မိူင်းမၢၼ်ႈ: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ

Content deleted Content added
No edit summary
Tag: Undo
ထႅဝ် 77:
| calling_code = +၉၅
}}
'''မိူင်းမၢၼ်ႊ'''ၼႆႉ ၸိုဝ်ႈၶဝ်ႈၶႂၢင်ႇတြႃးမၼ်း ႁိၵ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ မိူင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈမျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆသေ ၼႂ်း[[ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ|ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဢေးသျႃး]]ၼၼ်ႉ ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ မၢႆသွင်ယဝ်ႉ။ <ref> Political and Cultural Geography of Southeast Asia </ref> မိူဝ်ႈပီႊ1948မိူဝ်ႈပီ 1948 လိူၼ်ၵျၼ်ႇၼိဝ်းဝရီႇ 4 ဝၼ်း လႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃ တမ်ႈတီႈ [[မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁေႃၶမ်း ပရိတ်ႈတဵၼ်ႇ|ဢဵင်းၵလဵတ်ႈ]]သေ ႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ မျႅၼ်ႇမႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ပီႊပီ 1947 လိူၼ်ၵျၼ်ႇၼိဝ်းဝရီႇ 4 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းလႅၵ်ႈပဵၼ်ၸိုဝ်ႈ မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ သူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၼႆလႄႈသင်၊ ပီ 1988 လိူၼ်သႅပ်ႉတိမ်ႇပိူဝ်ႇ 23 ဝၼ်း ၶိုၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမျၢၼ်ႇမႃႇလႄႈသင်၊ ပီ 1989 လိူၼ်ၵျုၼ်ႇ 18 ဝၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းမၵ်းမၼ်ႈပဵၼ် မိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ မျၢၼ်ႇမႃႇၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ မူႇၸုမ်း ဢၼ်ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇႁွင်ႉဝႃႈ မျၢၼ်ႇမႃႇသေ သိုပ်ႇႁွင်ႉဝႃႈ ၿိူဝ်းမႃး Burma ၼႆၵူၺ်း။ ဢဝ်ၸွမ်းၼင်ႇ ပိုၼ်ႉထၢၼ်ပိူင်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဢုပတေႇ 2008 သေ တႄႇဢဝ် မိူဝ်ႈပီ 2010 လိူၼ်ဢေႇပိူဝ်ႇ 1 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈ ႁွင်ႉဝႃႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ မျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။ ဢဝ်ၸွမ်းၼင်ႇ ဢဝ်ၸွမ်းၼင်ႇ ပိုၼ်ႉထၢၼ်ပိူင်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဢုပတေႇ 2008 ၼၼ်ႉသေ ၶိတုင်းၵေႃႈ ၶိုၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၸွမ်းၼင်ႇ ပၢၼ်ၵွင်ႇၸီႇမုၼ်းလႅင်း ၵတ်းယဵၼ်သႃႇယႃႇၸိုင်ႈမိူင်း ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ <ref> အလံတော်သစ် လွှင့်တင်တဲ့ အခမ်းအနားတွေလုပ် (ဘီ⁠ဘီစီ)</ref>
 
