ၺၢၼ်ႇသပ်ႉပၺ်ႇၺုတပုတ်ႉထၸဝ်ႈၵီႈလွၼ်ႉမႃး

လိူၼ်ႁူၵ်း ဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးၸွမ်း ဝိသႃႇၶႃႇၼၵ်ႉၶၢတ်ႈၼၼ်ႉ ၶမ်ႈၼႆႉတႄႉ တေမူၼ်းတဵမ်လီသေ ပိူင်းလႅင်းယဝ်ႉ။ ၶုၼ်သူင်ၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈလိူၼ်ပႆႇဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ သုမ်းၵၢၼ်ႉၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈသိတ်ႉထတ်ႉထသေ သွင်ႉဢွၵ်ႇပၢႆႈၵႂႃႇ။ တီႈႁိမ်းႁွမ်းတူၼ်ႈမႁႃႇၽေႃးထိၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးသၢပ်ႇဢၢႆသိုၵ်းသိူဝ်သင်သေ တဵတ်ႇယဵၼ်ဝႆႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ပေႃးထိသတ်ႉတၼႆ့ ႁၢမ်းလွတ်ႈလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈသေ ၸင်ႇသိုပ်ႇၶတ်းၸႂ်ၼင်ႈၵၢၼ်တြႃးယူႇယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈႁူဝ်ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ လႆႈၸၢၼ်ႇၸၼ်ႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ ၸၼ်ႉသွင်၊ ၸၼ်ႉသၢမ်၊ ၸၼ်ႉသီႇ သိုပ်ႇတၢမ်းလၢမ်းၵႂႃႇႁဵၼ်းၼၼ်ယူႇ။ မိူဝ်ႈႁူဝ်ၶမ်ႈၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ လႆႈၺၢၼ်ႇတိပ်ႉပၸၵ်ႉၶု၊ ၺၢၼ်ႇတပ်ႉပသေႃးတလႄႈ ၺၢၼ်ႇပုပ်ႉပေႇၼိဝႃႇတယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၺၢၼ်ႇပရၸိတ်ႉတဝိၸႃႇၼႃႇၼဢၼ်ႁူႉႁၼ်ထိုင်လႆႈဝႃႈ သတ်းတဝႃႇၶဝ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉၵၢမ်ႇသင်သေ ၽဝပၢၼ်ၼႆႉလႆႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆ။ လႆႈၺၢၼ်ႇဢၼႃႇၵတမ်ႇသဢၼ်ႁူႉႁၼ်လႆႈၸႂ်လႄႈ မိူဝ်းၼႃႈ သတ်းတဝႃႇၶဝ်ယူႇယဝ်ႉ။

ၶၢဝ်းလိုၼ်းသုတ်း တႃႇၶမ်ႈၼၼ်ႉၼၼ်ႉ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ တႅပ်းၶၢတ်ႇလႆႈ ဢႃႇသဝေႃးတြႃးဢၼ်လႆလိူၼ်ႈဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆးၼၼ်ႉသေ လႆႈၺၢၼ်ႇဢႃႇသဝၵ်ႉၶယယူႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉလွင်ႈၼႆႉသေ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ပွင်ႇၸႅင်ႈ သတ်ႉၸႃႇတြႃး ဢၼ်ပူၼ်ႉလေႃးၵရုပ်ႈလႄႈၼၢမ်ႇသေ ႁူႉႁၼ်ထိုင်လႆႈၵူႈသမ်ႇသႅၼ်ပိူင်ယူႇယဝ်ႉ။ ၵီႈလွၼ်ႉပဵၼ်ၽြႃး သၿ်ၿၺ်ၺုတ ဢၼ်ႁူႉႁၼ်ထိုင်လႆႈတင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ တၢင်းၶတ်းၸႂ် ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈၼႆ့ ယၢမ်းမိူဝ်ႈလိူၼ်ႁူၵ်းမူၼ်း ပႆႇသုတ်းသဵင်ႈၼၼ်ႉ ၵီႈလွၼ်ႉပဵၼ်သမ်ႇမႃႇသမ်ႇပုတ်ႉထ ထူၼ်ႈသီႇ ၼႂ်းၽတ်ႉတၵမ်ႇၽႃႇၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇၽုၺ်ႇငၵၢၵ်ႈၽၵ်းတူၽွၼ်းလီ ပုၼ်ႈတႃႇဢၼၼ်ႇတသတ်းတဝႃႇတင်းလူင်ယူႇယဝ့်။

