ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး: လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႈၶူၼ်ႉၶႆႈ
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
ထႅဝ် 140:
ယိင်းၶုၼ်ၶႄႇ ႁႂ်ႈလႆႈၵူပ်ႉၵူႈၼႆလႄႈ မႅၼ်ႈမိူဝ်ႈၶႄႇ ဢဵၼ်ႁႅင်းယူပ်ႈလႄႈ ၶုၼ်ၶႄႇလႆႈဢဝ်လုၵ်ႈယိင်း ၵႂႃႇသၢၵ်ႈပၼ် တီႉပႅတ်ႉလူးၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ <br>
<br> တႆးၼႆႉ တိုၼ်းမီးၾိင်ႈထုင်း၊ မၢႆမီႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ် မိူင်းလၢၼ်ႉၸဝ်ႈၼၼ်ႉမႃးယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ မိူင်းလၢၼ်ႉၸဝ်ႈၼႆႉ ဢဵၼ်ႁႅင်းၵေႃႈယႂ်ႇ ၶႂၢၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈလႆႈတင်းၼမ်၊ ပၢႆးဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်း မိူင်းတႆး မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၸိုင် ဢဝ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ဝႆႉပဵၼ်ဢၼ်သုင်သေပိူၼ်ႈ၊ ဢိူင်ႇၽႂ်ႇဝဵင်းမၼ်းတႄႉ ၽႄၵၼ် ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းသေ ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈလူၺ်ႈ မီးမၢႆမီႈလႄႈ ၸင်ႇၽႄၵိင်ႇသေ ၸတ်းၵၢၼ်လႆႈယဝ်ႉ။ တႃႇတေ ပွင်ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၼ်းၽႄဝႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽႂ်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်မၼ်းယူႇ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႆးမိူင်းလၢၼ်ႉၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ႁတ်းႁၢၼ်၊ ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ၊ တိုၵ်းသိုၵ်းၵတ်ႉ၊ ၸွမ်းမၢႆမီႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈမႃးလႄႈ မိူင်းတႆးလၢၼ်ႉၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇၵႂၢင်ႈၶႂၢင် မုၼ်ၽုင်းယႂ်ႇမႃးတႄႉတႄႉယူႇယဝ်ႉ။
== ႁွင်ႈၵၢၼ်ပၢၼ်တႆး မိူင်းလၢၼ်ႉၸဝ်ႈ==
===(1) ႁွင်ႈၵၢၼ် ၵဵပ်းပိုၼ်းလႄႈ ၵဵပ်းသၢႆမၢႆၵူၼ်းမိူင်း ===
ႁွင်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ တေလႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၵဵပ်းမၢႆတွင်းဝႆႉ လွင်ႈၼႃႈၵၢၼ်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ၊ ဢၼ်ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ၸီႉသင် ၼႃႈၵၢၼ် ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ တေလႆႈၵဵပ်းဢဝ် သၢႆမၢႆ ၵူၼ်းဢၼ်ယူႇသဝ်း ၼႂ်းမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===(2) ႁွင်ႈၵၢၼ် ၽႃႇသႃႇ===
လွင်ႈၵၢၼ်ၽႃႇသႃႇ ပၢႆးၵိူဝ်း ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၼပ်ႉထိုဝ်ယုမ်ႇယမ်ၼၼ်ႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ တေလႆႈဢွၼ်ႁူဝ်သေ ၶိုၼ်ပွင် ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇ ၵူႈပိူင်ပိူင်ယဝ်ႉ။
