ပၢႆးႁၢင်ႈ: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
ထႅဝ် 1:
[[File:CollageFisica.jpg|thumb|CollageFisica]]
== ပၢႆးႁၢင်ႈ ==
ပၢႆးႁၢင်ႈၼႆႉ ၽၢႆႇမၢၼ်ႈတႄႉ ဢဝ်ၵႂၢမ်းပႃႇလိသေ ၸႂ်ႉဝႆႉဝႃႈ (ရူပဗေဒ) ၽၢႆႇဢဵင်ႈၵလဵတ်ႈၶဝ်ဝႃႈ Physics ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းၵရိၵ်ႉ φυσική (ἐπιστήμη) phusikḗ (epistḗmē) “တၢင်းႁူႉ ၼိူဝ်သၽႃႇဝ” လႄႈ φύσις phúsis “သၽႃႇဝ” ၼၼ်ႉသေ ယဵၼ်းပဵၼ်မႃး။ <ref> "physics". Online Etymology Dictionary. Archived from the original on 24 December 2016. Retrieved 1 November 2016. </ref>
ပၢႆးႁၢင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းႁူႉတၢင်းမေႃ ပၢႆးသၢႆႊ ၸွမ်းလူၺ်ႈ သၽႃႇဝတြႃးသေ ၵႄႈလိတ်ႈပၼ် ပိုၼ်ႉထၢၼ် ၶူဝ်းၶွင်ၸၵျႃႇဝလႃႇ ဢၼ်ဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈ တုမ်ႉတွပ်ႇ ၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ် ႁႂ်ႈပေႃးႁၼ် ၶေႃးတွပ်ႇမၼ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပၢႆးႁၢင်ႈ Physics ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးၽႃႇသႃႇ ဢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း ၶူဝ်းၶွင်သၽႃႇဝ လႄႈ လွင်ႈတူင်ႉၼိုင် လွင်ႈမၼ်ႈယိုၼ်းၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပၢႆးႁၢင်ႈၼႆႉ လဵပ်ႈႁဵၼ်းပႃး ဢွင်ႈတီႈလႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း။ ပၢႆးႁၢင်ႈၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼမ်ႉႁႅင်း၊ ႁႅင်း၊ ၶူဝ်းၶွင် လႄႈ ထၢတ်ႈၾႆးၾႃႉယဝ်ႉ။ ပေႃးႁုပ်ႈသေ လၢတ်ႈၸိုင် ပၢႆးႁၢင်ႈ ရူႇပၿေႇၻၼႆႉ လဵပ်ႈႁဵၼ်းၸွပ်ႇၸႅတ်ႈ လွင်ႈသၽႃႇဝသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈပွင်ႇၸႂ် တီႈၼိူဝ် ၵူႈသမ်ႇၵူႈပိူင် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ <ref> At the start of The Feynman Lectures on Physics, Richard Feynman offers the atomic hypothesis as the single most prolific scientific concept: "If, in some cataclysm, all [] scientific knowledge were to be destroyed [save] one sentence [...] what statement would contain the most information in the fewest words? I believe it is [...] that all things are made up of atoms – little particles that move around in perpetual motion, attracting each other when they are a little distance apart, but repelling upon being squeezed into one another ..." (Feynman, Leighton & Sands 1963, p. I-2)</ref>
ထႅဝ် 11:
ၵၢပ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ် ပၢႆးႁၢင်ႈ ရူႇပၿေႇၻၼႆႉ ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်မႃးတိၵ်းတိၵ်းသေ ပဵၼ်မႃး ပၢႆးလဵပ်ႈႁဵၼ်း တႅတ်ႈၼႅတ်ႈ တႅတ်ႈတေႃး ဢၼ်ၸၼ်ႉသုင်ယဝ်ႉလႄႈ ၵိင်ႇၽႄမၼ်းၵေႃႈ မီးမႃးတင်းၼမ်။ တီႈတႅၵ်ႈမၼ်း ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ပၢႆးႁၢင်ႈရူႇပၿေႇၻၼႆႉ ၸၢင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ် ပၢႆးဝူၼ်ႉ တီႇဢူဝ်ႇရီႇလႄႈ ပၢႆးတူဝ်ထူပ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ၽၢႆႇပၢႆးဝူၼ်ႉၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တေလႆႈ ပၢႆးဝူၼ်ႉမႂ်ႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ်သႂ်ႇႁႅင်းႁင်းၶဝ်၊ ပၢႆးတူဝ်ထူပ်းတႄႉ တေၸွပ်ႇၸႅတ်ႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉတူၺ်း ပၢႆးဝူၼ်ႉၵဝ်ႇ/မႂ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၢၼ်ႇဢမ်ႇမၢၼ်ႇ မႅၼ်ႇဢမ်ႇႇမႅၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း သီႇသိပ်းပီၼႆႉ ပၢႆးႁၢင်ႈ မီးတၢင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃး တင်းၼမ်သေတႃႉ ပိူင်ပဵၼ်သၽႃႇဝ ဢၼ်ပႆႇႁႃႇႁၼ် ၶေႃႈတွပ်ႇမၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၵ်ႉမီးဝႆႉယူႇလႄႈ ၽၢႆႇပၢႆးႁၢင်ႈ ရူႇပၿေႇၻၶဝ် သိုပ်ႇတူင်ႉၼိုင် ၵၢၼ်ၶဝ် လႅတ်းလႅတ်းၽၢႆၽၢႆဝႆႉယူႇ။
= = = လမ်းၼႂ်း ===
== ၶေႃႈပိုတ်ႇ ==
== လွင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်လႄႈ ယိူင်းဢၢၼ်း ==
ပၢႆးႁၢင်ႈ ရူႇပၿေႇၻၼႆႉ မၼ်းသပ်းလႅင်းၼႄလႆႈ ပိူင်ပဵၼ် ၶိူင်ႈၶွင် ဢၼ်လဵၵ်ႉၼွႆႉလိူဝ်တွၼ်းသေ ဢႅၵ်ႉတမ်ႇ တေႃႇထိုင် ၶိူင်ႈၶွင်ယႂ်ႇလူင် ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵလႅၵ်ႉသီႇၶဝ်ၼၼ်ႉ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။
== လွၵ်းလၢႆး ပၢႆးသၢႆႊ ==
== ပၢႆးႁၢင်ႈ ရူႇပၿေႇၻ ==
တီႈဢၼ်လပ်းသိင်ႇ ၵၢင်ၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႅင်းမႃး မိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢင်ဝၼ်း၊ တီႈဢၼ်ၵႆၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးၸမ်၊ သဵင်ဢၼ်ၵႆၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးငိၼ်းလႆႈ ၸမ်ၸမ် လီလီ၊ ၼႂ်းတူဝ်ၶၼ်ႇထႃႇၵူၼ်းႁဝ်း ဢၼ်တႃဢမ်ႇတူၺ်းႁၼ်လႆးၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးတူၺ်းႁၼ်လႆႈၼႆသေ ၵူၼ်းႁဝ်း ဢွၼ်ၵၼ် ၶိုင်သၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ႇ ၶူင်သၢင်ႈ ႁဵတ်းပဵၼ်မႃး တင်းၼမ်ယူႇ။ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ တႃႇဝႃႈ တေလႆႈငိၼ်း လႆႈႁၼ်ၼင်ႇၼၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ၊ ၽၼ်ၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇႁွၼ်ႇတွၼ်ႉ ၼွၼ်းၽၼ်မႃး။ ပေႃးဝႃး ဢမ်ႇမီးၸဝ်ႈပၢႆးသၢႆ ၽၢႆႇပၢႆးႁၢင်ႈၶဝ် ၶတ်းၸႂ် သေႃႉႁႃ သွၵ်ႈႁႃ ဝူၼ်ႉသၢၼ် ႁဵတ်းမႃးၸိုင် ၸိူဝ်းႁဝ်းၼႆႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉ ထိုင်မႃး ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၼင်ႇၼႆသေတႃႉ လွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆးၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၵေႃႈ တေႃႈတေ ဢမ်ႇထူပ်း။
ပၢႆးႁၢင်ႈ ရူႇပၿေႇၻၼႆႉ ဢဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢဵင်းၵလဵတ်ႈ Physics ၼၼ်ႉသေ ပိၼ်ႇပဵၼ်မႃး၊ Physics ၼၼ်ႉၵေႃႈ ငဝ်ႈတႄႇမၼ်း လုၵ်ႉတီႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းၵရိၵ်ႉမႃးသေ မီးတီႈပွင်ႇဝႃႈ “သၽႃႇဝ” ၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢၼ် ၼမ်ႉလုၵ်ႉတီႈသုင် လႆလူင်း တီႈတႅမ်ႇ၊ လွင်ႈဢၼ် သဵင်လတ်းၵႂႃႇ ၼႂ်းလူမ်း၊ လွင်ႈၾႆး ဢွၵ်ႇဢၢႆမႆႈႁွၼ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇတႄႉ ၵူၺ်းၵႄႈလိတ်ႈဝႃႈၵႂႃႇ မၼ်းပဵၼ်ၸွမ်း ပၢႆးသၢႆႊ သၽႃႇဝ ၵူၺ်းၼႆယဝ်ႉ။
[[Category:!Main category]]
| |||