ပူ: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ

[[File:Liocarcinus vernalis.jpg|thumb|200px|Liocarcinus vernalis ဟုခေါ်သည့် ဂဏာန်း]]

တူဝ်ယူႇၼိူဝ်လွႆ ၵဝ်ႈၵုတ်ႉတေႇ တူဝ်ယူႇၼႂ်းၼမ်ႉ သိပ်းၵုတ်ႉတေႇၼႆၼၼ်ႉ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် တူဝ်ယူႇၼႂ်းၼမ်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇလႃႈလီႈမီးတိၼ်။ မီးတိၼ်ၵေႃႈ ၵူၺ်းပဵၼ် တိၼ်ပွမ်ၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပူၼႆႉတႄႉ လၢၵ်ႇလၢႆးဝႆႉသေ သမ်ႉမီးတိၼ် 10 ၶွၼ်လူးၵွၼ်ႇ။ ၼႂ်း 10 ၶွၼ်ၼၼ်ႉ တႃႇတေယၢင်ႈပႆၼႆ မၼ်းၵူၺ်းၸႂ်ႉ 8 ၶွၼ်ၵူၺ်း။ ၵိမ်းပူလူင် ၽၢႆႇၼႃႈပိူၼ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ မၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇမိုဝ်းယဝ်ႉ။ တေလႆႈဝႃႈ ၵိမ်းပူၼၼ်ႉ ပဵၼ်လၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈ တႃႇၵႅတ်ႇၶႄတူဝ်မၼ်းၼႆယူႇ။ ၼိူဝ်ၵွင်းလင်မၼ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉၵဵတ်းၼႃၵႅၼ်ႇလူင်လႄႈ ၼၼ်ႉပဵၼ်ဢၼ်ၵႅတ်ႇၶႄပၼ် တူဝ်မၼ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၼႃႈဢူၵ်းမၼ်းၵေႃႈ တေႃႈမီး ၵၢပ်ႇႁႄႉၵင်ႈဝႆႉပၼ်သေဢမ်ႇၵႃး တိၼ်မၼ်းတင်း 10 ၶွၼ်ၵေႃႈ ပဵၼ်ၶွၵ်ႇၼႃ ၵႅၼ်ႇၶႅင်ဝႆႉ။ ပူၼႆႉ ၵႆႉၸၢင်ႈဢဝ် ၵိမ်းလူင်မၼ်း ၺႅပ်ႈသႂ်ႇ ၽူႈၶဵၼ်မၼ်းလႄႈ တႃႇတေၺွပ်းပူၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႆႉ သတိယႂ်ႇယႂ်ႇ။ ႁဝ်းၵႆႉဝႃႈ '''ပူတႃမႅၼ်း'''ၼႆလႄႈ တႃပူၼၼ်ႉ မီးၵႅၼ်ႈဢွၼ်ႇဝႆႉသေ မၼ်းၸၢင်ႈဢဝ် တႃမၼ်း မႅၼ်းၶဝ် မႅၼ်းဢွၵ်ႇယူႇ။ သူပ်းမၼ်ႈၵေႃႈ တေႃႈလီဢၢမ်းဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၵွပ်ႈသင်ၼႆ တီႈသူပ်းမၼ်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉတွၼ်ႈလႂ်တွၼ်ႈၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ဢွင်ႈတီႈသွပ်ႇ၊ ဢွင်ႈတီႈၶူပ်းၵၢပ်ႈ၊ ဢွင်ႈတီႈၵဵဝ်ႉၵိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။