လိင်း: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ

| range_map_caption = Range of monkeys: Old World monkeys (red)<br />New World monkeys (orange)

}}

== လိင်း ==

လိင်းၼႆႉ ပဵၼ် သတ်းတူဝ်သွမ်ၼူမ်းသေ ပႃးၼႂ်းၸုမ်း ပရၢႆးမဵၵ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လိင်းမီလူင်ၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလိင်း။ လိင်းၼႆႉ ပဵၼ်သတ်း ဢၼ်မေႃႁူႉ ဢွၵ်းဢေႃလႅတ်းသေ ပဵၼ်သတ်းယဵၼ်ငႄႈလႄႈ ၶိုၼ်ႈတူၼ်ႈမႆႉ ၵႅပ်ႉၼႃႇသေ ၵူၼ်းၵေႃႈ ႁူႉၸၵ်းလိင်းယဝ်ႉ။ လိင်းၵူႈတူဝ်တူဝ် ၵူႈၸၢဝ်းၸၢဝ်း တိုၼ်းမီးႁၢင်၊ ဢမ်ႇၼၼ် တိုၼ်းမီးႁၢင်ပွတ်းပွတ်းဢွၼ်ႇယူႇ။

 

လိင်းၼႆႉ မီးၼိဝ်ႉမိုဝ်း မီးႁူဝ်မႄႈမိုဝ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇၵူၼ်းႁဝ်းသေ ပဵၼ်သတ်း ဢၼ်မေႃယိပ်း မေႃၵမ်ယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ သတ်းဢၼ်မီးတိၼ်သွင်ၶွၼ် လႄႈ မိုဝ်းသွင်ၶွၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇၵူၼ်း။ လိင်းၼႆႉ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၵႂႃႇၼိူဝ်လိၼ်ၼၼ်ႉ တေထၢင်ႇဝႃႈ ၶဝ်တဝ်ႉသီႇၶွၼ်သေ ၵႂႃႇလႄႈ တေထၢင်ႇဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ် သတ်းတူဝ်သီႇတိၼ်ယူႇ။ တီႈတႄႉမၼ်း လိင်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ သတ်းတူဝ်သီႇတိၼ်ႇ။ သတ်းဢၼ်မီး တိၼ်သွင်ၶွၼ်လႄႈ မီးမိုဝ်းသွင်ၶွၼ်ၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဢၼ်ႁဝ်းထၢင်ႇဝႃႈ တိၼ်ၶဝ် သွင်ၶွၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢင်ႈယိပ်းၵမ်လႆႈ မၼ်ႈမၼ်ႈၵိုမ်းၵိုမ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇမိုဝ်းလႄႈ တိၼ်ၽၢႆႇလင် သွင်ၶွၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈတိၼ်၊ မၼ်းၵူၺ်းပဵၼ် မိုဝ်းၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ် လိင်းၼႆႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်သတ်း ဢၼ်မီးမိုဝ်းသီႇၶွၼ်ႇၼႆယူႇ။ မိုဝ်းသွင်ၶွၼ် ၽၢႆႇၼႃႈၼၼ်ႉ ယၢဝ်းသေ မိုဝ်းသွင်ၶွၼ် ၽၢႆႇလင်။

 

လိင်းၼႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇဝႃႈ ၶဝ်မီးမိုဝ်းသီႇၶွၼ်ၼႆၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ ၶဝ်ၵႂႃႇၼိူဝ်လိၼ်ၼႆၸိုင် ၶဝ်ၶွတ်ႇမိုဝ်းၶဝ်သေ ဢဝ်သူၼ်ႈမိုဝ်းၶဝ် တဝ်ႉသေၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃး ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၵႂႃႇၼိူဝ်တူၼ်ႈမႆႉ၊ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၵႂႃႇၸွမ်းႁၢဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ၼွင်ႇသေ ၵႂႃႇလႆႈ ၽႂ်းၽၢႆတႄႉတႄႉ။ လိင်းၼႆႉ လႅတ်းလႅင်ႈ မဝ်တူဝ်မဝ်ၸႂ်ၼႃႇၼႃႇသေ မေႃလၵ်းလႅမ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ် တၢင်းၵိၼ် ထိုမ်ႈပၼ် ဝိုတ်ႉပၼ်ၶဝ်ၸိုင် ပႆႇတၼ်းထိုင်လိၼ် ၶဝ်ႁပ်ႉဢဝ် ဝၵ်ႉဢဝ်လႆႈယဝ်ႉ။ လိင်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈသတ်း တူဝ်ဢၼ်မေႃယူႇၼိမ်ၼိမ်၊ တိုၼ်းယူႇလူၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

 

တောင်အမေရိကတိုက်ရှိ မျောက်တို့၏ နှာခေါင်းမှာ ခပ်ပြားပြားဖြစ်၍ နှာခေါင်းပေါက်ချင်းလည်း ဝေးသည်။ အာရှ၊ အဖရိကတိုက်ရှိ မျောက်တို့၏ နှာခေါင်းပေါက်ချင်း အကွာအဝေးမှာ တောင်အမေရိကမျောက်တို့လောက် မဝေးလှချေ။ အာရှတိုက်နှင့် အာဖရိကတိုက်ရှိ မျောက်များ၏ ပါးစောင်တွင် အိတ်များပါရှိသဖြင့် အစားအစာများကို ထိုပါးစောင်အိတ်တွင် ထည့်ယူလျက် အလိုရှိမှ ထုတ်ယူ စားသုံးနိုင်ကြသည်။

သို့ရာတွင် တောင်အမေရိက မျောက်များ၌ကား ထိုကဲ့သို့ ပါးစောင်အိတ်များ မပါကြချေ။ အခြား ကွဲပြားချက် တစ်ခုကား အာရှ၊ အာဖရိကတိုက်တို့၌ နေထိုင်ကြသော မျောက်မျိုးတို့တွင် အမွှေးမပေါက်သည့် အရေထူ တင်ပါးအသားမာ ဖတ်ကြီးများရှိကြသဖြင့် သစ်ကိုင်းများပေါ်တွင် လွယ်ကူသက်သာစွာ ထိုင်လျက် စားသောက်နိုင်ကြလေသည်။