ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇလႄႈ ၸဝ်ႈမွၵ်ႉၵလၢၼ်ႇ

ဢုပတိသ်သလႄႈ ၵေႃးလိတၶႃသွင်ၵေႃႉၼႆႉ ပဵၼ်ဢူၺ်းၵေႃႉလီၵၼ် ၸဵမ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉဢွၼ်ႇလႄႈ ဝၢႆးမႃး ၸင်ႇပဵၼ်မႃးၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇလႄႈ ၸဝ်ႈမွၵ်ႉၵလၢၼ်ႇ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ၶႃႈသွင်ၵေႃႉ တိုၼ်းၶႂ်ႈဢွၵ်ႇယၢၼ် ၽဝၵူၼ်းႁိူၼ်းသေ ၶႂ်ႈႁဵၻ်းပဵၻ်းရႁၢၼ်း။ တႃႇတေႁႃသတ်ႉၸႃႇတြႃးၼၼ်ႉ ၶႃၸင်ႇဢွၵ်ႇယၢၼ်တီႈဢွင်ႈယူႇသဝ်းၶႃႈမႃး။ တၢင်းႁၼ်ထိုင်ၶႃႈၼၼ်ႉဝႃႈ သမ်ႇသရႃႇလူင် ဢၼ်ပၼ်ႇယူႇဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇလိုဝ်ႈၼႆႉ ၵိူတ်ႇမႃးသေ၊ တၢႆၵႂႃႇသေ ပဵၼ်တၢင်းတုၵ်ႉၶပေႃးတဵမ်လူင်ဝႆႉၼႆယဝ်ႉ။ ၶႃၶႂ်ႈႁႃတြႃး ဢၼ်တေၸၢင်ႈလွတ်ႈဢွၵ်ႇသမ်ႇသရႃႇလႆႈၼၼ်ႉ ယူႇယဝ်ႉ။

ၶႃသွင်ၵေႃႉၼႆႉ ယူႇတီႈဝၢၼ်ႈၼႃႇလၼ်ႇတသေ ဢွၵ်ႇမႃးႁႃတြႃးဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇၽႅဝ်မႃးဝဵင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇ တိူင်းမႃႇၵထယဝ်ႉ။ ၶႃသွင်ၵေႃႉ မႃးသွၼ်ႁဵၼ်းဢဝ်ပၺ်ႇၺႃႇ တမ်ႈတီႈသြႃႇလူင် သၼ်ႇꩡယ (Sanjaya)ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶႃဢမ်ႇမီးတၢင်းႁၢၼ်ႉၸႂ်။

