ၸႄႈၵႅင်း၊ ၸႄႈတိူင်း

ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း (မၢၼ်ႈ: စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး), (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Sagaing Region), (သဵင်ဢွၵ်ႇ [Zetoeng Zekeng]) ၼႆႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ႁူမ်ႈ မီး ၃၆၅၃၄ လွၵ်းလၵ်းသေ ၼႂ်းၵႃႈ ၸႄႈတိူင်း ၇ ဢၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၵႂၢင်ႈသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ၸႄႈတိူင်း ဢၼ်ယၢဝ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ပွတ်းၵၢင်မိူင်းမၢၼ်ႈ တေႃႇပေႃးထိုင် သၢပ်ႇပွတ်းႁွင်ႇ ၼၼ်ႉသေ ၸိူဝ်းပဵꧣ် ၸႄႈတိူင်းမၵူၺ်း၊ ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ၊ မိူင်းတႆး၊ ၸႄႈမိူင်းၶၢင်၊ မိူင်းဢိၼ်ႇတိယ လႄႈ ၸႄႈမိူင်းၶျၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်းၵႄႈ လတ်ႉတီႇတုတ်ႇႁွင်ႇ ၂၁ တီႇၵရီႇ ၃၀ မိတ်ႉၼိတ်ႉ တေႃႇ လွင်ႇၵျီႇတုတ်ႇဢွၵ်ႇ ၉၄ တီႇၵရီႇ တေႃႇ ၉၇ တီႇၵရီႇ ၃၇ မိတ်ႉၼိတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸႄႈလူင်ၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇယဝ်ႉ။

ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း Sagaing Region
ၸႄႈတိူင်း
ၸွမ်ပိဝ် မိၵ်ႈမၢႆ
ဢွင်ႈတီႈ ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း တီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 21°30′N 95°37′E
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈတိူင်း	ၸႄႈၵႅင်း
ၸႄႈလူင်	ဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇ
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ
• ၸွမ်ၽွင်းလူင်	မျိၼ်ႉၼႅင်ႇ (NLD)
• ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ	လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း
• လုမ်းတႅၼ်းၽွင်း သၢင်ႈၾိင်ႈမိူင်း	လုမ်းတႅၼ်းၽွင်း ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း
• လုမ်းတတ်းသိၼ်	လုမ်းတတ်းသိၼ် ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း
ဢေႇရိယႃႇ
• ႁုပ်ႈ	93,704.5 လွၵ်းၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ (36,179.5 လွၵ်းလၵ်း)
ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈ ဢေႇရိယႃႇ	2nd
ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်း (2014)
• ႁုပ်ႈ	5,325,347
• ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈ	5th
• တၢင်းသတ်ႉ	57/km2 (150/sq mi)
Demographics
• ၵူၼ်းၶိူဝ်း	မၢၼ်ႈ၊ တႆး၊ ၼႃႇၵ၊ ၶျၢင်း၊ ၵေႃႇလၶႃး
• ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်	ပုတ်ႉထ၊ ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ animism
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+06:30)
ISO 3166 ၶူတ်ႉ	MM-01
ဝႅပ်ႉသၢႆႉ	sagaingregion.gov.mm

ၾိင်ႈၾႃႉ

တီႈၼႃႈလိၼ်ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း ၸိူဝ်းမီးၼႃႈလိၼ်သၼ်လွႆ လႄႈ တီႈၼႃႈလိၼ်ထုင်ႉပဵင်းၼႆႉ မီးၾိင်ႈၾႃႉဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ယဝ်ႉ။

တီႈ ပတ်ႉၵႂၢႆႇ လႄႈ တီႈသၼ်လွႆၼႃႇၵ ၼၼ်ႉ တၢင်ႉမႆႈၼႆႉ မီးထိုင် တၢင်ႉၼမ်ႉၶႅင်ယဝ်ႉ။ တၢင်ႉမႆႈၽတ်ႉၽဵင်ႇၼႆႉ တီႈတႅမ်ႇသုတ်းမီး တေႃႇထိုင် ႔႐ တီႇၵရီႇ ၾႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉသေ တီႈဢၼ်ပဵၼ် ထုင်ႉမႆႈ ဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇ ၼႆႉ တၢင်ႉမႆႈၶၢဝ်းမႆႈသုတ်း မီးတေႃႇထိုင် ႑႑႐ တီႇၵရီႇၾႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉယဝ်ႉ။ တီႈထုင်ႉပွတ်းၵတ်းၼၼ်ႉ တၢင်ႉမႆႈ ဢၼ်သုင်သုတ်းၼႆႉ မီႈ ႕႐ တီႇၵရီႇၾႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉယဝ်ႉ။

တီႈထုင်ႉၼႃႈလိၼ်ပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ တၢင်ႉၼမ်ႉၽူၼ် ၵႆႉလႆႈ ႘႐ ၼိဝ်ႉတေႃႇ ႑႐႐ ၼိဝ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တီႈထုင်ႉၼႃႈလိၼ်ပွတ်းၸၢၼ်းတႄႉ ၵူၺ်းလႆႈ မွၵ်ႈ ႔႐ ၼိဝ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်ႉၼမ်ႉၽူၼ်ၽတ်ႉၽဵင်ႇ တီႈဝဵင်းလူင် ဢၼ်ပဵၼ်ၽတ်ႉၽဵင်ႇတႃႇၼိုင်ႈပီၼႆႉ တီႈ ဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇ ႓႑ ၼိဝ်ႉ၊ တီႈဝဵင်းၸႄႈၵႅင်း ႓႔ ၼိဝ်ႉ လႄႈ တီႈ ဝဵင်းသူၺ်ႇပူဝ်ႇ ႓႖ ၼိဝ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ယွၼ်ႉ တီႈ ပၢၵ်ႇပၢင်လၢႆပင်းၵလႃး ၵႆႉပဵၼ် လူမ်းလႅင်ႉလႄႈ ၽူၼ်ၵႆႉၼမ်ယူႇယဝ်ႉ။

ၸႄႈလူင်

ၸႄႈလူင် ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅရ်ႇၼႆႉ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ပဵၼ် ဝဵင်းၸႄႈၵႅင်းသေတႃႉ ထိုင်ဝၢႆးလင် ပီ 2002 မႃး လႆႈဢဝ်လုမ်းၸိူဝ်ႉမီးၸၼ်ႉ ၸႄႈတိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင် လုမ်းၽၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈသင် လႆႈၶၢႆႉၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းမူင်ႇယႂႃႇ တီႈဢၼ်မီး ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

Demographics

ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ၼႂ်းၸူဝ်ႈပိုၼ်း
ပီ	ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း	±%
1973	3,119,054	—
1983	3,862,172	+23.8%
2014	5,325,347	+37.9%
Source: 2014 Myanmar Census

ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်း ၼႂ်းၸႄႈၵႅင်း (2015)

  ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ (92.2%)

  ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ (6.5%)

  ဢိတ်ႇသလၢမ်ႇ (1.1%)

  လွင်ႈၵိူဝ်းယမ်တၢင်ႇၸိူဝ်း (0.1%)

  ႁိၼ်ႇတူႇ (0.1%)

ၸႄႈတွၼ်ႈ၊ ၸႄႈဝဵင်း၊ ဝဵင်း၊ ပွၵ်ႉ၊ ဢိူင်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈ

တီႈၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်းၼႆႉ ဢဝ် ၸႄႈတွၼ်ႈ (10) ၸႄႈတွၼ်ႈသေ ၽွတ်ႈႁႅၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။

