ႈ

ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ဢွင်ႈတီႈ ၽင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉဢွၵ်ႇမႃး တူၼ်ႈမႆႉၸၢမ် ပၢၵ်ႇပၢႆဢဵတ်းတူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းမႆႉၸၢမ်မွၵ်ႇၼၼ်ႉ ပူႇမူးသိူဝ်း သမ်ႉၵႂႃႇပိတ်းဢဝ် မွၵ်ႇၸၢမ်၊ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ပိတ်းမွၵ်ႇၸၢမ် ယၵ်းယွတ်ႈမွၵ်ႇၸၢမ်ၼၼ်ႉ လႆႈငိၼ်း သဵင်ၶင်းၸဵပ်း မိူၼ်သဵင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇယဝ်ႉ။ မၼ်းပိတ်းဢဝ် မွၵ်ႇၸၢမ် မႃးၼႄ မေးမၼ်းသေ ၶႆႈၼႄသဵင်ႈသဵင်ႈလႄႈ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ၶိုၼ်းၽႅဝ်ၵႂႃႇ တီႈႁူ ၼၢင်းၼွႆႉႁူၵ်းၼၢင်း ၶဝ်ၸင်ႇၸၢင်ႈ ၵူၼ်းၸၢႆးလူင် (42)ၵေႃႉ ပၼ်ၶဝ် ၶမ်းႁူၵ်းၵျၢပ်ႈသေ ၸႂ်ႉႁႂ်ႈၵႂႃႇၽၼ်းပႅတ်ႈ တူၼ်ႈမႆႉၸၢမ် တင်းသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ၽွင်း ၸဝ်ႈရသေႉ ဢမ်ႇမီးၼၼ်ႉ ၶဝ်(42)ၵေႃႉၵေႃႈ ၽၼ်းဢဝ် တူၼ်ႈမႆႉၸၢမ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵွႃႇလွင်ႈၼမ်ႉပႅတ်ႈ သဵင်ႈသဵင်ႈယူႇ။

ပူႇၸၢင်ႈသၵ်ႉ ၼၢႆးၸၢင်ႈသၵ်ႉ ၵဵပ်းလဵင်ႉ

ၽၢႆႇတႂ်ႈၼမ်ႉၼၼ်ႉ သမ်ႉမီး ပူႇၸၢင်ႈသၵ်ႉ ၼၢႆးၸၢင်ႈသၵ်ႉ တိုၵ်ႉသၵ်ႉၶူဝ်းယူႇလႄႈ လႆႈႁၼ် တူၼ်ႈမႆႉၸၢမ် လွင်ႈၼမ်ႉမႃးသေ ၸင်ႇဢၢၼ်းၸၼ်ဢဝ် မႃးႁဵတ်းၽိုၼ်းၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တူၼ်ႈမႆႉၸၢမ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸၼ်တူၼ်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ ပႃးမႃးၸွမ်းၵၼ် တင်းသဵင်ႈလႄႈ ၶႃပူႇယႃႈၵေႃႈ ဢဝ်မိူဝ်းဝႆႉ တီႈၼႂ်းဝၢင်းႁိူၼ်းၶဝ်ယဝ်ႉ။ ' (ၼမ်ႉဢၼ်ဢဝ်မႆႉၸၢမ် ၵႂႃႇလွင်ႈပႅတ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉပွၼ်သေ တီႈဢၼ် ပူႇၸၢင်ႈသၵ်ႉ ၼၢႆးၸၢင်ႈသၵ်ႉ တၢဝ်းဢဝ်မႆႉၸၢမ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ တႃႈဝဵင်းၵႂၢႆး ၼႆသေ မၢၵ်ႇႁိၼ်လႄႈ ၶွၼ်ႉသၵ်ႉၶႃသွင်ၵေႃႉၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉမီးဝႆႉ တေႃႇယၢမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ)'
ထိုင်မႃး ၵၢင်ၶမ်ႈ လႆႈငိၼ်း မိူၼ်သဵင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မေႃးၶၢင်းဝႃႈ ၵတ်းၼႃႇၼႆသေ ၼၢႆးၸၢင်ႈသၵ်ႉ ၵူဝ်ၼႃႇ ၸင်ႇပူၵ်းၽူဝ်မၼ်းသေ ၽိူဝ်ႇၶႃပူႇဢွၵ်ႇႁိူၼ်းၵႂႃႇတူၺ်း လႆႈႁၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ပၢၵ်ႇပၢႆဢဵတ်းၵေႃႉ ပေႃးသႅမ်းလူင်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၶႃသွင်ၵေႃႉ ၸင်ႉႁွပ်ႇဢဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈမိူဝ်းၼႂ်းႁိူၼ်းသေ မိူဝ်းလဵင်ႉလူလုမ်းလႃး တေႃႇပေႃးယႂ်ႇမႃး တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢိၼ်း ပၼ်ၵႆႇလူၺ်သႅင်

ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢိၼ်း လူင်းမႃးမိူင်းၵူၼ်း ၸင်ႇမႃးၶႆႈၼႄ လွင်ႈပိုၼ်းၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ ငဝ်ႈတေႃႇပၢႆလႄႈ လွင်ႈဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၽႂ်ၼႆ ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ ႁူႉၵႂႃႇသဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢိၼ်း ၸင်ႇပၼ်ၶဝ် ၵႆႇလူၺ်သႅင် တူဝ်ၼိုင်ႈ ၸႂ်ႉႁႂ်ႈမိူဝ်းတေႃႇၵႆႇ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းသီႇႁၸၵျႃႇၵုမ်ႇမႃႇရ ဢၼ်ပဵၼ်ပေႃႈၸဝ်ႈၶဝ် ၼၼ်ႉယူႇ။ ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉၵေႃႈ ဢုမ်ႈႁွပ်ႇၵႆႇလူၺ်သႅင် ၸူဝ်းၵၼ် ၽႅဝ်မိူဝ်းထိုင် မိူင်းပႃႇရၼသီႇယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈၶဝ်ႈမိူဝ်း ၼႂ်းဝၢင်းႁေႃၸိုင် တီႈႁိမ်းၶွၵ်ႈမႃႉ ၶွၵ်ႈၸၢင်ႉၼၼ်ႉ ၶဝ်လႆႈႁၼ် ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈၶဝ် ၼၢင်းၵိၼ်ပူ (ၼၢင်းသုဝၼ်ႇၼ) လႄႈမႃလမ်တူဝ်ၼိုင်ႈ ၼႃႈလဵၵ်ႉတႃၼွႆႉဝႆႉယူႇ။ ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ ႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်မႄႈၶဝ်ၼႆသေတႃႉ မႄႈၶဝ်တႄႉ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းလႃးလႃး။
ပေႃးဝႃႈ ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ ၵႂႃႇထူပ်း ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ၸင်ႇၵႂႃႇယွၼ်းတေႃႇၵႆႇ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းသေ ႁဵတ်းလွင်ႈတေႃႇလွင်းၵၼ်ယဝ်ႉ။ ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉၸင်ႇဝႃႈ "ပေႃးဝႃႈ ၵႆႇၶဝ်သုမ်း ၶဝ်တေၶၢမ်ႇႁဵတ်း ၶႃႈၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း၊ ပေႃးဝႃႈ ၵႆႇၶဝ်ပႄႉ ၶဝ်တေယွၼ်းဢဝ် မႄႈပႃႈ ဢၼ်ယူႇႁိမ်း ၶွၵ်ႈမႃႉၶွၵ်ႈၸၢင်ႉ"ၼႆလႄႈ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၵေႃႈ ၽွမ်ႉသေ ၸင်ႇပွႆႇၵႆႇၶဝ် မႃးတေႃႇၵၼ်ယဝ်ႉ။ (တီႈဢၼ် တေႃႇၵႆႇၵၼ်ၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် မီးယူႇၽၢႆႇႁွင်ႇ ၼွင်ပၢင်ႇ ၸႄႈဝဵင်းပၢင်လူင်သေ ႁွင်ႉဝႃႈ ၶူးဝဵင်းၵႆႇတေႃႇ ၼႆယဝ်ႉ)