မီးဝၼ်းၼိုင်ႈ ဢုပတိသ်သၼႆႉ ၵႂႃႇၽႅဝ်ၼႂ်းဝဵင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇသေ ၸင်ႇၵႂႃႇႁၼ်ရႁၢၼ်းၸဝ်ႈၼိုင်ႈ မႃးတုင်းသွမ်း၊ ဢုပတိသ်သၼႆႉ ပေႃးဝႃႈလႆႈႁၼ်ၼႃႈတႃဢၼ်ၸိုၼ်ႈသႂ်၊ လွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇဝႆႉလႄႈ ၸင်ႇမီးတၢင်းၼပ်ႉယမ်ၵႂႃႇတႄႉတႄႉ။ ဢိရိယႃႇပုတ်ႈၸဝ်ႈမီးတၢင်းၵတ်းယဵၼ်သေ ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇဝႆႉ။ မိူဝ်ႈယၢၼ်းၼၼ် ဢုပတိသ်သၼႆႉ ၸင်ႇယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၼႆႉ တိုၼ်းတေပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇဢမ်ႇႁၢင်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ မႅၼ်ႈတႄႉ၊ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၼၼ်ႉ ပဵꧣ်ၸဝ်ႈဢသ်သၸိယဝ်ႉ၊ လႆႈထွမ်ႇငိၼ်းတြႃးထမ်ႇမၸၵ်ႉၵျႃႇသေ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇဢွၼ်တၢင်းသုတ်း၊ ပဵꧣ်လုၵ်ႈၼွင်ႉ ဢၼ်ပႃးၼႂ်း ပၼ်ႇၸဝၵ်ႉၵီႇႁႃႈၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢုပတိသ်သၼႆႉ ဢွၵ်ႇၸႂ်ၶႂ်ႈလၢတ်ႈတေႃႇတင်း ရႁၢၼ်းဢၼ်မီးတၢင်းလၢၵ်ႇလၢႆးဝႆႉၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၢႆးသေၸဝ်ၵိၼ်သွမ်းယဝ်ႉ ၸင်ႇထုၵ်ႇလီၵႂႃႇလၢတ်ႈတေႃႇၼႆသေ ၸင်ႇၸွမ်းတၢင်းလင်ၸဝ်ႈၵႂႃႇ။ ပႂ်ႉယူႇတီႈၼိုင်ႈ တေႃႇၸဝ်ႈဢသ်သၸိ ၵိၼ်သွမ်းယဝ်ႉသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ဢုပတိသ်သၵေႃႈ ၸင်ႇထၢမ်ၸဝ်ႈဢသ်သၸိဝႃႈ သြႃႇၶူးဝႃးၸဝ်ႈၼႆႉပဵၼ်ၽႂ်၊ ႁေႃးၼႄတြႃးဢီႈသင် ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈဢသ်သၸိၸင်ႇဝႃႈ သြႃႇမၼ်းပဵၼ် သမ်ႇမႃႇသမ်ႇပုတ်ႉထသၵျမုၼိၵေႃးတမ၊ မီးယူႇတီႈၵျွင်းဝေႇလုဝၼ်ႇ၊ တြႃးဢၼ်ႁေႃးၼႄႉ လိုၵ်ႉလမ်ႇၼႃႇလႄႈ ထုၵ်ႇလီမိူဝ်းထွမ်ႇငိၼ်းဢဝ် တမ်ႈတီႈၽြႃးပဵꧣ်ၸဝ်ႈၵွႆးယဝ်ႉ ၸင်ႇတွပ်ႇၼင်ႇၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢုပတသ်သ ၸင်ႇႁႂ်ႈၸဝ်ႈဢသ်သၸိ ႁေႃးၼႄတြႃးပၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ပွတ်း ဢၼ်ပဵၼ်ႁူဝ်ႁုပ်ႈမၼ်းၼႆယႉဝ်။

ပေႃးလဝ်ႈထိုင်ၼင်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၸဝ်ႈဢသ်သၸိၸင်ႇႁေႃးၼႄတြႃးပွတ်းပွတ်း ႁူဝ်ႁုပ်ႈမၼ်းဝႃႈ တြႃးဢၼ်ပဵၼ်မႃးတင်းလူင်ၼႆႉ မီႈငဝ်ႈငိူၼ်ႈလွင်ႈတၢင်းမၼ်းၵူႈဢၼ်၊ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ႁေႃးၼႄလွင်ႈတၢင်းငဝ်ႈငိူၼ်ႈမၼ်းလႄႈသင်၊ ႁေႃးၼႄလွင်ႈငဝ်ႈငိူၼ်ႈမၼ်းမွတ်ႇယဵၼ်ၵႂႃႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈသင် - ဢိူဝ်ႈ။ ၼႆႉပဵၼ်တြႃးၶမ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။

