လိင်း: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
ထႅဝ် 11:
| subdivision_ranks = Sub Groups
| subdivision =
* See "[[|#Classification|Classification]]"
| range_map = Monkeysdistributionmap.gif
| range_map_caption = Range of monkeys: Old World monkeys (red)<br />New World monkeys (orange)
ထႅဝ် 50:
[[File:Baby ginger monkey.jpg|thumb|Baby ginger monkey]]
 
လိင်းၼႆႉ ယူႇသဝ်းၸွမ်း ထိူၼ်ႇပႃႇၼႃသေ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် ႁႃၵိၼ် မၢၵ်ႇမႆႉ မၢၵ်ႇတွၵ်ႇယဝ်ႉ။ ၶဝ်ယူႇၼိူဝ်တူၼ်ႈမႆႉ တူၼ်ႈၼိုင်ႈ ၶၢမ်ႈၵႂႃႇၸူး တူၼ်းၼိုင်ႈသေ ၵႆႉလေႇႁွင်ႉ ဢူၼ်ဢူၼ်မေႃးမေႃးဝႆႉယူႇ။ ယူႇတီႈ ၵႆၵေႃႈ ယင်းငိၼ်း သဵင်ႁွင်ႉၶဝ်ၵွၼ်ႇ။ ၶၢဝ်းယၢမ်း လႅတ်ႇဢွၵ်ႇ လႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း လႅတ်ႈတူၵ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း လိင်းၶဝ် ႁႃၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်လႄႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်း ဢၼ်ၶဝ် ဢူၼ်မေႃးသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ပိူင်လူင်မၼ်း ၶဝ်သူင်မိုတ်ႈယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ တူၼ်ႈမႆႉ ႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
 
တီႈၼႂ်း ၽုင်လိင်းၼၼ်ႉ တိုၼ်းမီး ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၶဝ် ၼိုင်ႈတူဝ်ယူႇ။ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် လိင်းၼၼ်ႉ ႁတ်းၵေႃႈႁတ်းႁၢၼ် ငၢၼ်ၵေႃႈငၢၼ်သေ မေႃၵႅတ်ႇၶႄ ၽေးၶဵၼ်ပၼ် လိင်းတင်းလၢႆယဝ်ႉ။ လိင်းတင်းလၢႆၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် ၼပ်ႉယမ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၶဝ်ဝႆႉယူႇ။ ပေႃးမီး ၽေးၶဵၼ်မႃးၸိုင် ႁူဝ်ၼႃးလိင်း မေႃႁွင်ႉပၼ်သဵင်လင်လင်သေ ပၼ်သတိလိင်းတင်းလၢႆ၊ လိင်းတင်းလၢႆၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် တဵတ်ႇယဵၼ် ပၢႆႈတဵတ်ႇ ၼင်ႇႁိုဝ် ၽူႈၶဵၼ် တေဢမ်ႇႁၼ်ၶဝ်ၼၼ်ႉယူႇ။
 
ၽုင်လိင်း ၽုင်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၶဝ်မီးဝႆႉ ၼႃႈတီႈၽႂ်မၼ်းသေ ၵူၺ်းဢွၼ်ၵၼ် ႁႃၵိၼ် ႁႃလဵၼ်ႈ ယူႇသဝ်း ဢွင်ႈၽႂ်ဢွင်ႈမၼ်းၵူၺ်း။ တီႈဢၼ်ၶဝ် ယၢမ်ႈယူႇသဝ်းမႃးႁိုင်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵေႃႈ မၢတ်ႈမၢႆဝႃႈ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ၼႃႈတီႈၶဝ်သေ ပေႃးဝႃး လိင်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ပူၼ်ႉမႃးၼႆ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇ လိုပ်ႇၵႂႃႇၶူပ်းယဝ်ႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ၽုင်လိင်း ၸုမ်းၼိုင်ႈလႄႈ ၸုမ်းၼိုင်ႈ ၽိတ်းၵၼ် ႁိမ်တီႈၵၼ် တႄႉတႄႉဝႃးဝႃႈသေ ၽုင်ဢၼ်သုမ်းၼၼ်ႉ လႆႈဢွၵ်ႇပၢႆႈပၼ်၊ ၽုင်ဢၼ်ပႄႉၼၼ်ႉ သိုပ်ႇၵွၼ်း ဢွင်ႈတီႈၼၼ်ႈၵႂႃႇယူႇ။
မျောက်များသည် သစ်တော်ထူထပ်ရာအရပ်တွင် နေထိုင်လျက် အများအားဖြင့် သစ်ဥသစ်သီးများကို စားသောက်ကြသည်။သစ်ပင်တစ်ပင်မှ တစ်ပင်သို့ ဆူညံစွာ ဟစ်အော်လျက် သွားလာနေထိုင်ကြသဖြင့် မျောက်ရှိသောနေရာကို အဝေးကပင် သိနိုင်ကြသည်။
 
