ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း

ၸဵင်ၶမ်းလႅင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈပပ်ႉမႅၵ်ႉၵၸိၼ်းပပ်ႉၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၽႃႇသႃႇၸၢဝ်းပုတ်ႉသေ တႄႇမိူဝ်ႈပီ 1993 ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ၼိုင်ႈပီၼိုင်ႈပပ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပိုၼ်းၸဵင်ၶမ်းလႅင်း

“ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း” ၼႆႉ ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈပပ်ႉ မႅၵ်ႉၵၸိၼ်း ပၢႆးၽႃႇသႃႇသႃႇသၼႃႇ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ဢၼ်ဢဝ်လိၵ်ႈတႆးသေ တႅမ်ႈဢိတ်ႇဢွၵ်ႇပဵၼ်ပပ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸုမ်းၼႆႉ တႄႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီသႃႇသၼႃႇ 2537၊ ပီတႆး 2086၊ ပီၵေႃးၸႃႇ 1355 လိူၼ် 6 မႂ်ႇ 6 ၶမ်ႈ (26.4.1993) တမ်ႈတီႈ ပၢင်ၵုမ်ၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်း တမ်ႈတီႈ ဝဵင်းမူႇၸေႈ ဝတ်ႉၵွင်းမူးၶမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တမ်ႈတီႈ ပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၵူႈမိူင်းမိူင်း ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ၸဝ်ႈၸရေးတႆး ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈသေ ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် လွင်ႈတႃႇ ၽႃႇသႃႇသႃႇသၼႃႇႁိူဝ်ႈႁိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ ပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉသေ (1) ႁဵတ်းပဵၼ်မႃး ၵႂၢမ်းဝႆႈၽြႃး ဢေႃးၵႃႇသ ႁူမ်ႈၶေႃႈ၊ (2) ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵၸိၼ်း ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း (3) ပပ်ႉၾိင်ႈငႄႈပုတ်ႉထၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မူႇၸုမ်းမႅၵ်ႉၵၸိၼ်း ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း

ပၢင်ၵုမ် လွင်ႈသႃႇသၼႃႇ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်း တမ်ႈတီႈ ဝတ်ႉၵွင်းမူးၶမ်း ဝဵင်းမူႇၸေႊ မိူဝ်ႈ (26.4.1994)ၼၼ်ႉ ဢဝ်ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် မုၼိၼ်ႇတ ၵျွင်းၵၢင်မိူင်း လႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝိပသ်သၼ ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး၊ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ရေႇဝတ ၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈ ဝဵင်းပၢင်လူင်၊ ၸဝ်ႈသြႃႇၼရၼႃႇထ ၵျွင်းႁွင်ႇ မူၸေႊ၊ ၸဝ်ႈသြႃႇ ၶတ်ႉတိယ ၵျွင်းပၢင်ႇၶမ်း မူႇၸေႊ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ၸဝ်ႈသြႃလူင်ၶဝ် ထုင်ႉမၢဝ်း ႁဵတ်းပဵၼ် ၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈသေ ၸိူဝ်းၶဝ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ပႃး သဵၼ်ႈမၢႆ တီႈတႂ်ႈၼႆႉ ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် လိူၵ်ႈၸိုဝ်ႈ “ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း” ယဝ်ႉ။

1. ၸဝ်ႈၼၼ်တေႃꧤႃသ ၵျွင်းတႆးလႅင်း ဝဵင်းလိူဝ်ႇ
2. ၸဝ်ႈဢုၵ်ၵံသ ၵျွင်းတေႃႉသၢင်ႇ ၵျွၵ်ႉမႄး
3. ၸဝ်ႈဝႃယႃမ (မိူင်းၼၢင်း၊ ꩪမ်မႃၸရိယ) ၸၼ်ႉၸွမ်သႃႇသၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈၵုင်ႈ
4. ၸဝ်ႈဝႃယႃမ (ꩪမ်မႃၸရိယ) ၵျွင်းတိုၼ်းထမ်း မိူင်းၵၢဝ်
5. ၸဝ်ႈꩡႃၷရ (ၵျွၵ်ႉမႄး) ၸၼ်ႉၸွမ်သႃႇသၼႃ ၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈၵုင်ႈ
6. ၸဝ်ႈၼၼ်ၻဝံသ ၵျွင်းသၢႆၶိူဝ်း မိူင်းၵုတ်ႈ
7. ၸဝ်ႈဝိလႃသ ၵျွင်းသၢႆၶိူဝ်း မိူင်းၵုတ်ႈ
8. ၸဝ်ႈသုၶမိၼ်ၻ (တၢင်ႉယၢၼ်း) ၸၼ်ႉၸွမ်သႃႇသၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်း တႃႈၵုင်ႈ
9. ၸဝ်ႈၼရိၼ်ၻ ၵျွင်းတႃႈပုင်ႇ လႃႈသဵဝ်ႈ
10. ၸဝ်ႈပၺ်ၺႃၽေႃၷ ၵျွင်းၼွင်လၽ ၵျေးသီး
11. ၸဝ်ႈၵေႃလိယ မိူင်းၶၢင်
12. ၸဝ်ႈဢႃလေႃၵ မိူင်းဝၼ်း
13. ၸဝ်ႈဝိလႃသၷ်ၷ ၵျွင်းၼွင်မ ၼမ်ႉၶမ်း
14. ၸဝ်ႈဢႃလေႃၵ လွႆလၢဝ် ၼမ်ႉၶမ်း
15. ၸဝ်ႈရႃꩡိၼ်ၻ ၵျွင်းၵေႇဝလမၢၼ်ႇဢွင်ႇ ၵူတ်ႉၶၢႆ
16. ၸဝ်ႈဝိသုၻ်ꩪ ၵျွင်းၼၼ်ႇတဝၼ်ႇ မူႇၸေႊ
17. လုင်းၵၢၼ်ႈၶမ်းသၢင်ႇသၢမ် ၶႃးႁဵဝ်း လႃႈသဵဝ်ႈ
18. ၸၢႆးသၢမ် (သုၼၼ်ၻ) မူႇၸေႊ

ဝၢႆးသေ လႆႈၸႂ်လိူၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း” သေ မၵ်းမၼ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ ၸင်ႇၶိုၼ်း ၸႅၵ်ပၼ် ထၢၼ်ႈၵၢၼ်ၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ဢၼ်ၼႄဝႆႉ တီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ.