မႄႈလႄႈလုၵ်ႈ ၺႃးၵၼ်

ၵႆႇၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း တူဝ်လႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပႄႉလႆႈ ၵႆႇလူၺ်သႅင်လႃးလႃး။ ၺႃးၵိၼ် လူၺ်သႅင်သေ တၢႆၵႂႃႇ (32)တူဝ်ယဝ်ႉလႄႈ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ၸင်ႇၵၢၼ်ႉသုမ်း ၵႆႇၶဝ်ပီႈၼွင်ႉသေ ၸွမ်းၼင်ႇ ၵႂၢမ်းမၼ်ႈ ၵတိမီးဝႆႉၼၼ်ႉ ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ ၸင်ႇမႃးၸူးတီႈ ၼၢင်းၵိၼ်ပူယဝ်ႉ။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ၼၢင်းၵိၼ်ပူ လႆႈႁၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆး ပၢၵ်ႇပၢႆဢဵတ်းၵေႃႉၼႆႉ ၼႂ်းၸႂ်မၼ်းၼၢင်း ပဵၼ်ႁိုဝ်ဝႆႉၼႆၵေႃႈ မၼ်းၼၢင်း ဢမ်ႇမေႃလၢတ်ႈ၊ ဢၢပ်ႈၼႃႇ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈမၼ်းဝႆႉၵေႃႈလူဝ်လူဝ်၊ ၸႂ်ႁၵ်ႉမဵတ်ႉတႃႇ တီႈၼိူဝ်ၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢၢပ်ႈၼႃႇ မုတ်းဢွၵ်ႇမႃးဝႆႉၵေႃႈမီးမီး။ ပေႃးဝႃႈ ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ ၽႅဝ်မႃး ႁိမ်းမၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ ၸင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ် လုၵ်ႈမၼ်းၼၢင်းသဵင်ႈသဵင်ႈၼႆသေတႃႉ မၼ်းၼၢင်း ဢမ်ႇႁတ်းယုမ်ႇ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼၢင်းၼွႆႉၶဝ် ပႅတ်ႉလႅၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉ မၼ်းၵူၺ်းထၢင်ႇဝႃႈ လုၵ်ႈမၼ်းၼၢင်း ပဵၼ်မႃလမ်ၼၼ်ႉယူႇၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ ပၢၵ်ႇပၢႆဢဵတ်းၵေႃႉၵေႃႈ ၸင်ႇၶိုၼ်းၶႆႈၼႄ သိူၵ်ႈပိုၼ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢိၼ်း ၶႆႈၼႄၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ မၼ်းၼၢင်း လႆႈႁူႉၼင်ႇၼၼ်ၼႆ မၼ်းၼၢင်း ၸင်ႇတိတ်ႉထၢၼ်ႇဝႃႈ "သင်ဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵဝ်ယူႇတႄႉ ၼႆၸိုင် ႁႂ်ႈၼမ်ႉၼူမ်းၵဝ်ၼၢင်းၼႆႉ ၸိတ်းၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းသူပ်းၶဝ် ၵူႈၵေႃႉသေၵမ်း။ သင်ဝႃႈ မႃလမ်တူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၵဝ်ၸိုင် ႁႂ်ႈၼမ်ႉၼူမ်းၵဝ် ၸိတ်းၶဝ် ၼႂ်းသူပ်းမႃလမ်သေၵမ်း"ၼႆယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၵႂၢမ်းတိတ်ႉထၢၼ်ႇမၼ်းၼၢင်းၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ မၼ်းၼၢင်း မႃးပိုတ်ႇၼူမ်းမၼ်းၼႆၵေႃႈ ၼမ်ႉၼူမ်းမၼ်းၼၢင်း ၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ၸိတ်းဢွၵ်ႇမႃး ၵမ်းလဵဝ်သေ လၼ်ၶဝ်ႈ ၼႂ်းသူပ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ပၢၵ်ႇပၢႆဢဵတ်းၵေႃႉၼၼ်ႉ ၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တမ်ႈတီႈ သူပ်းမႃလမ်ၼၼ်ႉတႄႉ ၼမ်ႉၼူမ်း ဢမ်ႇၵႂႃႇၶဝ်ႈ။
