ပၢႆးႁၢင်ႈ: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ

Content deleted Content added
mNo edit summary
mNo edit summary
ထႅဝ် 22:
 
ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းဢၼ်ၶႂ်ႈႁူႉ ၶႂ်ႈႁၼ်လိူဝ်ၶဝ် လဵပ်ႈႁဵၼ်းၸွပ်ႇႁႃၶူၼ်ႉႁႃလႄႈ လုၵ်ႉတီႈ ပၢႆးသၢႆႊသၽႃႇဝ ၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇတေပဵၼ်မႃးထႅင်ႈ ပၢႆးလႅင်လၢဝ်ၼၵ်ႈၶၢတ်ႈ (နက္ခတ္တဗေဒ)၊ ပၢႆးၼင်လိၼ် (ဘူမိဗေဒ)၊ ပၢႆးႁၢင်ႈ (ရူပဗေဒ) ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပၢႆးထၢတ်ႈ (ဓါတုဗေဒ) ၼႆႉ ပဵၼ်ပၺ်ႇၺႃႇတၢင်းမေႃ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၶိူင်ႈၵွၼ်ႈၶိူင်ႈမမ်ႈ၊ တီႈၼႂ်းၵွၼ်ႈမမ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းၵႄႈလိတ်ႈပၼ် လွင်ႈဢႅၵ်ႉတမ်ႇလႄႈ မေႃႇလီႇၵိဝ်း ၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်၊ လွင်ႈၶဝ်မီးတၢင်း လႅၵ်ႈလၢႆႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပၢႆးႁၢင်ႈ (ရူပဗေဒ) ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ ပၢႆးသၢႆႊသၽႃႇဝသေ ပဵၼ်မႃး။ တၢင်းမေႃပၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ပၢႆးႁၢင်ႈ ရူႇပၿေႇၻၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။ တၢင်းမေႃပၺ်ႇၺႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းမေႃၽၢႆႇသဵင်၊ ၽၢႆႇႁႅင်းမႆႈ၊ ၽၢႆႇငဝ်းလႅင်း၊ ၽၢႆႇၾႆးၾႃႉ၊ ၽၢႆႇထၢတ်ႈမႄႈလဵၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
 
 
လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ဢၼ်ဢိင်ပိုင်ႈ ပိုၼ်ႉထၢၼ်ပၢႆးႁၢင်ႈသေ သပ်းလႅင်း ပၢႆးထၢတ်ႈ ပၢႆးႁၢင်ႈထၢတ်ႈ (Physical Chemistry) ၵေႃႈမီး၊ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ဢိင်ပိုင်ႈ ပိုၼ်ႉထၢၼ် ပၢႆးႁၢင်ႈသေ ဢၼ်ၸွပ်ႇႁႃၶူၼ်ႉႁႃ ပျသၼႃႇ တူဝ်မီးၸႂ်၊ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇတူဝ်မီးၸႂ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁွင်ႉဝႃႈ ပၢႆးႁၢင်ႈတူဝ်မီးၸီ (Bio-Physics) ၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။ တၢင်းမေႃ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဢၼ်လၢတ်ႈမႃး ပႃႈၼိူဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈ ၵွင်ႉၵၢႆၵၼ် ၸမ်တႄႉတႄႉ။ လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄသေ ပၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ၵႂႃႇ ၼင်ႇၼႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပုၼ်ႈတႃႇ မၢႆတွင်းငၢႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
 
ၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်း လၢတ်ႈလႄႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼႂ်းပၢႆးႁၢင်ႈ ရူႇပၿေႇၻၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ယူႇ။ တီႈတႅၵ်ႈမၼ်း ၵႃးဢၼ်ၵႂႃႇယူႇ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်း တေလၢတ်ႈဝႃႈ တၢင်းၽႂ်းမၼ်း ၵႂႃႇလႆႈၵႆ မီးၶၼၢၼ်ႉ ၶၼၢႆႉ ၼႆယူႇ။ ပေႃးဢဝ် ပၢႆးႁၢင်ႈရူႇပၿေႇၻ ဝႃႈတႄႉ တၢင်းၽႂ်းမၼ်း ဢၼ်ယိုဝ်ႈၵႂႃႇ ၽၢႆႇလဵဝ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇမၵ်းမၼ်ႈပဵၼ် တၢင်းၽႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၵႆ မၼ်းယဝ်ႉ။ တီႈတႅၵ်ႈမၼ်း ၵႃးဢၼ်ၵႂႃႇ ၼႃႈတၢင်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမွင်း မၼ်းၵႂႃႇၵႆလႆႈ 30 လၵ်းၼႆၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႃႈ တၢင်းၽႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၵႆမၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၽၢႆႇႁွင်ႇၼၼ်ႉ ၵႂႃႇလႆႈ ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမွင်း 30 လၵ်း ၼႆယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တၢင်းၽႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းမၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇတၢင်းဢွၵ်ႇလႄႈ တၢင်းတူၵ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်သုၼ်ၵူၺ်း။
 
 
လွင်ႈဢၼ် ၵမ်ႇၽႃႇပၼ်ႇလဵပ်ႈလႅတ်ႇသေ ၶၢႆႉၼိုင်ယူႇၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႃႈ မၼ်းၶၢႆႉၵႂႃႇ မၢၼ်ႇမၢၼ်ႇယူႇ ၼႆသေတႃႉ တၢင်းၽႂ်းမၼ်းၼၼ်ႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈဝႆႉယူႇ တႃႇသေႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈသင်ၼႆၸိုင် လွင်ႈဢၼ်ၵမ်ႇၽႃႇ လဵပ်ႈလႅၼ်ႇသေ ၵႂႃႇၼၼ်ႉ သၢႆတၢင်းမၼ်း ဢမ်ႇသိုဝ်ႈ၊ သၢႆတၢင်းမၼ်း ပဵၼ်သၢႆတၢင်း ပၼ်ႇမူၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢၼ်ၽႂ်းထိူင်းမၼ်း လႅၵ်ႈလၢႆႈ ပၼ်ႇလဵပ်ႈၵႂႃႇၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ႁႅင်းၽႂ်းမၼ်းၼႆယဝ်ႉ။ ႁႅင်းဢၼ်ၵမ်ႇၽႃႇ ပၼ်ႇၼႂ်းၵၢင်ႁၢဝ် (Space) ၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈတၢင်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးယူႇ။
လွင်ႈဢၼ်ၵႃး ႁေႃႈၵႂႃႇ ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမွင်း သၢမ်သီႇသိပ်းလၵ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉသင်၊ ပဵၼ်ယွၼ်ႉႁႅင်း တီႈၼွၵ်ႈ မႃးႁဵတ်းပၼ် မႃးၽိူမ်ႉပၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပိတ်ႉ မၢၵ်ႇၼင်ၼၼ်ႉ ပေႃးၶႂ်ႈႁူႉ တၢင်းၽႂ်း မၢၵ်ႇၼင် မီးၵႃႈႁိုဝ်ၼႆၸိုင် တေလႆႈဢဝ် ႁႅင်းၽႂ်းမၢၵ်ႇလင်လႄႈ ၼမ်ႉၼၵ်းမၢၵ်ႇၼင်ၼၼ်ႉသေ သွၼ်ႇၼပ်ႉဢဝ်ယဝ်ႉ။
 
 
[[Category:!Main category]]
ဢဝ်ၶိုၼ်းမႃးတီႈ "https://shn.wikipedia.org/wiki/ပၢႆးႁၢင်ႈ"