1. ၸဝ်ႈဝႃယႃမ (မိူင်းၵၢဝ် တၢင်ႉယၢၼ်း) ၽူႈထတ်းလိၵ်ႈ
2. ၸဝ်ႈၼၼ်ၻဝံသ (မိူင်းၵုတ်ႈ) ၽူႈထတ်းလိၵ်ႈ
3. ၸဝ်ႈသုၶမိၼ်ၻ (ၸဝ်ႈသုၶမ်း တၢင်ႉယၢၼ်း) ၽူႈထတ်းလိၵ်ႈ
4. ၸဝ်ႈဝိသုၻ်ꩪ (မူႇၸေႊ) ၽူႈထတ်းလိၵ်ႈ
5. ၸဝ်ႈၼၼ်ၻေႃၽႃသ (ဝၢၼ်ႈၸၢမ်) ၽူႈၶပ်ႉၶိုင်ႁၢင်ႈၶိူင်ႈ
6. ၸဝ်ႈဢုၵ်ၵံသ (တေႃႉသၢင်ႇ) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း
7. ၸဝ်ႈꩡႃႇၵရ (ၵၢင်ႉၵၢင် ၵျွၵ်ႉမႄး) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း
8. ၸဝ်ႈဝိလႃႇသ (မိူင်းၵုတ်ႈ) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း
9. ၸဝ်ႈၼရိၼ်ၻ (တႃႈပုင်ႇ လႃႈသဵဝ်ႈ) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း
10. ၸဝ်ႈပၺ်ၺႃၽေႃၷ (ၼွင်လမ် ၵေးသီး) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း
11. ၸဝ်ႈၵေႃလိယ (မိူင်းၶၢင်) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း
12. ၸဝ်ႈဢႃလေႃၵ (မိူင်းဝၼ်း) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း
13. ၸဝ်ႈဝိလႃသၷ်ၷ (ၼွင်မ ၼမ်ႉၶမ်း) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း
14. ၸဝ်ႈရႃꩡိၼ်ၻ (ၵူတ်ႉၶၢႆ) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း
15. ၸဝ်ႈဢႃလေႃၵ (လွႆလၢဝ် ၼမ်ႉၶမ်း) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း
16. လုင်းၵၢၼ်ႈၶမ်းသၢင်ႇသၢမ် (လႃႈသဵဝ်ႈ) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း
17. ၸၢႆးသၢမ် (သုၼၼ်ၻ မူႇၸေႊ) ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း

တီႈပွင်ႇ ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း

မိူဝ်ႈဢုပ်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ တႃႇတေ ၸၢင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇလႆႈ ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵၸိၼ်း ၽၢႆႇတႆး ၵူႈပီပီၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် လိူၵ်ႈႁႃ ၸိုဝ်ႈပပ်ႉသေ ၵမ်းလိုၼ်း ၸင်ႇမႃးလိူၵ်ႈလႆႈ ၸိုဝ်ႈဢၼ်ဝႃႈ “ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း” ၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈပွင်ႇမၼ်းတႄႉ တီႈၽိုၼ်လိၵ်ႈ ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ(1) ၽၢႆႇလင်ပပ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ ပိုတ်ႇဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ-

ၸဵင်

“ၸဵင်” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈပီၼႆႉ မီးသိပ်းသွင်လိူၼ်၊ ၼႂ်းသိပ်းသွင်လိူၼ်ၼႆႉ လိူၼ်ၸဵင် ပဵၼ်လိူၼ်ဢွၼ်တၢင်းပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ လိူၼ်ၸဵင်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းၵတ်း၊ ၶၢဝ်းၵတ်းၼႆႉ ¬ပၼ်တၢင်းၵတ်းယဵၼ် တမ်ႈတီႈ တူဝ်ၸႂ် သူၵဝ်ႁဝ်းႁႃးလႄႈ “ၸဵင်” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ် “လွင်ႈတၢင်းၵတ်းယဵၼ်” ပိူင်ၼိုင်ႈ။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မွၵ်ႇၵွၼ် ဢၼ်မွၵ်ႇမိူဝ်ႈၶၢဝ်းၵတ်း လိူၼ်ၸဵင်ၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ႁွင်ႉဝႃႈ “မွၵ်ႇၸဵင်” ၼႆယဝ်ႉ။ မွၵ်ႇၸဵင်ၼႆႉ ပဵၼ်မွၵ်ႇၶွင်ႇ မွၵ်ႇႁၢင်ႈလီ မွၵ်ႇထုၵ်ႇတႃ မွၵ်ႇၵတ်းယဵၼ် ပိူင်ၼိုင်ႈ။

ထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈ “ၸဵင်” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပွင်ႇဝႃႈ “ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တူဝ်ႈတၼ်း မၼ်ႈၵႅၼ်ႇ ၼႅၼ်ႈၼႃဝႆႉ” ၼႆယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆ “ၸဵင်” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တီႈၼႆႈ ၶႂ်ႈပိုတ်ႇဝႃႈ “မီးလွင်ႈတၢင်းၵတ်းယဵၼ် ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ ႁၢင်ႈလီသေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တူဝ်ႈတၼ်း မၼ်ႈၵႅၼ်ႇ ၼႅၼ်ႈၼႃဝႆႉ ပုၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၽႃႇသႃႇ သႃႇသၼႃႇ သိုင်ႇတိူင်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆးႁဝ်း” ၼႆယဝ်ႉ။

