မႅဝ်း: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
ထႅဝ် 13:
ဥရောပတိုက်မှာ ကြောင်များကိုညှင်းဆဲသတ်ဖြစ်နေတဲ့အချိန်အခါမှာပဲ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသမှာတော့ ကြောင်များဟာ နှစ်သက်ဖွယ်ရာ အိမ်မွေးအကောင်လေးများ ဖြစ်နေခဲ့ပါတယ်။ ၁၈ ရာစုအရောက်မှာတော့ ဥရောပမှာကြောင်များရဲ့ကံကြမ္မာ ပြောင်းလဲလာခဲ့ပါတယ်။ ကြောင်များကို အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များအဖြစ်မွေးမြူလာခဲ့ကြပြီး လူအများရဲ့ နှစ်သက်ချစ်ခင်ခြင်းကို ကြောင်များရရှိခဲ့ကြပါတယ်။
 
ၵၢပ်ႈပၢၼ် ၽွင်းဢၼ် မိူင်းယူးရူပ်ႉယဝ် လီၸင်းမႅဝ်းသေ မိပ်ႇငႅၼ်းၶႃႈႁႅမ်တၢႆ မႅဝ်းယူႇၼၼ်ႉ တမ်ႈတီႈ ၵုၼ်ၵၢင်ဢေးသျႃးၼၼ်ႉတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ဢဝ်မႅဝ်း ႁဵတ်းပဵၼ် သတ်းလီႁၵ်ႉသေ ဢဝ်လဵင်ႉလူတီႈႁိူၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 18 ၵၢမ်ႇၵျမ်ႇမႃႇ မႅဝ်း တမ်ႈတီႈ ယူးရူပ်ႉၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ပိူၼ်ႈၶိုၼ်းဢွၼ်ၵၼ် ဢဝ်မႅဝ်းလဵင်ႉလူ တီႈႁိူၼ်းသေသေ ဢွၼ်ၵၼ်ႁၵ်ႉႁွမ်မႅဝ်းယဝ်ႉ။
၁၈၇၁ ခုနှစ်မှာ United Kingdom ရဲ့ Central Palace မှာ ကြောင်ပြပွဲကို ပထမဦးဆုံးအကြိမ်အဖြစ်ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ ယနေ့ခေတ်မှာတော့ ကြောင်များကိုခွေးထက်ပို မွေးမြူလာကြပြီး ကြောင်များဟာ လူတွေရဲ့ အချစ်တော် လေးများအဖြစ် ရေပန်းစား လျက်ရှိနေပါတယ်။
 
ပေႃးဢဝ် ပၢႆးသၢႆႊၶဝ် လဵပ်ႈႁဵၼ်းႁၼ်ထိုင်တႄႉ လွင်ႈလဵင်ႉမႅဝ်းတီႈႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁ်ႈ ၸဝ်ႈႁိူၼ်း ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁိပ်ႇၸႂ် မီးလွင်ႈမဝ်ၸႂ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ တၢင်းပဵၼ် လိူတ်ႈလိူဝ် ယွမ်းယူင်းၼႆယဝ်ႉ။ မႅဝ်းဢၼ်ၵူၼ်း လႆႈၸႂ်သေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်မႅဝ်းလၢင်ႇ ဢၼ်မီးသီၽိူၵ်ႇ လႄႈ သီလမ်လေႃးၵၼ် (Moqqie) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မႅဝ်းလမ် (Tabby Cat) ၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇဝႆႉ တီႈၼိူဝ်ၵမ်ႇၽႃႇယူႇ၊ မႅဝ်းထႆး ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ Siamese ၼၼ်ႉၵေႃႈ တႄႇဢဝ် ပီ 1980 မႃး ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ် ႁူႉၼမ်မႃးယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းငဝ်း The lady and the Tramp ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢဝ်မႅဝ်းထႆး Siamese ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ တီႈလွင်ႈၵူတ်ႉငွၵ်းၼၼ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းႁၵ်ႉမႅဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇပေႃးႁၢၼ်ႉၸႂ်။ မႅဝ်းၼႆႉ မီးၺၢၼ်ႇသုင်သေ မေႃၸွပ်ႇႁႃသေပိူင်ပိူင်ၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၾရၢင်ႇသဵတ်ႈ Collette လၢတ်ႈဝႃႈ "ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ မၼ်းႁၵ်ႉမႅဝ်းမၼ်းသေ လၢတ်ႈတေႃႇ မႅဝ်းမၼ်းသေတ မႅဝ်းမၼ်းတႄႉ ဢမ်ႇတၵ်းသဵင်တေႃႇမၼ်းၼၢင်း" ၼႆယဝ်ႉ။
သိပ္ပံနည်းကျစမ်းသပ်လေ့လာမှုတွေအရ ကြောင်များကိုအိမ်မှာမွေးမြူထားခြင်းဖြင့် ကြောင်ပိုင်ရှင်လူတို့အတွက် စိတ်တင်းကြပ်မှု ၊ စိတ်ဖိစီးမှု နဲ့ သွေးတိုးရောဂါများ ကို လျော့ပါး သက်သာစေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကြောင်တစ်ကောင်ကို အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန် အဖြစ် မွေးမြူ ထားခြင်းဖြင့် စိတ်ဖိစီးမှုရောဂါကို လျော့ပါးသက်သာစေတာ ကိုစမ်းသပ်မှု တွေအရ အထင်အရှား တွေ့ရပါတယ်။
 
