ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇ ႁဵတ်းသၢင်ႈတႃႇမႄႈ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း

ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ထမ်ႇမတြႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ဢႃႇယုပေႃးမီးပႅတ်ႇသိပ်းပၢႆသီႇယူႇယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းယၢမ်းပုၼ်ႈတႃႇတေၶဝ်ႈဢဝ်ပရိၼိပ်ႉပၢၼ်ႇ ဢၼ်လွတ်ႈယၢၼ်လွင်ႈပဵၼ်လွင်ႈလူႉ၊ လွင်ႈၵိူတ်ႇလွင်ႈတၢႆလူင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸမ်မႃးတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးႁိုင်ထႅင်ႈၸဵတ်းဝၼ်းၼႆၵေႃႈ ဝၼ်းဢဝ်ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇၼၼ်ႉၽႅဝ်ယဝ်ႉ။ လႆႈဢဝ်မၢၵ်ႈၽူဝ်ႇၼိပ်ႉပၢၼ်ႇသိုဝ်ႈၼႃႈတၼ်းတႃႇလႄႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတႃႇတေၵိူတ်ႇထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်တေတၢႆတေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇတၢႆထႅင်ႈသေပွၵ်ႈယဝ်ႉ။

ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇၶဝ်ၼႆႉ ဢႃႇယုယိုၼ်းယၢဝ်းတႄႉတႄႉ။ တေႃႈလဵဝ်ပေႃးမီးပၢၵ်ႇၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ မႄႈၼႆႉ မီးလုၵ်ႈၸၢႆးသီႇၵေႃႉ၊ ပႃးၸဵမ်ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇလႄႈ လုၵ်ႈယိင်းသၢမ်ၵေႃႉၵေႃႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ဢွၼ်ၵၼ်ၽိုၵ်းသႃတိုဝ်းၵမ်တြႃးၸဝ်ႈလႄႈ လႆႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇတင်းသဵင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈၵေႃႉပဵၼ်မႄႈတႄႉ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ တြႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ၽိတ်းၽူၼ်ဢိူဝ်ႈ ၼႆသေ ဢႃႇယုပေႃးမီးပၢၵ်ႇၼိုင်ႈၵေႃႈ တိုၵ်ႉၵိူဝ်းယမ်ၸွမ်းၾိင်ႈၵဝ်ႇၵွႆး။ ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇၵေႃႈ ႁူႉဝႃႈ တေလႆႈတွပ်ႇၵုင်ႇၵေးၸူးမႄႈၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်မႄႈ ပေႃးတေလႆႈဢွၵ်ႇလွတ်ႈၼႂ်းသမ်ႇသရႃႇဝူတ်ႈတုၵ်ႉၶၶၢၼ်ၸႂ်လူင်ၼၼ်ႉ တေလႆႈသူင်ႇၽႅဝ်ထိုင်ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းထမ်ႇမယဝ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၵေႃးႁူႉဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇၼႆႉ ၸီႉၸမ်ႈၼႄတၢင်းၵူၼ်းႁိူၼ်းပႅတ်ႇမိုၼ်ႇပေႃးလႆႈလွတ်ႈဢွၵ်ႇလွင်ႈၶၢၼ်ၸႂ်သေ ဢွၼ်ၵၼ်ပႆၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းထမ်ႇမၵႂႃႇ ႁင်းၽႂ်မၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်းပႅတ်ႇမိုၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႉဢၼ်ဢွၵ်ႇပူၼ်ႉလွတ်ႈၼႂ်းသမ်ႇသရႃႇၵေႃႈ ပူၼ်ႉလွတ်ႈသေ ၵေႃႉဢၼ်ႁွတ်ႈၽႅဝ်မိူင်းၽီၵေႃႈ ႁွတ်ႈၵႂႃႇႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယင်းပႆႇဢဝ်မႄႈႁႂ်ႈယုမ်ႇယမ်တြႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႆႈၵွၼ်ႇ။

ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၾၢင်ႉမႅၼ်ႈဝႃႈ ပေႃးၽႅဝ်ၸဵတ်းဝၼ်းမႃး တေလႆႈဢဝ်ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇယဝ်ႉၼႆလႄႈ တႃႇတေၼႄတြႃးမႄႈၼၼ်ႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းၵိုတ်းဢႄႇၼႃႇၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၸင်ႇတႅပ်းတတ်းဝႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ပွၵ်ႈၼႆႉတႄႉ တေၶတ်းၸႂ်ၸၼ်ဢဝ်မႄႈႁႂ်ႈလႆႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈၸင်ႇယေႃးၶိင်းၵႂႃႇတီႈ ဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇ "ၼႃႇလႃႇၵၷႃႇရမ" ၼၼ်ႉသေ မၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ တေဢဝ်ပရိၼိပ်ႉပၢၼ်ႇတီႈၼႂ်းၶွင်ႉႁိူၼ်း ဢၼ်ၵိူတ်ႇလဵင်ႉႁၼ်ၼႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ႘႔ ပီၼၼ်ႉၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸင်ႇသင်ႇလၢတ်ႈတီႈၼွင်ႉၸဝ်ႈဢၼ်ပဵၼ် ၸုၼ်ႇတ ၽူႈယႂ်ႇၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင်ၼႂ်းသင်ႇၶႃႇၼၼ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈတေယေႃးၶိင်ႈမိူဝ်းဝၢၼ်ႈ "ၼႃႇလႃႇၵၷႃႇရမ"၊ ၸင်ႇႁႂ်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းပၼ််ၸဝ်ႈသင်ႇၶႃႇႁႃႈပၢၵ်ႇ တႃႇၸွမ်းမိူဝ်းၼႆယဝ်ႉ။ တူဝ်ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇတႄႉ ၵႂႃႇၸူးတမ်ႈတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ ယွၼ်းၶႂၢင်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဝႃႈၼႆသေ ၼွမ်းႁူဝ်ဝႆႈသႃ ၼိူဝ်လင်တိၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ပွၵ်ႈၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်းၶႂၢင်ႉၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ ပႃးဢဝ်တင်းၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈၸုၼ်ႇတလႄႈ သင်ႇၶႃႇႁႃႈပၢၵ်ႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းမႃး ထိုင်ၸဵတ်းဝၼ်းမႃးၸင်ႇၽႅဝ်ဝၢၼ်ႈ "ၼႃႇလၵၷႃႇရမ" ယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၽႅဝ်ၽၵ်းတူဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇႁၼ်ၸဝ်ႈဢုပရေႇဝတသေ သင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ တေႃႈလဵဝ် ႁဝ်းၸဝ်ႈလႄႈ သင်ႇၶႃႇႁႃႈပၢၵ်ႈၽႅဝ်မႃးယဝ်ႉ၊ ႁႂ်ႈၶပ်းၶိုင်ပၼ် တီႈယူႇတၼ်းသဝ်းသင်ႇၶႃႇၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ တႃႇႁဝ်းၸဝ်ႈတႄႉ တေယူႇသဝ်းၼႂ်းၶွင်ႉႁိူၼ်းတီႈၵိူတ်ႇလဵင်ႉႁၼ်ၼႃႈၼၼ်ႉလႄႈ ႁႂ်ႈမႄႈၽဵဝ်ႈပူးလုမ်းလႃးပၼ်ၼႆ မိူဝ်းလၢတ်ႈပၼ်မႄႈသေၵမ်း သင်ႇၼင်ႇၼႆ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇၵေႃႈ ယူႇသဝ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉတင်းဝၼ်းသေယဝ်ႉ ပေႃးထိုင်ႁူဝ်ၶမ်ႈ ၸင်ႇယေႃးၶိင်းမိူဝ်းႁိူၼ်းမႄႈယဝ်ႉ ယူႇသဝ်းၼႂ်းၶွင်ႉဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵိူတ်ႇမႃးၼၼ်ႉတင်းၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉ။

မႄႈၵေႃႈ မႃးထူပ်းလုၵ်ႈၸၢႆး၊ ပေႃးမႃးလႆႈႁၼ်ၶုၼ်တေႇဝတႃႇၶဝ် ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်လူင်းမႃးသေ ပေႃးႁိူဝ်ႈမၢပ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းၶွင်ႉလႄႈ ၸင်ႇထၢမ်လုၵ်ႈၸၢႆးဝႃႈ- "ၶဝ်ပဵၼ်ၽႂ်" ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇၸင်ႇလၢတ်ႈၼႄဝႃႈ "ၶဝ်သီႇၵေႃႉၼႆႉ ပဵၼ်ၽီသီႇၸဝ်ႈ ဢၼ်ပႂ်ႉသီႇၼႃႈမိူင်းၼၼ်ႉဢိူဝ်ႈ၊ ၼႆႉသမ်ႉပဵၼ် ၶုၼ်ဢိၼ်းဢိူဝ်ႈ။ တၢင်ႇၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ၶုၼ်တေႇဝတႃႇလႄႈ ၶုၼ်သၢင်ပျမ်ႇမႃႇၶဝ်ဢိူဝ်ႈ။ ၶဝ်တင်းသဵင်ႈၼႆႉ ဢၼ်ၵၼ်မႃးပူႇၸေႃႇဝႆႈသႃႁဝ်းၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းယဝ်ႉ မႄႈတၵ်ႉၵႃႇၶႂ်ႈႁူႉၵေႃႈ"။ ပေႃးဝႃႈလႆႈငိၼ်းၶေႃႈတွပ်ႇၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈၼႆႉ ႁႅင်ႉသိူဝ်းသႃႇၼႃႇလႄႈ ၸႂ်တွတ်ႇတဵၼ်ႈၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ ပေႃးယဝ်ႉ "လုၵ်ႈၸၢႆးၵဝ်ၼႆႉ ပေႃးၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းယႂ်ႇတၢၼ်ႇၼႆ့တႄႉ ၵေႃႉပဵၼ်သြႃႇမၼ်းၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈၶႅၼ်းၽုင်းတၼ်းၶူဝ်း တေယႂ်ႇၵႃႈႁိုဝ်" ဝႃႈၼႆၼႂ်းၸႂ်မၼ်းဝႆႉယူႇ။ ယူႇၵႅပ်ႉၼိုင်ႈ ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇၸင်ႇလွတ်ႈႁေႃး ၵႃႇထႃႇဢၼ်ပဵၼ်ၵုင်မုၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈလႆႈငိၼ်းသဵင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မႄႈၼႆႉ ပဵၼ်ပီႇတိယဝ်ႉ သၼ်ႇတင်းတူဝ်သေ ယိၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၸူမ်းသူဝ်လူင်လၢင်ယူႇယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈပီႇတိဢၼ်သၼ်ႇၼၼ်ႉသေ လႆႈၶုၺ်ႉႁၼ်တူဝ်ထူပ်းလွင်ႈပဵၼ်လွင်ႈလူႉလူင် ဢၼ်ဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၵႅပ်ႉဢွၼ်ႇၼိုင် ဢၼ်သၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵိုတ်းယိုတ်းၵႂႃႇ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ မႄႈၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇၶဝ်ၼႆႉ လႆႈထူပ်းႁၼ် ဢမတ ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇဢၼ်မၼ်ႈၵိုမ်းတႃႇသေႇၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ပဵၼ်သေႃးတႃႇပၢၼ်ႇၵႂႃႇသေ လႆႈတၢင်းမူၼ်ႈသိူဝ်းၵတ်းယဵၼ်ၵႂႃႇ။ ၸဝ်ႈမႄႈ ၸင်ႇထၢမ်ဝႃႈ တြႃးၸဝ်ႈလီပေႃးတၢၼ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇလၢတ်ႈၼႄပၼ်ၸဵမ်ၸဝ်ႉၼႆလႄႈ ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇတႄႉ ယုမ်ႉယူႇႁဵတ်းၼၼ်ၵွႆး။ ၸဝ်ႈမႄႈလႄႈ လုၵ်ႈၸၢႆးတင်းသွင်ၼႆႉ လီၵိူတ်းယမ်ၼႃႇ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇၸင်ႇႁႂ်ႈမႄႈၵႂႃႇယင်ႉလိုဝ်ႉ ၶွင်ႉသဝ်းတၢင်ႇဢၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၸင်ႇထၢမ်လုၵ်ႈၼွင်ႉမၼ်း ၸုၼ်ႇတ(ၼွင်ႉၸၢႆးၵေႃႈၸႂ်ႈ) ဝႃႈ မီးၶၢဝ်းလႂ်ယဝ်ႉၼႆ။ ႁူဝ်မိူင်းသႂ်ယဝ်ႉ ၼႆလႄႈ ၸင်ႇႁႂ်ႈသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ်ႁႃႈပၢၵ်ႈမႃးတုမ်ၵၼ်တီႈၵၢင်ပၢင်ႇ ၼႃႈၶွင်ႉလုၵ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇပူင်လၢတ်ႈဝႃႈ "သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ်တၢင်းလၢႆၼႆႉ ယူႇသဝ်းၸွမ်းၶႃႈမႃး ႔႕ ပီယဝ်ႉသေ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ ၶႃႈလႆႈဢဝ်တူဝ်သေ ၽိတ်းမႅၼ်ႈလႄႈသင်၊ ဢဝ်သူပ်းသေ ၽိတ်းမႅၼ်ႈလႄႈသင် ၶႅၼ်းတေႃႈၶႂၢင်းလွတ်ႈပၼ်ၶႃႈသေၵမ်း" ဝႃႈၼႆယူႇယဝ်ႉ။ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉတင်းလၢႆၵေႃႈ "ၸဝ်ႈႁဝ်းတီႈၶႃႈ၊ ၸဝ်ႈႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈဢၼ်ယႂ်ႇမျၢတ်ႈတွၼ်းလိူဝ်တႄႉတႄႉ၊ ၶၢဝ်းတၢင်း ႔႕ ပီၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈလုၵ်ႈၼွင်ႉၶဝ် လႆႈၽိတ်းမႅၼ်ႈသေဢၼ်ဢၼ်ၼႆ ၶႅၼ်းတေႃႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းၶႂၢင်းလွတ်ႈပၼ်ၶႃႈလုၵ်ႈၼွင်ႉၶဝ်သေၵမ်းတီႈၶႃႈ" လဝ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ယၢမ်းၼၼ်ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ထမ်ႇမတြႃးၸဝ်ႈၵေႃႈ "ၽိၵ်ႉၶုသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈတင်းလၢႆဢိူၺ်း၊ ၸဝ်ႈႁဝ်းၶဝ်တင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇမူတ်းသႂ်လီၼႃႇ၊ ဢမ်ႇမီးတၢင်းၽိတ်းသင်သေပႅၵ်ႉၶႅၵ်းလႅင်သႄႈ" ဝႃႈၼႆသေ ၶဝ်ၵႂႃႇၼႂ်းၶွင်ႉဢၼ်ၸဝ်ႈၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈမႃး တေႃႇပေႃးထွၼ်ၸႂ်ဢဝ်ပရိၼိပ်ႉပၢၼ်ႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။

ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ထမ်ႇမတြႃးၸဝ်ႈၼႆႉ လီၵိူဝ်းယမ်ၼႃႇ၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လီၵိူဝ်းယမ်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယူႇယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

ၼႃႈလိၵ်ႈ ႙႒၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)