ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႈႁူၺ်ႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးလင်းဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1948 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၢင်းမႁႃႇတေႇဝီႇႁိူၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်တေႁွင်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈသၢဝ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈလၢႆၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႄႉꧦ မၼ်းၸဝ်ႈၼႂ်းဢၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၶဝ်ႁွင်ႉတႄႉ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းသမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ “Eugene Thaike” ၸိုဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇၼၼ်ႉတေႁွင်ႉဝႃႈ “သိူဝ်ဝၢႆႇ” ဢမ်ႇၼၼ် “သိူဝ်လုမ်ႉၾႃႉꧦ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ်တေႁူႉၸၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၼႆႉယဝ်ႉ။
| ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ | |
|---|---|
 | |
| 65 (1939-2004) | |
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း | တႆး |
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် | ၸၢဝ်းပုတ်ႉ |
| ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ | Ph.D |
| ၼႃႈၵၢၼ် | ပၢႆးမိူင်း |
| ၵေႃႉၵူႈ | ၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ (ၵဵင်းတုင်) |
| လုၵ်ႈလၢင်း | ၸဝ်ႈဢုင်းၾႃႉ၊ ၸဝ်ႈဢွၼ်းၵျူးၼႃး |
| ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင် | ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး |
| ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ | 24.7.2004 |
ပိုၼ်း
မႄးထတ်းၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ
မႄးထတ်းၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈ ဝၼ်းထိ 26 လိူၼ်ဢေႇၽြူဝ်ႇ ပီၶရဵတ်ႈ 1939 တီႈႁေႃႁူင်မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ (ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉတႆး) ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ပေႃးၵႆၼွင်ဢိၼ်းလေး ဢၼ်ပဵၼ်တီႈလေႇ တီႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶွင် ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ (ၸဝ်ႈၾႃႉသူၺ်တႅၵ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (လုၵ်ႈသၢဝ် ၸဝ်ႈၶုၼ်သုင်တူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈၾႃႉ မိူင်းသႅၼ်ဝီ)။
ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ
မႄးထတ်းၸဝ်ႈၸၢင်ႉမီးပီႈၼွင်ႈႁူမ်ႈတွင်ႉၵၼ် 6 ၵေႃႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉမၢႆသွင် ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈမီးၼင်ႇၼႆ-
1. ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈသိူဝ်)
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ)
3. ၸဝ်ႈယိင်းသီႇတႃႇ (ၸဝ်ႈယိင်း)
4. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ (ၸဝ်ႈမီ)
5. ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁၢၼ်ၾႃႉ (ၸဝ်ႈႁၢၼ်)
6. ၸဝ်ႈယိင်းရတၼႃႇသႅင်လိုၼ်း (ၸဝ်ႈလိုၼ်း) မီးၼင်ႇၼႆ။
ၼႃႈႁိူၼ်း
မႄးထတ်းၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၸွမ်းၼၢင်းၼုၼုမျိၼ်ႉ ဝဵင်းၵဵင်တုင် သေလႆႈမီးလုၵ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်သွင်ၵေႃႉ လုၵ်ႈၸၢႆးမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢုင်ၾႃႉ ဝၢႆးမႃးလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ လုၵ်ႈယိင်ႈမီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈယိင်းဢႃရၸၼႃ။
ၵၢၼ်ႁဵၼ်း
မႄးထတ်းၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း Methodist ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1957 သေ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉလႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႆႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ B.A. ပၢႆးၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈပၢႆးပိုၼ်း မိူဝ်းပီ 1961 သေ လႆႈႁပ်ႉပဵၼ်ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇလၢႆပီ ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း M.A., လႄႈ Ph.D. ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် British Columbia, Canada တေႃႇပေႃးႁဵၼ်းယဝ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၼႃႈႁိူၼ်း
မႄးထတ်းၵွပ်ႈပေႃးၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႄႈမႄႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ပေႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢႆးမိူင်ႈႁုပ်ႈတုမ်ႇမျႅၼ်ႇမႃႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတီႈဢင်းၵိတ်ႉမိူဝ်ႈပီ 1948 ယဝ်ႉ၊ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းႁုပ်ႈတုမ်လႅၵ်ႈလၢႆႈ သိုၵ်းလႆႈၶိုၼ်ႈမႃးယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၶမ်းသိူၵ်ႈ ပေႃႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်ႉၶဝ်ႈထွင်ႇသေ လႆႈႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈတၢႆႁိုဝ်လိပ်းတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ မႄႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်ႈၶမ်း ၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႈတႆး မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်တေႇၸၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉပဵၼ်ၸုမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း လွင်ႈလုၵ်ႈၽိုၼ်ႉတႆး လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမႃးယူႇတႃႇသေ။
ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ
မႄးထတ်းပီ 1961 မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢႃႇယုလႆႈ 22 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (Nationalities Students United Front) ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈဢၼ်မီးၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ လႆႈယိုတ်းဢႃႈၼႃႇ ၸဝ်ႈၾႃႉၶမ်းသိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၶဝ်ႈၶွၵ်ႈသေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶၢဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်တၢႆတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်၊ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၺွပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉပႃးၸဝ်ႈမီ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇၾႃႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁႅမ်တၢႆ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်းမႃးၺွပ်းပေႃးမၼ်းၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉၼိုင်ႈပီ ပီ 1963 ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်းသိုၵ်းတႆးတႃႇတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ် (SSIA) ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈပဵၼ်ၽွင်းၶဵဝ် တႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ်လႆႈ။