ဢုပတိသ်သၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈမီးၺၢၼ်ႇပၺ်ႇၺႃႇယႂ်ႇလႄႈ လႆႈထွမ်ႇငိၼ်းဢဝ်တြႃးၸဝ်ႈ တီႈၵႅပ်ႈမၼ်းၵေႃႈ ပေႃးပွင်ႇၸႂ်ၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ႁေႃးၼႄလွင်ႈတုၵ်ႉၶၶၢၼ်ၸႂ်၊ ငဝ်ႈငိူၼ်ႈလွင်ႈၶၢၼ်ၸႂ်လႆႈပဵၼ်မႃး၊ လွင်ႈသမ်ႇသရႃႇ ဢၼ်ၵိူတ်ႇဢၼ်တၢႆပၼ်ဝႆႉ၊ သဵၼ်ႈတၢင်းလွင်ႈၶၢၼ်ၸႂ်မွတ်ႇယဵၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ တြႃးဢၼ်ဢုပတိသ်ႁႃၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ ဢုပတိသ်သၼႆႉ လႆႈထွမ်ႇငိၼ်းဢဝ်ႁူဝ်ႁုပ်ႈတြႃးပွတ်းဢွၼ်ႇၵွႆးၵေႃႈ လႆႈပဵၼ်သေႃးတႃႇပၢၼ်ႇၵႂႃႇယူယဝ်ႉ။ ၶေႃႈၵႂၢမ်းထမ်ႇမတြႃး ဢၼ်လႆႈငိၼ်းမႃးတီႈၸဝ်ႈဢတ်ႉသၸိၼၼ်ႉ ဢုပတိသ်သ ယိၼ်းပဵၼ်ဢၼ်လႆႈၸႂ်လူင်လၢင်တႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်ပီႇတိသေႃးမၼတ်ႉသတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးပႃႇရမီႇတင်းၼမ် ဢၼ်ႁွမ်မႃးလၢႆလၢႆၽဝၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၺၢၼ်ႇဝိပသ်သၼႃႇၵေႃႈ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉပဵၼ်ပေႃႇမႃးသေ ပွင်ႇၸႂ်တြႃး ဢၼိတ်ႉၸၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ၺၢၼ်ႇၸႅင်ႈပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ ဢၼ်မၼ်းလႆႈတူဝ်ထူပ်းႁူႉႁၼ်တႄႉ "ယမ်ၵိၼ်ၸိ သမုၻ ယꩪမ်မံသၿ်ၿံ ၼရေႃꩪꩪမ်မံတိ" ဢၼ်ပဵၼ်ပေႃႇမႃးတင်းလူင် မီးသၽေႃးတေလႆႈမွတ်ႇႁၢႆယဝ်ႉ။ (မႁႃဝၷ်ၷ သႃရိပုတ်တ မွၷ်ၷလႃၼပၿ်ၿꩡ်ꩡၵထႃ)

ပေႃးဝႃႈ လႆႈႁူႉၾိင်ႈမွတ်ႇႁၢႆလူၺ်ႈတင်း တၢင်းႁူႉၽႃႇဝၼႃႇယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇၼႆႉ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉတူၵ်းပဵၼ်သေႃးတႃႇပၢၼ်ႇၵမ်းလဵဝ်ယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇဝႆႈသႃၸဝ်ႈဢတ်ႉသၸိသေ ယွၼ်းၶႂၢင်ႉယဝ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃၸူးဢူၺ်းၵေႃႉမၼ်း ၵေႃးလိတယူႇယဝ်ႉ။

ၵေႃးလိတၵေႃႈ မီးဝႆႉပႃႇရမီႇ ဢၼ်ႁွမ်းမႃးၸၢတ်ႈၵွၼ်ႇဝၼ်းလင်တင်းၼမ်ယူႇ။ မၼ်းၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈ လႆႈငိၼ်းဢဝ်ႁူဝ်ႁုပ်ထမ်ႇမတြႃး ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇယဝ်ႉၵေႃႈ မၢၵ်ႇတႃၺၢၼ်ႇၵိုင်ႉၵၢင်ႉမိုၼ်းပိုတ်ႇမႃးသေ လႆႈပဵၼ်သေႃးတႃႇပၢၼ်ႇၵႂႃႇၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။