ၶမ်း

“ၶမ်း” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ်သေ ပဵၼ်ရတၼႃႇၵႅဝ်ႈသႅင် ငိုၼ်းၶမ်းယဝ်ႉ။ ရတၼႃႇ ၵႅဝ်ႈသႅင်ငိုၼ်းၶမ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ မေႃပၼ်ပဵၼ် လွင်ႈတၢင်းႁၢၼ်ႉၸႂ် ၸူမ်းၽႂ်ႇ ပဵၼ်တီႈၸႂ်ယႂ်ႇလႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ ရတၼႃႇယဝ်ႉ။ ရတၼႃႇၼႆႉၵေႃႈ လေႃးၵီႇရတၼႃႇ၊ လေႃးၵုတ်ႉတရႃႇ ရတၼႃႇၼႆ မီးသွင်ပိူင်၊ တီႈၼႂ်း သွင်ပိူင်ၼႆႉ ၽြႃး တြႃး သင်ႇၶႃႇၼႆႉ ၶဝ်ႈပဵၼ် လေႃးၵုတ်ႉတရႃႇ ရတၼႃႇ ၵႅဝ်ႈသႅင်ငိုၼ်းၶမ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆ “ၶမ်း” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တီႈၼႆႈ ၶႂ်ႈပိုတ်ႇဝႃႈ “မေႃပၼ်ပဵၼ် လွင်ႈတၢင်းႁၢၼ်ႉၸႂ် ၸူမ်းၽႂ်ႇ ပဵၼ်တီႈ ၸႂ်ယႂ်ႇ မီးၵႃႈၶၼ် ပုၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၽႃႇသႃႇ သႃႇသၼႃႇ သိုင်ႇတိူင်း မိူင်းၸိုင်ႈတႆးႁဝ်း” ၼႆယဝ်ႉ။

လႅင်း

“လႅင်း” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈမေႃဢဝ် လွင်ႈလပ်းသိင်ႇ ၵုမ်ႈမိုတ်းၼၼ်ႉ ႁၢႆလၢႆ၊ ၸၢင်ႈမေႃ ပိုတ်ႇပၢၵ်ႈငၢၵ်ႈပၼ် လွင်ႈၸႂ်တၼ် ႁႂ်ႈပေႃးလႅင်း၊ ႁႂ်ႈတႃတၼ် ပေႃးႁူႉႁၼ်လႅင်း၊ ႁႂ်ႈပေႃးႁူပွင်ႇတႃလႅင်း၊ ႁႂ်ႈပေႃးလႅင်းၸႂ် ပွင်ႇလွင်ႈတြႃးသတ်ႉၸႃႇ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆ “လႅင်း” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တီႈၼႆႈ ၶႂ်ႈပိုတ်ႇဝႃႈ “ၸၢင်ႈမေႃ ပိုတ်ႇပၢၵ်ႈ ငၢၵ်ႈပၼ် လွင်ႈတၢင်ၢး တူဝ်လႅင်း ၸႂ်လႅင်း ပုၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်ႈၶိူဝ်း ၽႃႇသႃႇ သႃႇသၼႃႇ သိုင်ႇတိူင်း မိူင်းၸိုင်ႈတႆးႁဝ်း” ၼႆယဝ်ႉ။

ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵၸိၼ်း “ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း” ၼႆႉ တၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းမၼ်း တဵမ်ထူၼ်ႈ မီဝႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈပွင်ႇ တူဝ်လႂ် တူဝ်ၼၼ်ႉ တင်းသၢမ်တူဝ်လႄႈ “ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း” ၼႆႉ ပုၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၽႃႇသႃႇ သႃႇသၼႃႇ သိုင်ႇတိူင်းမိူင်းတႆးၼႆႉ

1. မီးလွင်ႈတၢင်း ၵတ်းယဵၼ် ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ ႁၢင်ႈလီ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တူဝ်ႈတၼ်း မၼ်ႈၵႅၼ်ႇ ၼႅၼ်ႈၼႃ ပိူင်ၼိုင်ႈ။
2. မေႃပၼ်ပဵၼ် လွင်ႈတၢင်း ႁၢၼ်ႉၸႂ် ၸူမ်းၸႂ် ပဵၼ်တီႈ ၸႂ်ယႂ်ႇ မီးၵႃႈၶၼ် ပိူင်ၼိုင်ႈ။
3. မေႃပိုတ်ႇပၢၵ်ႈ ငၢၵ်ႈပၼ် လွင်ႈတၢင်း တူဝ်လႅင်း ၸႂ်လႅင်း ပိူင်ၼိုင်ႈ။

