ၸဝ်ႈဢမၢတ်ႈလူင်မိူင်းၼွင်

ၸဝ်ႈဢမၢတ်ႈလူင် မိူင်းၼွင်
51
ဝၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇ	ပီၵေႃးၸႃႇ 1267 လိူၼ် 10 လွင်ႈ 4 ၶမ်ႈ ဝၼ်းသုၵ်း (16ႉ9ႉ1905)
တီႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇ	ဝၢၼ်ႈၵွင်းမူးပုတ်း၊ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး

ပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ

ၸဝ်ႈဢမၢတ်ႈလူင် မိူင်းၼွင် ၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ 1216 ၼီႈ၊ လိူၼ် 12 မႂ်ႇ 4 ၶမ်ႈ (မႅၼ်ႈပီၶရိတ်ႉ 1854 လိူၼ် October)၊ တီႈဝၢၼ်ႈပၢင်ႇၸူင်ယၢဝ်း၊ မိူင်းၼွင်။ ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ႁွင်ႉ ၸၢႆးသႃႇဢွင်ႇ၊ မွင်ႇငႄႇ ၼႆၵေႃႈဝႃႈ။ ပဵၼ်လုၵ်ႈလုင်းမၢၼ်ႇၸီႇ လႄႈ ပႃႈမၢၼ်ႇၸီႇ ၼႆယဝ်ႉ။

ၾၢႆႇ:Khun-Maha-1986-nine-shan-authors.pdf

ပပ်ႉၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆး(လုင်းၶုၼ်မႃႇႁႃႇ-တႅမ်ႈ)

ၵၢၼ်ႁဵၼ်းလႄႈလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်

ဢယုလႆႈ (6) ၶူပ်ႇ၊ မိူဝ်းယူႇဝတ်ႉ(ၵျွင်း) သူၺ်ႇပုတ်ႉထေႃး ဝၢၼ်ႈၸိင်း၊ မိူင်းၼွင်၊ ပဵၼ်ၵပ်ႉပီႇ ဝႃႇၼိုင်ႈ၊ ၶၢမ်ႇပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇ လႆႈၸိုဝ်ႈ သေႃးၽိင်ႉၼ ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼႆႉၶၢႆႉမိူဝ်းယူႇ ဝတ်ႉ(ၵျွင်း) ႁူဝ်ဢုင်၊ ဢိူင်ႇႁႃႈဝၢၼ်ႈ၊ တူင်ႇဝဵင်းၵေႇသီႇ(ဝၢၼ်ႈၸၢမ်)၊ မိူဝ်ႈဢယုသိပ်းဢဵတ်းၶူပ်ႇ၊ ယူႇတီႈ ၼႆႈပီႊၼိုင်ႈသေ ၶၢႆႉမိူဝ်းယူႇထႅင်ႈတီႈဝတ်ႉ(ၵျွင်း)မိူင်းၼိမ် လႆႈႁူၵ်းပီႊ ၸင်ႇထႂၢၵ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်း ႁိူၼ်းမိူဝ်ႈဢယုလႆႈ (18)ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းၼွင် ၸဝ်ႈၶုၼ်ထုၼ်း ႁွင်ႉမိူဝ်းယူႇဝၢၼ်ႈပၢင်ႇသႃႇ ဝဵင်းမိူင်းၼွင်မိူဝ်ႈဢယုၸဝ်ႈ (19)ၶူပ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၾူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈသေ ၸဝ်ႈၾႃႉဢမ်ႇႁၼ်ၸႂ်လႄႈ ဢွၵ်ႇဢႅဝ်ႇမူိင်း မႃးတၢင်း လၢႆးၶႃႈ၊ တႅမ်ႈဢွၵ်ႇလိၵ်ႈၵႂႃႇၸွမ်းသၢႆတၢင်းသေ၊ သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းထႅင်ႈ ၼႂ်းမိူင်းယူၼ်း၊ မိူင်းထႆး၊ ၶိုၼ်းဢွၵ်ႇမႃးတၢင်းၵဵင်းတုင်၊မိူင်းလိူၼ်း၊ၽႅဝ်ႁွတ်ႈမႃးၶိုၼ်းမိူဝ်ႈပီႊတႆး-1982 ၼီႈ(ပီႊၶရဵတ်ႈ1888) ယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈပီႊတႆး-1991 ၼီႈ (ပီႊၶရဵတ်ႈ-1901)ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်မိူင်းၵိုင် ၸဝ်ႈၶုၼ်မုင်ႇ ယုၵ်ႉယွင်ႈပၼ်ၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်း ႁႂ်ႈၸဝ်ႈပဵၼ်ၽွင်းမိူင်းလူင်(ဢမၢတ်ႈလူင်) ၼႂ်းႁၢင်ႈႁေႃၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈပီႊတႆး-1995 ၼီႈ (ပီႊၶရဵတ်ႈ-1904) လိူၼ်သိပ်းသွင်မႂ်ႇ ပႅတ်ႇၶမ်ႈ ဝၼ်းၽတ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်းမႃးပၢင်းလႄႈ ၸွမ်းၶိုၼ်ႈမိူဝ်းယူႇမိူင်းသႅၼ်ဝီလူင်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီႊတႆး-1996 ၼီႈ (ပီႊၶရဵတ်ႈ1905) လိူၼ်ၸဵင်လွင်ႈ ပႅတ်ႇၶမ်ႈ ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈလႆႈမိူဝ်းသိုဝ်ႉဢဝ် ၸၢၵ်ႈဢိတ်ႇလိၵ်ႈ တီႈတိူင်းတႃလိူဝ်ႇ(မၢၼ်းတလေး)သေ မႃးတင်ႈဝႆႉတီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈ ဢမ်ႇပေႃးလႆႈၼင်ႇၸႂ်လႄႈ ၸဝ်ႈလႆႈၶိုၼ်ႈပွၵ်ႈမိူဝ်းမိူင်းၵိုင် မိူဝ်ႈပီႊတႆး 1996 ၼီႈ (ပီႊၶရေတ်ႈ1905) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပီႊၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈလိူၼ်သိပ်းမႂ်ႇ ႁႃၶၢႆပပ်ႉလိၵ်ႈ တၢင်းၵွင်းႁိၼ်လမ်(ၵျွၵ်ႉမႄး)ယဝ်ႉ၊၊

သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်

ထိုင်မႃး မိူဝ်ႈပီႊတႆး 1996 ၼီႈ (ပီႊၶရိတ်ႉ 1905)၊ ပီၵေႃးၸႃႇ 1267 ၼီႈ လိူၼ်(10)လွင်ႈ (4) ၶမ်ႈ၊ ဝၼ်းသဝ်၊ ၵၢင်ၼႂ် (9)မူင်း၊ ၽွင်းဢယုၸဝ်ႈလႆႈ (51) ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈလပ်းတႃလိုမ်းမိူင်း ၵႂႃႇ တီႈဝၢၼ်ႈၵွင်းမူးပုတ်း၊ ဢိူင်ႇၵွင်းႁိၼ်လမ်(ၵျွၵ်ႉမႄး)ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပပ်ႉလိၵ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈတႅမ်ႈဢွၵ်ႇဝႆႉၸမ်ႉ မီးၽိုၼ်မၼ်း (200)ပၢႆပၢႆၼႆသေ သဵၼ်မၢႆၸိုဝ်ႈၽိုၼ်လိၵ်ႈၸိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ဢၼ်လႆႈသွၵ်ႈႁၼ်မႅၼ်ႈတႄႉ မိူၼ်ၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။

သဵၼ်ႈမၢႆၽိုၼ်လိၵ်ႈ

1. ၵႃမသျတြၵျၢမ်း
2. ပႃလႃၽႃဝသုတ်ထိ
3. ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇဢေႃးၸႃႇ
4. ၸတ်တုပႃလ မင်းသႃးလေးပႃး
5. တေသၼႃလင်ၵႃရ
6. ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇသူၺ်ႇလၢၼ်း သီႇလၶၢၼ်း (1873)
7. ပၺ်ၸသေတ်ထိလ သထေးၵျီးငႃးပႃး (1872)
8. ထမ်မရႃႇသီႇ (1872)
9. မၼိမၺ်ၸုသႃ
10. မႁႃႇသတိပထၢၼ်ႇ (1875) - တႅမ်ႈတီႈဝၢၼ်ႈၼွင်လူင်၊ ဝဵင်းလႆၢးၶႃႈ။
11. ၶုၼ်ၸၢင်ႉၽိူၵ်ႇ သတ်ႉတၼ်ႇ
12. ၽေႃးထိၶမ်း - တႅမ်ႈမိူဝ်ႈၽွင်းယူႇထင်တီႈမိူင်းယၢင်းလႅင်၊ ပူႇတၢင်းၵႄး ဝၢၼ်ႈလွႆငိုၼ်းတွင်းပၢၼ်ႇ
13. ၸႃတိတုၵ်ၶ ၼၢင်းပတုင်ႇမဝတီႇ - တႅမ်ႈမိူဝ်ႈၽွင်းယူႇထင်တီႈမိူင်းယၢင်းလႅင်၊ ၸဝ်ႈၾႃႉလူင်ဝေႃးရၶႄႉ တွင်းပၢၼ်ႇ
14. ၼိပုၼထမ်မၻီႇပၼီႇ - တႅမ်ႈမိူဝ်ႈၽွင်းယူႇထင်တီႈမိူင်းယၢင်းလႅင်၊ ပူႇတၢင်းၵႄးဝေႃးရၶႄႉ တွင်းပၢၼ်ႇ
15. သတ်ထမ်မပႃလမေၻၼီ (1876) − ပၢၼ်ၸဝ်ႈၸေႃးလၽေႃႇ (ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းၵၼ်ႇတႃႇရဝတီႇ၊ မိူင်းယၢင်းလႅင်)