ပေႃးဝႃႈ လႆႈႁၼ်ၼင်ႇၼၼ် မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ ၸင်ႇယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းတႄႉယဝ်ႉၼႆသေ ၶဝ်မႄႈလုၵ်ႈ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် မႃးၵွတ်ႇၵၼ် ၸူမ်းသိူဝ်းၼႃႇ ၼမ်ႉတႃ ပေႃးယွႆႉတူၵ်း ၵူႈၵေႃႉ။ သမ်ႉပေႃး တၢႆလိုမ်းၵႂႃႇ ၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ။ ၶုၼ်ၽွင်းမိူင်း သွင်ၵေႃႉ လႆႈမႃးႁၼ်ၼင်ႇၼၼ် ၸင်ႇၶိုၼ်းမိူဝ်း လဝ်ႈလၢတ်ႈၼႄ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းယဝ်ႉ။ ၽိူဝ်ႇ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း လႆႈငိၼ်းၼင်ႇၼၼ် ၸင်ႇပူင်ၶေႃႈပူင် ႁွင်ႉဢဝ်မႃး ၼၢင်းၼွႆႉႁူၵ်းၼၢင်း ပႃးၸဵမ် ပုၼ်ႇၼႃးလႄႈ ပုရေႃးႁိတ်ႈသေ မႃးထၢမ်တူၺ်း လွင်ႈတၢင်းမၼ်းလႄႈ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းလႅၼ်သေ လႆႈယိုၼ်ဝႃႈ ၶဝ်လႆႈႁဵတ်းၵူတ်ႉမႃးတႄႉ ၼႆၼၼ်ႉယူႇ။ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ၸႂ်လမ်ၼႃႇသေ ၸင်ႇပူင်ၶေႃႈပူင်လူင်ဝႃႈ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိုဝ်းႁတ်းၶဝ် ဢဝ်ၵႂႃႇၽၼ်းတၢႆပႅတ်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ၸုမ်းၼၢင်းၼွႆႉႁူၵ်းၼၢင်းၶဝ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မီးၸႂ် မိူၵ်ႈမႂ်ႈၼႃႇလႄႈ ပေႃးဝႃႈ ၶဝ်ဢွၵ်ႇႁေႃမႃး မႃးယဵပ်ႇၺႃးလိၼ်ၵေႃႈ ၼင်လိၼ် ဢိုၼ်ၶဝ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈ သဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ' တီႈလိၼ်ဢိုၼ်ၼၢင်းၼွႆႉၶဝ်ၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် မီးဝႆႉ ၽၢႆႇႁွင်ႇ ဝဵင်းၵႂၢႆး ၸႄႈဝဵင်းပၢင်လူင်သေ ႁွင်ႉဝႃႈ ၼႃးဢႃးလႃး ၼႆယဝ်ႉ'
ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း သီႇႁၸၵျႃႇၵေႃႈ ၸင်ႇၶိုၼ်းဢဝ် ၼၢင်းၵိၼ်ပူ (ၼၢင်းသုဝၼ်ႇၼ) ႁဵတ်းပဵၼ် ၼၢင်းဢၵ်ႉၵမႁေႇသီႇ ၼင်ႈဝၢၼ်ႈၵိၼ်မိူင်းၵႂႃႇ။ ၶဝ်ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈ လႆႈယူႇသဝ်း ၸွမ်းၵၼ် မူၼ်ႈမူၼ်ႈသိူဝ်းသိူဝ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ၵႂႃႇ တေႃႇၸူဝ်ႈသုတ်းပၢၼ်ၶဝ်ယဝ်ႉ။ ။ ' ဢွင်ႈတီႈႁေႃ ၼၢင်းၵိၼ်ပူၶဝ်ၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် မီးဝႆႉ ၽၢႆႇႁွင်ႇ ဝဵင်းပၢင်လူင်သေ ႁွင်ႉဝႃႈ ၶူးဝဵင်းၼၢင်းၵိၼ်ပူၼႆယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ တပ်ႉမၢၼ်ႈ 513 ပၵ်းတပ်ႉဝႆႉ'

ၽိုၼ်ဢိင်

• ပပ်ႉမၢႆတွင်း ပီၵွၼ်းၶမ်း ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလ ပီ 2008 ၼႃႈလိၵ်ႈ 135-140