မၢဝ်ႈၸိုဝ်ႈတုင်း: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ
Content deleted Content added
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 |
||
ထႅဝ် 1:
[[File:Mao Zedong 1959.jpg|thumb|Mao Zedong 1963]]
'''မၢဝ်ႈၸိုဝ်ႈတူင်း''' 毛澤東 (26.12.1893 – 9.9.1976) ၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၽၢႆႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊ ပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်းလႄႈ ၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈ။ မၼ်းပဵၼ်ၵေႃႉတႄႉတင်ႈ မိူင်းၸွမ်ၸိုင်ႈၶႄႇ မိူဝ်ႈပီ 1949 သေ ဢုပ်ႉမိူင်းတေႃႇပေႃး သဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇမိူဝ်ႈ 1976 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပၢႆးဝူၼ်ႉမၼ်း ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇ ဝႃႇတမၢၵ်ႉၶ်- လီႇၼိၼ်ႇလႄႈ လွၵ်းလၢႆးၽႅၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ် ႁူႉႁၼ်ဝႃႈပဵၼ် Maoism ဝႃႇတမေႃႇ။
ၼႂ်းပိုၼ်းၵမ်ႇၽႃႇ ပၢၼ်မႂ်ႇၼၼ်ႉ မၢဝ်ႈၸိုဝ်ႈတုင်းၼႆႉ ပိူၼ်ႈမၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းဢေႃးၸႃႇယႂ်ႇလူင် ၵေႃႉၼိုင်ႈ။<ref>{{cite web|work=The Oxford Companion to Politics of the World|url=http://www.oxfordreference.com/pages/samplep02|title=Mao Zedong|accessdate=2008-08-23}}</ref> တီႈၼႂ်းမႅၵ်ႉၵၸိၼ်းထၢႆးမ် TIMES ၼၼ်ႉ ၼႂ်းပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 20 ၼႆႉ ၼႂ်းၵူၼ်းဢေႃးၸႃႇယႂ်ႇ ပၢၵ်ႇၵေႃႉၼၼ်ႉ မၢဝ်ႈၸိုဝ်ႈတုင်းၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးၵေႃႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ။<ref>[http://www.time.com/time/time100/leaders/profile/mao.html Time 100: Mao Zedong] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090827015156/http://www.time.com/time/time100/leaders/profile/mao.html |date=2009-08-27 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090827015156/http://www.time.com/time/time100/leaders/profile/mao.html |date=2009-08-27 }} By Jonathan D. Spence, 13 April 1998.</ref> မိူဝ်ႈပီ 1893 မၼ်းၸၢႆး ပဵၼ်လုၵ်ႈၸဝ်ႈၼႃးၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီးသေ ၵိူတ်ႈႁၼ်ၼႃႈ တမ်ႈတီႈ ဝၢၼ်ႈသျႅဝ်ႇသၢင်း Shaoshan တီႈၸႄႈတွၼ်ႈႁူႇၼၢၼ်ႇ Hunan ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈဢႃႇယု လႆႈ 18 ၶူပ်ႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် တမ်ႈတီႈ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်း တွၵ်ႇတိူဝ်ႇသုၼ်ႇယႅတ်ႉသိၼ်ႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈဢွၵ်ႇသိုၵ်းသေ သိုပ်ႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈ တမ်ႈတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းပဵၼ်မေႃသွၼ် တီႈႁူႇၼၢၼ်ႇ လႄႈ သိုပ်ႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ တီႈပီႇၵိၼ်းယဝ်ႉ။
မၢဝ်ႈၸိုဝ်ႈတုင်း ပႃးၸႂ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း လိၵ်ႈမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းတႄႉတႄႉသေ ထိုင်မႃး 1920 မၼ်းပဵၼ်မႃး ၵူၼ်းတိုဝ်းၵမ် ဝႃႇတမၢၵ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ထိုင်မႃး 1921 ၸွႆႈထႅမ် တႄႇတင်ႈ ပႃႇတီႇၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉၶႄႇယဝ်ႉ။ ပီ 1922 လႆႈပဵၼ် ၽူႈၼမ်းၼႂ်း တမ်ႈတီႈ ပႃႇတီႇၽႄ ၸႄႈတွၼ်ႈႁူႇၼၢၼ်ႇသေ ထိုင်မႃး 1924 ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉ တင်းၼမ်သေ ဢွၼ်ၵၼ် ၶဝ်ႈၼႂ်းၸုမ်းသိုၵ်း Kuomintong ဢၼ်ၶျၢင်ႉၵၢႆႇသိုဝ်ႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ထိုင်မႃး ပီ 1927 ၸုမ်းၼေႇသျိၼ်ႇၼႄႇလိတ်ႉၶဝ် တီႈၼႂ်းပႃႇတီႇၶူႇမိၼ်ႇတၢၼ်ႇ မၢင်ပႅတ်ႈ ၸုမ်းၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉလႄႈ မၢဝ်ႈၸိုဝ်ႈတုင်း ၵူဝ်ၺႃႈတၢမ်ႇတၢႆသေ ၸင်ႇပၢႆႈၵႂႃႇ မိူင်းၶႄႇပွတ်းၸၢၼ်းပုၼ်ႉ ယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ပၢႆႈၵႂႃႇၼင်ႇၼၼ် ၸင်ႇၵႂႃႇႁူပ်ႉထူပ်း ၶျိဝ်ႇတေး (ၵေႃႉဢၼ်တေမႃႈပဵၼ် ႁူဝ်သိုၵ်းတပ်ႉၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉ)သေ တႄႇတင်ႈတပ်ႉလႅင်ႁၢၼ် မၢႆ 4 ၊ မၢဝ်ႇၸိုဝ်ႈတုင်း ၶဝ်ႈပဵၼ် ၽူႈမီးၸၼ်ႉ တႃႇပၼ်တၢင်းၶႂ်ႈၸႂ် ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်းယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး ပီ 1931 လိူၼ်တီႇၸိမ်ႇပိူဝ်ႇ လႆႈၶိုၼ်ႈပဵၼ် ႁူဝ်ပဝ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸႄႈတွၼ်ႈၵျၢင်းသျီးသူဝ်ႇဝီႇယႅတ်ႉ Jiangxi Soviet ယဝ်ႉ။
| |||