ၸုၼ်ႇၸႅၵ်ႉ ရူးသူဝ်း

ၸုၼ်ႇၸႅၵ်ႉ ရူးသူဝ်း မိူင်းသုၺ်ႉတ်သိူဝ်ႇလႅၼ်ႇ JEAN-ACQUES ROUSSEAU (1712-1778) Switzerland

မိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းပၢႆးဝူၼ်ႉၵိူင်းၶရဵတ်ႉ ၵႄႇလ်ဝိၼ်းၼိသ်ႉတ် (Calvinist) ၶဝ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပိူင်ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ၶဝ်ၼႆ့ မေႃၶၢၼ်ႉ၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵၼ်း၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈသွၼ်သင်၊ ၵွပ်ႈၼၼ် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီတမ်းၸႂ် ယုမ်ႇယမ်ၼိူဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ်၊ ထုၵ်ႇလီ တဵၵ်းၽိုၵ်းပၼ်ၶဝ် ႁၢဝ်ႉႁၢဝ်ႉႁႅင်းႁႅင်းၼႆယဝ်ႉ။

ၵေႃႉဢၼ် ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်သေ သမ်ႉႁၼ်ပိၼ်ႇၽူၼ်ႇပႅတ်ႈတၢင်းဝူၼ်ႉ လၢႆးၼင်ႇၼၼ်တႄႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈပၢႆးဝူၼ်ႉၶပ်ႉလူင် ရူးသူဝ်း (ROUSSEAU) ယဝ်ႉ။ မၼ်းၸဝ်ႈ ႁပ်ႉႁၼ်ဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ်ၼႆႉ တိုၼ်းမီးၸႂ် ၶႂ်ႈႁဵၼ်းႁူႉယူႇ တႃႇသေၼႆယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် တႃႇၶဝ်တေၸၢင်ႈႁဵၼ်းဢဝ်လီလီၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီႁၢင်ႈႁႅၼ်းပၼ် တူင်ႇဝူင်းႁိမ်းႁွမ်း ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၶႅမ်ႉလႅပ်ႈသေ ဢမ်ႇထုၵ်ႇ လီမီးႁူင်းႁဵၼ်း၊ ႁွင်ႈႁဵၼ်းသင်ၼႆယဝ်ႉ။

ရူးသူဝ်း ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပိူင်ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ်ၼႆႉ လၢႆၶူပ်ႇတေႃႇထိုင်လၢႆၶူပ်ႇ တေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ မုၼ်းလႅင်းႁိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ မီးဝႆႉၶၢဝ်းယၢမ်းၶၵ်ႉတွၼ်ႈမၼ်း တွၼ်ႈလႂ်တွၼ်ႈၼၼ်ႉၼႆယူႇ။ ၵူၺ်းၷႃႈ ပၢၼ်မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၸိုင် ၵူၼ်းတင်းၼမ်သမ်ႉ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပိူင်ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇပိူင်ႈၵၼ်သင်တင်းၵူၼ်းလူင်ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပၢၼ် မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၼႆႉ ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႈ တိုၼ်းပႆႇမီးပၢႆးႁူႉသင်သေ ၵူၺ်းႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် မိူၼ်ၵူၼ်းလူင်၊ ဢမ်ႇပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်းၵူၼ်းလူင်ဢီႈသင် ၼႆယဝ်ႉ။

ရူးသူဝ်း (ROUSSEAU) တႄႉ ႁၼ်ဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ်ၼႆႉ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်း ၵူၼ်းလူင်​တေႉတေႉဝႃႈဝႃႈ သေဢမ်ႇၵႃး မီးပႃးပိူင်ပဵၼ် ဢၼ်တေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမုၼ်းလႅင်းမႃးထႅင်ႈ တင်းၼမ်တင်းလၢႆၼႆလူးၵွၼ်ႇ။ မၼ်းၸဝ်ႈ တိုၵ်းသူၼ်းပၼ်ႁႅင်းဝႃႈ ပေႃးၶႂ်ႈႁႂ်ႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ႁဵၼ်းပၢႆးၽႃႇသႃႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢႆးၼပ်ႉ၊ ပၢႆးသၢႆႈ၊ ပၢႆးၼင်ႇလိၼ်ပထဝီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၸိုင် ထုၵ်ႇလီလႆႈပႂ်ႉ ႁႂ်ႈဢႃႇယုမၼ်းထိုင် (႑႒) ၶူပ်ႇယဝ်ႉ ၸင်ႇထုၵ်ႇလီပၼ် လဵပ်ႈႁဵၼ်းၼႆယဝ်ႉ။ ၽွင်းဢႃႇယု ပႆႇထိုင် (႑႒) ၶူပ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ထုၵ်ႇလီပၼ်ၶဝ် ႁဵတ်းထူပ်းတူဝ်ထူပ်းမိုဝ်း ဢွၼ်တၢင်းသေ ပႆႇထုၵ်ႇလီသွၼ်ပၼ် တီႇဢူဝ်ႇရီႇၶဝ်၊ လိၵ်ႈၶဝ်ၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢၼ် မၼ်းၸဝ်ႈႁပ်ႉႁၼ်ပိူင်ယႂ်ႇလူင်ထႅင် ဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉၸိုင် လွၵ်းလၢႆးၵပ်းသိုပ်ႇ သိူၵ်ႈသမ်ႇတေႃႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီဢဝ်တၢင်းႁၵ်ႉ မဵတ်ႉတႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်းၵူၺ်းသေ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၸႂ်ႉတိုဝ်း ဢႃႇၼႃႇလႃးလႃးၼႆယူႇယဝ်ႉ။