ပိၵ်ႉသမ်ႉ ထုင်းၵႂၢမ်းဢဵင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် မီးဝႆႉဝႃႈ မႅဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းၶဝ်ႁၵ်ႉ မႃၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢႆးႁၵ်ႉ ၼႆသေတ ၵူၼ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇ သႃႇဝိၼ်ႇၸတၢၼ်ႇၶျႃႇၶျီႇ၊ မၢၵ်ႉၶ်ထဝိင်း၊ သႃႇဢၢႆးသႅတ်ႉၼိဝ်ႇတၢၼ်ႇ၊ ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢေႇပရႃႇႁိၼ်ႇလိၼ်ႇၶုၼ်း ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းႁၵ်ႉမႅဝ်းယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢလႅၵ်ႉၸၼ်းတႃႈ တီႇၵရဵၵ်ႉ၊ ၵိဝ်းလႅတ်ႉသီႇၸႃႇ၊ ၵျိၼ်ႇၵျိတ်ႉၶၢၼ်ႇ၊ ၼပူဝ်ႇလီႇယွၼ်ႇလႄႈ ဢတွတ်ႉႁိတ်ႇလိူဝ်ႇၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ သမ်ႉပဵၼ် ၵူၼ်းၸင်းမႅဝ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်း ဢၼ်ၶႂ်ႈဢုပ်ႇပိူင်ႇ တင်းၵမ်ႇၽႃႇ၊ ပဵၼ်ၵူၼ်းႁူဝ်ၶႅင်သေ ဢမ်ႇမေႃပွင်ႇၸႂ်ပၼ် မႅဝ်း။
လူကြိုက်အများဆုံး[[အိမ်မွေးကြောင်အမျိုးအစားကတော့ အဖြူရောင် နဲ့အနက်ရောင် နှစ်ရောင်စပ်တဲ့ (Moggie) ကြောင်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ အနက်ရောင်ကြောင် နဲ့တက်ဘီကြောင် (Tabby Cat) အမျိုးအစားများကလည်း ကမ္ဘာတဝှမ်းမှာ နာမည်ကြီးနေပါတယ်။ Siamese လို့ခေါ်တဲ့ ယိုးဒယားကြောင်အမျိုးအစားက ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်လောက်မှာ လူသိများလာပါတယ်။ ဝေါ့လ်ဒစ္စနီရဲ့ ကာတွန်းရုပ်ရှင်ဖြစ်တဲ့ The Lady and the Tramp မှာ Siamese ကြောင်များဟာ ဗီလိန်ဇာတ်ဆောင်များအဖြစ်ပါဝင်နေတာကြောင့် ကြောင်ချစ်သူများက မကျေမနပ်ဖြစ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကြောင်များဟာ အသိဉာဏ်မြင့်မားပြီး စူးစမ်းလေ့လာတတ်တဲ့သဘာဝရှိပါတယ်။ ပြင်သစ်စာရေးဆရာမ Collette က သူမရဲ့အချစ်တော်ကြောင်လေးအကြောင်းကို - ကျွန်မရဲ့ ကြောင်လေးက သူ့ကို ကျွန်မက တလေးတစား ဆက်ဆံပြောဆိုသလိုမျိုး ကျွန်မကိုပြန်လည်မဆက်ဆံပါဘူး- လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။
ကြောင်တွေကလည်းကြောင်ချစ်သူများကိုသာချစ်ခင်တတ်ကြပါတယ်။ ကြောင်ချစ်သူများ ကလွဲလို့ကြောင်များရဲ့ ချစ်ခင်မှုကိုမရနိုင်ကြပါဘူး။
 
ကြောင်တွေဟာမိန်းမတွေအတွက်ချစ်ခင်စရာဖြစ်ပြီး ခွေးများဟာ ယောက်ျားများချစ်ခင်တဲ့ အိမ်မွေး တိရစ္ဆာန်များဖြစ်တယ် ဆိုတဲ့ အင်္ဂလိပ်ရှေးဟောင်းဆိုရိုးစကားရှိပေမယ့်လည်း ဆာဝင်စတန်ချာချီ ၊ မာ့ခ်တွိင် ၊ ဆာအိုင်းဇက်နယူတန် ၊ သမ္မတကြီး အေဗရာဟမ်လင်ကွန်း စတဲ့ ကမ္ဘာကျော်အမျိုးသားများဟာ ကြောင်ချစ်သူများဖြစ်ကြပါတယ်။ အလက်ဇန်းဒါးသည်ဂရိတ် ၊ ဂျုးလိယပ်စ်ဆီဇာ ၊ ဂျင်ဂစ်ခန် ၊ နပိုလီယန်ဘိုနာပါတ် နဲ့ အဒေါ့ဟစ်တလာ တို့ကတော့ ကြောင်မုန်းတီးသူများဖြစ်ကြပါတယ်။ ထိုသို့သော ပုဂ္ဂိုလ်များကတော့ ကမ္ဘာကြီးကို ပိုင်စိုးလို သူ များဖြစ်ကြပြီး အင်မတန်ခေါင်းမာကြသူများဖြစ်ကြပါတယ်။ကြောင်တွေရဲ့ ဆန္ဒတွေကို ဘယ်တော့မှခွင့်မပြုသူများဖြစ်ကြပါတယ်။
 
ကြောင်တွေကလည်းကြောင်ချစ်သူများကိုသာချစ်ခင်တတ်ကြပါတယ်။ ကြောင်ချစ်သူများ ကလွဲလို့ကြောင်များရဲ့ ချစ်ခင်မှုကိုမရနိုင်ကြပါဘူး။ ကမ္ဘာကျော်အင်္ဂလိပ်လူမျိုးစာရေးဆရာကြီး ချားလ်စ်ဒစ်ကန်က ကြောင်တစ်ကောင်ကို ချစ်ရတာလောက် ကြီးမားတဲ့ဆုလာဘ်ကြီးမရှိပါဘူး လို့ပြောခဲ့တာကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ကြောင်များနဲ့လူများ အကြားမေတ္တာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ကြောင်ချစ်သူများဟာ စိတ်နှလုံးသိမ်မွေးနူးညံ့တတ်ကြပြီး စာပေ ၊ အနုပညာကို နှစ်သက် တတ်သူများဖြစ်တယ် လို့ယူဆလို့ရနိုင်ပါတယ်။
 