ယိူင်းဢၢၼ်း မီးၼင်ႇၼႆလႄႈ “ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း” ၼႆႉ တၵ်းပဵၼ် ပုၼ်ႈတႃႇ “ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း” ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၽႃႇသႃႇ သႃႇသၼႃႇ သိုင်ႇတိူင်း မိူင်းတႆးႁဝ်းယူႇ ဢမ်ႇႁၢင်ႉ ယုမ်ႇယမ်ၼင်ႇၼႆ . . . ၼႆလႄႈ ဢၼ်လၢတ်ႈမႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်တီႈပွင်ႇလႄႈ ယိူင်းဢၢၼ်း ၸဵင်ၶမ်းလႅင်းယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈသြႃႇဝိၸိတ်ႉတ (ၵျွင်းၵမ်ႇမထၢၼ်း လၢင်းၶိူဝ်း) လႆႈႁၼ် ၸိုဝ်ႈၸဵင်ၶမ်းလႅင်းၼႆႉသေ ယၢမ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ “ၸိုဝ်ႈၸဵင်ၶမ်းလႅင်းၼႆႉ ႁၢင်ႈလီတႄႉယဝ်ႉ ပေႃဢဝ် လွၵ်းလၢႆးတူဝ်ၼပ်ႉဝႃႈၵေႃႈ မီးတီႈပွင်ႇၶိုၵ်ႉဝႆႉဢိူဝ်ႈ၊ “ၸဵင်” ၼႆႉပဵၼ် တူဝ် 3။ “ၶမ်း” ၼႆႉ ပဵၼ်တူဝ် 2။ “လႅင်း” ၼႆႉ ပဵၼ်တူဝ် 4 လႄႈ ပေႃးဢဝ်ၼပ်ႉလေႃးၵၼ်ၸိုင် (3+2+4= 9)ပဵၼ်တူဝ်ယႂ်ႇၶိုၵ်ႉ 9 ယဝ်ႉ။ တႃႇတေလိူၵ်ႈ ၸိုဝ်ႈၸဵင်ၶမ်းလႅင်းၼႆႉ သင်ႇၶႃႇလႄႈ ၵူၼ်းႁိူၼ်း ၸိူဝ်းၶိုၼ်ႈပၢင်ၵုမ် ဢွၼ်ၵၼ် လိူၵ်ႈႁႃ ၸိုဝ်ႈလၢႆလၢႆပိူင်ယူႇ၊ ၵမ်းလိုၼ်းမႃး ဢဝ်တၢင်းႁၼ်ထိုင် တၢင်းဝူၼ်ႉ လုင်းၵၢၼ်ႈၶမ်းသၢင်ႇသၢမ်သေ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် ၽွမ်ႉၵၼ်လိူၵ်ႈၸိုဝ်ႈ “ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း” ၼႆႉယဝ်ႉ။

ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (1)

ၽိုၼ်လိၵ်ႈ ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ(1) တႄႇဢိၼ်ႇဢွၵ်ႇ ပဵၼ်ပပ်ႉ မိူဝ်ႈပီသႃႇသၼႃႇ 2537၊ ပီတႆး 2088၊ ပီၶရိတ်ႉ 1994 သေ ၼႃႈသိူဝ်ႈပပ်ႉ ပဵၼ်ႁၢင်ႈၼမ်ႉၶူင်း (ပႅတ်ႇငွၵ်း တူင်ႇဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း)ယဝ်ႉ။ လွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆး ပပ်ႉမၢႆ (1) ၼႆႉ ပဵၼ်တူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်း ၶပ်ႉသေ ဢိတ်ႇပဵၼ်ပပ်ႉ တမ်ႈတီႈ တိူၵ်ႈဢိတ်ႇလိၵ်ႈ သုၶဝတီႇ၊ သဵၼ်ႈတၢင်း 84/31 ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၼႃႈလိၵ်ႈမီး 96 ၼႃႈယဝ်ႉ။ မူႇလိၵ်ႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈပၢႆၵမ်ၶဝ် သူင်ႇမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၽူႈထတ်းလိၵ်ႈ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႇတဝမ်,သ (မိူင်းၵုတ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈသုၶမ်း (တၢင်ႉယၢၼ်း)၊ ၽူႈၶပ်ႉၶိုင် ပဵၼ် ၸဝ်ႈၼၼ်ႇတေႃးၽႃႇသ (ဝၢၼ်ႈၸၢမ် မိူင်းမူႉ) လႄႈ ၸဝ်ႈဢၵ်ႉၵ (မိူင်းၵိုင်)သေ ဢဵတ်ႇဢွၵ်ႇ 2000 ပပ်ႉယဝ်ႉ။

လွင်ႈယိုၼ်ႈယွၼ်း မူႇလိၵ်ႈ ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း

တီႈၼႂ်းပပ်ႉ မၢႆၼိုင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ လွင်ႈယိုၼ်ႈယွၼ်း မူႇလိၵ်ႈ မီးၼင်ႇၼႆယူႇ။

တွၼ်ႈတႃႇ ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း တေမီးႁႅင်း ပိူင်းထွင်ႇပၼ် ႁႂ်ႈၽႃႇသႃႇ သႃႇသၼႃႇ ၾိင်ႈငႄႈ မၼ်ႈၵိုမ်း ၽႄႈတိူၼ်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ မႂ်ႇသုင်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၶႅၼ်းတေႃႈ ၽူႈႁၵ်ႉႁွမ် ၽႃႇသႃႇ သႃႇသၼႃႇ ၾိင်ႈငႄႈႁဝ်းၶဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ လိၵ်ႈလၢႆးၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ် တႅမ်ႈလူႇပၼ် မူႇလိၵ်ႈယႂ်ႇယႂ်ႇ ၼမ်ၼမ်သေၵမ်း။

တႃႇၾၢင်ႉ

ၽိုၼ်လိၵ်ႈ ၸဵင်ၶမ်းလႅင်းၼႆႉ ပိူင်လူင် ပဵၼ် ၽိုၼ်လိၵ်ႈ ပၢႆးၽႃႇသႃႇ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၽိုၼ်လိၵ်ႈ ပၢႆးႁၵ်ႉ၊ ပၢႆးမိူင်း၊ ပၢႆးသိုၵ်း။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ပေႃးတႅမ်ႈလူႇ မူႇလိၵ်ႈၼႆ ႁႂ်ႈပဵၼ် လိၵ်ႈ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၽႃႇသႃႇ သႃႇသၼႃႇသေၵမ်း။ လိူဝ်သေ ပၢႆးၽႃႇသႃႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ် လိၵ်ႈပၢႆးယူႇလီ၊ ပၢႆးၾိင်ႈငႄႈ၊ ပၢႆးၵပ်းသိုပ်ႇ၊ ပၢႆးလိၵ်ႈလၢႆး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဝႄႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ပၢႆးမိူင်း၊ ပၢႆးသိုၵ်း၊ ပၢႆးသႄႉၼႄးပိူၼ်ႈသေ တႅမ်ႈလူႇလႆႈယူႇ။ ပေႃးပဵၼ် လိၵ်ႈပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇၼႆ ပိၼ်ႇဢဝ်တီႈလႂ်ၵေႃႈ ႁႂ်းၼႄပၼ် တီႈၵမ်ႉတီႈဢိင်သေၵမ်း။ မူႇလိၵ်ႈ ဢၼ်တႅမ်ႈလူႇၼၼ်ႉ တေလႆႈၶၢမ်ႇပၼ် မူၼ်ႉမႄး ထတ်းသၢင် မီးၼင်ႇၼႆ။ (ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း)

တူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ

မိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉ တႃႇတေပဵၼ်မႃး ပပ်ႉၼိုင်ႈပပ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ၊ ၵၢပ်ႈပၢၼ် ၶပ်ႉတူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တႃႇတေၶပ်ႉလႆႈ တူဝ်လိၵ်ႈ ၼိုင်ႈၼႃႈၵေႃႈ လႆႈပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ တူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ သမ်ႉပဵၼ်ဝႆႉ တူဝ်လိၵ်ႈပိၼ်ႈၽိူၼ်၊ တႃႇတေၶပ်ႉ (မိူင်း) ၼႆၼၼ်ႉ လႆႈၵႂႃႇႁႃ လွၵ်ႈတူဝ် (မိူ) လႄႈ လွၵ်း (င်) ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ လွၵ်း (း) သၢမ်ဢၼ် မႃးၶပ်ႉၵၼ် ၸင်ႇတေလႆႈမႃး (မိူင်း) တူဝ်လဵဝ်ယဝ်ႉ။ တႃႇတေလႆႈ လိၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼိုင်ႈၶေႃႈ ၼိုင်ႈထႅဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈဝႆႉ ၸႂ်ယႂ်ႇၸႂ်ယၢဝ်းသေ ႁႃၵဵပ်းတူဝ်လိၵ်ႈ ဢၼ်မီးဝႆႉ ၼႂ်းလွၵ်းမႆႉ လွၵ်းလႂ်လွၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးလႆႈမႃး ၼိုင်ႈၶေႃႈၼိုင်ႈထႅဝ်ၵေႃႈ ဢဝ်မႃးၶပ်ႉၼႂ်းပလွၵ်ႉ (လွၵ်းၼႃႈလိၵ်ႈ) ထႅဝ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ ထႅဝ်ၼိုင်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးတဵမ်ၼႃႈယဝ်ႉ။ ပေႃးၶပ်ႉတဵမ်ယဝ်ႉ လႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ တူဝ်လိၵ်ႈ ထႅဝ်လိၵ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်ႈၵႅၼ်ႇၼႅၼ်ႈၼႃ ၵူႈတူဝ် ၵူႈထႅဝ်ယူႇ၊ မိူဝ်ႈယုၵ်ႉၵႂႃႇဢိတ်ႇၼၼ်. တူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်းမၼ်း မေႃႁူင်ႈ တူၵ်းမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးတူဝ်လႂ်ႁူင်ႈတူၵ်းၵေႃႈ လႆႈၶိုၼ်းဢဝ်ၸိမ်သႂ်ႇၵႂႃႇ။ ပေႃးၶပ်ႉလႆႈ ပလွၵ်ႉ 8 လွၵ်းၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေလႆႈ ၼႃႈလိၵ်ႈ 8 ၼႃႈသေ ပဵၼ်မႃး လိၵ်ႈၼိုင်ႈၾွမ်ႇ 1 Form ယဝ်ႉ။ (ၼႃႈလိၵ်ႈ 8 ၼႃႈၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ၾွမ်ႇဢွၼ်ႇ၊ ၼႃႈလိၵ်ႈ 16 ၼႃႈၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ၾွမ်ႇလူင်) ၼႃႈလိၵ်ႈၼႂ်းပလွၵ်ႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵပ်းတၢမ်းၵၼ်ၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇ 1,2,3,4,5,6,7,8 ၼင်ႇၼၼ်၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လူဝ်ႇလႆႈမႃးတူပ်ႉပဵၼ် ၼႃႈလိၵ်ႈၸေႈလႄႈ လႆႈဢဝ် ၼႃႈလိၵ်ႈ 1,8,4,5 ပဵၼ်ပလွၵ်ႉလူင် ၼႃႈၼိုင်ႈ၊ 7,2,6,3 ပဵၼ်ၼႃႈၼိုင်ႈ။ လၢႆးၶပ်ႉပလွၵ်ႉၼႃႈလိၵ်ႈၼၼ်ႉ လွၵ်း 1 လႄႈ လွၵ်း 4 ႁူဝ်တေႃႉၵၼ်၊ လွၵ်း 8 လႄႈ လွၵ်း 5 ႁူဝ်တေႃႉၵၼ် လႆႈၶပ်ႉၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉ။ (သင်ၶႂ်ႈႁူႉၸိုင် ဢဝ်ၸေႈမၢင်ၼိုင်ႈ တူပ်ႉႁၵ်းၵၢင်မၼ်း တေပဵၼ်မႃး ၼႃႈလိၵ်ႈ 4 ၼႃႈ၊ ၶိုၼ်းတူပ်ႉၵၢင်မၼ်း ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ တေပဵၼ်မႃး 8 ၼႃႈ မိူၼ်ၼၼ်ယဝ်ႉ၊ တီႈၼႃႈလိၵ်ႈ ၼႃႈလႂ်ၼႃႈၼၼ်ႉ တႅမ်ႈသႂ်ႇ မၢႆ 1,2,3,4,5,6,7,8 ၵႂႃႇသေ ၶိုၼ်းမႃးလိတ်ႈတူၺ်းတႃႉ) ပေႃးၶပ်ႉၼႃႈလိၵ်ႈပလွၵ်ႉ ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵေႃႈ လႆႈဢဝ်ၵႂႃႇသႂ်ႇၸၢၵ်ႈသေ ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ ၼိုင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈမၢင်ယဝ်ႉ။ ၸၢၵ်ႈဢိတ်ႇၼၼ်ႉ ဢဝ်တိၼ်ယဵပ်ႇဢဝ်ၵေႃႈ မီး၊ ဢဝ်ၸၢၵ်ႈပၼ်ႇဢဝ်ၵေႃႈ မီးယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းဢိတ်ႇလိၵ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈဝႆႉသတိယႂ်ႇတႄႉတႄႉ။ မိူဝ်ႈဢိတ်ႇလိၵ်ႈၼၼ်ႉ မိုဝ်းၶွၼ်ၼိုင်ႈ လႆႈယိပ်းၸေႈမႂ်ႇသေ သႂ်ႇၶဝ်ႈၼႂ်းၸၢၵ်ႈ၊ မိုဝ်းၶွၼ်ႇၼိုင်ႈ သမ်ႉလႆႈ ၸၼ်ဢွၵ်ႇၸေႈ ဢၼ်ဢိတ်ႇယဝ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၵႂင်သေ လိုမ်းၸၼ်မိုဝ်းဢွၵ်ႇၵေႃႈ ၸၢၵ်ႈဢိတ်ႇၺႃးမိုဝ်းလႄႈ ၼိဝ်ႉမိုဝ်း ပေႃးတႅၵ်ႇ လုပ်ႇၼိဝ်ႉမိုဝ်း ပေႃးႁၵ်းၵႂႃႇၵွၼ်ႇ။ ၶႂ်ႈဢိတ်ႇၼိုင်ႈႁဵင်ပပ်ႉၼႆၵေႃႈ လႆႈဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ ၼိုင်ႈၼႃႈ ၼိုင်ႈႁဵင်ယဝ်ႉ။

