လိင်း: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ

Content deleted Content added
m translation needed
No edit summary
ထႅဝ် 15:
| range_map_caption = Range of monkeys: Old World monkeys (red)<br />New World monkeys (orange)
}}
'''မျောက်''' များသည် နို့တိုက်သတ္တဝါများဖြစ်ကြပြီး ပရိုင်းမိတ်ဟု ခေါ်ဆိုသည့် အုပ်စုထဲတွင် ပါဝင်သည်။ [[လူဝံ]]သည် မျောက်မျိုးနွယ်စုတွင် မပါဝင်ပေ။ မျောက်များသည် တတ်သိနားလည်၍ ယဉ်ပါးသော သတ္တဝါများဖြစ်ကြပြီး သစ်ပင်များကို လျှင်မြန်စွာ တက်နိုင်သည့်အချက်ကြောင့် လူသိများသည်။ မျောက်တိုင်း လိုလိုတွင် အလွန်တိုသော အမြီးမျှ ဖြစ်စေ ပါရှိတတ်သည်။
 
== လိင်း ==
မျောက်အမျိုးအစား အမျိုးမျိုး ရှိကြသည်။ အချို့မျောက်များသည် သစ်ပင်ပေါ်တွင် နေထိုင်ကြပြီး အချို့မှာ မြေကြီးပေါ်တွင် နေထိုင်ကြသည်။ ကွဲပြားခြားနားသော ပရိုင်းမိတ် မိသားစုဝင်များမှ မျောက်မျိုးကွဲများသည် အစားအစာ အမျိုးမျိုးကို စားသုံးလေ့ ရှိကြသည်။ ထိုအစားအစာများတွင် သစ်သီးများ၊ သစ်ရွက်များ၊ [[အင်းဆက်]]များ၊ ပန်းပွင့်များ၊ အသေးစား [[နို့တိုက်သတ္တဝါ]]များ၊ [[တွားသွားသတ္တဝါ]]များ၊ [[ကုန်းနေရေနေ သတ္တဝါ]]များ၊ ကဏန်းများ ပါဝင်ပြီး အခြားမျောက်များကိုပင် စားသုံးသော မျောက်မျိုးကွဲများ ရှိသည်။ အချို့က မျောက်များကို အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်အဖြစ် မွေးလေ့ ရှိကြသော်လည်း သူတို့၏ ဉာဏ်ရည် ထက်မြက်မှုနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂရုစိုက်မှု ပိုမို လိုအပ်ခြင်းတို့ကြောင့် မမွေးသင့်ပေ။ မျောက်များသည် သစ်တောများ၊ ဆာဗားနား မြက်ခင်းများ၊ [[သဲကန္တာရ]]များတွင် နေထိုင်လေ့ ရှိကြပြီး ရေခဲနေသော တောင်များပေါ်တွင် နေထိုင်သော မျောက်များပင် ရှိသည်။
လိင်းၼႆႉ ပဵၼ် သတ်းတူဝ်သွမ်ၼူမ်းသေ ပႃးၼႂ်းၸုမ်း ပရၢႆးမဵၵ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လိင်းမီလူင်ၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလိင်း။ လိင်းၼႆႉ ပဵၼ်သတ်း ဢၼ်မေႃႁူႉ ဢွၵ်းဢေႃလႅတ်းသေ ပဵၼ်သတ်းယဵၼ်ငႄႈလႄႈ ၶိုၼ်ႈတူၼ်ႈမႆႉ ၵႅပ်ႉၼႃႇသေ ၵူၼ်းၵေႃႈ ႁူႉၸၵ်းလိင်းယဝ်ႉ။ လိင်းၵူႈတူဝ်တူဝ် ၵူႈၸၢဝ်းၸၢဝ်း တိုၼ်းမီးႁၢင်၊ ဢမ်ႇၼၼ် တိုၼ်းမီးႁၢင်ပွတ်းပွတ်းဢွၼ်ႇယူႇ။
 