မႅဝ်းၵေႃႈ ၶိုၼ်းမေႃႁၵ်ႉ ၵူၼ်းဢၼ်ႁၵ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း၊ ၵေႃႉဢၼ်ဢမ်ႇႁၵ်ႉမႅဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇလႆႈ တၢင်းႁၵ်ႉမႅဝ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ဢဵင်းၵလဵတ်ႈ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၶျႃးလ်ၸ်တိၵ်ႉၶႅၼ်ႇၼၼ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈ "သူးလၢပ်ႈ ဢၼ်ႁၵ်ႉမႅဝ်းတူဝ်ၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်သူးလၢပ်ႈ ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ" ၼႆလႄႈ တေလႆႈႁၼ် တၢင်းႁၵ်ႉ ၼႂ်းၵႄႈၵၢင် မႅဝ်းလႄႈ ၵူၼ်းယူႇ။ ၵေႃႉဢၼ်ႁၵ်ႉမႅဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵေႃႉဢၼ်မီး ၼမ်ႉၸႂ်ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ် သူင်ႁၵ်ႉ ပၢႆးမွၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ကြောင်သည် ခွေးကဲ့သို့ လူနှင့် ရင်းရင်းနှီးနှီး နေထိုင်သော အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ခွေးနှင့်ကြောင်တို့၏ အပြု အမူများမှာ လုံးဝမတူကြချေ။ ခွေးသည် မိမိအရှင်သခင်၏ ပစ္စည်းဥစ္စာကို အသက်စွန့်၍ စောင့်ရှောက်ကာကွယ်တတ်သည်။ သခင်အပါးမှ ထက်ကြပ်မကွာ လိုက်တတ်သည်။ သခင်အား အမြီးနန့်လျက် အားရဝမ်းသာ ခရီးဦးကြိုလည်း ပြုတတ်သည်။ ထိုသို့ ကျေးဇူးသိတတ်မှုကြောင့် လူတို့၏ ခင်မင်အားကိုးခြင်း ကို ခံယူရပေသည်။ ကြောင်မှာမူ သခင်အပါးသို့ မချဉ်းကပ်၊ အမြီးနန့်ခြင်း၊ ကြိုဆိုခြင်းလည်း မလုပ်တတ်ပေ။ ကြောင်သည် ကျွန်ုပ်တို့နှင့်အတူ အိမ်တွင်နေထိုင်ခြင်းမှာ လူတို့၏အယုအယ ကို ခံယူလိုသောကြောင့်ပင် ဖြစ်၏။ အိမ်တွင်နေသည့်အခါ များသောအားဖြင့် နွေးသောနေရာမျိုးတွင် ချောင်ကုပ်၍ နေတတ်သည်။ လူတို့နှင့် များစွာရင်းနှီး ရောနှောခြင်းမရှိ။ အကယ်၍ ရောနှောနေပြန်ကလည်း ခင်မင်မှုကြောင့် မဟုတ်ဘဲ များသောအားဖြင့် စားစရာတစ်ခု⁠ခုကို အလိုရှိ၍သော်၎င်း၊ လူတို့၏ကိုယ်ငွေ့ကို ခံယူလို၍သော်၎င်း၊ နေခြင်းသာ ဖြစ် သည်။ လူတို့ကို ကျေးဇူးတုံ့ပြန်ခြင်း မရှိလှပေ။ ကြောင်သည် အိမ်တွင် နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးနေသော ကြွက်များကို ဖမ်းဆီး တတ်သည်။ သို့သော် သူ့ဆန္ဒအလျောက် ဖမ်းယူခြင်းမျှသာ ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့်ပင် 'ခွေးသည် လူကိုခင်၍၊ ကြောင်မှာ အိမ်ကိုသာ ခင်သည်'ဟု ဆိုစမှတ်ပြုကြ ပေသည်။ ကြောင်ကား သားရဲတိရစ္ဆာန် မျိုးရင်းကြီးထဲက ဖြစ်၏။ ခြင်္သေ့နှင့် ကျားတို့မှာ ကြောင်၏ မျိုးရင်းဝင်များ ဖြစ်ကြသည်။ ထို့ကြောင့်ပင် ကြောင်သည် အိန္ဒြေကြီးလှလျက် မိမိ၏ဇာတိ မာန်ကိုလည်း မဖျောက်နိုင်ဘဲ၊ အခွင့်ကြုံမည့်အခါများတွင် အစွမ်းပြလေ့ရှိသည်။ ကြောင်၏မျိုးရိုးစဉ်ဆက်မှာ အထူးသဖြင့် အမဲလိုက် ကောင်းလေသည်။ ကြောင်၏ပုံသဏ္ဌာန်ကို ကြည့် လျှင်လည်း အမဲလိုက်ရာ၌ လျင်မြန်ပေါ့ပါးအောင် သဘာဝက ဖန်တီးပေးထားပုံကို တွေ့နိုင်သည်။
 
ဢဝ်ၶိုၼ်းမႃးတီႈ "https://shn.wikipedia.org/wiki/မႅဝ်း"