ၶိူဝ်းတႆး ၼိုင်ႈ သွင် သၢမ်
ၶိူဝ်းၵူၼ်း ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ
မႄးထတ်းတမ်ႈတီႈ ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်း 196 မိူင်းၼၼ်ႉ ႁူဝ် ၵူၼ်းတင်းသဵင်ႈ မီးယူႇ 7,377,000,000+ ၵေႃႉ၊ ၶိူဝ်းၵူၼ်း မီးလၢႆၶိူဝ်း တႄႉတႄႉၼႆ ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉလႆႈသဵင်ႈ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ ၶိူဝ်းၵူၼ်းၼႂ်း ၵမ်ႇၽႃႇ မီး 27,000 ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ 16,000 ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ သမ်ႉဝႃႈ 13,000 ၼႆယဝ်ႉ။ ၶိူဝ်းၵူၼ်းၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ မၢင်ၶိူဝ်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶိူဝ်းၵူၼ်းၶဝ် တီႈယူႇ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်သေ တႅၵ်ႇပဵၼ်ၵႂႃႇ လၢႆလၢႆၶိူဝ်း ယူႇ။ ၶိူဝ်းၵူၼ်းတႆး ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ပေႃးဢဝ် ၸုမ်းၶူၼ်ႉ ၶႂႃႉ ၽၢႆႇၶေႃႈၵႂၢမ်းၶဝ် ၸႅၵ်ႇဝႆႉဝႃႈ မၼ်းပႃးၼႂ်း ၸၢဝ်း Tai-Kadai (တႆး-ၵတႆး)သေ ၸႅၵ်ႇၽဝႄႆႉ မီးၼင်ႇၼႆ-
တႆးၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ
မႄးထတ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း လုၵ်ႉတီႈၼႂ်း မိူင်းၶႄႇလူင်းမႃးလႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းတီႈလဵဝ် တမ်ႈတီႈ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ(ပွတ်းၸၢၼ်း) ၼၼ်ႉ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း မီးဝႆႉတၢၼ်ႇႁိုဝ်ၼႆ ႁဝ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းၵွၼ်ႇ။ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇၼႆႉ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်း မီးယူႇ 56 ၶိူဝ်း၊
- တႆးၸွင်ႈ Zhuang၊ 壮族 19,360,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Zhuang_people
- တႆးတွင်း Dong 侗族 2,960,293 https://en.wikipedia.org/wiki/Kam_people
- ပုယီႈ(ပၢဝ်းယီး)Bouyei布依族 3,208,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Bouyei_people http://joshuaproject.net
- တွႆး/တုၸၢႆး Tujai土家族 8,353,912
- တႆး Dai 傣族 1,261,311 https://en.wikipedia.org/wiki/Dai_people
- လီႇ Li 黎族 1,463,064 https://en.wikipedia.org/wiki/Li_people (Tai Kadai Lanquage)
- သုၺ်း(တႆးၼမ်ႉ) Sui 水族 411,847 https://en.wikipedia.org/wiki/Sui_people
- ၼႃးၶီး Nakhi 7纳西族 326,295
- တု Tu土族 289,565
- မၢဝ်းၼံႉMaonan毛南族 107,166 https://en.wikipedia.org/wiki/Maonan_people
- ၵေႇလၢဝ်း Gelao 550746 https://en.wikipedia.org/wiki/Gelao_people
- ၸၢဝ်ႇၵျိင်း 左江壮语 1,800,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Zuojiang_Zhuang_languages
- တႆးလိုဝ်ႉ 傣仂语 (ၼႂ်းသီႇမိူင်း) 701,960 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_L%C3%BC_language
- တႆးၼိူဝ် 傣哪语 720,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_N%C3%BCa_language
- တႆးႁူင်ႉၵျိၼ်း 红金傣语 85,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_Hongjin_language
== တႆးၼႂ်းမိူင်း ဝႅတ်ႉၼၢမ်း== [1]
တမ်ႈတီႈ ၼႂ်းမိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်းၼႆႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ႁွတ်ႈၽႅဝ်မိူဝ်ႈ ၿီႇၸီႇ 206 ၼၼ်ႉသေ တေႃႇထိုင် ပၢၼ်လၢၼ်ႉၸဝ်ႈ (AD 729-1235) ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး သိုပ်ႇလူင်းမႃးယူႇသဝ်း ၼႂ််းမိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်းယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းမိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်းၼႆႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်း မီးယူႇ 54 ၶိူဝ်းသေ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ
- ပုယီႈ Bouyei 2,273 (2,971,460)
- ၵိူၺ်း Giay 58,617
- တႆးလၢဝ်း Lao 14,928
- လူး Lu 5,601
- ၼုင်း Nung 1,000,000 https://en.wikipedia.org/wiki/N%C3%B9ng_people
- သၼ်ၶေး San Chay (Cao Lan) 169,410
- တေး Tay 1,626,392
- တႆး Thai 1,550,423
- ထူဝ် Tho 74458
- တႆးၶၢဝ် White Tai 490000 ဝႅတ်ႉၼၢမ်း+လၢဝ်း+ယူႇၼၢၼ်ႇ
- တႆးယၢင်း Yang or Nyang 5000
- တႆးလႅင် Tai Daeng 165000 ဝႅတ်ႉၼၢမ်း+လၢဝ်း
- တႆးလမ် Tai Dam 1,040,549
- တႆး၊ သျၢၼ်း Tai/Shan 4,764,000 http://joshuaproject.net/clusters/280
- တႆး Dai 7,937,000 http://joshuaproject.net/clusters/295
တႆးၼႂ်းမိူင်း ဝႅတ်ႉၼၢမ်း
မႄးထတ်း- ထူဝ် Tho 74458 (1999)
- တေး Tay 1.7 လၢၼ်ႉ ၼႂ်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း ၶဝ်ႁွင်ႉတူဝ်ၶဝ်ဝႃႈ ထူဝ်၊ တႆးထူဝ်၊ ငင်း၊ တုလၢဝ်း၊ ပတိ။
- ၼုင်း Nung 1 လၢၼ်ႉပၢႆ
- တႆးၶၢဝ် White Tai 280,000 ၼႂ်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း။ 200,000 ၼႂ်းလၢဝ်း (1995)။ ၼႂ်းယူႇၼၢၼ်ႇ 10,000 (1995)
- တႆးယၢင်း Yang or Nhang or Nyang (ႁွင်ႉ) တႆးၼၢင်း 5000 ၶဝ်ယူႇတီႈ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉမေႃႇၼိူဝ် ၼႂ်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း။
- တႆးလႅင် Red Tai or Tai Daeng 140,000 in Vietnam, 25,000 in Laos
- တႆးလမ် Tai Dam 1,040,549 (1999)
- တႆးလူး Lu 5601
- တႆးလၢဝ်း Lao 14928
- သၼ်ၶျေး San Chay 169,410 in 2009
- တႆးထႆး Thai 1,550,423
- ပုယီး bouyei 2,273 (2009) in Vietnam, All 2,971,460 including China
တႆးၼႂ်းမိူင်း ဢိၼ်ႇတိယ
မႄးထတ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ႁွတ်ႈၽႅဝ်တမ်ႈတီႈ မိူင်းဢိၼ်ႇတိယ တွၼ်ႈဢႃႇသမ်ႇ မိူဝ်ႈဢေႇတီႇ မွၵ်ႈ 1000 ၼၼ်ႉယူႇ။ မိူဝ်ႈ ဢေႇတီႇ 1228 ႁူဝ်ၼႃႈတႆး ၸဝ်ႈသိူဝ်ၵၢပ်ႇၾ တိုၵ်းသိမ်းဢဝ် ၸႄႈတွၼ်ႈဢႃႇသမ်ႇသေ တင်ႈပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶုၼ် ဢႁူမ်ႇ၊ ပၢၼ်ၶုၼ် မီးၵႂႃႇ (39) သိုပ်ႇ ဢုပ်ႉမိူင်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 600 ပီလိူဝ်ယဝ်ႉ။ 1826 ဢဵင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် ၵုမ်းထိင်းၵႂႃႇ။ 1948 ၸႄႈတွၼ်ႈဢႃႇသမ်ႇ ၶဝ်ႈပႃးၵႂႃႇ ၼႂ်းၽႅၼ်ႇလိၼ် မိူင်းဢိၼ်ႇတိယ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ဢၼ်ၵိုတ်းယူႇ ၼႂ်းမိူင်းဢိၼ်ႇတိယတႄႉ-
- တႆးဢႁူမ်ႇ 2000000 https://en.wikipedia.org/wiki/Ahom_people
- တႆးၽႃၵႄး 5000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_Phake_people
- တႆးၶမ်းတီႈ 70000 https://en.wikipedia.org/wiki/Khamti_people
- တႆးဢၢႆႈတွၼ်း 8000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_Aiton_people
- တႆးၶမ်းယၢင်း 800 https://en.wikipedia.org/wiki/Khamyang_language
- တႆးတုရူင်း 10000 https://en.wikipedia.org/wiki/Turung_people
ၸုမ်း kra (571,456)
မႄးထတ်း- laha 8200 https://en.wikipedia.org/wiki/Laha_language 8,177
- Gelao ၵေႇလၢဝ်း 550,746 https://en.wikipedia.org/wiki/Gelao_people 550,746
- lachi လႃႈၶျီး 9,500 https://en.wikipedia.org/wiki/Lachi_language 13,158
- Paha ပႁ 600 https://en.wikipedia.org/wiki/Paha_language 400
- Buyang ပုယၢင်း 1,500 https://en.wikipedia.org/wiki/Buyang_language 2,000
- En ဢႅၼ်ႇ 200 https://en.wikipedia.org/wiki/En_language 200
