မိူင်းမၢဝ်းလူင်: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ

 

ယူႇမိူင်းမၢဝ်းသေ တင်ႈမိူင်းတိူင်းၵႃး။ မီးၶႃႈဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း မိုၼ်ႇသႅၼ်ႁိူၼ်း။ ပွႆႇသိုၵ်းတိုၵ်းၸိင်း၊ ပေႃးလႆႈယဝ်ႉတီႈၼိူင်ႈ ပွႆႇႁႂ်ႈလုၵ်ႈၸၢႆးၵႂႃႇၵႂၢၼ်းငမ်းၵေႃႉၼိူင်ႈ။ မီးၵႂၢမ်းမၵ်းတိၼ်ႇႁႂ်ႈၶဝ် ၼႂ်းၼိူင်ႈပီႊ ႁႂ်ႈမႃသၢၵ်ႈပၼ်ၶိူင်ႈၶွင် ထိုင်ငဝ်ႈၸေႊဝဵင်းလူင်မိူင်းမၢဝ်း ၼိူင်ႈပွၵ်ႈဝႃႈၼႆႉ။ လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈလူင်ၶုၼ်လူး ႁွင်ႉၸိုဝ်ႈ ၶုၼ်လူင် ငမ်းၵႂၢၼ်းတႃႈၵွင်ႊ။ ၶုၼ်ၽႃႉ ငမ်းၵႂၢၼ်းမိူင်းယၢင်း၊ မိူင်းမူဝ်ႇ၊ ၼိူင်ႈပီႊမႃးသၢၵ်ႈမႃႉ။ ၶုၼ်ဢူ ငမ်းၵႂၢၼ်း လမ်ပၢင်ႊ၊ ၸဵင်းသႅၼ်၊ ၼိူင်ႈပီႊ မႃးသၢၵ်ႈၸၢင်ႉ။ ၶုၼ်ၵိူဝ်ႇဝူၺ်ႇၾႃႉ ငမ်းၵႂၢၼ်းမိူင်းယေႃ၊ ၼိူင်ႈပီႊမႃးသၢၵ်ႈၶမ်း။ ၶုၼ်ႈလႃႈ ငမ်းၵႂၢၼ်း ဝဵင်းၸႃႊလဵင်ႇ ၼိူင်ႈပီႊမႃသၢင်ႈၼူၵ်ႉၵႃၼမ်ႉ။ ၶုၼ်ၸႃႈ ငမ်းၵႂၢၼ်း ဢႃႇဝႃႉ၊ မႃးသၢၵ်ႈသႅင်။ ၶုၼ်သူႇ ၵႂၢၼ်းငမ်းမိူင်းယူႉ။

ၼႂ်းၵၢပ်ႈပၢၼ်မိူင်းမၢဝ်းၼႆႉ ၵၢပ်ႈၶုၼ်တိူင်း ပဵၼ်ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ႁိူဝ်းႁိူင်းဝႆႉ။ ၶုၼ်လူင်မိူင်းလၢၼ်ႉၸဝ်ႈ မႃးၵမ်ႉၸွႆႈမၼ်း။ ၶုၼ်တိုင်း ႁဵတ်းၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းမိူင်းမၢဝ်း လႆႈ 72 ပီႊ၊ ဢႃႇယူႉ 88 ပီႊ သဵင်ႇၵၢမ်ႇ။ သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇလီမႃးႁွတ်ႈ။ လွင်ႈၵႃႉလွင်ၶႃႇ ဢိူင်ႇတိူင်းမိူင်းႁဝ်း လႄႈ တၢင်ႇၵုၼ်၊ တၢင်ႇတိူင်းၵႃး ပဵၼ်လီမႄႇၶႂၢၵ်ႈႁိူင်းထႃး။

 

ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၸေႊတွင်ႈ မိူင်းမၢဝ်း၊ လုၵ်ႈၸၢႆးတႆးႁိူၼ်းၼိူင်ႈ ၸိုဝ်ႈဢၢႆႈ။ ယႂ်ႇမႃးသေ တင်းၼၢင်းငိူၵ်ႈ(ၼၵႃး) ႁၵ်ႉပႅင်းၵၼ်၊ ပဵၼ်ႁိူၼ်း။ မိူဝ်ႈ AD - 730 ပီႊၼၼ်ႉ မီးလၵ်ႈၸၢႆးမႃးၵေႃႉၼိူင်ႈ ႁႂ်ႈၸိုဝ်ႈ ၶုၼ်တိူင်းၼႆယဝ်ႉ။ ၶုၼ်တိူင်း မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉၼၼ်ႉ လဵၼ်ႈႁိမ်းၼမ်ႉႁိမ်းၼွင်၊ ၽိုၵ်းႁဵၼ်းၶႅၼ်ႉ၊ ႁဵၼ်းၵႃႈ လၢႆးတိၼ်လၢႆးမိုဝ်း။ တွင်ႈထၢမ် လွင်ႈၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈမူးမိူင်း။ မီးၸႂ်ၶႂ်ႈၵႂႃႇတႂ်ႈမႃးၼိူဝ်၊ မီးႁၢင်ႊၾၢင်ၸဝ်ႈၸွမ်။