===(3) ႁွင်ႈၵၢၼ် တတ်းသိၼ်===
တေလႆႈတတ်းသိၼ်ပၼ် လွင်ႈဢၼ်ၽိတ်းပိူင်ႈ မၢႆမီႈမိူင်း၊ ဢၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ၸီႉသင်ႇဝႆႉ ပဵၼ်မႃးမၢႆမီႈမိူင်း၊ မၢႆမီႈၵူၼ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇပၵ်းပိူင် မီးဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===(4) ႁွင်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း===
တႃႇတေၵႅတ်ႇၶႄ ႁႄႉၵင်ႈလႆႈ ၼွၵ်ႈမိူင်းၼႂ်းမိူင်း၊ တီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၼႆႉ တိုၼ်းတေလႆႈ မီးဝႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းပႆတိၼ်လႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းမႃႉ တပ်ႉသိုၵ်းၸၢင်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၽိုၵ်းယူႇတႃႇသေႇယဝ်ႉ။
===(5) ႁွင်ႈၵၢၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈပိူင်ပိူင်===
လွင်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်း ၵႂႃႇပႆမႃးငၢႆႈလူမ်လီ (တၢင်း၊ ၶူဝ်၊ ၽၢႆ၊ ၼမ်ႉႁွင်ႈ)ၼၼ်ႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၼႆႉ တေလႆႈဢဝ် ပုၼ်ႈၽွၼ်းယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၽၢႆႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈ၊ ၽၢႆႇၵႃႉၶၢႆ၊ ၽၢႆႇမၢၵ်ႈမီး ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၵေႃႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၼႆႉ တိုၼ်းမီး ပုၼ်ႈၽွၼ်း ႁဵတ်းသၢင်ႈ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ပၼ်ယူႇယဝ်ႉ။
===(6) ႁွင်ႈၵၢၼ် ၵဵပ်းၶွၼ်ႇ===
တႃႇတေ ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ႁွင်ႈၵၢၼ်ၼႆႉ လႆႈလိူၵ်ႈႁႃ ၽူႈၸိူဝ်းဢၼ်မီး ပၢႆးဝူၼ်ႉ၊ မေႃဢွၼ်ႁူဝ်၊ ႁႂ်ႈပဵၼ် ၽူႈမီးၸၼ်ႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇႁဵတ်းလႆႈယဝ်ႉ။ တေလႆႈၵဵပ်းဢဝ် ၶွၼ်ႇ ၸွမ်းၼင်ႇ ၸၼ်ႉၼႃႈၵၢၼ် ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ။ ဢၼ်တႅပ်းတတ်းပၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈၽဵင်ႇမႅၼ်ႈယဝ်ႉ။ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၼႆႉ ၵဵပ်းၶွၼ်ႇ တီႈၵူၼ်း ဢၼ်ယူႇသဝ်း ၼႂ်းမိူင်းၼႆႉသေ ၶိုၼ်းဢဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း ပုၼ်ႈမိူင်းၶိုၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
===(7) ႁွင်ႈၵၢၼ် လိူၵ်ႈၵူၼ်းပွင်ၵၢၼ်===