ၶႃသွင်ၵေႃႉၼႆႉ တႅပ်းတတ်းတႃႇၵႂႃႇတီႈၸေႇတဝုၼ်ႇသေ တႃႇသေႃႉႁူမ်ႈပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ၶႃႈသွင်ၵေႃႉႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ထုၵ်ႇလီမွၵ်ႇၼႄ လုၵ်ႈၼွင်ႉသြႃႇလူင်သိၼ်းၸီး (သၼ်ႇꩡယ) ႒႕႐ ၵေႃႉၼၼ်ႉၼႆသေ ၽိူဝ်ႇၶႃၵႂႃႇမွၵ်ႇၼႄၶဝ် ႒႕႐ ၵေႃႉၵေႃႈ လႆႈၸႂ်တေၵႂႃႇၸွမ်းၶႃ ၼႆယဝ်ႉ။ သမ်ႉထႅင်ႈ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်ဝူၼ်ႉဝႃႈ ထုၵ်ႇလီမွၵ်ႇၼႄပႃးသြႃႇလူင်သိၼ်းၸီး ၼႆယူႇ။ သြႃႇလူင်သိၼ်းၸီးၵေႃႈ တေၸွမ်းၶဝ်ၵႂႃႇသေ တေၵႂႃႇသေႃႉႁူမ်ႈပုတ်ႉထၸဝ်ႈယူႇ - ၶဝ်မုင်ႈမွင်းၼင်ႇၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈသြႃႇလူင်သၼ်ႇၸယ ၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်တႃႇတေၵႂႃႇၸွမ်းၶဝ်သေဢမ်ႇၵႃး လုၵ်ႈၼွင်ႉမၼ်းတေပိုၼ်ႉပွႆႇပႅတ်ႈမၼ်းၵႂႃႇၼႆသေလႄႈ ယိၼ်းပဵၼ်ဢၼ်တိူဝ်ႉၸႂ်ၵႂႃႇလူင်လၢင်ယဝ်ႉ။

ဢုပတိသ်သ? ၵေႃးလိယလႄႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉ ႒႕႐ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇသေႃႉႁူမ်ႈငဝ်းၽြႃးပုတ်ႉထၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ သွၼ်ၼႄပၼ် လွၵ်းလၢႆးတိုဝ်းၵမ်ဝိပသ်သၼႃႇသေ ၸင်ႇႁႂ်ႈၶဝ်ၽႄႈတိူၼ်းတိုဝ်းၵမ် ဝိပသ်သၼႃႇ ယူႇယဝ်ႉ။ ဢုပတိသ်သလႄႈ ၵေႃးလိယသွင်ၶႃၼႆႉ ပဵၼ်မႃး ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇ လႄႈ ၸဝ်ႈမွၵ်ႉၵလၢၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ဢၵ်ႉၵသႃႇဝၵၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ၶႃသွင်ၸဝ်ႈၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈႁူဝ်ပိုင်းမၼ်း - သီလေပတိꩩꩧႃယ - ပႂ်ႉပႃးသီႇလဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ တေႃႈလဵဝ် - ၸိတ်တံပၼ်ၺၼ်ၼꧤႃဝယံ - သမႃႇထိလႄႈသင် ဝိပသ်သၼႃႇလႄႈသင် ၽႄႈတိူၼ်းယဝ်ႉလႄႈ တေလႆႈၶတ်းၸႂ် ၵျၢင်ႉၵမ်ႁႂ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပေႃးႁူႉထိုင်လႆႈ ၸၼ်ႉပၺ်ႇၺႃႇႁင်းၵွႆးယူႇယဝ်ႉ။ ၵေႃးလိတၼႆႉ ၽိုၵ်းသႃၵျၢင်ႉၵမ်ၸဵတ်းဝၼ်းၵွႆးသေ ၵိလေႇသႃႇမူတ်းသဵင်ႈယဝ်ႉ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇ။ ဢုပတိသ်သၵေႃႈ ၽိုၵ်းၵျၢင်ႉၵမ်သွင်ဝူင်ႈသေ ဢႃႇသဝေႃးတြႃးမူတ်းသဵင်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

ၼႃႈလိၵ်ႈ ႓႙၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)