== ဢွင်ႈတီႈ ==
ထႅဝ် 96:
ၼႂ်းၵႃႈ တူဝ်သတ်းႁၢႆႉလိူင်းၼၼ်ႉ တမ်ႈတီႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၵႆႉယၢမ်ႈလႆႈႁၼ် သိူဝ်လႄႈ သိူဝ်ၸုမ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ပွတ်းၼိူဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈႁၼ်မီး ၸူင်၊ ဝူဝ်းထိူၼ်ႇ၊ မူထိူၼ်ႇ၊ တိုင်၊ ၵႂၢင် လႄႈ ၸၢင်ႉယဝ်ႉ။ ၸၢင်ႉၼၼ်ႉ တိၺွပ်း မႃးသင်ႇသွၼ်ၽိုၵ်းၽွၼ်ႉပၼ်ယဝ်ႉသေ ဢဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်ယဝ်ႉ။ မီးပႃး သတ်းဢွၼ်ႇ တူဝ်သွမ်ၼူမ်း တင်ႈၼမ်သေ လႆႈႁၼ် တႄႇဢဝ် လိင်းၵၢင်ႈ လိင်းလႅင် တေႃႇထိုင် မၢင်ႇၵူးလေႃး ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ လိုင်ႇမူ လိုင်ႇမႃၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းၼူၵ်ႉ မီး 100 ပၢႆသေ မီးၸဵမ် ၼူၵ်ႉၶဵဝ်၊ ၵႆႇၶႃ၊ ၼူၵ်ႉယုင်း၊ ၵႃလမ် လႄႈ ၼူၵ်ႈၸွၵ်ႇထိူၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တူဝ်လိူၼ်ႈတူဝ်ၵၢၼ်းသမ်ႉ လႆႈႁၼ် ငိူၵ်ႈ၊ လႅၼ်း၊ တွၵ်ႉၵႄႉ၊ ငူးႁဝ်ႇ၊ ငူးလိူမ် လႄႈ တဝ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပႃတီႈၼႂ်းၼမ်ႉဝၢၼ်ၵေႃႈ မဵဝ်းမၼ်း မီးဢၢၼ်ႇႁူဝ်ပၢၵ်ႇသေ လိူင်ႇမၢၵ်ႈတႄႉတႄႉလႄႈ ပဵၼ်ပိူင်လူင် ပုၼ်ႈတႃႇ ဢႃႇႁႃႇရ တၢင်းၵိၼ်ယဝ်ႉ။ <ref> Flora and Fauna" at Myanmars.net </ref>
 
==ရႃႇသီႇဢုတု==
==ၾိင်ႈၾႃႉ ==
ၼႃႈလိၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် မီးၼႂ်းဝူင်ႈၵၢင် ဢီႇၶူၺ်ႇတိူဝ်ႇလႄႈ သၢႆၶႂၢင်ဢုတ်ႉတရယဝ်ႉ။ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်းဢေးသျႃး ၸႄႈတွၼ်ႈမုၼ်သုၼ်းလႄႈ ၸွမ်းၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇၼၼ်ႉ ႁႅင်းၽူၼ်မီးယူႇ 5000 mm (197 ins) ယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းတိူင်းဢေႇရႃႇဝတီႇၼၼ်ႉ ၶူပ်ႇပီမိူင်းၼႆ ႁႅင်းၽူၼ်မီး 98 ins သေ မိူင်းမၢၼ်ႈတွၼ်ႈၵၢင် တီႈႁႅင်ႈႁွင်ၼၼ်ႉတႄႉ ႁႅင်းၽူၼ်ၵူၺ်းမီးၽၢႆႇတႂ်ႈ 39 ins ၵူၺ်း။ ၽၢႆႇတၢင်းႁွင်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ၸႄႈတွၼ်ႈၵတ်းလႄႈ ႁႅင်းၵတ်းမီးယူႇ 21 တီႇၵရီႇၸိၼ်ႇတီႇၵရဵၵ်ႉ (70 ၻီႇၵရီႇၾႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉ)ယဝ်ႉ။ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇလႄႈ တိူင်းဢေႇရႃႇဝတီႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ႁႅင်းမႆႈၵတ်း မီးယူႇ 32 ၻီႇၵရီႇ ၸိၼ်ႇတီႇၵရဵၵ်ႉ (90 ၻီႇၵရီၾႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉယဝ်ႉ။ <ref>
Than, Mya (2005). Myanmar in ASEAN: Regional Co-operation Experience. ISBN 981-230-210-7။ </ref>
ဢဝ်ၶိုၼ်းမႃးတီႈ "https://shn.wikipedia.org/wiki/မိူင်းမၢၼ်ႈ"