နေထွက်ချိန်နှင့် နေဝင်ချိန်တို့မှာ မျောက်တို့ အစာစားချိန်ဖြစ်သဖြင့် အဆူညံဆုံး ဖြစ်လေသည်။ မျောက်တို့သည် တောတွင်း ချောင်းကမ်းစပ်ရှိ သစ်ပင်များ၌ အထူးသဖြင့် နေထိုင်တတ်ကြသည်။
 
မျောက်အုပ်တိုင်းတွင် အကြီးအမှူးခေါင်းဆောင် တစ်ကောင်စီ ရှိမြဲဖြစ်သည်။ မျောက်ခေါင်းဆောင်သည် လိမ်မာပါးနပ်၍ သတ္တိရှိပြီးလျှင် မျောက်အပေါင်းတို့၏ ဘေးအန္တရာယ်ကို အမြဲပင် ဂရုစိုက် စောင့်ရှောက်တတ်သည်။ ထို ခေါင်းဆောင်အား မျောက်အုပ်တွင်းရှိ မျောက်တိုင်းကပင် ရိုသေလေးစားကြသည်။ ရန်သူနှင့် တွေ့သောအခါ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သော မျောက်သည် ကျယ်လောင်စွာ ဟစ်အော်ခြင်းဖြင့် မျောက်အုပ်အား သတိပေးလိုက်လျှင် မျောက်အပေါင်းတို့သည် ရုတ်တရက် အသံဆိတ်စွာနေထိုင်ကြလျက်ရန်သူမမြင်နိုင်စေရန်
ငြိမ်နေတတ်ကြသည်။
 
မျောက်အုပ်တိုင်းပင် ကိုယ်ပိုင်ဟု သီးသန့်သတ်မှတ်ထားသော နယ်ပယ်အတွင်း၌သာ အစာရှာခြင်း၊ ကစားခြင်း၊ အိပ်ခြင်းပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။ ယင်းတို့ အမြဲနေသော နေရာကိုသာ ယင်းတို့ပိုင်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ အခြားဖက်မှ မျောက်များသည် ထိုနယ်အတွင်းသို့ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်လာခဲ့သော် ဝိုင်းဝန်းတိုက်ခိုက်၍ မောင်းနှင် ထုတ်တတ်ကြသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ မျောက်တစ်အုပ်နှင့်တစ်အုပ် အပြင်းအထန် တိုက်ခိုက်တတ်ကြ၍ နိုင်သည့် မျောက်အုပ်သည် ရှုံးသော မျောက်အုပ်ကိုမောင်းထုတ်ကာ ထိုနယ်ကို ကြီးစိုး
လိုက်လေသည်။
 
မျောက်များသည် တောတောင်ရှိ သစ်သီး သစ်ဥများကိုသာ မှီဝဲစားသောက်ကြသော်လည်း အစားအစာ ရှားပါး၍ ငတ်မွတ်လာသောအခါ လူတို့စိုက်ပျိုးထားသော တောင်ယာပဲခင်းများသို့ ဝင်ရောက်၍ စားသောက် ဖျက်ဆီးတတ်ကြသည်။ ယင်းသို့ ဝင်ရောက်စားသောက်သည့် အခါလည်း ခေါင်းဆောင်မျောက်ကပင် ဦးဆောင်၍ သွားလေ့ရှိလေသည်။ အသီးအနှံများကို ယာတွင်း၌ မစားကြဘဲသူတို့၏ ပါးစောင်အိတ်များ၌ အပြည့်ထည့်ကာ ခေါင်းဆောင်နှင့်အတူ နေရင်းအရပ်သို့ပင် ပြန်သွားလေ့ရှိကြသည်။
 
မျောက်တိုင်းပင် သစ်ပင်ပေါ်၌ ခုန်လွှားပြေးသွားရာတွင် ကျင်လျင်လေသည်။ မျောက်မများသည် သားငယ်တို့ကို ပိုက်၍ ခုန်လွှားနိုင်ကြ၏။ တောင်အမေရိကတိုက်ရှိ မျောက်များသည် အခုန်အလွှားတွင် အခြားတိုင်းပြည်များရှိမျောက်များထက်ပို၍
ဢဝ်ၶိုၼ်းမႃးတီႈ "https://shn.wikipedia.org/wiki/လိင်း"