 

မိူဝ်ႈ AD - 762 (ပီႊတႆး ႘႕႖ ) ၶုၼ်လူင်းမိူင်းလၢၼ်ႉၸဝ်ႈ မိူင်းတႆး ႁပ်ႉႁွင်းၶုၼ်တိူင်း (လုၵ်ႈၶူၺ်ၸဝ်ႈ) ပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းမၢဝ်း။ ၶုၼ်လူင်မိူင်းလၢၼ်ႉၸဝ်ႈ ပွႆႇၵူၼ်းမေႃမႃး ႁႂ်ႈၸွႆႈၵေႃႇႁၢင်ႈၵေႃႇႁေႃမိူင်းမၢဝ်း။ ဝၢႆးၼႆႉ ၶုၼ်တိူင်းၶႂၢၵ်ႈမိူင်း လႆႈပႃး ၼိူဝ်ၶူင်း၊ ၸဵင်းတုင်၊ ၸဵင်းမႆႇ၊ မိူင်းလၢဝ်း၊ မိူင်းယုၼ်ၼၢၼ် ပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

 

ဝၢႆးသေ ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၶုၼ်တိူင်းလႄႈလုၵ်ႈလၢၼ် (AD 762- 954) ၶဝ်ၸႅၵ်ႇၵၼ် ၽၼ်းၵၼ် ႁိမ်ႁၢင်ႈႁိမ်ႁေႃလႄႈ တေႃႇပေႃးဢမ်ႇမီးလုၵ်ႈၶုၼ်ၵႂႃႇ။ ၸင်ႇသမ်ႉမီးမႃး လိူတ်ႈၶုၼ် - ၼၢင်းလူး ၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈၾႃႉ တီႈဝဵင်းၸေႊလၢၼ်ႉ မိူဝ်ႈ AD - 954 ။ ၸူဝ်ႊလုၵ်ႈပၢၼ်လၢၼ် ၸဝ်ႈၾႃႉၼၢင်း တေႃႇ AD- 1330 (ပီႊတႆး ႑႐႘႔ —႑႔႒႔) ယူႇယဝ်ႉ။

 

== ၶူဝ်ၸူမ်ၶူဝ်ၽူး ==

လၢႆၵၢပ်ႈပူၼ်ႉၵႂႃႇ သိူဝ်ႇႁူမ်ႇၾႃႉ ၶိုၼ်ႈၼင်ႈမိူင်းမၢဝ်းလူင်။ ၵွပ်ႈႁဵတ်းလႆႈ လဝ်ႉလႄႈၼၢင်းယိင်း၊ မိူဝ်ႈ AD- 1384 မၼ်းၸဝ်ႈတင်ႈၵၢတ်ႇမႂ်ႇ။ (ဝဵင်းငဝ်ႈပဵၼ် ပၢင်ႇၵွင်းႁေႃ၊ ပၢင်ႇပုင်ႇ။ ၶူဝ်ၸူမ်ၶူဝ်ၽူး မီးၵႄႈပၢင်ႇပုင်ႇ လႄႈ မူႇၸေႊ မိူဝ်ႈလဵဝ်)။ ၵၢတ်ႇၼႃႈၵဵင်ႈ လႄႈ ၵၢႆႇၶူဝ်ၸူမ်ဝႆႉယူႇၼႂ်းၼမ်ႉ သွင်မႆႉ တႃႇၵူၼ်းၼႃႈၵဵင်ႈ။ ၵၢတ်ႇၼႃႈလၢႆး လႄႈ ၶူဝ်ၽူး (ၶူဝ်သမတႃႊ) တႃႇၵူၼ်းၼႃႈလၢႆး။ မၼ်းပႂ်ႉတူၺ်းၶႃလဝ်းၼၢင်းယိင်း ၸိူဝ်းလႆႈတႆႇၶူဝ်ၸူမ်ၼၼ်ႉ။ မၼ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉ ယုပ်းယၢပ်းၵေႃႉၼိူင်ႈၵွၺ်းလႄႈ ၽွင်းမိူင်း လႄႈၵူၼ်းမိူင်း ၽွမ်ႉၵၼ်သေ ပိၼ်ႈတေႃႇမၼ်း။ မၼ်းလႆႈဢွၵ်ႇပၢႆႊၵႂႃႇထိုင် မိူင်းသႄ။

 

== ၽိုၼ်ဢိင် ==

 

{{Stub}}