• ၸႄႈတွၼ်ႈၵၢတ်ႇလိုဝ်း
• ၸႄႈတွၼ်ႈၵၢတ်ႇသႃ
• ၸႄႈတွၼ်ႈၵၢၼ်ႉပလူႇ
• ၸႄႈတွၼ်ႈၶမ်းတီႈ
• ၸႄႈတွၼ်ႈမေႃႇလဵၵ်း
• ၸႄႈတွၼ်ႈမူင်ႇယႂႃႇ
• ၸႄႈတွၼ်ႈၸႄႈၵႅင်း
• ၸႄႈတွၼ်ႈသူၺ်ႇပူဝ်ႇ
• ၸႄႈတွၼ်ႈတူပ်းမိုဝ်း
• ၸႄႈတွၼ်ႈယိၼ်းမႃႇပိၼ်ႇ
• ၼႃႈလိၼ် ၼႃႇၵ ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃ

ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ ၸႄႈဝဵင်း (37) ၸႄႈဝဵင်း၊ ဝဵင်း (46) ဝဵင်း၊ ပွၵ်ႉ (233) ပွၵ်ႉ၊ ဢိူင်ႇ (1785) ဢိူင်ႇ လႄႈ ဝၢၼ်ႈ (5907) ဝၢၼ်ႈယဝ်ႉ။

ဝၢၼ်ႈဝဵင်းတၢင်ႇၸိူဝ်း

• ဝဵင်းဢလူင်ႇ
• ဝဵင်းဢၢၼ်ႉပေႃႇ
• ဝဵင်းဢယႃႇတေႃႇ
• ဝဵင်းမိူင်းမွၵ်ႇ
• ဝဵင်းမေႃႇ
• ဝဵင်းပူၵ်ႉၵၢၼ်ႇ
• ဝဵင်းပုတလိၼ်ႇ
• ဝဵင်းၶျႅတ်ႉတိၼ်း
• ဝဵင်းၶျွင်းဢူး
• ဝဵင်းၶျိၼ်ပိတ်ႉ
• ဝဵင်းၶမ်းတီႈ
• ဝဵင်းလႃႉတေႃး
• ဝဵင်းႁုင်းမၢၵ်ႇလၢင်း
• ဝဵင်းဢၢင်းတေႃႇ
• ဢိၼ်းယႂႃႇ
• ဝဵင်းၵတူး
• ၵၢၼ်ႇထူးမ
• ဝဵင်းတူပ်းမိုဝ်း
• ဝဵင်းၵလေးဝ
• ဝဵင်းၵၢၼ်ႉပလူႇ
• ဝဵင်းၵၼီႇ
• ၵၢတ်ႇသႃႇ
• ၵွင်းႁိူင်း
• ဝဵင်းၵေႃလၢင်း
• ဝဵင်းၵိၼ်း
• ဝဵင်းၵိၼ်းတၢတ်ႉ
• ဝဵင်းၶိၼ်ႇဢူး
• ၵူၵ်ႉၵူဝ်ႇၵူင်း
• ၵူႇၵေႃႇ
• ၵုၼ်းတွင်ႇ
• ၵျႃးတႅတ်ႉ
• ၵျွၵ်ႉၵႃႇ
• ၵျွၵ်ႉမျွင်း
• ၵုၼ်းလႃႉ
• ဝဵင်းလႁႄႇ
• လေႃးတႃႇ
• ဝဵင်းလေႇသျီး
• မလႄႇ
• မၢၼ်ႇၸၢၼ်ႇ
• မၸဵင်ႇ
• မွင်းထွင်ႇ
• မွင်းၶမ်း
• ဝဵင်းမေႃႇလဵၵ်း
• မေႃႇလူး
• မႄးၸႃႇ
• ဝဵင်းမၢင်းၵၢင်း
• မိၼ်းၵုၼ်း
• မိၼ်းတႅင်ႇပိၼ်ႇ
• မူဝ်းတႃး
• မူၵ်ႉသူဝ်းၶျူင်ႇ
• မူင်ႇယူၺ်း
• မျွင်ႇ
• မျေႇမုၼ်ႇ
• ဝဵင်းမျိၼ်းမူႇ
• မျိၼ်ႇတႃႇသဵၵ်ႉ
• မျူဝ်ႉတႃႇ
• မျူဝ်ႉတိတ်ႉ
• ၼပႃး
• ၼမ်ႉတဵင်ၶုၼ်ႇ (ၵျဵတ်ႉသေႃး)
• ၼၢၼ်းယုၼ်း
• ၼၢတ်ႉၶျွင်း
• ဝဵင်းငၸုၼ်ႇ
• ၺွင်ႇၵၢၼ်ႇ
• ဢူင်းတေႃး
• ဢူင်းတႃႇ
• ပတူႇ
• ပလႄး
• ပုလူၺ်သူၺ်ႇ
• ပၢင်သွင်
• ပၢၼ်းတႃႇ
• ၽလၢၼ်ႇၵူင်ႇယႂႃႇ
• ဝဵင်းၽွင်းပၢင်ႇ
• ဝဵင်းပၢင်ၵႆႇၽူႈ
• ပျွင်ႇပူၵ်ႉ
• ရိတုၵႃး
• သႃးတွင်ႇ
• သႃးတုၼ်းၵျီး
• ဝဵင်းသႃးလိၼ်းၵျီး
• ၸႃႇယေး
• သူပ်းၶူမ်
• ဝဵင်းသျဵင်းမၵႃး
• သူၺ်ႇတုၼ်း
• သျိၼ်ႇၵူင်း
• သျိၼ်ႇလမွင်း
• ၸိတ်ႉတွင်း
• သွမ်ႇမရႃႇ
• ဝဵင်းတီႇပႄးယိၼ်း
• ထမၢမ်ႇသီႇ
• တတ်ႉလႂိၼ်ႇ
• ဝဵင်းတၢၼ်ႉသျႄႇ
• တႄႇပိၼ်ႇ
• သၼ
• တွင်ႇဝုတ်ႉ
• တႃႇၸီႇ
• တႅတ်ႉၵႄႇၵျိၼ်း
• ဝဵင်းတီႈၶင်ႉ
• တူင်ႇႁႄး
• ဝဵင်းဝႅတ်ႉလႅတ်ႉ
• ဝုၼ်ႇၵျီး
• ဝဵင်းသိူဝ်
• ဝဵင်းယေႇဢူး
• ဝဵင်းယိၼ်းမႃႇပိၼ်ႇ
• ယႂႃႇသျႄႇ
• ယႂႃႇတိတ်ႉၵျီး
• ၸေႇတီႇ
• ၸီးၵူင်း

ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းလီၶဝ်ႈၸႂ်

• 

  ၽွၼ်းလီ ၼၢၼ်းမတေႃႇမႄႇၼု တီႈဝၢၼ်ႈၽလၢၼ်ႇၵူင်ႇ

  ႁိင်ႇလူင်မိၼ်းၵုၼ်း (ႁိင်ႇဢၼ်ဢွၵ်ႇသဵင်ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ)
• ၽြႃးလူင်ၵျွၵ်ႉၵႃႇသူၺ်ႇၵူႇၼီႇ (မၢၼ်ႈ: ကျောက်ကာရွှေဂူနီဘုရားကြီး)
• ၵွင်းမူးသမ်ႇပူၵ်ႉတေႇ (မၢၼ်ႈ: မိုးညှင်းသမ္ဗုဒေဘုရား)
• လေးၵျုၼ်းၸႅတ်ႉၵျႃႇယႅတ်ႉတေႃႇမူႇ(မၢၼ်ႈ: လေးကျွန်းစကြာ ရပ်တော်မူဘုရားကြီး)
• တႂိၼ်းတွင်ႇ (မၢၼ်ႈ: တွင်းတောင်)
• ဢလွင်းတေႃႇ ၵၢတ်ႉသၽ (မၢၼ်ႈ: အလောင်းတော် ကဿဖ)
• ပွႆးပီမႂ်ႇၼႃႇၵ (မၢၼ်ႈ: နာဂနှစ်သစ်ကူးပွဲ)
• ဝၢၼ်ႈၽလၢၼ်ႇၵူင်ႇ (ၸႃႇတီႇ ၼၢၼ်းမတေႃႇမႄႇၼု)