ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူး ၸဝ်ႈထမ်ႇမတိင်ႇၼ

ၸဝ်ႈထမ်ႇမတိင်ႇၼ
ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တႆး

ပိုၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်

မႄးထတ်း
ပီႊၵိူတ်ႇ - ပီႊတႆး-1636 ၼီႈ (ပီႊၶရဵတ်ႈ-1542)၊ လိူၼ်သိပ်းသွင်မႂ်ႇ(9)ၶမ်ႈ ဝၼ်းသဝ်။
ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ - ၸၢႆးၶမ်းတိုၼ်း။
ၸိုဝ်ႈဢူႈ - လုင်းထမ်းဢူ။
တီႈၵိူတ်ႇ - ဝၢၼ်ႈၶၢင်၊ ၸႄႈႁၵ်ႉ၊ ဢိူင်ႇမိူင်းတိင် (မိူင်းၶႄႇ)

ၵၢၼ်ႁဵၼ်းလႄႈလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်

မႄးထတ်း

မိူဝ်ႈဢယုၸဝ်ႈလႆႈ(8)ၶူပ်ႇယူႇဝတ်ႉ(ၵျွင်း)ပဵၼ်ၵပ်ႉပီႇ၊ ဢယု(9)ၶူပ်ႇၼုင်ႈသၢင်ႇၵၢၼ်း၊ ပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇ ၸိုဝ်ႈယူႇၵျွင်းႁွင်ႉၸဝ်ႈထမ်ႇမတိင်ႇၼႃႉ (ꩪမ်မၻိၼ်ၼ) မိူဝ်ႈဢႃယုၸဝ်ႈလႆႈ(20)ၶၢမ်ႇပဵၼ်ၸၢင်း၊ ၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈထမ်ႇမတိင်ႇၼၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၸဝ်ႈၸၢင်းၼႆႉ ယွၼ်ႉၺၢၼ်ႇၽၢႆ လႅတ်းဝႆးၸဵမ်လဵၵ်ႉ ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇသႅၼ်ပိူင်၊ မိူၼ်ၼင်ႇၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်-ဝတ်ႉ(ၵျွင်း)ဝၢၼ်ႈၶၢင်ၸႄႈႁၵ်ႉ၊ ဢၼ်ပဵၼ်သြႃႇဢုပၸ်ႉသေႇတူၼ်ငဝ်ႈၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈၸၢင်းထမ်ႇမတိင်ႇၼ ဝႃႇတေႃႇယႂ်ႇမႃး ၸိုဝ်ႈသဵင်ၵေႃႈလိုဝ်းလင်မႃးသေ ၸင်ႇၼၼ်ႉၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းသႅၼ်ဝီလူင် ၸဝ်ႈၶမ်းၶႅင်ႇၾႃႉ ပၢင်းၶၢႆႉမႃးႁဵတ်းသြႃႇတေႃႇၼင်ႈဝတ်ႉဝဵင်းသူပ်းတၢတ်ႇ မိူဝ်ႈပီႊတႆး-1684ၼီႈ (ပီႊၶရဵတ်ႈ-1590) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းသူပ်းတၢတ်ႇၼႆႉ မိူဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်တီႈၸေႈဢူယဝ်ႉ။ ဝဵင်းသူပ်းတၢတ်ႇ လႆၢႈပဵၼ်ၸိုဝ်ႈဝဵင်းၸေႈဢူ ၼႂ်းပၢၼ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူင်ၽႃႉ မိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ 967 (မႅၼ်ႈပီၶရိတ်ႉ 1606) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[1]

မိူဝ်ႈပွၵ်ႈၼိုင်ႈ တင်းၸဝ်ႈၾႃႉလူင်လူင်းဝႆႈၽြႃးၸဝ်ႈၵၢင်ႉမေႃႇ(ပေႃႇၵျူဝ်ႇ)ဝဵင်းသီႇပေႃႉပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူဝ်း၊ဢမ်ႇႁိုင်သင် သြႃႇတေႃႇၸဝ်ႈထမ်ႇမတိင်ႇၼ လႆႈထႂၢၵ်ႈလူင်းဝတ်ႉ(ၵျွင်း)သေတေႇၼႃႈႁိူၼ်းယဝ်ႉၵေႃႈ လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈၶိင်းလူင်ၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူၼ်ႈၸဝ်ႈသူင်ႁတ်ႉသၢႆႁၢင်ႉ-သၢႆၵႅတ်းၼႃႇလႄႈ ၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈၸဝ်ႈ ၶိင်းလူင်သၢႆႁၢင်ႉၼႆၵေႃႈဝႃႈယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈပီႊတႆး-1694ၼီႈ (ပီႊၶရေတ်ႈ-1600)၊ၼၼ်ႉယွၼ်ႉဝႃႈၼႂ်းဝၢင်းႁေႃ မီးလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၽိတ်းၽႅၵ်ႇၵၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈၶိင်းလူင်သၢႆႁၢင်ႉၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈဢွၵ်ႇယၢၼ်ဝၢင်းႁေႃသေ မိူဝ်းယူႇသဝ်းတီႈၸႄႈလၢၼ်ႉႁိမ်းၼမ်ႉၶမ်းၼႆယဝ်ႉ။

သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်

မႄးထတ်း

ၸဝ်ႈထမ်ႇမတိင်ႇၼ (ၸဝ်ႈၶိင်းလူင်သၢႆႁၢင်ႉ)ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆး လင်ႇၵႃႇ၊ လွင်ႈထၢတ်ႈပိင်းတေႃး ၽၢႆႇယူတ်းယႃ၊ ၽၢႆႇၼၢၵ်ႈၶၢတ်ႈ လိူၼ်လၢဝ် ပေႇတၢင်ႇၵႃႇလႃး၊ ပဵၼ်ပေႃႈလဵင်ႉ ပေႃႈပိုင်ႈပိူၼ်ႈတင်းလၢႆႊ၊ တေႃႇထိုင်ဢယုထူၼ်ႈထိုင်(99)သေသဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈ ပီႊတႆး-1734ၼီႈ (ပီႊၶရဵတ်ႈ-1641) လိူၼ်ႁူၵ်းလွင်ႈ ၵဝ်ႈၶမ်ႈဝၼ်းသဝ်ၼႆယဝ်ႉ။[2]

မူႇလိၵ်ႈၽိုၼ်ထမ်းဢၼ်ၸဝ်ႈတႅမ်ႈဝႆႉ

မႄးထတ်း
  1. သုတ်ႉတၼိပ်ႉပၢၼ်ႇၼ မွၼ်းထမ်း
  2. ပရမၢတ်ႈသုတ်ႉတၢၼ်ႇၶဵဝ်ဢူမ်သႅင်
  3. ဢၼိၵ်ႉၸမူႇလသၢၵ်ႈသေႇ
  4. ၵုရုꩪမ်မ ၷမ်ၽီရၻေသၼႃ
  5. လိၵ်ႈၼမေႃးလူင်
  6. လိၵ်ႈၸဝ်ႈႁူဝ်ထမ်း
  7. မင်ႇၵႃႇလသုတ်ႈလူင်
  8. သၢမ်ၵွင်လူင်
  9. ၸဝ်ႈသၢင်ႇထၢမ်ၸႃး
  10. ၸၢတ်ႈလွင်းတေႃႇၸဝ်ႈတေမိ
  11. သုၵ်ႈသီလၶၢၼ်း တွႆးငဝ်ႈ
  12. ဝေႃးၵႃႇလသုတ်ႈ
  13. သင်ႇၶေႇပပိုၼ်းတႆး
  14. ဝၢင်ႇၵူဝ်းဝၢင်ႇ
  15. ထမ်ႇမဝဝတ်ႈသိပ်းသွင်
  16. ဢၽိꩪမ်မႃ ဝီထိပႅင်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပႆႇထူပ်းႁၼ်မႅၼ်ႈၵေႃႈ တေမီးထႅင်ႈတင်းၼမ်ယူႇ။

ၽိုၼ်ဢိင်

မႄးထတ်း
  1. ပပ်ႉၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆး 6 ၸဝ်ႈ (လုင်းၶုၼ်မႃႇႁႃႇ-တႅမ်ႈ)
  1. เรณู วิชาศิลป์, [ปริวรรตและแปล]., Rēnū Wichāsin, [pariwat læ plǣ] (2007). พื้นเมืองแสนหวี ฉบับหอคำเมืองไหญ (Phim khrang rǣk). Silkworm Books. ၼႃႈလိၵ်ႈ 386-388။
  2. ပပ်ႉၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆး(လုင်းၶုၼ်မႃႇႁႃႇ-တႅမ်ႈ)
  3. http://luentai.blogspot.com/2014/09/blog-post_16.html