ၼပူဝ်းလီးယၼ်း: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ
Content deleted Content added
ထႅဝ် 21:
မိူဝ်ႈ 1796 ၼၼ်ႉ ၼပူဝ်းလီးယၼ်း တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၵိုၵ်းတင်း ၵျူဝ်းသႅပ်ႉၾိၼ်း တီႇ ပေႃႇႁႃႇၼႄး(Josephine de Beauharnais)၊ မႄႈႁၢင်ႉဢၼ် ၵေႃႉယႂ်ႇသေမၼ်း 6 ပီႊ။ ဝၢႆးမႃး ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵၢၼ်မိူင်းသေ မၼ်းလႆႈပႅတ်ႈၵျူဝ်းသႅပ်ႉၾိၼ်းၵႂႃႇသေတႃႉၵေႃႈ ၼပူဝ်းလီးယၼ်း ႁၵ်ႉပႅင်းမၼ်းၼၢင်းတေႉတေႉဝႃႈဝႃႈယူႇယဝ်ႉ။
တီႈဢိတ်ႇတလီႇၼၼ်ႉ မၼ်းလႆႈလွင်ႈဢွင်ႇပေႉ လၢႆပွၵ်ႈလၢႆၶႃးယူႇယဝ်ႉ။ ၾရင်ႇသဵတ်ႈ လႆႈမႃး ဝဵင်းၼၢႆႉသ်(Nice)လႄႈ သိူဝ်ႇဝွႆး(Savoy)။ ဢေႃးသထြီးယႃးၵေႃႈ လႆႈထုၵ်ႇတဵၵ်းႁႂ်ႈ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆၶႅမ်ႇပူဝ်ႇ ၾေႃးမီႇဢူဝ်ႇ(1797)(Treaty of Campo Formio (1797)) သေ သုမ်းၸေႊတွၼ်ႊပႅလ်ႇၵျီႇယၼ်ႇ(Belgian) လႄႈ ဢိၵ်ႇတင်ႈ ၾၢင်ႇပွတ်းတၢင်းတူၵ်း မႄႈၼမ်ႉရၢႆး(Rhine)ပၼ်ၾရင်ႇသဵတ်ႈၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးမႃး ၼပူဝ်းလီးယၼ်း ပဵၼ်မႃးၽူႈယိူင်ႈယၢင်ႇၽၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းလႄႈ ၽူႈၵတ်ႉငၢၼ်ၶွင်ၵူၼ်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ ၶဝ်ယူႇယဝ်ႉ။
ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈမိူင်းဢီးၵျိပ်ႉၸိုင် ယိူင်းဢၢၼ်းၶႂ်ႈလႆႈ တွၼ်ႊၵၢင်ႇပွတ်းဢွၵ်ႇ(Middle East)လႄႈ ယိူင်းဢၢၼ်းၶႂ်ႈႁေႉတပ်ႉ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ် ၵႃႉၶၢႆတင်းဢိၼ်းတီးယႂ်းယူႇၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၼပူဝ်းလီးယၼ်း ၶဝ်ႈတိုၵ်းဢီးၵျိပ်ႉ မိူဝ်ႈ 1798 ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ တင်းတပ်ႉသိုၵ်းမၼ်းလႄႈဢိၵ်ႇတင်း ၸဝ်ႈပၢႆးသၢႆႊတင်းၼမ်တင်းလၢႆ ၵႂႃႇတိုၵ်းဢီးၵျိပ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇလႆႈမီးမႃး လွင်ႈၶူၼ်ႉထူပ်းၶူဝ်းပၢၼ်ၵွၼ်ႇ တင်းၼမ်တင်းလၢႆ ႁူမ်ႈပႃးတင်း ႁိၼ်ရူဝ်ႇသႅတ်ႇတႃႇ(Rosetta stone)ယူႇယဝ်ႉ။
ၵူၺ်းၼႃႇ ပႅၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၼပူဝ်းလီးယၼ်း ပေႉသိုၵ်းတီႈ ပီႉရမိတ်ႉ(Pyramids)သေ သိမ်းလႆႈဝဵင်းၶၢႆႇရူဝ်ႇ(Cairo)ၵေႃႈ မၼ်းသမ်ႉ ၵၢၼ်ႉသိုၵ်းၵႃႊတီႈပၢင်ႇလၢႆႇ။ တီႈပၢင်သိုၵ်းမႄႈၼမ်ႉၼၢႆးလ်(Nile) ၼၼ်ႉ ဢႅတ်ႇမီးရိူလ်ႇ ႁူဝ်ႇရေးသူဝ်း ၼႅလ်းသၼ်ႇ (Admiral Horatio Nelson) ဢွၼ်ႁူဝ်တပ်ႉသိုၵ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်တေႃႉ တိုၵ်းပႅတ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၾရင်ႇသဵတ်ႈၶဝ်ယူႇယဝ်ႉ။
== '''ပဵၼ်ၶုၼ်ၽွင်းၶဵဝ်ပွၵ်ႇဢွၼ်တၢင်းသုတ်း'''==
| |||