 
လိင်းၼႆႉ မဵဝ်းမၼ်း မီးတင်းၼမ်။ လိင်းမၢင်မဵဝ်း ယူႇၼိူဝ်တူၼ်ႈမႆႉသေ မၢင်မဵဝ်းတႄႉ ယူႇၼိူဝ်လိၼ်။ ဢိင်ပိုင်ႈလူၺ်ႈ ပရၢႆးမဵၵ်ႉ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်သေ လိင်းၵေႃႈ မဵဝ်းမၼ်း ပႅၵ်ႇၵၼ်တင်းၼမ် တၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ၵေႃႈ ၵိၼ်ၵူႈပိူင်ပိူင်ယဝ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်ၶဝ်တႄႉ ပဵၼ် မၢၵ်ႇမႆႉ၊ မႂ်မႆႉ၊ မူင်ႈမႅင်း၊ မွၵ်ႇ၊ တူဝ်သွမ်ၼူမ်းဢွၼ်ႇ၊ တူဝ်ၵၢၼ်း၊ တူဝ်ယူႇၼႂ်းၼမ်ႉ၊ တူဝ်ယူႇၼိူဝ်လိၼ်၊ ပူၸိူဝ်းၼႆႉသေၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး လိင်းမၢင်ၸိူဝ်း ယင်းၵွႆၵိၼ်လိင်း ဢၼ်ၶိူဝ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၶဝ်ၼၼ်ႉလူးၵွၼ်ႇ။ မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢဝ်လိင်း လဵင်ႉဝႆႉ တီႈႁိူၼ်းယဝ်ႉ။ လိင်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၺၢၼ်ႇၶဝ် လႅတ်းၽၢႆ၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸႂ်ၶဝ်လႅတ်းလႅင်ႈလႄႈ ဢမ်ႇၵိုင်ႇလီလဵင်ႉဝႆႉ တီႈႁိူၼ်း။ လိင်းၼႆႉ ယူႇသဝ်းၸွမ်း ထိူၼ်ႇမႆႉ။ ပႃႇယိူဝ်ႈသႃးဝႃးၼႃး၊ ႁၢတ်ႇသၢႆးသေဢမ်ႇၵႃး မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇၸွမ်းလွႆမူၺ်လူးၵွၼ်ႇ။
မျောက်ပြ၍ ဆန်တောင်းသည်၊ မျောက်အုန်းသီးရသလို၊ မျောက်မထားသည် ၊ မျေက်သားစားချင် မျောက်မျက်နှာ မကြည့်နှင့်၊ မျောက်ရှုံးသည့်ကလေးစသည်ဖြင့် မျောက်နှင့် ခိုင်းနှိုင်းသည့်စကားပုံများစွာပင် မြန်မာလူမျိုးတို့ ပြောဆိုခဲ့သည် ကိုထောက်၍ မျောက်များသည် လူတို့နှင့် မည်မျှ နီးစပ် ဆက်သွယ်နေကြောင်း သိသာနိုင်ပေသည်။ သက်ရှိ သတ္တဝါ တို့တွင် မျောက်သည် လူနှင့် အတူဆုံးတိရစ္ဆာန်ဖြစ်သဖြင့် အင်္ဂလိပ်လူမျိုး သိပ္ပံဆရာကြီး ဒါဝင်က လူများသည် မျောက်များမှ အဆင့်ဆင့်ယဉ်ကျေး တိုးတက်လာသူများ ဖြစ်သည်ဟုပင် ရေးသားဖော်ပြခဲ့လေသည်။ မျောက်များသည် လူတို့ ပြုလုပ်သမျှကို ခဏနှင့်ပင် အတုခိုး၍ လုပ်နိုင်သော သတ္တဝါမျိုးဖြစ်၏။ လူတို့က မဲ့ရွဲ့ပြလျှင် ပြန်၍ မဲ့ရွဲ့ပြတတ်၏။ လူတို့ လုပ်ခိုင်းသမျှ လုပ်တတ်၏။ နေထိုင်စားသောက်ပုံမှစ၍ လူတို့နှင့်အလွန်တူလေသည်။
 
ပေႃးတူၺ်းၸွမ်းၼင်ႇ ၼႂ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းႁဝ်း ဢၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ "လူၼ်းပေႃးတၢၼ်ႇလိင်း၊ ၸႂ်လိင်း၊ ၶႄႇပျလိင်း၊ လိင်းလႆႈမၢၵ်ႇပၢဝ်ႉ၊ ၵိၼ်ၼိူဝ်ႉလိင်း ယႃႇတူၺ်းၼႃႈလိင်း" ၸိူဝ်းၼႆႉၸိုင် တေလႆႈဝႃး ၵူၼ်းႁဝ်း ယူႇသဝ်းၸမ်ၵၼ် တင်းလိင်းၼႆယူႇ။ ၼႂ်းၵႃႈ သတ်းတူဝ်မီးၸႂ်တင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉ လိင်းၼႆႉ မိူၼ်ၵူၼ်းလိူဝ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵူၼ်းဢဵင်းၵလဵတ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆးသၢႆႊ ၻႃႇဝိၼ်ႇ လၢတ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ လိင်းမႃးသေ လွင်ႈယဵၼ်ႇငႄႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးၼႆယဝ်ႉ။ လိင်းၼႆႉ ပေႃးႁၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ ၶဝ်မေႃယိူင်ႈၸွမ်း ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးၵူၼ်း မီႇၼႃႈတေႃႇၶဝ်ၵေႃႈ ၶဝ်ၵေႃႈ မေႃႁဵတ်းၼၼ်ၸွမ်း။ ၵူၼ်းႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ ၶဝ်မေႃႁဵတ်းၸွမ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈယူႇ လွင်ႈၵိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လိင်းၼႆႉ မိူၼ်ၵူၼ်းတႄႉတႄႉ။
 
 
မျောက်သည် လူကဲ့သို့ပင် လက်ချောင်းများ လက်မများပါရှိ၍ ကိုင်တွယ်သွားလာနိုင်သော သတ္တဝါဖြစ်၏။ သို့ရာတွင် လူတို့ကဲ့သို့ ခြေနှစ်ချောင်းနှင့် လက်နှစ်ဖက်ရှိသော သတ္တဝါမျိုးကား မဟုတ်ပေ။ မျောက်သည် မြေပြင်တွင် သွားသောအခါ လေးဖက်သွားတတ်သဖြင့် ခြေလေးချောင်းရှိသော သတ္တဝါမျိုးဟုလည်း ထင်ကောင်းထင်ကြပေမည်။ အမှန်တွင်မူ မျောက်သည် ခြေလေးချောင်းရှိသော သတ္တဝါမျိုးလည်း မဟုတ်၊ ခြေနှစ်ချောင်း လက်နှစ်ဖက်ရှိသော သတ္တဝါမျိုးလည်း မဟုတ်ချေ။ သူတို့၏နောက်ခြေဟု ထင်ရသည့် အချောင်း
ဢဝ်ၶိုၼ်းမႃးတီႈ "https://shn.wikipedia.org/wiki/လိင်း"