ၽိမ်းဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈ ပီ 2010
တေႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 1964 တေႃႇပေႃးထိုင် 1976 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၶဝ်ႈမႃးၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃတႆးမႃးယူႇတႃႇသေႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၼႃႈတီႈ လႆႈမီးၸၼ်ႉထၢၼ်ႈဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လႆႈပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး လႄႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (Shan State Progress Party) သေ၊ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပီ 1972 ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၽူႈသိုဝ်ႇဢင်ႇၵိတ်ႉမႃးႁဵတ်းဝီးတီးဢူဝ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးလွင်ႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈၸွႆႈလိူဝ်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းလွင်ႈဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈၸွမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဝၢႆးသေဢႃႇမေႇရိၵၢၼ်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸွႆႈမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်ဝၢင်းဝႆႉ လုပႅတ်ႈသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ SSA လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း CPB (Communist Party of Burma) ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇယွၼ်းလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၵူၺ်းၵႃႈမီးလွင်ႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈတေလႆႈယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈပေႃႇလႃႇသီႇၶွင်ၸုမ်း CPB ၼႆယူႇယဝ်ႉ။
ၼႂ်းပီ 1975 ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးလႆႈထူပ်းၺႃးပၼ်ႁႃ ၶၢတ်ႇငိုၼ်းသိုဝ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵမ်ႉၼမ်ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ (CPB) တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢၼ်ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၼႆႉ မီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇတႂ်ႈ CPB ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင်တပ်ႉသိုၵ်းတႆးဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ CPB ဝၢႆးၼၼ်ႉၸဝ်ႈၸၢင်ႉၸင်ႇလႆႈထုၵ်ႇၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယူတ်းယႃတူဝ်သေ လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇလွင်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်ႉ
- 1963 ၶဝ်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ့် (SSA)၊ လႆႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် တင်းၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း။
- 1964 ပဵၼ်ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း တပ်ႉၸုမ်း (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
- 1966 ပဵၼ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး။
- 1968 ပဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ တပ်ႉတိူင်းမၢႆ (1) တပ်ႉသိုၵ်းၸိုဝ်ႈတႆး။
- 1971 ၶွၼ်ႇၽွတ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး (SSPP) သေ ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပႃႇတီႇ။
- 1976 ဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်သေ ၵိုတ်းပေႃးၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ ယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး။ လႆႈၽႃႇတတ်း ႁူဝ်ၸႂ်။
- 1984 တႅမ်ႉဢွၵ်ႇပပ်ႉ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ "တႆးပႃႇၽိူင်းမိူင်းၼွၵ်ႈ"
- 1985 ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၶၼေႇတိူဝ်ႇ Canada
- 1990 ႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈ M.A ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။
- 1996 ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ႁူမ်ႈတုမ်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၸိုင်ႈတႆး (SDU)
- 1997 လႆႈၸုမ်ႈ Ph.D ပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း
- 1998 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈတုမ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း (UNLD-LA)
- 1999 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၶူင်းၵၢၼ်မႄးလီၵၼ်ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NRP) လႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း (NCGUB)
- 2001 တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇ ၵေႃႇမတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လႄႈ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENSCC) ဝၢႆးမႃးပဵၼ် ၶွင်ႇသီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (ENC)
- 2004 ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ENSCC ၊ လိူၼ်မေႇ ၵူတ်ႇၺႃး ၼိူဝ်ႉငွၵ်း တႂ်ႈဢွၵ်းဢေႃ။
- 2004 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24 ဝၼ်း သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်။
လၢႆႈလွင်ႈႁဵတ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး
မႄးထတ်းဝၢႆးသေဢွၵ်ႇတပ်ႉသိုၵ်းမႃးယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉလႆႈပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁဵတ်ႈၵၢၼ် ဢဝ်တႄႉဢဝ်ဝႃႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႅၼ်း မိူဝ်ႈပီ 1984 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးပပ်ႉၼိုင်ႈ မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ “The Shan of Burma: Memoirs of a Shan Exile” (ၼုမ်ႇတႆးယၢၼ်ႁိူၼ်း) ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈပိုၼ်းတႆး ဢၼ်လၢတ်ႈၶႆႈၼေပိုၼ်းတႆးၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပၢၼ်ၵွၼ်ႇ သိုပ်ႇမႃးတေႃႇပေႃးထိုင်ပၢၼ် တိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၸိုဝ်ႈတၢင်ႇဢၼ်
မႄးထတ်း1. ၸဝ်ႈသိူဝ်လိူၼ်ၾႃႉ
2. ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ
3. ၶုၼ်လုမ်ႉၾႃႉ
4. Eugene Thaike
ၽိုၼ်ဢိင်
မႄးထတ်း1. ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈၵၢၼ်ဢုပ်ႇပိူင်ႇ၊ 2004၊ သႃလဝိၼ်းၽူတ်း ပပ်ႉထူၼ်ႈ 15၊ ၸၼ်မႃးတီႈ၊ http://salweenpost.blogspot.com/2011/06/blog-post_4595.html