တႃႇပူၵ်းပွင်မိူင်း ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈ ၽူႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ လႅတ်းသႅဝ်းတႅတ်ႈၼႅတ်ႈၼၼ်ႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ တေလႆႈလိူၵ်ႈပၼ် ၽူႈပွင်ၵၢၼ်ယဝ်ႉ။ တႃႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ပၢႆးသိုၵ်း၊ ပၢႆးဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းလႄႈ ပၢႆးၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ႁွင်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ထတ်းသၢင်ႈသေ လိူၵ်ႈဢဝ်ၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ၽူႈၼၢမ်းႁူဝ် ႁွင်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းမုၵ်ႉၸုမ်း ၽွင်းငမ်းမိူင်း ယူႇယဝ်ႉ။ ပၢႆးဢုပ်ႉပိူင်ႇ မိူင်းလၢၼ်ႉၸဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈ ႁွင်ႈၵၢၼ် ၵူႈဢၼ်ဢၼ် တိုၼ်းလႆႈဝႆႉပၼ် ၽူႈဢၼ်ပၼ်လႆႈ ပၢႆးဝူၼ်ႉသေ ဢုပ်ႉၵၼ်လႆႈ လွင်ႈပွင်ၵၢၼ်မိူဝ်းၼႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵႅမ်မိူင်း(ၵေႃႉ ဢၼ်တေပုတ်ႈပဵၼ် ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း)ၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၼ်းလႆႈလိူၵ်ႈဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ယင်းတိုၵ်ႉမီးယူႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵႅမ်မိူင်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈဝႃႈ တေလႆႈပဵၼ် လုၵ်ႈၸၢႆးငဝ်ႈၵူၺ်း။ ၼႂ်းၵႃႈ လုၵ်ႈၸၢႆး ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း တင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၽႂ်ၵေႃႉလႂ် မီးၼမ်ႉၵတ်ႉသေ တေဢွၼ်ႁူဝ်မိူင်းလႆႈၵေႃႈ တိုၼ်းလိူၵ်ႈဢဝ် ၵေႃႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵႅမ်မိူင်းယဝ်ႉ။ <br>
<br> မိူင်းလၢၼ်ႉၸဝ်ႈၼႆႉ လွင်ႈဢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈ ႁႂ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ပုၼ်ႈတႃႇဝၢၼ်ႈ မိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈ၊ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးသေ မဝ်ႇၵႃး ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေ ၵပ်းသိုပ်ႇမိုတ်ႈၵိုဝ်း လႆႈဢဵၼ်ႁႅင်း ၼွၵ်ႈမိူင်းထႅင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၼ်းၶတ်းၸႂ်ယူႇ တႃႇသေႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢၼ်ယိူင်းဢၢၼ်းတႄႉဝႃႈ“တႃႇတေ တွပ်ႇတႅၼ်းၶႄႇ ၽူႈ ဢၼ်ၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်တႆးမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း တင်းႁိုင်ၼၼ်ႉ”ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉလႄႈ တႄႇတင်ႈၽႄႈတိူၼ်း သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်းမႃး တႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ မိူင်းလၢၼ်ႉၸဝ်ႈၼႆႉ မီးတပ်ႉပႆတိၼ်လႄႈ တပ်ႉမႃႉသေ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းသိုၵ်း တေမေႃၵၢၼ်သိုၵ်း ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၼၼ်ႉ ၽိုၵ်းသွၼ်ပၼ်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ ယူႇယဝ်ႉ။ ပၢၼ်လၢၼ်ႉၸဝ်ႈၼႆႉ ဢဝ်လၢႆးႁွၵ်ႇ၊ လၢႆးလႅဝ်း၊ လၢႆးလၢပ်ႇ၊ လၢႆးၶွၼ်ႉ၊ လၢႆးမိုဝ်း ပဵၼ်ပိုၼ်ႉၶၢမ်ႇ ၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းသိုၵ်းၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ လူင်းႁူင်းၽိုၵ်းသွၼ် ၵၢၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉသေလႄႈ တေလႆႈဢွၵ်ႇ ၼႃႈသိုၵ်းၼႆႉၸိုင် ထူၵ်းပၼ်ၶူဝ်းၶွင် ၸွမ်းၼင်ႇၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။
# သၢႆဢႅဝ်ၼင် သဵၼ်ႈၼိုင်ႈ၊
# မၢၵ်ႇႁူဝ်လဵၵ်း ႁူၺ်ႇၼိုင်ႈ၊
# ၵၢပ်ႇၶႄတူဝ် ဢၼ်ဢဝ်တွင်းႁဵတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈ၊
# သိူဝ်ႈၼင်ၸူင် ၽိုၼ်ၼိုင်ႈ၊
# ႁွၵ်ႇယၢဝ်း မၢၵ်ႈၼိုင်ႈ၊
# ၵၢင်ႇ လဝ်းၼိုင်ႈ (ႁႅင်းၵၢင်ႇဢၼ်ၼႆႉ ပိုတ်းသႂ်ႇပုမ်ဝူဝ်း ပေႃးပွင်ႇပဵဝ်ၵႂႃႇ ၵမ်းလဵဝ်ၼႆယဝ်ႉ)
# လႅဝ်းယၢဝ်း မၢၵ်ႈၼိုင်ႈ(လႅဝ်းၼႆႉ တၢင်းၽၢႆမၼ်း ၽၢႆတၢၼ်ႇမိတ်ႈထႃႇၼူတ်ႇ)၊
# ၵူၼ် သွင်ၽိုၼ်။
သိုၵ်းတႆးမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ သွၵ်းတိၼ်တႄႉ ဢမ်ႇတိုဝ်းဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းၵႅမ်(အရံတပ်သား)တႄႉ ထုၵ်ႈပၼ် ၵၢပ်ႇၶႄတူဝ် ၼင်ၵႂၢႆး (တၢင်ၵၢပ်ႇၶႄတူဝ်တွင်း) ၽိုၼ်ၼိုင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေ ၵၢပ်ႇၶႄတူဝ်တွင်းတႄႉ ပၼ်မိူၼ်ၵၼ်ယူႇၵူႈပိူင်။ <br>
<br> တပ်ႉမႃႉၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေၶီႇမႃႉ ၵျၢင်ႇသေတိုၵ်းၵတ်ႉၼၼ်ႉ လႆႈၽိုၵ်းသွၼ်တႄႉတႄႉၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ လူင်းႁူင်းၽိုၵ်းသွၼ်ယဝ်ႉသေ တေဢွၵ်ႇ ၼႃႈသိုၵ်းၸိုင် ၵူၼ်းသိုၵ်း တပ်ႉမႃႉၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆႉ-
# မႃႉၶီႇ တူဝ်ၼိုင်ႈ၊
# ႁွၵ်ႇယၢဝ်း မၢၵ်ႈၼိုင်ႈ၊
# လႅဝ်းယၢဝ်း မၢၵ်ႈၼိုင်ႈ၊
# သိူဝ်ႈလဵၵ်း ဢၼ်ႁူမ်ႇဢူၵ်း လႄႈ ပုမ် ၽိုၼ်ၼိုင်ႈ၊
ၵူၼ်းသိုၵ်းတပ်ႉမႃႉၼႆႉ ၶဝ်ၵျၢင်ႇ လႅဝ်းလႄႈႁွၵ်ႇ တႄႉတႄႉ။ တၢင်းႁၢႆႉၶဝ်ၼၼ်ႉ ပေႃးတၢၼ်ႇၾီလူးၾီၽၢႆး ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ သိုၵ်းတႆးၶီႇမႃႉမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇသႂ်ႇၵွပ်း၊ တႆးၼႆႉ တိုၼ်းၶီႇမႃႉၵျၢင်ႇမႃး ၸဵမ်လႂ်ယဝ်ႉ။ တႃႇတေလုမ်းလႃး ၵူၼ်းဝၢတ်ႇၺႃး ၼႃႈသိုၵ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၼ်းမၵ်းမၼ်ႈ မၢႆမီႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈလီတႄႉတႄႉ။ မၢႆမီႈသိုၵ်း မိူဝ်ႈၼၼ်ႉမၼ်ႈၵႅၼ်ႇၼႃႇ။ ၽွင်းဢၼ်ပဵၼ် ပၢင်တိုၵ်းယူႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းသိုၵ်း တိုၼ်းတေဢမ်ႇလႆႈႁူၼ်၊ သင်ဝႃႈ ႁူၼ်ၶိုၼ်းၸိုင် ၵေႃႉႁူၼ်ၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇပၼ်ႁႂ်ႈလွတ်ႈ၊ ၶုၼ်သိုၵ်းမၼ်း ၽၼ်းတၢႆ တႅပ်းပႅတ်ႈ ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈဝၢတ်ႇၺႃးၵေႃႈ တူၺ်းႁွႆးဝၢတ်ႇသေ ၸင်ႇယႃပၼ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဝၢတ်ႇ ၽၢႆႇၼႃႈၸိုင် ယွၼ်ႉဝႃႈ ႁတ်းႁၢၼ်သေ ၶိုၼ်ႈတိုၵ်း ၼႃႈသိုၵ်းလႄႈ လႆႈဝၢတ်ႇၺႃးၼႆသေ ယူတ်းယႃပၼ် ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ သင်ဝၢတ်ႇ ၽၢႆလင်ၸိုင် သွၼ်ႇဝႃႈ ယွၼ်ႉဢမ်ႇႁတ်းတိုၵ်း ဢၢၼ်းပၢႆႈလႄႈ ၵွင်လင် ပိူၼ်ႈၸင်ႇၽၼ်းၺႃး ၽၢႆႇလင်ၼႆလႄႈ တိုၼ်းဢမ်ႇယူတ်းယႃပၼ်သေမဝ်ႇၵႃး“တိုၼ်းဢမ်ႇလူဝ်ႇ ၵူၼ်းၶီႈ ယၢၼ်ႈၶီႈၵူဝ်ၼႂ်းတပ်ႉ”ၼႆသေ ၶုၼ်သိုၵ်းမၼ်း ၽၼ်းတၢႆပႅတ်ႈ ၵမ်းလဵဝ်လူးၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။
==မၢၼ်ႈပဵၼ်ၽႂ် ?==
ၵူၼ်းၶိူဝ်း ၶျိဢၢၼ်ႇ ဢၼ်တေပဵၼ်မႃး မၢၼ်ႈၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပၢၼ်မိူင်းလၢၼ်ႉၸဝ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ပဵၼ် ၵူၼ်းလဵင်ႉသူဝ်း လဵင်ႉပႄႉ တီႈပၢင်ႇပဵင်း ဢၼ်မီးၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ဢိူင်ႇၵၢၼ်ႇၸူႉၼၼ်သေ A.D 713 ၼၼ်ႉၸင်ႇ သိုၵ်းတႆး ၺွပ်းဢဝ်ၶဝ်မႃး ႁဵတ်းၵူၼ်းတူၺ်းမႃႉ သိုၵ်းတႆး။ ဝၢႆးမႃး လူဝ်ႇၵူၼ်းသိုၵ်း ၼမ်လႄႈ တႆးသွၼ်ပၼ်ၶဝ် ၵၢၼ်သိုၵ်း သွၼ်ပၼ် လၢႆးၶီႇမႃႉ ဢဝ်ၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းတပ်ႉမႃႉတႆး၊ ၶဝ်ဢမ်ႇ ယူႇသဝ်းၸွမ်းလႆႈ မၢႆမီႈတႆး။ မိူဝ်ႈတႆး လူင်းတိုၵ်းပိဝ်ႇ A.D 832 ၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵႂႃႇၸွမ်းလႄႈ လႆႈႁၼ်မိူင်းပိဝ်ႇ၊ ၶဝ်ၶွႆပိဝ်ႇသေ ၶဝ်လၵ်ႉယူႇဝႆႉ ၸွမ်းပိဝ်ႇၽွင်ႈ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈလၢၼ်ႉၸဝ်ႈ ပၢႆႈၶဝ်ႈ ယူႇၸွမ်းပိဝ်ႇသေ ႁိုင်မႃး ၶဝ်ဢိုၼ်ဢဝ် ပိဝ်ႇၵႂႃႇလွႆးလွႆး၊ ႁိုင်မွၵ်ႈသီႇပၢၵ်ႇ (400)ပီမႃး ၶဝ်ဢိုၼ်ဢဝ်ပိဝ်ႇ ယဵၼ်းပဵၼ်မၢၼ်ႈၵႂႃႇ သဵင်ႈယဝ်ႉလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ်ပိဝ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပၢၼ် မိူင်းတႆးလၢၼ်ႉၸဝ်ႈ ႁႅင်းဢူၽုင်းယႂ်ႇၼၼ်ႉ မၢၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးၸၼ်ႉသင်၊ ဢၼ်ဢမ်ႇၶိုတ်းၵၢပ်ႈ၊ ဢမ်ႇမီးတၢင်းႁူႉႁၼ် လွင်ႈသင်လႄႈ ယင်းတိုၵ်ႉ လဵင်ႉလူသတ်းယူႇၼၼ်ႉၵူၺ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ လွင်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း၊ မၢႆ မီႈၵူႈပိူင်ပိူင်၊ ပၢႆးဢုပ်ႉပိူင်ႇမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၸိုင် တႆးမိူင်းလၢၼ်ႉၸဝ်ႈၼႆႉ သွၼ်ပၼ်ၶဝ်မႃး ယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇၸွမ်းလႆႈ မၢႆမီႈတႆးသဵင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၶဝ်ၵူဝ် မၢႆမီႈတႆးလႄႈ ၶဝ်ၸင်ႇလၵ်ႉပၢႆႈ ဢွၵ်ႇသိုၵ်းတႆးသေ လူင်းၵႂႃႇဢိုၼ်ပိဝ်ႇ၊ ၵႂႃႇယူႇမိူင်းပိဝ်ႇသေလႄႈ ၸင်ႇၽႅဝ်မႃး ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။
== ရှေးရှမ်းနယ်များ ==