- Qabiao ၵပႅဝ်း (ပူႇပႅဝ်း) 710 https://en.wikipedia.org/wiki/Qabiao_language 710
- Kam Sui (15,813,213)
- Mulam မုလမ် 仫佬 86000 https://en.wikipedia.org/wiki/Mulam_language 207,000
- Kam ၶမ်း (Dong) 1,500,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Kam_language 2,960,293
- Cao Miao ၸဝ်မႅဝ်ႇ 草苗 64,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Cao_Miao_language 64,000
- Naxi Yao ၼႃးၶီးယႂ်ႇ 那溪话 2,500 https://en.wikipedia.org/wiki/Naxi_Yao_language 2,500
- Then တႅၼ်း 佯僙语 20,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Then_language 20,000
- Maonan မၢဝ်းၼမ်ႉ 毛南族 107,166 https://en.wikipedia.org/wiki/Maonan_people 107,166
- Chadong ၶျတွင် 茶洞語 20,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Chadong_language 20,000
- Sui သူၺ်း (တႆးၼမ်ႉ) 水族 411,847 https://en.wikipedia.org/wiki/Sui_people 430,000
- Mak မၢၵ်ႈ莫语 10,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Mak_language 10,000
- Ai Cham ဢၢႆႈသၢမ် 锦话 2,700 https://en.wikipedia.org/wiki/Ai-Cham_language 2,700
- Biao ပႅဝ်း 标话 80,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Biao_language 80,000
- Lakkja လၵ်းၵျ 拉珈语 9,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Lakkja_language 9,000
- Hlai (1,432,000)
- Hlai လၢႆး 黎语 700,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Hlai_languages 70,000
- Cun ၵုၼ် 80,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Cun_language 80,000
- Jiamao ၵျႆမဝ်ႈ 加茂 52,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Jiamao_language 52,000
- Ongbe ဢူင်းပႄႉ 600,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Ong_Be_language 600,000
တႆးၽၢႆႇႁွင်ႇ (8,443,900)
မႄးထတ်း- Bouyei ပုယီႈ(ပၢဝ်းယီး) 布依族 3,208,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Bouyei_people 3,208,000
- Zhuang ၸွင်ႈ 壮族 19,360,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Zhuang_people 19,360,000
- E ဢီး诶话 30,000 https://en.wikipedia.org/wiki/E_language 43,000
- Saek သႅၵ်ႇ ภาษาแสก (ၼႂ်းလၢဝ်း) 15,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Saek_language 15,000
- Tai Yo တႆးယူဝ်း (ဝႅတ်ႉၼၢမ်း) 60,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_Yo_language 60,000
- Yoy ယွႆး 6,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Yoy_people 8100
- Nung ၼုင်း 970,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Nung_language_%28Tai%29 1,000,000
- Tay တေး 1,626,392 https://en.wikipedia.org/wiki/T%C3%A0y_language
- Tsun Lao လၢဝ်းသူင်ႉ 24,900 https://en.wikipedia.org/wiki/Ts%27%C3%BCn-
Lao_language 24,900
Tai ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း (9,132,310)
မႄးထတ်း- Shan တႆး(သျၢၼ်း) 4,686,400 http://joshuaproject.net/people_groups/18205
- Tai Ya တႆးယႃႈ 500,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_Ya_language
- Tai Nua တႆးၼိူဝ် 720,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_N%C3%BCa_language
- Tai Hongjin တႆးႁူင်ႈၵျိၼ်း 85,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_Hongjin_language
- Tai Khamti တႆးၶမ်းတီႈ 32,000 http://joshuaproject.net/clusters/280
- Tai Laing 10,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_Laing_language