ထတ်းတူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်း

ထတ်းတူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ထတ်းတူဝ်လိၵ်ႈ ၶွမ်ႇပိဝ်ႇတိူဝ်ႇ၊ တူဝ်လိၵ်ႈ ၼႂ်းၶွမ်ႇပိဝ်ႇတိူဝ်ႇတႄႉ တူၺ်းၼႂ်းၶွမ်းသေ မႄးၵႂႃႇၵေႃႈ ယဝ်ႉၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ တူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼင်ႇၼၼ်၊ လႆႈဢဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်း ဢၼ်ၶပ်ႉယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၵႂႃႇသႂ်ႇၸၢၵ်ႈသေ ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ၼိုင်ႈမၢင်၊ မၢင်ဢၼ်ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ မႃးထတ်းတူၺ်း၊ သင်ႁၼ် တူဝ်လိၵ်ႈၽိတ်းၸိုင် မၢႆတွင်းဝႆႉသေ ၶိုၼ်းလႆႈၵႂႃႇႁႃတူၺ်း တူဝ်ၽိတ်း ၼႂ်းပလွၵ်ႉလိၵ်ႈ ဢၼ်ၶပ်ႉဝႆႉ ပိၼ်ႈၽိူၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လႆႈဢဝ် ၵိမ်းပၢႆလႅမ်ဢွၼ်ႇ ၸၼ်ဢွၵ်ႇ တူဝ်ၽိတ်းၼၼ်ႉသေ ၶိုၼ်းႁႃတူဝ်မႅၼ်ႈမၼ်း ၸိမ်သႂ်ႇယဝ်ႉ။ တူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်းၼႆႉ မၢင်တူဝ်ၵေႃႈ ၸိုၼ်းမၼ်းပုၵ်းၵႂႃႇၵေႃႈ မိူဝ်ႈမႃးဢိတ်ႇၼၼ်ႉ တူဝ်လိၵ်ႈမၼ်း ဢမ်ႇဢွၵ်ႇ၊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈလိူၵ်ႈႁႃ လႆႈထွၼ်ဢွၵ်ႇပႅတ်ႈသေ လႆႈၶိုၼ်းႁႃ တူဝ်ၸိုၼ်း ဢၼ်ဢမ်ႇပုၵ်းမၼ်း ၸိမ်သႂ်ႇပၼ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးမႄးယဝ်ႉၵေႃႈ လႆႈၶိုၼ်းယွင်ႈ လွၵ်းပလွၵ်ႉလူင်ၼၼ်ႉ ၵႂႃႇသႂ်ႇၸၢၵ်ႈသေ ဢိတ်ႇႁႂ်ႈပဵၼ် လိၵ်ႈၼႃႈလႂ်ၼႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တေႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ပပ်ႉၼိုင်ႈႁဵင်ၵေႃႈ လႆႈဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ ၼိုင်ႈႁဵင်မၢင် ဢမ်ႇၼၼ် ဝဵၼ်ႉဝႆႉ တႃႇလူႉလႅဝ်မၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈသေ ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ 1050 မၢင်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဢိတ်ႇယဝ်ႉၵႂႃႇ ၼိုင်ႈၼႃႈၼၼ်ႉ ႁဵင်မၢင်ၵေႃႈ တူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉလႆႈၶိုၼ်းမႃး လွမ်တူၺ်း တူဝ်လႂ် တူဝ်ၼၼ်ႉသေ လႆႈၶိုၼ်းဢဝ်ၵႂႃႇသႂ်ႇ ၼႂ်းလွၵ်းၽႂ်လွၵ်းမၼ်း တီႈၼႂ်းလွၵ်းပႅၼ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ပႅတ်ႈတူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ဢိတ်ႇလိၵ်ႈ တူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်းၼႆႉ မိုဝ်းပေႃးလမ်ၽိုတ်းၽိုတ်းဝႆႉယူႇ တႃႇသေႇလႄႈ ၸဝ်ႈၼၼ်ႇတေႃးၽႃႇသ (ဝၢၼ်ႈၸၢမ်မိူင်းမူႉ) ၸဝ်ႈဢၵ်ႉၵ (မိူင်းၵိုင်)၊ ၸဝ်ႈဝၼ်ႇၼ (မူၸေႈ) ၸၢႆးသၢမ် (မူႇၸေႈ)ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈပပ်ႉၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (1) တင်း မၢႆ (2) ၼၼ်ႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၽႃႇမိုဝ်းလမ်မႃးယဝ်ႉ။ တႃႇတေပဵၼ်မႃး ပပ်ႉလိၵ်ႈ ဢၼ်ၶပ်ႉတူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်း ၼိုင်ႈပပ်ႉၼၼ်ႉ တီႈဢႄႇသုတ်းမၼ်း လႆႈပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း 3 လိူၼ်ယူႇ။