16. မႁေႃသထႃ တတိယတွႆး - တႅမ်ႈမိူဝ်ႈၽွင်းယူႇထင်တီႈမိူင်းယၢင်းလႅင်၊ မႁႃႇၻေႇဝီႇၼၢင်းမိူင်းၸဝ်ႈၼၢင်းၶမ်းပႄး ဝဵင်းလွႆငိုၼ်းၸေႃးလၽေႃႇ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတႃႇၼတွင်းပၢၼ်ႇ
17. ပရမတ်ထမၺ်ၸုသႃ (1876)
18. မႁေႃသထႃ ပထမတွႆး
19. မႁေႃသထႃ တုတိယတွႆး
20. ဢမတ်တတွႃရပၵႃသၼီႇ (1880)
21. ႁိရိဢေႃတပ်ပသံဝေၵၶၢၼ်း
22. ထႃတုဝိၽႃၵၻီပၼီ
23. ဢၼႃၵသိၼ်ႇ မိလိၼ်တၵျၢမ်း
24. ဢုတိၼ်ႇၼဝတ်ႉထု တုတိယတွႆး (1887)
25. သပ်ပၵင်ၶႃဝိၼေႃၻၼီ (1889)
26. သတ်ထမ်မႃလင်ၵႃရ (1892)
27. မၼိၵုၼ်တလၵျၢမ်း
28. ၵသ်သပဝတ်ထု
29. ဢွင်ႇၶျိၼ်းသျိတ်ႉပႃး
30. ရႃၸႁိတၻီပၼီ
31. ၼၢင်းၸမ်ႇပုလႃႇ
32. ၼရသႃသၼႃၵျၢမ်း
33. ၶၼ်ထၻီပၼီ
34. ရႃၸႃၼုသႃသၼၵျၢမ်း
35. ၵုသလၵမ်းပေး
36. လေႃၵၽႃဝၻီပၼီ
37. သၵ်ၵတၵၼ်တၻီပၼီ
38. သီလဝိၼိသ်သယ
39. မၢၼ်ႇၼၢၼ်းသမႅင်း
40. သူၺ်ႇၽုင်ႇၼိတၢၼ်း
41. မႁေႃသထႃ ၸတုတ်ထတွႆး (1903?)
42. မႁေႃသထႃ ဢူးမင်ႇၶၢၼ်း (1903) - လႅပ်ႈပဵၼ်ၽိုၼ်လဵဝ်ၵၼ်တင်းမႁေႃႇသထႃႇ ၸတုတ်ထတွႆး
43. ရႃၸေႃဝႃတ

သဵၼ်ႈမၢႆၽိုၼ်လိၵ်ႈလူင်ပႃႈၼိူဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ဢဝ်မႃးတီႈပပ်ႉပိုၼ်းၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆးႁူၵ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်လုင်းၶုၼ်မႁႃႇတႅမ်ႈဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈပီ 1970 သေ ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ပပ်ႉႁဵၼ်း ၶွမ်ႇမတီႇ ပၢႆးပၼ်ႇၺႃႇၸိုင်ႈတႆး ၶိုၼ်းဢိတ်ႇဢွၵ်ႇမႂ်ႇ မိူဝ်ႈပီ 1996 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်လိၵ်ႈတႃႇသိုပ်ႇဢၢၼ်ႇ (ႁဵင်းၵွင်ႉၽၢႆႇၼွၵ်ႈ)

1. ပိုၼ်းၶူးမေႃလိၵ်ႈတႆး ၸဝ်ႈဢမၢတ်ႈလူင် မိူင်းၼွင် / ၸၢႆးယွတ်ႈၶမ်း ၵဵပ်းႁွမ်တႅမ်ႈပိုၼ်ၼႂ်းဝဵပ်ႇ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မိူဝ်ႈ 16ႉ11ႉ2019 (https://shannews.org/archives/17163)။