ပိၼ်ႇဝၢႆႇၶိုပ်ႈသွၼ်ႇတူၺ်းၶိုၼ်း

ဝၢႆးသေ ၵီႈလွၼ်ႉပဵၼ်ၽြႃးၸဝ်ႈပုတ်ႉထယဝ်ႉ ၽြႃးၸဝ်ႈၼႆႉ ပေႃးပိၼ်ႇဝၢႆႇၶိုပ်ႈသွၼ်ႇတူၺ်းၶိုၼ်းၼႆၸိုင် လႆႈၾၢင်ႉမႅၼ်ႈႁၼ်ဝႃႈ ၶၢဝ်းတၢင်းဢၼ်သေႃႉႁႃမေႃမိုဝ်း ဢၼ်ႁဵတ်းပၼ်တူဝ်ၶၼ်ႇထႃႇလူင် ဢၼ်ပၼ်ႇဝိုၼ်ႈယူႇၼႂ်းသမ်ႇသရႃႇ လွင်ႈၵိူတ်ႇလွင်ႈတၢႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵေႃႉဢၼ်လႆႈၸႂ်ၸူမ်းၸွမ်း လွင်ႈၵူၼ်းႁဝ်း ၵိူတ်ႇၵိူတ်ႇတၢႆတၢႆယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ယင်းၸၢင်ႈထၢင်ႇဝႃႈ ၽူႈမီးၽုၼ်းတၼ်းၶူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၶုၼ်သူင်လူင်ႁႃႉ ၼႆၵွၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈတႄႉ လႆႈႁၼ်ၶုၼ်သူင်သေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပူၼ်ႉဢွၵ်ႇလႆႈတၢင်းတုၵ်ႉၶ၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၶုၼ်သူင်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၽူႈမီးၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း။

ဢၼ်ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၽြႃးမႃးၼႆႉ ႁူႉႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ယွၼ်ႉတၼ်ႇႁႃႇဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးၼႂ်းလပ်းသိင်ႇလူင် ဢဝိတ်ႉၸႃႇၼၼ်ႉသေ သတ်းတဝႃႇၶဝ်ၼႆႉ လႆႈတၢႆလႆႈၵိူတ်ႇယူႇတိၵ်းတိၵ်း၊ တၼ်ႇႁႃႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇတူင်ႉၶီးလႆႈ ၼႂ်းသၢႆငဝ်းလႅင်းပၺ်ႇၺႃႇၼႆသေ ၸဝ်ႈၸင်ႇဢွၵ်ႇမူၼ်ႉပူၼ်ႉလွတ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၺၢၼ်ႇၸဝ်ႈႁူႉႁၼ်သေ ဢမ်ႇႁဵတ်းသင်ႇၶႃႇရ ဢၼ်မႂ်ႇ ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်ၽဝထႅင်ႈယဝ်ႉ။ သင်ႇၶႃႇရၵဝ်ႇမွင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မွတ်ႇပႅတ်ႈမူတ်းယဝ်ႉယဝ်ႈ။ ​
ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈဢၼ်တႅပ်းၶၢတ်ႇ ဢဝိတ်ႉၸႃႇ ဢၼ်ႁၢမ်းပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႉသေ ထူၺ်ႈပႅတ်ႈႁၢၵ်ႈတၼ်ႇႁႃႇ ဢၼ်တိတ်းႁွႆႈယဝ်ႉလႄႈ ဢမ်ႇမီးၶိူင်ႈ ဢၼ်တႃႇတေႁဵတ်းႁိူၼ်းၶၼ်ႇထႃႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းၶၼ်ႇထႃႇဢၼ်မႂ်ႇထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ႁူႉႁၼ်လွင်ႈမေႃမိုဝ်းႁဵတ်းႁိူၼ်းၼၼ်ႉ လီလီယဝ်ႉလႄႈ လႆႈတၢင်းဢွၵ်ႇမူၼ်ႉပူၼ်ႉလွတ်ႈသေ ၵိူတ်ႇမႃးၽသတေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း (ၼတ်ထိၻႃၼိဢၼ်တမꩡႃတိ) သေ လွင်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇၵိူတ်ႇထႅင်ႈယဝ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ (ၼတ်ထိၻႃၼိ ပုၼၿ်ꧤဝေႃတိ) မၼ်းၸဝ်ႈႁၼ်ၸႅင်ႈလီၼႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃးႁၵ်းလႅဝ်ပႅတ်ႈၵူင်းပၼ်ႇသမ်ႇသရႃႇ ဢၼ်ၵိူတ်ႇဢၼ်တၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉယဝ်ႈ။

ပေႃးပိၼ်ႇဝၢႆႇၶိုပ်ႈသွၼ်ႇတူၺ်းၶိုၼ်းၸိုင် ႁၼ်ၸႅင်ႈလီထႅင်ႈ လွင်ႈတြႃးမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈလူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပႆမႃးတႄႇတေႃႇသုတ်းၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်ပၵတိလွင်ႈမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈတြႃးၵွႆးၼႆလႄႈသင်၊ လွင်ႈယိူင်းဢၢၼ်း ဢၼ်ဝႆႉမႃးၸွမ်းတႃႇသေႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်တြႃးဢၼ်မီးတႄႉမၼ်းၵွႆးၼႆလႄႈ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလၵ်းမၢႆယိူင်းဢၢၼ်းဢၼ်ဝူၼ်ႉၾၼ်ဢဝ်ၵွႆး။ ယိူင်းမၢႆၼၼ်ႉပဵၼ်တြႃးဢၼ်မီးတႄႉမၼ်းၵွႆးယူႇယဝ်ႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်ပၵတိသတ်ႉၸႃႇတြႃးဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈမၼ်းၵွႆးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ထမ်ႇမတြႃးၸဝ်ႈၼႆႉ ၸင်ႇႁွင်ႇဝႃႈ "သၻ်ꩪမ်မ"ပဵၼ်မၢႆမီႈတြႃး ဢၼ်ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

ၼႃႈလိၵ်ႈ ႒႘ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)