- Tai Phake တႆးၽႃၵႄႇ 2,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_Phake_language
- Tai Aiton တႆးဢၢႆႈတွၼ်း 1,500 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_Aiton_language
- Khamyang ၶမ်းယၢင်း 810 https://en.wikipedia.org/wiki/Khamyang_language
- Ahom ဢႁူမ် 2,000,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Ahom_language
- Turung တုရူင်း 10,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Turung_people
- Lao Phutai လၢဝ်းပူႇတႆး (26,935,000)
- Lao လၢဝ်း 3,000,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Lao_language
- Phu Thai ပူႇထႆး 870,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Phu_Thai_language
- Isan ဢီႇသၢၼ် 23,300,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Isan_language
- Nyaw ယေႃႉ 50,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Nyaw_people
- Lao Nyo လၢဝ်းငိဝ်ႉ 15,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Lao_Nyo_language
- Chaing Seng ၵဵင်းသႅၼ် (53,025,300)
- Thai ထႆး 40,000,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Thai_language
- Northern Thai ထႆး(ႁွင်ႇ) 6,000,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Northern_Thai_language
- Tai Daeng တႆးၻႅင်(လႅင်) 100,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_Daeng_language
- Tai Don တႆးတွင် (တႆးၶၢဝ်) 500,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_D%C3%B3n_language
- Tai Pao တႆးပဝ်း 13,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_Pao_language
- Tai Lü တႆးလူး 550,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_L%C3%BC_language
- Tai Dam တႆးလမ် 760,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_Dam_language
- Khun တႆးၶိုၼ် 100,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Kh%C3%BCn_language
- Phuan ၽူႈဢၢၼ်ႇ 300,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Phuan_language
- Thai Song ထႆးသွင်ႈ 32,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Thai_Song_language
- Tay Tac တေးတႅၵ်ႉ (ဢမ်ႇႁူႉ) https://en.wikipedia.org/wiki/T%C3%A0y_Tac_language
- Thai (Southern) ထႆး(ၸၢၼ်း) 4,500,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Southern_Thai_language
- Sapa သပႃႉ 300 https://en.wikipedia.org/wiki/Sapa_language
- Tai Moung Vat တႆးမိူင်းဝၢတ်ႇ (ဢမ်ႇႁူႉ) https://en.wikipedia.org/wiki/Tai_Muong_Vat_language
- Caolan ၸၢဝ်လၢၼ် 170,000 https://en.wikipedia.org/wiki/Caolan_language
ႁူဝ်ႁုပ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆတႆး ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ
မႄးထတ်း- တႆးလမ် Tai Dam 942000 http://joshuaproject.net/clusters/296 (1 ၶိူဝ်း ၼႂ်း 6 မိူင်း)
- လၢဝ်း Lao 3938000 http://joshuaproject.net/clusters/210 (8 ၶိူဝ်း ၼႂ်း 18 မိူင်း)
- တႆး Tai (Dai) 7937000 http://joshuaproject.net/clusters/295 (58 ၶိူဝ်း ၼႂ်း 84 မိူင်း)
- တႆး Shan 4832000 http://joshuaproject.net/clusters/280 (5 ၶိူဝ်း ၼႂ်း 9 မိူင်း)
- တႆးၸွင်ႈ Tai Zhuang 19360000 http://joshuaproject.net/clusters/322 (25 ၶိူဝ်း ၼႂ်း 31 မိူင်း)
- ထႆး Thai + 54343000 http://joshuaproject.net/clusters/303 (9 ၶိူဝ်း ၼႂ်း 39 မိူင်း)
91,360,000
တႆးယူႇၼႂ်းၵႄႈ ၶိူဝ်းၵူၼ်းၸိူဝ်းတႂ်ႈၼႆႉ
မႄးထတ်း- ၶႄႇ Chinese 1328624000 https://joshuaproject.net/clusters/161
- ၵလႃး Hindi 510268000 https://joshuaproject.net/clusters/187
- ပင်ႇၵႃႇလီႇ Bengali 320000000 https://en.wikipedia.org/wiki/Bengali_language
- မၢၼ်ႈ Burmese 35355000 https://joshuaproject.net/clusters/154
သၢႆငၢႆႈၶေႃႈၵႂၢမ်းၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ
မႄးထတ်းဝၢႆးသေ သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင် ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇ မိူင်းၶီႈၶႃႈတင်းၼမ် လႆႈပဵၼ်မိူင်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃမႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢင်ၶိူဝ်းတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶိူဝ်းလွတ်ႈလႅဝ်းၵေႃႈ မီးယူႇတင်းၼမ်။ ဝၢႆးသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇယဝ်ႉ ပဵၼ်မႃးၵၢပ်ႈ ပၢၼ် သိုၵ်းယဵၼ်။ ၼႂ်းၵႃႈ ၵၢပ်ႈပၢၼ်သိုၵ်းယဵၼ် (ၶၢဝ်းတၢင်း 50 ပီ)လိူဝ်မႃးၼႆႉ ၽၢႆႇၶူၼ်ႉၶႂႃႉ လွင်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းၵူၼ်း ၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ ဢိၵ်ႇ Unicife ၶဝ် ၶူၼ်ႉၶႂႃႉႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်းၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ ၼႂ်းၵႃႈ 14 ဝၼ်းၼႆႉ ၵႂၢမ်းၵူၼ်း ႁၢႆၵႂႃႇ 1 ၶိူဝ်းလႆႈႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆ။ (ၶၢဝ်ႇဝီႇဢူဝ်ႇဢေႇ လၢတ်ႈဢွၵ်ႇ ၼႂ်းပီ 2015 လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ)
ၵႂၢမ်းၶိူဝ်းၵူၼ်း ဢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၼမ်တွၼ်ႈမႃးတႄႉပဵၼ် ၵႂၢမ်းဢင်းၵိတ်ႉ၊ ၵႂၢမ်းသပိၼ်ႇ၊ ၵႂၢမ်းႁိၼ်ႇတီႇ၊ ၵႂၢမ်း ပင်ႇၵႃႇလီႇ၊ ၵႂၢမ်းၶႄႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တေလႆႈဝႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်မႃး လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းပိုၼ်ၽႄႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်း လိၵ်ႈလၢႆး ၼႂ်းၶွမ်း၊ ၼႂ်းၼႅတ်ႉ၊ ၼႂ်းၾူင်း၊ ၼႂ်းထီးဝီး၊ ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်း၊ ၼႂ်းလုမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၸွႆႉထႅမ်ပၼ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵႂၢမ်းၵူၼ်းၶိူဝ်းလူင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉႁၼ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်လႄႈ ၸင်ႇၽႄႈတိူၼ်းၼမ် လိူဝ်မႃး တိၵ်းတိၵ်း။
ၵူၺ်းၵႃႈ ၵႂၢမ်းၶိူဝ်းၵူၼ်းဢွၼ်ႇမၢင်ၸိူဝ်းတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ- (1) ၶိူဝ်းၵူၼ်း လဵၵ်ႉၵေႇဢေႇမၢင်လႄႈပိူင်ၼိုင်ႈ၊ (2) ဢမ်ႇမီးႁႅင်း တႃႇတေၶႂၢၵ်ႈလႆႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းၶိူဝ်းၶဝ်ၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ၊ (3) ဢမ်ႇပႂ်ႉပႃးလႆႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်း ငိူၼ်ႈၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ လႆႈမွတ်ႇဝွတ်ႈယဵၼ်ႁၢႆၵႂႃႇ။
ၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းလူး ၸွင်ႇတေ ၸၢင်ႈပႃးလႆႈၼႂ်း ဢၼ် 14 ဝၼ်းႁၢႆၵႂႃႇ ၼိုင်ႈၶိူဝ်းၼၼ်ႉႁိုဝ် ? တႃႇတေ ဢမ်ႇပႃးၵႂႃႇ ၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်ႁၢႆလၢႆၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေလႆႈသိုပ်ႇႁဵတ်းႁိုဝ် ? ၶေႃႈတွပ်ႇမၼ်း မီးဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း ၵၢၼ်ၽႂ်ၵၢၼ်မၼ်း ၵေႃႉလႂ်ၵေႃႉၼၼ်ႉ ၸုမ်းလႂ်ၸုမ်းၼၼ်ႉ မိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉ လူဝ်ႇပွင်ႇၸႂ်သေ လူဝ်ႇသိုပ်ႇႁဵတ်းၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း။