လိင်း: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
ထႅဝ် 42:
 
တမ်ႈတီႈ ၵုၼ်ဢႃႇၾရိၵ၊ ၵုၼ်ဢေးသျႃးပွတ်းၸၢၼ်း လႄႈ ဢမေႇရိၵပွတ်းၸၼ်း ဢွင်ႈတီႈမႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉ မီးလိင်း ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းသေတႃႉ ဢွင်ႈတီႈၵတ်းလိူဝ်ႁႅင်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဢမေႇရိၵပွတ်းႁွင်ႇ လႄႈ ၵုၼ်ယူးရူပ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇမီးလိင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈမႅၵ်ႉသီႇၵူဝ်ႇ ဢမေႇရိၵႁွင်ႇ လႄႈ ထိူၼ်ႇၵျီႇၿရေႃႇလ်တႃႇ တီႈယူးရူပ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈႁၼ်လိင်း မီးဝႆႉ ဢိတ်းဢွတ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈယူႇ။ လိင်းၼႆႉ ပဵၼ်သတ်း ဢၼ်မိုတ်ႈတီႈမႆႈလႄႈ ၶဝ်ဢမ်ႇယူႇသဝ်း တီႈၵတ်း။
တောင်အမေရိကတိုက်ရှိ မျောက်မျိုးနှင့် အာဖရိကတိုက်၊ အာရှတိုက် တောင်ပိုင်းရှိ မျောက်မျိုးများမှာ အလွန် ကွဲပြား ခြားနားကြသည့်အလျောက် မျောက်တို့ကို မည်သည့် ဌာနေများ ဖြစ်ကြောင်း လွယ်ကူစွာပင် ခွဲခြားပြောပြနိုင်လေသည်။
 
အာဖရိကတိုက်နှင့် အာရှတိုက်ရှိ မျောက်များထက် တောင်အမေရိကတိုက်ရှိ မျောက်များသည် အမြီးကို လက်သဖွယ် အသုံးပြုနိုင်ကြသည် အမြီးဖြင့် သစ်ကိုင်းများကို ရစ်ပတ်ကာ ကိုယ်ကို တွဲလဲပြု၍ ကစားခုန်လွှားနိုင်ကြသည်။ အာရှ၊ အာဖရိက စသောဒေသများရှိ မျောက်များကား သူတို့၏ အမြီးကို ထိုသို့ အသုံးမပြုနိုင်ကြချေ။
 
လိင်း ဢၼ်မီး တီႈၵုၼ်ဢမေႇရိၵၸၢၼ်းလႄႈ လိင်ႈဢၼ်မီး တီႈၵုၼ်ဢေးသျႃး ၵုၼ်ဢႃႇၾရိၵၸၢၼ်းၼၼ်ႉ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းၶဝ် ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ် ႁႅင်းတႄႉတႄႉလႄႈ လိင်းမဵဝ်းလႂ် ပဵၼ်လိင်းတီႈလႂ်ၼႆ ၸႅၵ်ႇၽႄလႆႈငၢႆႈတႄႉတႄႉယူႇ။ လိင်းဢၼ်မီးတီႈ ဢမေႇရိၵၸၢၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ၸႂ်ႉႁၢင်ၶဝ် လႆႈလီသေ လိင်း ဢၼ်မီးတီႈ ၵုၼ်ဢႃႇၾရိၵလႄႈ ၵုၼ်ဢေးသျႃးယဝ်ႉ။ ၶဝ်မေႃဢဝ် ႁၢင်ၶဝ် ၵဵဝ်ႈတူၼ်ႈမႆႉ ၵိင်ႇမႆႉသေ ဢဝ်တူဝ်ၶဝ် ဝိုတ်းဝိုဝ်ႉလႆႈၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ လိင်း ဢေးသျႃးလႄႈ ၸိူဝ်းဢႃႇၾရိၵၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇဢဝ်ႁၢင်ၶဝ် ၸႂ်ႉလႆႈၼင်ႇၼၼ်။
တောင်အမေရိကတိုက်ရှိ မျောက်တို့၏ နှာခေါင်းမှာ ခပ်ပြားပြားဖြစ်၍ နှာခေါင်းပေါက်ချင်းလည်း ဝေးသည်။ အာရှ၊ အဖရိကတိုက်ရှိ မျောက်တို့၏ နှာခေါင်းပေါက်ချင်း အကွာအဝေးမှာ တောင်အမေရိကမျောက်တို့လောက် မဝေးလှချေ။ အာရှတိုက်နှင့် အာဖရိကတိုက်ရှိ မျောက်များ၏ ပါးစောင်တွင် အိတ်များပါရှိသဖြင့် အစားအစာများကို ထိုပါးစောင်အိတ်တွင် ထည့်ယူလျက် အလိုရှိမှ ထုတ်ယူ စားသုံးနိုင်ကြသည်။
 
 
လိင်း ဢၼ်မီးတီႈ ဢမေႇရိၵၸၢၼ်းၼၼ်ႉ ၶူႈလင်ၶဝ် ၽႅပ်ႉဢႅပ်းပႅပ်းသေ ႁူးၶူႈလင်ၶဝ် ၵႆၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၶူႈလင် လိင်းဢၼ်မီးတီႈ ဢေးသျႃးလႄႈ ၵုၼ်ဢႃႇၾရိၵၼၼ်ႉတႄႉ ႁူးၶူႈလင်ၶဝ် ဢမ်ႇၵႆၵၼ် ၼင်ႇၼၼ်။ လိင်းဢေးသျႃးလႄႈ ဢႃႇၾရိၵၼႆႉ ၶဝ်မီးထူင်ၵၢင်း ဢၼ်သႂ်ႇလႆႈ တၢင်းၵိၼ်သေ ၶဝ်ၶႂ်ႈၵိၼ်မိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈ ၶိုၼ်းဢဝ်ဢွၵ်ႇၵိၼ်လႆႈယဝ်ႉ။ လိၵ်ႈဢမေႇရိၵၸၢၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇမီးထူင်တၢင်းၵိၼ်ၼင်ႇၼၼ်။ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆႈလူင် ပိူင်ၼိုင်ႈတႄႉ လိင်းဢေးသျႃးလႄႈ လိင်ႈဢႃႇၾရိၵၼႆႉ တီႈၵုမ်ႇၵူၼ်ႈၶဝ် ဢမ်ႇမီးၶူၼ်၊ ၵူၺ်းပဵၼ် ၼိူဝ်ႉၼင်ၼႃလူင်ဝႆႉၵူၺ်းလႄႈ ၶဝ်ၸၢင်ႈၼင်ႈလႆႈ ၼိူဝ်တူၼ်ႈမႆႉ လီလီသေ ၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ယဝ်ႉ။ လိင်းဢမေႇရိၵၸၢၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇမီးၼင်ႇၼၼ်။ လိင်းဢၼ်မီးတီႈ ဢေးသျႃးလႄႈ ၵုၼ်ဢႃႇၾရိၵၼၼ်ႉ သီၶူၼ်ၶဝ် မီးၸေးလိူဝ်သေ လိင်းတီႈ ဢမေႇရိၵၸၢၼ်းယဝ်ႉ။
[[File:Baby ginger monkey.jpg|thumb|Baby ginger monkey]]
သို့ရာတွင် တောင်အမေရိက မျောက်များ၌ကား ထိုကဲ့သို့ ပါးစောင်အိတ်များ မပါကြချေ။ အခြား ကွဲပြားချက် တစ်ခုကား အာရှ၊ အာဖရိကတိုက်တို့၌ နေထိုင်ကြသော မျောက်မျိုးတို့တွင် အမွှေးမပေါက်သည့် အရေထူ တင်ပါးအသားမာ ဖတ်ကြီးများရှိကြသဖြင့် သစ်ကိုင်းများပေါ်တွင် လွယ်ကူသက်သာစွာ ထိုင်လျက် စားသောက်နိုင်ကြလေသည်။
 
 
တောင်အမေရိက မျောက်များ၌ကားထိုကဲ့သို့ မပါရှိကြချေ။ အာရှနှင့် အာဖရိကတိုက်ရှိ မျောက်များသည် တောင်အမေရိကတိုက်ရှိ မျောက်များထက် အမွှေးရောင် မျိုးစုံလေသည်။
 
မျောက်များသည် သစ်တော်ထူထပ်ရာအရပ်တွင် နေထိုင်လျက် အများအားဖြင့် သစ်ဥသစ်သီးများကို စားသောက်ကြသည်။သစ်ပင်တစ်ပင်မှ တစ်ပင်သို့ ဆူညံစွာ ဟစ်အော်လျက် သွားလာနေထိုင်ကြသဖြင့် မျောက်ရှိသောနေရာကို အဝေးကပင် သိနိုင်ကြသည်။
ဢဝ်ၶိုၼ်းမႃးတီႈ "https://shn.wikipedia.org/wiki/လိင်း"