Line 147 ⟶ 182:
== ယနေ့ ရှမ်းပြည်နယ် ==
ပြည်နယ်မြို့တော် [[|||||||||||Wp/shn/တောင်ကြီးမြို့|တောင်ကြီးမြို့]]
အကျယ်အဝန်း ၆၀ဝ၀ဝ စတုရန်းမိုင်ခန့်
Line 164 ⟶ 199:
== ရှမ်း ၉ ဆက်၊ ၉ စော်ဘွား ==
[[|||||||||||Wp/shn/သုတေသနသရုပ်ပြအဘိဓာန်|သုတေသနသရုပ်ပြအဘိဓာန်]]တွင် ဖော်ပြချက်အရ ''ရှမ်းကိုးဆက်၊ ကိုးစော်ဘွား၊ လူးတဆယ့်နှစ်ပနား၊ ရာတပါးနှင့်၊ စော်ဘွားစော်ခံ၊ ရွှေဥကင်ဘုံပျံမှာ၊ ညီလာခံခ, ညောင်း၊ မှူးမတ်အပေါင်းစုံကြပြီလား ....... မင်းကြီးများ'' ဟူ သောဇာတ်သဘင် ဘုရင်၏စကားအရ---(၁) မိုးကောင်းစော်ဘွား၊ (၂) မိုးညှင်းစော်ဘွား၊ (၃) သောင်သွပ်စော်ဘွား၊ (၄) မိုးမိတ်စော်ဘွား၊ (၅) မိုးနဲစော်ဘွား၊ (၆) သိန္နီစော်ဘွား၊ (၇) မိုင်းပဲစော်ဘွား၊ (၈) ညောင်ရွှေစော်ဘွား၊ (၉) သီပေါစော်ဘွားတို့ ဟူ၏။
မှတ်ချက်။ ။ရှမ်းပြည်အစ ''မိုင်းမော'' က- ဟူသော စကားအရမိုင်းမောမှတဆင့် စော်ဘွား ၉-ဆက် ဖြစ်ပေါ်လာသည် ဟူ၏။
Line 179 ⟶ 214:
===ဘာသာ===
ဘာသာအယူဝါဒအရေးတွင် ရှေးအခါက အလွန်မှားယွင်းသည့် အယူအဆများ၊ နတ်ကိုးခြင်းများကို ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ သခင်စော်ဘွားဖြစ်သူ သေလွန်လျှင် မိဖုရား၊ မောင်းမနှင့် ကျွန်လူ၊ တိရစ္ဆာန်များကိုပါ သတ်ဖြတ်ကာ အတူမြေမြုပ်သည့် အလေ့များပင် ရှိခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ သို့သော် ဟံသာဝတီဆင်ဖြူများရှင် [[|||||||||||Wp/shn/ဘုရင့်နောင်|ဘုရင့်နောင်]]မင်းကြီးမှ ရှမ်းပြည်တစ်လွှားကို သိမ်းသွင်းပြီးနောက်တွင် အဆိုပါ မှားယွင်းရက်စက်သည့် အယူများကို ဆက်လက်ပြုလုပ်စေခြင်း မရှိတော့ပဲ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာကို ကိုးကွယ်စေခဲ့သည်။ သို့ဖြင့် ယနေ့အချိန်အထိ ရှမ်းလူမျိုးအများစုမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ ဖြစ်ကြပြီး အခြားဘာသာကိုးကွယ်သူ အနည်းငယ်လည်း ရှိကြသည်။
===စာပေ===
Line 186 ⟶ 221:
==ထင်ရှားသော ရှမ်းလူမျိုးများ==
* [[|||||||Wp/shn/စဝ်ရွှေသိုက်၊ (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ပထမဆုံး မြန်မာနိုင်ငံ သမ္မတကြီး စဝ်ရွှေသိုက်]]
* [[|||||||Wp/shn/ၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း၊ ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းပွၼ်|အာဇာနည် ဝန်ကြီး မိုင်းပွန်စော်ဘွားကြီး စဝ်စံထွန်း]]
* [[|||||||Wp/shn/နွံ၊ စဝ်|လဲချား စော်ဘွားကြီး သရေစည်သူ စဝ်နွံ ]]
* [[|||||||Wp/shn/ခမ်းလိတ်၊ စိုင်း|တေးပြုစာဆို ဒေါက်တာ စိုင်းခမ်းလိတ် ]]
* [[|||||||Wp/shn/ထီးဆိုင်၊ စိုင်း|တေးရေးဆရာ၊ အဆိုတော် စိုင်းထီးဆိုင် ]]
* [[|||||||Wp/shn/အောင်ထီးခမ်း၊ စိုင်း| အဆိုတော် စိုင်းအောင်ထီးခမ်း ]]
* [[|||||||Wp/shn/စိုင်းခမ်းလှိုင်၊ စိုင်း| အဆိုတော်၊ သရုပ်ဆောင်၊ မော်ဒယ်၊ စာရေးဆရာ စိုင်းစိုင်းခမ်းလှိုင်]]
== အနုသုခုမအနုပညာ ==
| |||