ပၢၼ်ၶွမ်ႇပိဝ်ႇတိူဝ်ႇ

ပီ 1995 ၽွင်းမိူဝ်ႈႁဵတ်း ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ(3)ၼၼ်ႉ ထိုင်မႃး ၵၢပ်ႈပၢၼ် ၶွမ်ႇပိဝ်ႇတိူဝ်ႇယဝ်ႉလႄႈ လႆႈၵႂႃႇၶပ်ႉလိၵ်ႈ တီႈမွၵ်ႇၵူႇသွႆႈလႅင် ဝၢၼ်ႈ 9 လၵ်း တႃႈၵုင်ႈသေ တႄႇဢိတ်ႇဢွၵ်ႇပပ်ႉ တူဝ်လိၵ်ႈၶွမ်ႇပိဝ်ႇတိူဝ်ႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈႁၢင်ႈၶိူင်ႈပပ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးမႃး ၸွမ်းၵၢပ်ႈၸွမ်းပၢၼ်ယူႇ။ တႄႇဢဝ် ပပ်ႉမၢႆ (3) ၵႂႃႇ ပဵၼ်တူဝ်လိၵ်ႈ ၶွမ်ႇပိဝ်ႇတိူဝ်ႇၵူႈပပ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၽူႈပွင်ၵၢၼ် ပပ်ႉၸဵင်ၶမ်းလႅင်း လူင်းမႃးႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈတႃႈၵုင်ႈလႄႈ လွင်ႈယိုၼ်ႈယွၼ်းမူႇလိၵ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်တီႈတႃႈၵုင်ႈ ၵမ်ႉပႃႈၼမ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်တီႈ ၵျွင်းတႆးဢွင်ႇမျေႇၽုင်ႇသႃႇ ၵဝ်ႈလၵ်း မယၢၼ်းၵူင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

လွင်ႈသူင်ႇ လွင်ႈႁပ်ႉ မူႇလိၵ်ႈ

မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ တႃႇသူင်ႇ မူႇလိၵ်ႈၸူး ၸုမ်းၸဵင်ၶမ်းလႅင်းၼၼ်ႉ လႆႈတႅမ်ႈသေ သူင်ႇမႃးၸွမ်း ႁူင်းသူင်ႇလိၵ်ႈယဝ်ႉ။ ႁဵင်းလိၵ်ႈ ဢၼ်ႁပ်ႉမူႇလိၵ်ႈတႄႉ ပဵၼ်ၼင်ႇ တီႈတႂ်ႈၼႆႉယူႇ။

1. ၸဝ်ႈဢႃႇၸႃႇရ၊ ဝတ်ႉမႁႃႇဝၼ်၊ ဝဵင်းမူႇၸေႊ။
2. ၸဝ်ႈသြႃႇသုဝရ၊ ဝတ်ႉမၢဝ်းၶမ်း၊ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ။
3. ၸဝ်ႈၵေႇတုဝမ်ႇသ၊ ဝတ်ႉတႆးလႅင်း၊ တိူၵ်ႈပွၵ်ႉမႅင်ႇ၊ သဵၼ်ႈတၢင်း 42 ဝဵင်းလိူဝ်ႇ။
4. ၸဝ်ႈၵုၼပိယ၊ ဝတ်ႉပိတၵၢတ်ႈ၊ ဝဵင်းပၢင်လူင်။ ပဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ဢဵၼ်ႁႅင်း ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း

ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း ဢၼ်တႄႇႁဵတ်းပဵၼ်ပပ်ႉသေ ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ ပိုၼ်ၽႄမႃး မိူဝ်ႈပီ 1994 ၼၼ်ႉ သိုပ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ၵပ်းတၢမ်းၵၼ် ၵူႈပီပီယူႇ။ မိူဝ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ ပပ်ႉမၢႆ 20 ၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းမႄး ၵဵပ်းဢဝ် ၶေႃႈထၢမ်တွပ်ႇ ၸဵင်ၶမ်းလႅင်းလႄႈ မွၵ်ႇယွတ်ႈယုမ်ႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ယဝ်ႉမႃးၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းပဵၼ်ပပ်ႉၶေႃၶေႃ၊ လႆႈဢိတ်ႇ 3000 ပပ်ႉသေ ပိုၼ်ၵႂႃႇမိူဝ်ႈပီ 2012 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပီ 2017 ၼႆႉ တဵမ်ထူၼ်ႈ 25 ပီသေ ပဵၼ်ပီၵွၼ်းငိုၼ်းယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၸိူဝ်းမီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈသုၶမ်း (တၢင်ႉယၢၼ်း)၊ ၸဝ်ႈၼၼ်ႇတဝမ်ႇသ (မိူင်းၵုတ်ႈ)၊ ၸဝ်ႈထမ်ႇမသႃႇမိ (လၢႆးၶႃႈ)၊ ၸဝ်ႈဝႃႇယႃႇမ (မိူင်းၵၢဝ် တၢင်ႉယၢၼ်း)၊ ၸဝ်ႈၸႃႇၵရ (ၵၢင်ႉၵၢင်)၊ ၸဝ်ႈၸႃႇၼေယ (ၵျွၵ်ႉမႄး)၊ ၸဝ်ႈၵေႃးဝိ (ၽၢႆၶုၼ်ႇ) ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ပၢႆၵမ် ၶိူဝ်းယိုၼ်း၊ ၶႅတ်ႉလႃးႁွမ်၊ မွၵ်ႇမူဝ်သႅင်၊ ႁႅင်းသိူဝ်ၶႅင် (တၢင်ႉယၢၼ်း)၊ ၸၢႆးဢၢမ်း (သီႇပေႃႉ) ဢိၵ်ႇပႃး ၸဝ်ႈပၢႆၵမ်မႂ်ႇ တင်းၼမ် ထႅမ်ႁႅင်းပၼ် မူႇလိၵ်ႈၸဵင်ၶမ်းလႅင်းလႄႈ လိၵ်ႈထမ်းတြႃး၊ လွၼ်ႉမွၼ်းထမ်း၊ လွၼ်ႉမွၼ်းၵႂၢမ်း၊ ဝွၵ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း၊ ၶေႃႈသင်ႇသွၼ်၊ ပိုၼ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ၊ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းသႃႇသၼႃႇ၊ မွၵ်ႇယွတ်ႈယုမ်ႉ၊ ၶေႃႈထၢမ်တွပ်ႇ၊ ပၢႆးယူႇလီ၊ ပိုၼ်ႉႁူႉပၢႆးႁၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၸေးၸွတ်ႇဝႆႉလႄႈ ၽူႈလူလိၵ်ႈၶဝ်ၵေႃႈ လႆႈတၢင်းႁူႉၼမ် တႄႉတႄႉယူႇ။ ပပ်ႉလိၵ်ႈတႆး ဢၼ်ဢႃႇယုယၢဝ်းၼၼ်ႉ ၸဵင်ၶမ်းလႅင်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ပပ်ႉၼိုင်ႈသေ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵၸိၼ်း ဢၼ်ဢႃႇယူႉ ယၢဝ်းသေပိူၼ်ႈ ပပ်ႉၼိုင်ႈယူႇ။

ယွၼ်ႉၼၼ် သဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်လႆႈဢိတ်ႇပပ်ႉ ၸဵင်ၶမ်းလႅင်းတႄႉ မီးၼင်ႇတီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။

လွင်ႈဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ ပပ်ႉၸဵင်ၶမ်းလႅင်း

1. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (1) 2000 ပပ်ႉ 96 ၼႃႈ၊ ဢိတ်ႇတီႈ သုၶဝတီႇ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ 1993။
2. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (2) 2000 ပပ်ႉ 128 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ သုၶဝတီႇ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ 1994။
3. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (3) 2200 ပပ်ႉ 120 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ မွၵ်ႇၵူႇသွႆႈလႅင် တႃႈၵုင်ႈ၊ 1995။
4. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (4) 2000 ပပ်ႉ 144 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ မွၵ်ႇၵူႇသွႆႈလႅင် တႃႈၵုင်ႈ၊ 1996။
5. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (5) 3000 ပပ်ႉ 152 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ မွၵ်ႇၵူႇသွႆႈလႅင် တႃႈၵုင်ႈ၊ 1997။
6. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (6) 5000 ပပ်ႉ 156 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ၊ 1998။
7. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (7) 3000 ပပ်ႉ 169 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ၊ 1999။
8. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (8) 2000 ပပ်ႉ 196 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ၊ 2000။
9. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (9) 3000 ပပ်ႉ 166 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ၊ 2001။
10. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (10) 4000 ပပ်ႉ 202 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ၊ 2002။
11. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (11) 3000 ပပ်ႉ 194 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ၊ 2003။
12. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (12) 3000 ပပ်ႉ 176 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ၊ 2004။
13. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (13) 2000 ပပ်ႉ 194 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ၊ 2005။
14. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (14) 3000 ပပ်ႉ ( ) ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ၊ 2006။
15. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (15) 3000 ပပ်ႉ 208 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ၊ 2007။
16. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (16) 3000 ပပ်ႉ 223 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ၊ 2008။
17. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (17) 3000 ပပ်ႉ 226 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ 2009။
18. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (18) 3000 ပပ်ႉ 213 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ 2010။
19. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (19) 3000 ပပ်ႉ 250 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ 2011။
20. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (20) 3000 ပပ်ႉ 264 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ 2012။
21. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (21) 3000 ပပ်ႉ 264 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ 2013။
22. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (22) 3000 ပပ်ႉ 187 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ 2014။
23. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (23) 3000 ပပ်ႉ 193 ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ 2015။
24. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (24) 3000 ပပ်ႉ - ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ 2016။
25. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (25) 3000 ပပ်ႉ - ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ 2017။
26. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (26) 3000 ပပ်ႉ - ၼႃႈ။ ဢိတ်ႇတီႈ ဢေး တႃႈၵုင်ႈ 2018။

ၽိုၼ်ဢိင်

• ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ 1-25